25 Aralık 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

İÇ SAHİFELERDE 2 nci sahifede1 Antakya tarlhi Ahmed Faik Turkmen. Siyasî icmal. 3 uncü sahifede: Izmir valLsinin Yunan gazetesme verdıği cevab. 5 inci sahifede: Anadoluda san'at tetkik. leri Mimar Sedad Çetintaş. Duşunce ler Cahid Sıdkı Tarakçı. 6 ncı sahifede: Askerlık bahisleri Abidin Daver. Spor haberleri. ; umhurıyet ! 40ü2 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 246 24298. İdare ve matbaa S E R V E R B E D 1 CUMBADAN RUMBAYA Saf ve temiz bir aşkın heyecanh macerası. Kış geceleri lezzetle okunacak resimli ve 400 sabifelik aile romanı. Fiatı 125 kuruştur. KANAAT KİTABEV1 UUIÎ13 2 5 B 1936 Telefon: Başmuharrir ve evi: 22366. Tahrir heyeti: kısmı 24299 24290 Sancak davasını bugünkü hale sürükliyen Fransadır Biz, Bizden ayrılan yerlerin hür ve müstakil yaşamasını istemekten başka birşey yapmıyoruz akıkatleri bilmiyen veya onlan bilmekten tegafül eden metropol Fransasına haber verelım ki Suriyedeki Fransız müstemleke memurları bitaraf müşahıdler heyeti gelmeden Iskenderun Antakya ve havalisinde son zulüm ve işkencelerini vahşi bir isticalle tatbika koyulmuş bulunuyorlar. Hatay Türklerinın bellıbaşh adamlan takib ve tazyıkın çeşidlerine ve hepsi cehennemî bir hayata maruzdurlar. Bu zalimane muameleler için müstemleke memurlannın zahirî mazereti haydi hazırdır: Sükun ve asayişin muhafazası. Hakikî sebebi de biz söyliyelim: Akıllannca Iskenderun Antakya ve havalisini smdırmak gayreti. Beyhude gayret. Çünkü zulüm ve işkencenin artan her derecesi Hatay Türkleri davasının meşruiyetini ve hatta zaruretini ispat eden yeni yeni delillerden başka birşey olamaz ve olamamaktadır. Eğer başka hiçbir sebeb ve mesnedimiz olmasaydı yalnız Fransız müstemleke memurlarının son bir iki ay zarfında Sancakta tatbik ettikleri mezalim bile bizi Iskenderun Antakya ve havalisi halkının haklannı sıyanet ve istikballerini temin hareketlerine sevketmeğe kiyafet ederdi. Halbuki Suriyenin müstakbel talihinden önce Fransanm Sancağa tanıdığı millî ve ırkî Türk hususiyeti Fransanm bugün tuttuğu yanlış hattı hareketin haksızlığmı ve butlanını göstenneğe yeter bir abide olarak ortada durmaktadır. Fransa mes'uldur Sancak davasında son safha Yeni bir kanun lâyihası Köy kalkmması için bir Londra Büyük Elçimiz Fethi Okyar program hazırlanıyor Hariciye Vekilimizle görüşmek Makineli ziraat usu lünün temini için de üzere dün Parise gitti çok esaslı tedbirler almıyor Sancakta bitaraf müşahidleri aldatmak için sahte vesikalar toplanıyor Bir Fransız gazetesi, «Atatürkle en iyî münasebatta bulun malıyız, bunu kendiliğimizden yapmazsak yarın Ingilte renin bizi ayni yola sevketmesini bekliyebiliriz» diyor Ankara 24 (Telefonla) Makineli ziraatin temini yolunda mühim tedbirler alınmak üzeredir. Başvekil Ismet Inönü, Ziraat Vekâletinde bu mevzudaki ça lışmalara yakından ve bizzat alâkadar olmaktadır. Diğer taraftan mevcud ziraat mektebleri hakkında da yeni kararlar alınacağı anlaşılmaktadır. Ankaradaki Yüksek Enstitüden maada İstanbul, Adana ve îzmirde de birer ziraat mektebi vardır. Bu mekteb mezunlarmın başka iş saha • larına dağıtılmıyarak yetiştikleri meslek" te çahşmalarını ve muhitlerine faydalı olmalarını temin edici tedbirler alınacak tır. Koy kalkmması hakkında bir program Henüz bir tasavvur halinde olmakla hazırhyan Dahihye Vekili Şukru Kaya beraber ziraat mekteblerinden çıkacak Köylünün kalkmması yolunda muhte • lara muhitlerine örnek olabilecek bir ça lif sahada yapılan çahşmalara da süratle lışma göstermeleri şartile arazi ve kredi devam edilmektedir. verilmesi düşünülmektedir. [Arkası Sa. 7 sütun 4 t€\ Bugünkü durumunda meselenin hâd bir manzara arzetmekte olduğunu saklamakta fayda yoktur, ve gene neden söylemiyelim ki bu vaziyetin müsebbib ve mes'ulü Fran*adır. Bizi Milletler Cemiyetine götürdüğü ve mesele Fransa ile Türkiye arasında değil, Türkiye ile Cemiyet arasındadır dediği halde orada karşımıza çıkan Fransa oldu. Fransa Cemiyette maddî ve manevî bütün varlığmın sıkletini terazinin gözüne atarak karşımızda ve diğer milletlerin karşısında öyle mevki aldı. Bu şekilde Cemiyet gayet zor bir mevkie sokulmuş oluyordu. Bu hareket tarzı nerede, meselenin Fransayı alâkadar etmiyerek yalnız Cemiyetle Türkiye arasmda bir mesele olduğu ifadesi nerede? Fransanm sözile hareketi arasındaki bu tenakuz binnefis bazı Fransız matbuatınm bile nazan dikkatinden kaçamamıştır. Türkiyeye pek fazla sempatik olmadığı malum bulunan Le Journale'in siyasî muharriri Saint • Brice bile Türkiyenin Cemiyetle başbaşa bırakılması lâzımken Fransanm orada birinci plânda davaya hâkim mevki almış olmasmı teakid ve muahaze etmekten nefsini menedememiştir. Biz Sancakta tahaffuzî tedbirler ahnmasını ve bu maksadla oraya muvakkaten arsıulusal bitaraf bir polis kuvveti gönderilmesini teklif ettik. Bu teklifimize karşı Cemiyet Fransanm vetosile karşılaştı. Fransanm teklif ettiği bitaraf müşahidler heyetine bir Türk, bir Fransız delege konulmasını istedik. Buna karsı da Fransa: Sancakta zaten Fransız memurlan doludur. Ayrıca Fransız delegesine lüzum yoktur. Ve bu takdirde Türk delegesinin de yeri yoktur! Dedi. Eğer Fransız delegesine lüzum yoksa Türk delegesine lüzum vardı. Çünkü Sancakta ve bitaraf müşahidler arasmda Türkler namına salâhiyetle ve korkusuz söz söyliyecek başka kimse yoktu. Fransanm bu tahakkümü karşısında Milletler Cemiyetinin şaşırıp kalmasından daha tabiî ne olabilirdi, ve Fransa bu kadar alâkalı bir vaziyet almış olduktan sonra Cemiyet ne yapabilirdi? Meselenin Cemiyet safhasındaki topallığmin mes'ulü Fransa olduğu gibi sanki Cenevrenin hararetli uzlaşma tavsiyelerini hüsnü telâkki etmiş görünerek Hariciye Vekilimizi Parise davet ettikten sonra Paris müzakerelerinin akametinden de kezalik Fransa mes'uldür. Cerrevredeki uysallığımızı Pariste Suriye îçin bir konfederasyon teklif etmekle en ileri derecelerine götürmüş bulunnyorlArkası Sa. 3 sütun 4 t&\ Haleb 24 (Hususî) îskenderun daki Vatanilerden Salâhaddin Baki mahallî hükumetin muzaheretile Türk köylerini dolaşmaktadır. Bu adam müntehibi sanileri tehdid ve iğfale çalışarak ellerinden «intihaba arzumuzla iştirak ettik» şeklinde mazbatalar almağa savaşmak tadır. Milletler Cemiyetindeki Fransız delegesinin Sancakta tazyikat yapılmadığı şeklindeki beyanatını bu hâdise de tekzib ediyor. Türk şoförlerinin Aktepeye gidip gclmeleri yasak edılmiştir. Halkın gelecek müşahidlere derdlerini dökmemesi için maneviyatlarının kırılmasma olanca gayretlerini sarfediyorlar. Bir taraftan da tahsildarlar istihbarat dairelerine celbedilmekte ve Türk köylerinde alacak tahsilâtı için her türlü işkenceye başvurmaları emri verilmektedir. Şapka giyen Türklerin uğradıklan ha karetler de devam ediyor. Sancak Türkleri alenen şu cümlelerle tehdid edilmektedir: «Sancak Suriyenin parçasıdır. Burada kalacak Türkleri hatıra gelmedik işkencelerle öldürece ğiz!» Bayramda matem tutan Antakya Türklerile alay etmek için sokaklarda bir de kafile dolaştmldı. Önde birkaç milis zabit ve arkada 60 Suriye askeri vardı. Önde de mızıka yerine davulcu lar konulmuştu. Bunlar rasgeldikleri Türklere hakaret etmişlerdir. Bazı 5 an > ve Haleb gazetecileri de son zamanlarda Iskenderun ve Antakyaya gelmişlerdir. Bunlar Ermenilerle Alevileri Türkler aleyhine tahrik için propagandalar yapmaktadırlar. Mukadder olail istıklâline kavuşacagı gunü bekiiyen Antakyadan Londra Elçimiz Pariste Ankara 24 (Geceyaroından sonra telefonla) Şimdi aldığım malumata göre Londra Büyük Elçimiz Fethi Okyar, Hariciye Vekilimizle görüşmek üzere Londradan Parise hareket etmiştir. Hariciye Vekilimiz l'evfik Rüştü Aras bu sebebden dolayı Paristen hareketini tehir etmiş bulunmaktadır. Intihabata iştirak etmiyen diğer müntehibi sanilerin muhakemesi bugün yapılacaktır. bir ma t ,c a Ispanya dahilî harbinde ecnebi müdahalesi Fransa Almanyaya ihtilâlcilere yardımda devam ederse bitaraf kalamıyacağını bildirdi Menfaatimiz, Kamâl Atatürkle en iyi münasebatta bulunmağı âmirdir Paris 24 t A . A . ) Anadolu Ajansının hususî muhabiri bildiriyor: Raoul de Nolva «Liberte» gazetesinde diyor ki: «Meseleyi Türk Fransız münasebatının umumî bir tetkiki suretile doğrudan doğruya ve süratle bizzat halletmemiz müreccah olurdu. Suriye mandası um duğumuz neticeleri vermedi. Diğer ta raftan yeni Boğazlar statüsü Türkiyeye Hapsedilen müntehibi saniler Şarkî Akdenizde birinci derecede mühim Lâzkiye 24 (Hususî) İskenderu bir rol temin etti. Menfaatimiz Kamâl rıun Abadili köyü ahalisinden Musa ve Atatürkle en iyi münasebatta bulunmayı Celâl müntehibi sanilikten istifa et emrediyor. Cemiyeti Akvam arkasına mişlerdi. Bu yüzden evleri jandarma ta tahassun etmekle şayed bir tarzı hal burafından basılmış ve kendileri İskende lunursa bunda hiç hissemiz olmıyacak ve runda 24 saat hapsedildikten sonra ke hiçbir minnettarhğa istihkak iddia edefalete bağlanarak serbest bırakılmışlar miyeceğiz. Bu netice müstakbel müzakedır. [Arkası Sa. 1 sütun 1 de] Almanya Çekoslovakyayı istilâ edebilir mi? Londra 24 (A. ise icab eden bütün talimatı orduya veren en yüksek şahsiyet olacaktır. Cumhuriyetin yardım listesi Madridin bombardıman edilmesi üzerine şehri tahliye eden kadın ve çocuk kafilelerinden biri te bulunduklarmı, General Franco'nun bayrağmı taşıyan birçok ecnebi harb gemilerinin Barcelona'nın ablokasına işti rak etmekte ve bu ablukanın ecnebi memleketlerde zannolunduğundan çok daha müessir olduğunu beyan «tmektedir. Sa. 7 sutun 4 te] Felâketzedelere yardıÇek Hariciye Nazırı M. Krofta «Çekoslovakya o mımızı daba genişkadar hazırlanmıştır ki herhangi bir mütecavize letmeliyiz! kolay bir lokma olmıyacaktır» diyor Adanadaki felâketzede kardeşle A.) Almanyanın iktısadî vazi y e t i, Manchester Guardian gazetesi ni pek ziyade endişeye düşürmekte dir. Bu gazete Almanyanın halkın n a z a r ı dikkatini buhrandan çevirmek üzere tspanya, Çekoslovakya veya Dantzing'de bir harekete geçmesin den endişe etmektedir. rimize karşı muhterem halkımızın gösterdiği alâka ve müzaheret hergün ayni hızla devam etmektedir. Felâ kete uğrıyan vatandaşlanmız için açtığımız yardım listesine İstanbuldan ve memleketin her tarafından iştiraklere devam edilmektedir. Yeni listeyi neşrediyoruz: Esami Kuruş Dunku yekun 289974 Unyon sigorta şirketi müdürü Sımon Kayserliyan 5000 Kutahya Barbaros ilk okulu 5 inci sınıf talebeleri 4000 Balıkesir Necatibey Öğretmen okulu oğretmenleri 2300 Pertevnıyal lisesi talebeleri 1627 Şileye tâbi Kokmaslı köyluleri 500 istanbul 3 uncu ilk okul 1 inci sınıf talebeleri 75 istanbul 3 üncü ilk okul 2 nci sınıf talebeleri 82 istanbul 3 uncü ilk okul 3 üncü smıf talebeleri 264 istanbul 3 uncü ilk okul 4 üncü sınıf talebeleri 204 İstanbul 3 uncü ilk okul 5 inci sınıf talebeleri 215 İstanbul 15 inci ilk okul 2 nci sınıf talebeleri 230 Değirmendere ilk okulu talebeleri 175 Erenkoy 7 nci okul 3 uncü sınıf talebeleri 200 Isparta kitabcı Lutfi Akman 500 Soma Tarhala koyu mektebi talebelenle muallimleri Avni Altmer 412 Yekun 305733 Londra 24 (A.A.) Havas ajansından: İyi malumat almakta olan mehafil, Italyanların General Franco'nun hakimiyeti altında bulunan araziden yavaş yavaş çekilmekte olduklannı, Almanlann ise boyuna İspanyaya kuvvet sevketmek ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııııımn Gaziantebin kurtuluşu Çekoslovakya Hariciye Vekili ile mülâkat Dün şehrimize gelen Daily Express'in Prag muhabiri Çekoslovakya H a riciye Nazın Dr. Kamil Krofta ile Çekoslovakya hak kında çıkanlan son şayialarla memle ketteki Nazi faaliyetleri hakkında bir mülâkat yapmıştır. Bu mülâkatın mü him kısımlannı ay Fransız ordusuna karşı aylarca mücadele eden kahraman şehir bugün bayram yapıyor Çekoslovakya asherî müfettişlik lere bö'lünüyor Prag 24 (A. Çekoslovakya Hariciye Vekili M. Krofta nen YUNUS NAD1 A.) Cumhurreisi askerî müfettişlik ler ihdası hakkında bir emirname neşretmiştir. 1 kânunusanide meriyete girecek olan bu emirname mucibince gerek umumi müfettiş, gerek erkânıharbiye reisi doğrudan doğruya millî müdafaa vekiline tâbi olup askerî şura müzakerelerine istişarî reyle iştirak edecekler, umumî müfettiş ordunun en yüksek murakabe memuru, erkânıharbiye reisi alıyoruz. « Japonya ile Almanya arasında akdolunan komünist aleyhtan pakt Çekoslovakyanın siyasetine tesir etti mi? Bu gibi paktlar bundan evvel de ortalığı velveleye vermeden akdolunmuştu. Bu seferkinin gürültülü olması, başka maksadların takib edildiğin* delildir. Çekoslovakya kendini komünizm tehLArkası Sa. 1 sütun 3 te] Gazi Antebi müdafaa eden kahramanlardan bir grup Gazi Anteb (Hususî) En son sistem silâhlarla mücehhez Fransız ordusuna karşı yurdunu, karış karış ve çok şanlı bir surette müdafaa etmiş olan Gazi Antebliler, düşman istilâsmdan bugün Her günü bir şehamet ve hamaset menkıbesile dolu bulunan bu mubarek gazaya düşmanlaırmız bile şaşmışlar, fakat şaşıp kalmakla iktifa etmiyerek takdirlerle yadetmişlerdır. Nitekim Fransız [Arkası Sa. 6 sütun 1 de] kurtulmuslardu