22 Aralık 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 7

22 Birincikânun 1936 CUMHURIYET ASKERLIK BAHISLERİ «La Boheme», «Madam Butterflay» ve «Rigoletto)) kahramanı «Beyazlı Kızlar» isminde güzel bir filim çevirdi Berlin, birincikânun (Hususî) Burada son çevrilen <Beyazlı Kızlar» filmi sinema âlemine yeni bir yıldız da ha kazandırdı. Hem öyle bir yıldız ki sesinin güzelliği opera sahnelerinde bütün Almanyayı baştanbaşa teshir etmişti. Şimdi bütün dünyayı dolaşacak demektir. Maria Cebotari «La Bo heme» deki Mimiyi «Madam Butter fly> deki bedbaht Japon kadınını, «Rigoletto» daki Gıldayı ve «Rosen Kavalier» deki Sophieyi temsil ederken sade sesile değil, jestleri ve mimikle rile de büyük bir san'atkâr olduğunu ispat etmişti. Dresden operasmdaki muvaffakiyeti onu bir müddettenberi filim artistleri arasma soktu. Geçen gün bir mecliste kendisile görüşüyor dum. Maria: Sinema san'atkârlığının sahne ve opera artistliğinden daha kolay oldu ğunu zannediyordum. Halbuki nekadar yanılmışım. Onun kadar, belki de on dan daha güc olduğunu bizzat tecrübe edince anladım. Zaten çoktanberi fi lim çevirmek istiyordum. Fakat Dresden, Berlin operalarmda çok meşgul düm. Evvelce misafir olarak oynamayı taahhüd ettiğim diğer yabancı opera lar sahnelerindeki angajmanlarımı da ihmal edemiyecek bir vaziyetteydim. Binaenaleyh vakit bulamadım. Diğer taraftan bana teklif edilen rolleri pek te kabul edilebilecek bir şekilde telâkki edemiyordum. «Beyazlı kızlar» daki vazifem pek hoşuma gittiği için onu oynamakta tereddüd etmedim. Çünkü mevzuubahsolan harbden evvelki Rusyanın yüksek tabakasına mensub bir genc kızdı. Oradaki Smolny institut sündeki talebelerden birini canlandıracaktım. Bu kızın ismi Danieladir. Sesi çok güzeldir. Süvari zabitlerinden Şu valofu seviyor. Bu zabiti İvan Petroviç temsil ediyor. Genc kızla evleniyor. Lâkin oftuft sesinden istifadte tfttn'esin'e, artist olmasına imkân bırakmıj^or. Bu fıkir ve ruh ayrılığı karıkoca arasında uzun müddet anlaşamamazlığı mucib oluyor. Nıhayet Şuvalof hakikatin karşısında boyun iğiyor. Aile de rahata kavuşuyor. Bu rolü kendime biçilmiş kaftan bulmaktaki sebebi bilmem keşfedebildiniz mi? Maatteessüf hayır.. Madam.. Çünkü ben aslen Rusum da on dan.. Hayret, halbuki isminize bakarak ben sizi İtalyan zannediyordum. Evet, Kişnefliyim.. Basarabyanın Büyük Harbden sonra Romanyaya il hâkı neticesi Romanya tebaası olmuş tum. Alman ordusu büyük bir harb Meşhur bir opera artisti yapabilecek hale geldi mi? birdenbire filim yıldızı oldu Almanya, fevkalâde mesaisine rağmen, henüz ordusunu tamamile teşkil ve techiz etmiş sayılamaz Maria Cebotari «Beyazlı Kızlar» filminde Bu ses güzelliği size aile mirası bir ziyafette bir opera parçası teganni ettim. O zamanın musiki üstadlarından mıdır? Max von Schilingle tanıştım. Berlin Hayır, yalnız ağabeyim ve ablam biraz musiki ile uğraşırlardı. Belki bu Yüksek Şan mektebine girdim. Şan nun biraz üzerimde tesiri oldu. Lâkin hocam tanınmış üstad Danieldi. Ora sesimin iyiliğini keşfeden bizzat ken dan çıkar çıkmaz Dresden operasında dimden başka birisi değildir. Bulundu uzun bir angajman buldum. Fakat henüz almancayı iyi bilmiyordum. Bir ğum şehrin kilisesindeki koro heyeti müddet almanca dersi aldım. Okudu ne müracaat ettiğim zaman kabul oluğum şarkıların manasım ancak o za nacağımdan kat'iyyen emindim. Nite man anlamağa başladım. kim ümidim boşuna çıkmadı. Tam se Nihayet 1931 de ilk defa olarak «La kiz sene orada çalıştım. Oradaki gay Boheme» de Mimi rolüne çıktım. 24 yaretim konservatuara kabulümü temin şında prima donna olmuştum. etti. Fakat asıl şan tahsilımi bir müd Hakkımda çok iltifatkâr davranan det • sonra Berlinde yaptım ve on dört sevîrcilerin ve musikt meraklılarmın sene de seyyar bir opera trupunun ko müsamahası gayretimi artırdı. Büyük ro heyetinde şarkı söyledim. Bu arada rollerim birbirini takib etti. «Jvgeni Kişnefe de geldim. Moskova «San'at Enigin» Tatjanayı, «Donna Diana» da kârlar tiyatrosu» artistlerile birlikte da başrolü oynadım. oynadım. Oynanan eser «Canlı Cesed» Peki, istikbal hakkında ne düşü dı. Çingene korosıle birlikte teganni nüyorsunuz? ettim. Oradan hep birlikte Parise git Maria Cebotari güldü: tik. Bu Rus artistleri benim için çok Herşeyden evvel çalışmak.. Bil mükemmel birer hoca vazifesini gör hassa ingilizce öğrenmek istiyorum. düler. Fakat ben sade artist değil, mu Çünkü niyetim Londrada meşhur Co ganniye olmak istiyordum. Arada Rus vent Gardende teganni etmek ve Nevartistlerinin rejisörü A. V. Wirubofla yorkta Metrspolitan Opereda temsiller evlendim. Bu sahada muvaffak olmak vermek.. Ve sinema meraklılarından için kocamın gayretinden epey istifade teşvik görürsem yeni filimler yap ettim. O, Berlinde o zaman sessiz fi mak!.. limde çalışmak için kalmıştı. Ben de Bürhan Müniir Almanya, Çekoslovakyaya taarruz etmek niyetindedir. Almanya, Baltık devletlerini çiğniyerek Sovyet Rusyaya hücum edecektir. Almanya, şarka değil, Fransaya müteveccih bir hareket hazırlamaktadır. Acaba, bu gazetelerin iddia ettikleri gibi, Almanya, hakikaten sabaha akşa ma herhangi bir istikamette taarruz edebilecek kadar harbe hazır mıdır? Yoksa, bu habereler, geçen sene bir İngiliz gazetesinin ortaya attığı «Almanyanın 50,000 tayyaresi vardır» gibi manasız pakvralardan mı ibarettir? ı ı«..>a Jf , Hakikat şudur ki her devlet gibi, Almanya da, harbe hazırlanmaktadır. Fakat Alman ordusu, henüz büyük ve iki cepheli olması çok muhtemel bir harbe girişecek kadar hazır değildir. Çünkü büyük ve kuvvetli bir ordu mantar gibi yerden bitmez, hatta bu memleket Al manya olsa dahi... Yeni Alman efradının ord uya iltihak ettikleri gün Münih'te yaptıkları büyük merasim 1938: 326000 kişi Bazı Fransız ve İngiliz gazetelerile 1935 mayısmda, yani yeni ordunun res1939: 485,000 » Sovyet matbuatı mütemadiyen bağırıyor men tesısine başlandıktan iki ay sonra, 1940: 636,000 » lar: Almanya hazırlanıyor; yakında Hanover'deki Süvari Zabiti mektebini harbedecek. Eskileri bir tarafa bırakıp gezdiğimiz zaman, sınıflar, hiç te kala 1941: 618,000 » son günlerde ortaya atılan şu haberlere balık değildi. 1942: 571,000 » Dakınız: * 1943: 541,000 » Alman askerî kanunları 1944: 538,000 » Almanya, Fransa İsviçre Almanya Alman ordusunun henüz tamamile 1945: 552,000 » hududundakı kıt'alarını takvıye ediyor. büyük bir harbe hazır olmadığı hakkındaki bu mukaddemeden sonra yeni Al man ordusu hakkında okuyucularımıza biraz malumat vermek isteriz. Almanyanın yeni askerlik ve ordu kanunlan, ana hatları itibarile 1871 de Alman İmparatorluğu kanunu esasisinde kabul edilen şekilde ise de, tatbikat itibarile çok daha şiddetlidir ve devlet reisine son derece vâsi salâhiyetler vermektedir. Yeni Alman askerlik kanunu 21 mayıs 1935 tarihlidir. Bu kanun harb zamanmda kadın erkek bütün Alman milletini vatana hizmetle mükellef tutar. Sulh zanianında ise bedenî kabiliyeti haz olan her Alman 18 ilâ 45 yaşına kadar askerdir. Yalnız halis Yahudiler, yani anaları babalan Yahudi olanlar asker olmak şerefine lâyık görülmezler. Mecburî askerlik hizmeti şu kısımlara ıynliT: Almanyanın çukur seneleri 1939 dan itibaren bitiyor ve dolgun mevcudlu se neler 1940 tan itibaren başlıyor. Bu iti barla Alman ordusu, en ziyade 194041 seneleri efradı silâh altında bulunduğu zaman kuvvetlenecek, demektir. Gencliğin askerliğe ihzarı Almanyada yeni silâh altına çağırılan efrad, kıt'alara tevzi edilirken bunların, meselâ bizdeki gibi, hiç te acemi efrad vaziyetinde olmadıkları görülür. Acemi denilen bu efrad, yürüyüşleri ve yana şıknizam hareketlerini, hatta silâh talimerini öğrenmiş bir haldedırler. Silâh al tına alınmalan münasebetile yapılan merasimde, mükemmel bir geçid resmi ya parak hiç te acemi olmadıklannı göste rirler. Bunun sebebi, Almanyada gencliğin askerliğe daha evvel hazırlanmış olmasıdır. Gencliğin askerî talim ve terbiyesi üç grup üzerine yapılır: 1 : «Deutsches Jungvolk» denilen «Alman gencliği» teşkilâtı, 10 ilâ 14 yaşındaki çocukları, 2: «Hitlerjugend» denilen «Hitler gencliği» teşkilâtı 14 ilâ 18 yaşındaki çocuklar ve gencleri, 3 : Bund deutscher Moedel denilen «Alman kızları ittifakı» teşkilâtı da 15 ilâ 21 yaşındaki genc kızları talim ve terbiye eder. Alman memleketi bu maksadla 5 büyük mıntakaya ve bu 5 büyük mıntaka da 21 mıntakaya ayrılmıştır. Marta Eggertişe başlad Güzel sesli artist yeni filimler çeviriyor Martha Eggerth bir müddettenberı sinema âleminden çekilmiştı. Çünkü nişanlısı Jean Kiepura ile evlenmek üzere idi. İki ni şanlı yabancı memleketlerde kısa bir istirahat devresi geçirdikten sonra Kiepuranın mem leketi olan Polon yaya gittiler ve o rada Katoviç şeh rinde resmen ev lendiler. İzdivac merasimi pek basit olmuş ve merasimde yalnız iki tarafın pek yakın akrabaları hazır bu lunmuştur. Fakat kilisenin önü her iki artistin peres tişkârlarile doluy du. Dışarı çıktık ları zaman birçok polonyalılar ve Macarlar Martha Eg gerthe sayısız bu ketler vermişler • dir. Halihazırda her iki san'atkâr Ber Martha Sggerth «Sarayda Konser» filminde line dönmüş bulu nuyorlar. Biri bir stüdyoda, diğeri baş leri mevzuubahisse de şimdilik mevcud ka bir stüdyoda çalışmağa başladılar. angajmanlar buna mâni olmaktadır. Binaenaleyh her iki artist başka başka Vaktile yapmış oldukları gibi ileride kumpanyalar nezdinde muvaffakiyet akarıkocanın birlikte bir filim çevirme ramakla meşguldürler. ( Sînema haberleri ) Şarlonun yeni filmi Şarlo bizzat oynıyacağı yeni filmini Sovyet stüdyolarından birinde yapa cakmış. Bu haber Moskovada çalışan Amerikalı ses mühendislerinden biri nin Holivuddaki dostlarından birine yazdığı mektubla ortaya yayılmıştır. Mektuba nazaran Şarlo ile Sovyet si nema işleri Şefi Şumiatski arasında cereyan etmekte olan müzakereler müspet bir neticeye vâsıl olmuştur. Hatta Şarlo Karadeniz sahilinde ha zırlanmakta olan Sovyet Holivudu «Kinograd» m açılma merasiminde bulunmak üzere oraya gelecek ve bunu müteakıb filmini çevirmeğe baslıyacaktır. Tino Rossi Marinella filminde gösterdiği muvaffakiyet dolajnsile güzel sesli Tino Rossi Amerikan filim şırketlerinden biri tarafmdan angaje edilmiştir. Evvelce Clark Gable tarafmdan oynanması kararlaştırılmış olan bir rol kendisine verilecektir. Gretaya dair.. Greta Garbonun etrafında dönüp dolaşan dedıkodular tekrar yenileşmeğe başladı. Guya İsveçli yıldız bu sene memleketine gittiği vakit bir daha Amerikaya dönmiyecek ve Stokholm civarında satın aldığı 4 bin hektar arazi ortasmdaki malikânesinde yaşıyacak tır. Buna sebeb de Norma Shearerin kocası İrwing Tahalbergin ölümü imiş Çünkü şimdiye kadar Gretanm filim • lerinin çevrilmesine nezaret eden hep bu direktörmüş, yıldızm ondan başka> sma itimadı yokmuş. Fakat Greta mem leketinde de boş duracak değilmiş, yaptıracağı mükellef tiyatroda bizzat gene kendLsi mühim roller deruhde edecek miş. 1 Muvazzaflık: Müddeti devlet reisi tarafmdan tayin edilir. 25 ağustos Yeni Alman ordusu ne vakittenberi 1936 tarihli bir kararname ile bu müd kuruluyor? det iki sene olarak tayin edilmiştir. Yeni Almanya, yeni ordusunu, 1935 mar efrad, 20 yaşını ikmal ettiği sene içinde tındanberi kurmağa başlamıştır. Gerçi, silâh altına çağırılırlar. daha evvel, yani Hitlerin iktidar mevkii2 İhtiyatlık: İhtiyatlar üç kısma ne geçtiği tarihtenberi de Almanlann yrılır: bazı askerî hazırlıkları vardı; fakat bunA smıfı: Her sene mart sonunda 35 lara iptidaî istihzarat diyebiliriz. Asıl yeni ordu 1935 martındanberi teşekkül yaşını bitirenlerden mürekkeb olmak ü etmektedir. Hitler, 16 mart 1935 te neş zere bu yaşa kadar olan efrad, B smıfı: 1900 ilâ 1913 seneleri araretığı askerlik kanunıle yeni ordunun tesında doğup ta hiç askerlik yapmıyanlarmelıni atmış ve muvazzaf ordunun 12 kolorduya ayrılmış 36 fırkadan mürek dan 35 yaşma kadar olanlar. C sınıfı: Landvvehr denilen bu sınıfa keb olacağmı söylemışti. 1936 ağusto mart sonunda 35 yaşını bitiren efrad dasunda bu kolordulardan yalnız 10 tanei teşekkül etmişti. Diğer iki kolordu he hil olur ve 45 yaşını bitirinciye kadar bu nüz teşekkül halindedir. Nitekim birkaç sınıfta kalır. Bu üç kısım ihtiyat, talim ve terbiye gün evvel, Cumhuriyette şöyle bir haber için silâh altına çağırılabilirler. Davet vardı: «Merkezi Sluitgartia bulunan beşinci zaman ve müddetlerini Harbiye Nazın kolordu garnizonlarma yeni taküiye kıta tayin eder. aiı gönderilmişür. Bu takviye kıtaatı Al 3 Müstahfazlık: Almanlann Lanman ordusunun miklarını 36 fırkaya ib dsturm dedikleri bu sınıf 45 yaşmdan lâğ etmeği âmir olan askerî kanun kad fazla olan bütün efradı ihtiva eder. Bunrosu dahilinde beşinci kolorduyu takviye lar harb zamanında, devlet reisinin kararile silâh altına çağırılabilirler. maksadile gönderilmişlir.» Almanyada kısmî ve umumî seferberStuttgart şehri Rhin nehrinin ayaklalik, gazetelerle ve sair suretlerle hiç ilân nndan biri olan Neckar nehri üzerinde ve Fransız hududundan 75 80 kilomet edilmeden y.apılabilir. Büyük askerî makamat, askerlik hizmetine tâbi bütün Alro mesafededir. Yukarıdaki Berlin telgrafının iddia manlan istediği zaman silâh altına çağısını doğru olarak kabul etmemize bir rabileceği gibi silâh altmdakileri de is mâni yoktur. Doğru olmasa dahi, 36 fır tediği kadar orduda alıkoyabilir. Bu cikalık modern bir ordunun bütün teçhiza het, çok mühimdir. Çünkü Alman ordutile daha iki sene bile tamam olmadan, sunun gizlice seferberlik yapmasını te mükemmelen harbe hazır bir hale konul min edebilir ve bu gizlilik sayesinde Alması mümkün değildir. Kaldı ki Alman manya, ansızın herhangi bir komşusuna ordusu, yalnız, bu 36 muvazzaf fırkadan bir sevkulceyş baskını yapabilir. Bu itiibaret değildir; seferber edildiği zaman barla almanyanın komşularının pek te beş altı milyon (bazı hesablara göre 13 rahat uyumamakta hakları vardır. Almanyanın on senelik milyon) askeri silâh altına alarak yeni efrad mevcudu yeni fırkalar ve kolordular teşkil edecektir. Bu kadar muazzam bir ordunun si Büyük Harbe iştirak eden devletlerin lâhmı, cepanesini ve sair malzemesini hemen hepsi gibi, Almanyada da harb hazırlamak, zabit kadrolarını kurmak senelerindeki doğum azlığından dolayı lâfla olacak iş değildir. Almanyanın bazı yıllarda silâh altına çağırılan veya 1919 dan 1935 e kadar, küçük bir or çağırılacak efrad miktarı azalmıştır. Avduya sahıb olduğunu ve zabıt mıktarının rupada bu yıllara «çukur seneler» di tabiatile azaldığını unutmamak gerektir. yorlar. Yapılan istatistiklere göre Al Büyük Harbdeki ağır zabit zayiatından manyada, 1945 e kadar her yıl şu ka sonra Versailles muahedenamesinin Al dar yeni efrad silâh altına çağmlabile man ordusunu küçülten maddeleri, Al cektir: manlarm bütün gizli gayretlerine rağ 1936: 350,000 kisi men, bol zabıt yetişmesıne mâni olmuştu. 1937: 317,000 » Mecburî iş hizmeti Mecburî iş hizmeti 26 haziran 1935 tarihli kanunla yeni bir şekle sokulmuş tur. Bu hizmet, askerlik hizmetinin bir başlangıcı veya devamı telâkki edilerek kanunda, kürekle mücehhez askerle tüfekle müsellâh asekr arasında bir ben zerlik tesisine çalışılmıştır. Kadın ve erkek her Alman 19 la 25 yaş arasında, mecburî iş hizmetini ifaya mecburdur. Bu hizmetin zamanını ve müddetini devlet reisi tayin eder. İş hizmeti mükellefiyeti, şimdiye kadar, kadmlar için sadece nazariyatta kalmış, tatbik edilmemiştir. Erkekler için 17 haziran 1935 tarihli kararname, mecburî iş1 hizmetinin altı ay devam edeceğini ve silâh altına davet yılından önceki sene içinde yapılacağını tayin etmiştir. İş hizmeti mükellefiyeti, Dahiliye Nezaretinin kontrolu altına konulmuştur. Hususî bir üniforma giyen, çoğu ihtiyat zabiti olan ve ordudaki gibi derece de rece rütbeleri bulunan bir memurın kadrosu vardır. Bu kadroya girebilmek için, asgarî 10 senelik bir mukavelename imzalamak lâzımdır. Bu on senenin sonunda, artık, ölünciye kadar, o üniformayı giymek hak ve salâhiyeti kazanıhr. Mecburî iş hizmeti kıt'alarında hayat tıpkı askerî kıt'alardaki gibidir. Beden terbiyesile vücudler kuvvetlendirilir, yanasıknizam, araziden istifade gibi askerî talimler yaptırılır. Bunlar haricinde kıt'alar bataklıkları kurutmak, yol ve bina yapmak, kanal açmak gibi nafıa işlerınde calıştınhr. Büyük merasimde, bunlar da tüfek yerine kürek omuzda, törene iştirak eder ve askerler kadar mükemme' d vaparlar. \Arkası var} ABİDÎN