6 Aralık 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

2 inci sahıfemizde: Geçemediler, geçemezlerdi, geçemezler! Abidın Daver. Siyasi icmal 3 uncu sahıfemizde Ihya olacak en dustrı: Balıkçılık ##*. 5 ınci sahifemizde: Nufus dairelerınin hali Kandemir. Antakya meselesi ve Fransız gazeteleri 6 ncı sahıfemizde Iranda 3 ay Murad Serdoğlu. Duymadıklarımız ve bılmedıklerımiz. 7 nci sahıfemizde • Şımal buz denizinde perili tayyareler Can çekısen şehir: Madrid. 1 2 satıife OnGçuncü umhuri Vatandaşlara sükunet tavsiye ederiz OKUL VE ÖĞRET İlk okul muallimlerinîn y meslek mecmuası < 1 9 3 6 Yılınni 1QQR ISOD .r1K İSTANBUL CAĞALOGLU ! 40lü Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: îstanbul, No 248 Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Tahrlr heyetl: 24298. İdare ve matba.a kısmı 24299 . 24290 Son onuncu sayısı çıktı. Bütün abonelere yollandı. Perakende satılmaz. Çıkaran: ÜLKÜ BASIMEVİ Fransanın Suriyede tutunabilmek için Türkiye Suriye arasına bir nifak kuııdağı koyduğunun farkındayız Bu gidişle, icab ederse bütün Suriyenin bir değil, birkaç defa altı üstüne gelir, fakat bu işler kabil değil Makyavel düşüncelilerin tertibleri gibi tahakkuk edemez Bu oyun yüruyemez! îspaynadaki kanlı harfc Fransanın örsle çekiç arasına koydugu memleket: Suriye Suriyenin mukadderatına Fransa tasallut etmiş bulunuyor. Bu itibarla yalnız Hatay için değil, Suriye işinden dolayı da Fransaya hesab sormak hakkımızı muhafaza ediyoruz. Bunlar bir medeniyeti kül edecek derecede kuvvetli imiş 40,000 nüfuslu /nıakyada rey veren yedi kişi Morning Posta göre Britanya kimyâ^ Kuseyri aJ1esile uşakları imiş! Lâzkiyede gerleri cemyetinin Londrada akdettikleri birkaç gün evvelki toplantılarında «KimKürdle.ın vaziyetinden korkuluyor yagerler mecmuası» sahibi ve başmuhar Sancakta seçim rezaleti Halka Taşnakları da musallat etmişler Sancağın mukadderatı düşüncesi; millî bir dava halinde halkımızı sarmış bulunuyor. Her yerden sayısız mektublar alıyoruz. Kadın erkek, çoluk çocuk her Türk, bu dava üze rinde ve biran evvel Jıedefe varmak için enerjik hareketler istiyen derin bir alâkanın humması içindedir. Bu millî tezahür ve çelik gibi azim kütlesi karşısında göğüslerin if~ tiharla kabarmamasına imkân yoktur. Ancak biz aziz milletimize he men ve kat'iyetle bildiririz ki Cum~ huriyet hükumeü bu mevzuda lüzumu kadar hassastır. Vazifesini icabı veçhile ija edeceğinden emin olabiliriz. Vatandaşlara sükunet tavsiye ederiz. Hükumetçiler Burgosa45 kilometre yaklaşmışlar Diğer taraftan Kadize yabancı gönüllülerin çıkarıldığı haberi Madridde büyük bir endise ile karsılandı Madrid 5 (A. A.) Dün saat 12 Burenayı zaptettik de müdafaa konse yi tarafından neşredilen bir tebliğ Madrid, Tage ve Guadderrama cep helerinde yeni bir hâdise olmadığını, buna mukabil Santander cephesinde hükumet kuvvetle rinin Emutillayı ve lerini yazmaktadır. Hükumet kuvvetleri Burgos vilâye tine girmişlerdir. Bask cephesinde milis kuvvetleri Mazarrato ve Lospi nosu işgal etmişler dir. Almanların imal ettiği müthiş gazlar atanî sıfatını taşıyan bazı Su riyelılerin Fransız müstemleke memurlannca tesis olunan gelişigüzel otorıteye dayanarak ıleri gerı atıp tuttuklanndan hiç hayretsiz haberdar oluyoruz. Bunların taşkınhklan içinde 1 ürk Hatay ülkesini Suriyeye maletmek gayretleri vardır. Fransız müstemleke idaresinin ve belki binnefis metropol (merkez) Fransasınm Suriyede tutuna fcilmek için Suriye ile Türkiye arasına bir nifak ve münazaa kundağı koymağa ehemmiyet vermiş olduğunun pekâlâ farkındayız. Ancak bu oyun yüruyemez. 5 U basit sebebden dolayı ki evvelâ nifak ve münazaa vesilesi yapılmak istenilen Is kenderun Antakya ve havalisınin bu vaziyette kalmasına imkân yoktur. Ondan Antakyanın şuurlu Tiirk gencleri yaptıkları milliyetperverane sonra da şimdi kendisine verilen şekille bir toplantı esnasında Suriye kabil değil müstakil bir memleket Humus 5 (Hususî muhabirimiz nak partisi mensubları aldıklan emır Hzeolamaz. Bu gıdışle icab ederse bütün Su den) Sancakta meb'us intihabı günü rine Kırıkhanda rasgeldikleri şapkalı riyenin bir değil, birkaç defa altı üstüne sureti mahsusada Düryö ve mahallî oto Türkleri cebirle sandık başına götürmek gelir, fakat bu işler kabil değil Makya rite tarafından silâhlandırılmış olan Taş[Arkast Sa. 8 $ütun 3 te] vel düşüncelilerin tertibleri gıbi tahak kuk edemez. Bir kere Fransa ile aramızdaki ahdî vaziyetin tamamile bizim lehimizde ol duğunda şüphenin zerresi dahi yoktur. Biz Iskenderun Antakya ve havalisınin Türkiyeye ılhakını değil, muahedeler mucıbınce lâakal Suriye kadar millî ve müstakil bir mevcudiyet olmasını istiyo ruz. riri Mr. Rhodes Almanyanın imal et Hükumetçi kuvmekte olduğu yeni öldürücü gazler hakvetler Burgosa kında izahat vermiştir. 45 kilometro Mr. Rhodes bu yeni gazlerin Klor yaklaşmışlar Arsenik tipinden olduğunu ve bir metro Madrid 5 (A. mikâbı bir mahal dahilinde 300 gramın [Arkası Sa. 7 sutun 3 te] , * * • A.) Otuz kadar Madridde tir hava torpılınin yaptığı muthış tahribat Sovyet kanunu esasisindeki tadilât Bunun bilhassa Fransayı tatmin maksadile yapıldığı söyleniyor Londra 5 (Hususî) Sovyetler yeni kanunu esasinin bir maddesini Fransayı tatmin eden bir şekilde tadil etmişlerdir. Bu tadilât, hükumete yalnız Sovyetlere karşı hücum yapıldığı takdirde değil, ayni zamanda karşılıklı yardım paktile Sovyetlere bağlı devletlere karşı hücum ya' [Arkası Sa. 6 sütun 4 te] tayyare dün saat 14 te Bosales ve Ar Cumhuriyetçi kıt'alar, Burgos eyale • gelles mahallelerini bombardıman et tinde ilerlemektedirler. Kıt'alar, Burgo* mişler ve bazı resmî dairelerde tahribat sa 45 kilometro kadar yaklaşmışlardır. husule ge mişlerdir. [Arkası Sa. 8 sütun 4 te] Halk Kralı istiyor Londrada heyecanlı nümayişler yapıldı Gazeteler kanunu esasî meselesinde en büyük müşkülâtı M. Baldvinin çıkardığını iddia ediyorlar. Karar yarın belli olacak Londra 5 (A.A.) M. Baldvin dün lamentoda yapılacak beyanat hazırlanaakşam saat 18,05 te Fort Belvedere ge lerek 25 dakika Kralla görüşmüş ve müteakiben derhal Londraya dönmüştür. Bugünkü vaziyet, Kralla Başbakan arasmda daimî münasebet idamesini mecburî kılmaktır. Çünkü, ya tahtta tebed dülü hazırlamak, yahud Avam Kamara sına ve millete hükumdarın kararını bil dirmek için, çabuk anlaşmalar yapılması elzemdir. Kabine bu sabah saat 10 da toplan mıştır. Bu toplantıda pazartesi günü parcak ve aynı zamanda dominyonlar mü • messillerinin noktai nazarları tetkik olu* nacaktır. Fransız meclisinde mühim müzakereler Toros ekspresi altı saat rötar yaptı Bu yüzden U. Müfettişler içtimaı pazartesiye kaldı Dominyonlar morgantik izdivaca muhalif Oğrenildiğine göre, dünkü kabine toplantısının sebebini Kral, dük dö York, validei Kraliçe ve M. Baldvin arasında yapılan konuşmalar esnasında Kralm morgantik bir izdivac ihtimalini ileri sürmüş olmasını teşkil eylemiştir. M. Bald[Arkası Sa. 8 sütun 1 âe] Ankara 5 (Telefonla) Bu sabah saOndan sonra oldumolasıya Türklük at 7 de Ankarada bulunması lâzım geten ıbaret bir varlık olan Iskenderun len Toros ekspresi 6 saat rökarla geldi. Antakya ve havalisınin bu millî mevcuFevzipaşa Adana hattında Bahçe dıyeti ergeç vaziyete hâkim olacağmı anMahmure istasyonları arasında yağmur lamak için çok düşünmeğe ıhtiyac yok Paris 5 (A.A.) Hükumetin dış manevî ve ekonomik kazançlan elde et dan hâsıl olan sellerin hattı kısmen tah tur. Yanm asra yakın bir müddet Alsas siyasası hakkında verilen sual takririne a mesi lâzım geldiği fikrindedir. M. de rib etmesi dolayısile yol geçilmez bir Loren derdıle yanıp tutuşmuş olan Fran id müzakerelere saylavlar kurulunda sa Kerillis, İspanyada 12 bin gönüllü bu hale gelmiş ve yolcular Mahmure is tasyonunda aktarma yapılmak suretile lunduğunu bildirmiştir. sa millî bir varlık üzerındeki ecnebi ta at dokuzda başlanmıştır. yollanna devam etmişlerdir. hakkümünün ne demek olduğunu ve nasıl Cumhuriyetçi federasyona mensub M. M. Yuvan Delbos, M. Kerillisin söEkspresin gecikmesi dolayısile Biringünün birinde ortadan kalkmak ıstıra Grat, Fransız siyasasının Italya ile müzünü keserek demiştir ki: ci ve Dördüncü Umumî Müfettişler Arında kalacağını pek iyi bılir. nasebetlerinde Habeşistanın tanınması « Fazla menfi olan istihbaratınızın bidin Özmen ve General Abdullah ta Üçüncü olarak guya adam edılme bakımından emri vakii nazarı itibara al memleketin menafiini ihlâl etmesi müm şehrimize teahhurla geldiklerinden müsi ( ! ) maksadıle idaresi muvakkaten masını istemiştir. Hükumetin İspanya hak kündür. Bu müzakerede sözlerini ölçme fettişi umumıler toplantısı pazartesiye kendisine tevdi olunan Suriyede Fransa kında tatbik ettiği ademi müdahale siya nizi sizin vatanperverane hislerinize hitab kalmıştır. ebedıyen yerleşebilmek hayalile orala sasını tasvib eden M. Grat, buna rağ ederek rica ederim. Dahiliye Vekili Şükrü Kaya müfettişlerle bugün kısa bir istişarede bulun rına temelli ve devamlı cehennem hayatı men Fransanın kan akmasma mâni olmak İspanyol ihtilâflannm vahimleşmesi yaşatmak için bir takım tertıbler alrnış için bir müdahalede bulunmasını istemiş ne mâni olmak için sarfedilen vatanper du. Pazartesı gunkü toplantıda Jandarma Umum kumandanile Emniyet U bulunmaktadır. Başkalarının hududlan tir. verane mesaiyi şükranla yadeden M. de mum müdürü de bulunacaktır. Müstakil cumhuriyetçi M. de Ke mız haricinde yapacakları işlere fazla Kerillis, M. Yuvan Delbosun dün muhkarışmak âdetimiz olmamakla beraber rillis, Fransız Sovyet münasebetlerin temel bir silâhsızlanma hakkında sözle bu meselede kendi huzur ve sükunumuzu den bahsetmiştir. Sovyetlerle sırf askerî rini teessüfle karşılamıştır. Hatib Alman pek, hatta hiç alâkasız göremiyoruz. bir anlaşmanın lüzumunu tasvib eden M. kuvvetlerinin yüzde sekseninin Fransaya Çünkü Fransa Suriyeye tatbik etmek is de Kerillis, Sovyetlerin Fransayı bir h a r karşı yığılı bulunduğunu söylemiş ve tediği gaynınsanî tertıblerile evvelâ İs be sürüklemelerinden de korkmaktadır. Fransanın harb tehlikesine maruz oldu kenderun Antakya ve havalisine aid Hatib, Fransanın General Frankoya a r ğunu ilâve etmiş ve demiştir ki: şu kasdından dolayı bizi bihuzur ediyor. ka olarak Almanyanın temin edeceği [Arkası Sa. 8 sütun 5 te] Bundan başka Suriye ıçın çevırmekte Atina 5 (Hususî) Türk donanma•••••••••••••••••ııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımmııııiin mı •••••••ıııınun ııımnı olduğu manevra bu komşu memleketi bir memleket olamaması için uğraşılmış hayat merkezleri elinden alınan Suriye sının Yunanistanı ziyareti vesilesile buebedî bir şurişe mahkum edecektir. Ya gıbidır. İlk günler için istiklâl kelımesinin başkasma aid Iskenderun körfezile çı raya gelen Türk meb'uslarile gazetecilenıbaşımızdaki bir memleketin daimî bir şatafatı birçok Suriyelilerin gözlerini bo rak çıkanlmak istenilmiştir. İskenderun ri Türkiye Cumhurreisi Atatürkün doğanarşi içine atılmasına karşı tamamen yamışa benziyorsa da bu yaldızlı habm Antakya ve havalisi Suriyeye aid olama duğu evi ziyaret maksadile dün akşamki lâkayd kalamamakta nihayet haklı sayıarkasındaki acı hakıkat Suriyenin istik yınca Suriyenin ne cascavlak bir halde trenle Selâniğe gitmişlerdir. lınz. lâlden önce mülkî tamamiyetınden tecrid kalacağını anlamak için hartaya şöyle Mesele şudur: olunmuş olduğu merkezindedir. bir göz atmak yeter. Kaldı ki Suriyeye Akıllan başlannda bir takım SuriyeFilhakika uzun Paris müzakerelerinde aid olmıyan İskenderun dahi esasen bü lilerin pek çabuk ve pekâlâ farketmiş ol anlaşılan Suriyenin bütün sahillerin tün Suriyeye limanlık edebilecek bir yer dukları veçhile Pariste yedi buçuk ay den tecrid olunması için hep pazarlık üs değildir. (Maçm tafsilâtını spor sahifemizde devam eden Suriye istiklâli müzakerele tüne pazarlıkla vakit geçirilmiş ve nihaYUNUS NADÎ bulacaksınız) rinde yalnız Suriyenin istiklâline sahib yet Trablusşam ve Berut gibi bellibaşlı lArkası Sa. 3 sütun 4 te] Komünist partisi umumî kâtibi M. Torez: «Musolini Fransanın şimalî Afrika ile münakalâtını bozmak istiyor» dedi Mahmud Soydanın cenazesi merasimle kaldırıldı Cenaze merasimi çok hazin oldu, Iktısad Vekili de bizzat merasimde bulundu llllltMlllllllllllllllfllllMIIIIIIIIIIIIMIIIIIIItllllllMltlllllllMIIIMIIIIIIIIIIllMlllllllfllllMllinllflltllllllllllllMIIIIIIIIUIIIfllllllilllllllilflrtMlllllllllflllltlll Atatürkün evinde Türk heyeti Atinadan Selâniğe gitti 1111111 Galatasaray: 3 Çeki Karlin:3 Merhum Siird meb'usu Mahmud Soydanın cenaze namazı kılınırken Vefat ettiğini büyük teessürle haber verdiğimiz Siird meb'usu Mahmud Soydanın cenazesi dün saat 1J de Beyoğlundaki Fransız hastanesinden kaldınlmıştır. Havanın çok sert ve yağmurlu olmasına Yenicamide rağmen cenaze alayı pek kalabalık olmuş; bilhassa merasimde hazır bulunmak üzere Ankaradan şehrimize gelen Iktısad Vekih Celâl Bayar; îstanbul Valisi; [Arkası Sa. 8 sutun 5 te] İ