26 Kasım 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BUGUN 2 ncl sahifede: Siyasi icmal. İnküâb terbiyesi M. Saffet Engin 3 uncü sahifede: Son hatıralar Halid Zıya Uşakhgil 4 üncü sahifede: Hîkâye F. Varal. Bılıyoğrafya. 5 inci sahifede: San'at bahisleri Sedad Çetmtas. Izmir mektubları 6 ncı sahifede: Paris, Şikago sergLsini golgede bırakmak istiyor Spor haberleri Onöçüncü yıl sayı: 4505 umhuriyet Tenrrai ve mektnb «a»*: cumhunyet. istanbui Posta k^tusu: istanbui, NO 246 Perşembe 26 ikinciteşrin 1936 Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Tahrir heyett: 24298. Idare ve matbaa fcısmı 24299 . 24290 Doktor, nefes aldığım vakit gSğsüm nyor... agnyor.. Pekâlâ, neff İ rar Pekâlâ, nefes almayınız ve yann tekbeni ?öriinüz. Sancajja verilecek Muhtariyet Zaten istiklâl Mahiyetinde idi O vakit yapılan muahedeye tamam olmamış bir akiddi, denilemez. Fakat eğer muamele tamam deg'dse biz onu ikmal ve itmam için buradayız! unun ne . büyük delillerinden bırine daha dün aynen metnini neşretmış olduğumuz son cevabî Türk notasında işaret edılmiştir: îskenderun Antakya ve havalisine mahsus olarak Türk bayrağmı da ihtiva eden hususî bir bayrak verilmesi meselesi. Hatay Türkleri için 1921 de Ankarada cereyan etmiş ve bir itilâfname ile neticelenmış olan müzakerelerde bu Türk kıt'asına verilmesi gözönünde tutulmuş olan (mahsus idare) nin ne demek olduğunu bu bayrak kaydi nekadar parlaksa o kadar da kat'î olarak gösterir. Filhakika Ankara muahedenamesine bağlı ve her iki taraf murahhaslarmın imzalarile de tasdikli protokolda îskenderun Antakya ve havalisi için ırkî, millî ve kültürel esasların kâffesini temin edici müzakereler yapıldıktan sonra Türk murahhası hususî idareli bu kıt'aya bir de hususî bayrak tanınılması muvafık olacağını söylemiş ve Fransız murahhası da bu teklifin isabetini derhal kabul ve teslim ederek hükumeti nezdınde bunun için teşebbüslerde bulunacağım ifade eylemiştir. Fransız murahhasının derhal kabul ve teslimıne müsareat ettiği bu bayrak meselesi Türkiye tarafmdan mutlak olarak değil, mukayyed olarak ta söylenmişti kı bunun da ayrıca bir ehemmiyeti vardır. Türkiye murahhası Sancağa (Iskenderun Sancağma!) bir sancak teklif ederken bu bayrağı (Türk bayrağını da ihtiva eden bir bayrak) diye tarif ve tahsis etmiş ve işte Fransız murahhası Türk teklifini bu mukayyed şeklile kabul eylemiştir. Güzel Edirnenin kurtutuşu Dün Edirnede fevkalâde merasimle kutlulandı Alman Japon ittifakı Berlinde imza edildi Yeni itîlâfm esası : Kurtulus bayrammda birçok meb'uslar Dost devletlere ticaret kapılarımız ardıve generaller hazır bulundular Almanya ile Japonya komünist faalina kadar açıktır! yetine yardım edenlere karşı müştereBir Fransız muharririnin ken şiddetli tedbirler alacaklardır garib kıskançlığı Berlin 25 (A.A.) «Beynelmilel Pariste intişar eden Le Journal gazekomünizm» e karşı vücude getirilmiş olan esinde, Saint Brice imzasile şöyle bir yaAlman Japon itılâfı saat 12 de M. zı çıkmıştır: Musakoyi ile M. von Rıbbentropp ara Kim derdi ki günün birinde Goeben musında imza edilmiştir. harebe kruvazörünün, muzafferane Malİtilâfname, şu cihetleri derpiş etmektetaya gırişine şahıd olacağız? Goeben, bu dir: meşhur Alman muharebe kruvazörü, ilk 1 İki taraf beynelmilel komüniz muharebe mermilerini Cezayir üzerine min faalıyeti hakkındaki malumatla, bu fırlattıktan sonra, Akdenizde öyle bir fameselede efkân umumiyeyi tenvir ede aliyete girişmişti ki, İngiliz fılosu tam Ceçen seneki Kurtulus bayramında resmigeçid yapan Türk askerleri Çanakkale önüne geldiği zaman, Bres bilecek tedabir hakkındaki malumatı teati edecekler ve sıkı bir teşriki mesai ile Edirne 25 (Hususî Muhabirimiz beri Edirnenin bütün otelleri, mektebleri lavla onun Türk gemisine inkılâb ettik tedafüî tedbirler alacaklardır. den) Edirnenin bütün memleketin ve evlerin bir kısmı konuklarla dolmuş erini görmüştü. 2 İki taraf, beynelmilel komünizŞirndi, bu emektar gemi, İngiltere ile min tehdidine maruz bulunan büyük devderin alâka ve sevgisini üzerine çekerek bulunuyordu. Dün akşam gelen hususî her sene kurtulus bayramını çok canlı tren Ankara ve îstanbulda kadın ve er Türkiye arasındaki an'anevî dostluğun letleri bu itilâfna.menin ruhuna muva Ittıfakı ımzahyan ve Almanyanın kararınt Ingiltereye bildiren Von Rıbbentrop ve heyecanlı bir surette kutluladığını bil kek saylavlardan ve Generallerden mü parlak bir surette ihyası merasimindeki fık tedafüî tedbirler almağa ve bu iti nelmilel komünist faaliyetine yardım e • rolünü, Kamâlist bayrağı altında oyna lâfa iştirak etmeğe müştereken dave* emiyen yoktur. Bu sene de bu büyük gü rekkeb bir heyeti Edirneye getirmitir. nü görülmedik tezahürlerle kutlulamış Sabah saat dokuz buçukta bir bölük maktadır. Hatırlardadır ki, bu dostluk deceklerdir. İki taraf, mevcud kanunlar denlere karşı şiddetli tedbirler alacaklarolan güzel ve şirin Edirne ayni heye asker kurtuluşu temsilen şehre girerek tazeleme meselesi, Montrö konferansın çerçevesi içinde, dahılde veya haricde dır. Bu maksadla daimî bir muavin komicanlarla sarsılmış, Ankaradan, Istan Belediye Reisi Feridin heyecanlı bir nut da, Büyük Britanya, Sovyetlerin hizme doğrudan doğruya veya dolayısile bey te ihdas edilmiştir. [Arkası Sa. 3 sütun 1 de] buldan ve Trakyanın birçok yerlerinden kile karşılanmıştır. Saat on buçukta tinden aynlan kapıcıya Boğazların a gelen konukların da iştirakile gönülleri Cumhuriyet meydanmda istiklâl marşını nahtarlarını iade ettiği zaman başlamışdolduran engin bir sevinc dalgası içinde müteakıb Selimiye minareleri arasına çe tı. çalkanmıştır. kilen 25 metro uzunluğundaki büyük Sonra, Kral Edvard ve Amirallık biHaftalardanberi devam eden büyük bayrağımızm Edirne göklerinde dalgala rinci Lordu Sir Samuel Hoare, Lâtin de[Arkası Sa. 7 sütun 3 te] [Arkası Sa. 7 sütun 4 fc] hazırlıklar dün sona ermiş ve iki günden Şiddetli fırtına ve soğuklar devam ediyor Denizde 5 vapur kazaya uğradı. Bursada kar yolları kapattı Edirnenin Kurtulus bayramında hazır bulunan mütekaid General Valinin evînde otururken fenalaşarak birdenbire vefat etti Dost Nazır memleketizannederek olduğunu Edirne 25 (Telefon mizi gezmeğe konuşmakta devam et • la) Edirne bugün kurAvrupada seya tulus bayramını kutlu hatte bulunan Ef Az sonra sancı geçe* larken ayni zamanda ganistanın Harici ceğine büsbütün artmış memleketin büyük bir e v ye Nazırı Feyz ve General: lâdını koynunda kaybet Muhammed Han, Bana fenalık geldi, Avrupadan şehri mek felâketine uğramıştır. diyerek daha rahat bir mize gelmiş ve PeEdirnenin bu mutlu baykoltuğa oturmuş ve az rapalas oteline inramında hazır bulunmak miştir. sonra da kendisini kay üzere buraya gelmiş olan Dost memleket betmiştir. Bu sırada odaîstanbul meb'usu mütekaNazın dün kendi da hazır bulunanlar te id Korgeneral Şükrü Nasile görüşen bir mu âşla yerlerinden fırlamışili Gökbevk burada vefat harririmize demiş Feyz Muhammed lar ve derhal bir doktor etmiştir. tir ki: Han celbetmişlerdir. General Şükrü Naili € Hususî surette Avrupada seyahatGeneral Şukru Naıh, nD ol kt r , ,.. te bulunuyordum. Geçen defa gelişim gündüz bütün merasimde kolordu kumandanı a i ° 8«W'8> zaman iken rtık General son daki * de çok sevdiğim memleketinizi iyice bulunduktan sonra Vali kalannı yaşıyordu. Ya * görememiştim. Şimdi yalnız bu mak Osman Şahinbaşın evinsadla, yani Türkiyeyi bir kere daha deki toplantıya iştirak etmiştir. Orada pılan bütün çalışmalar, sarfedilen bütün görmeğe geldim. Seyahatim tamamile oturur ve konuşurlarken bir aralık mi gayretler semeresiz kalmış ve General hususî mahiyettedır. desine gelen bir sancıdan şikâyet etmiş, tam saat 17,30 da ruhunu teslim etmiştir. Burada bir kaç gün kaldıktan sonra fakat bunun muvakkat, geçici bir şey [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] Ankaraya giderek iki üç gün kalaca lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllılıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııllllllllılMlllllllllllllllllllllllllllllııııııııııııııııııııııııılllllllHaillllUIIIIIIIIIIIII ğım.» Feyz Muhammed Han bundan sonra muharrirımızin, şark misakı hakkm daki sualine de cevab vererek demiş tir ki: « Şarkta sulhun istikrarı için bu misak pek lâzımdır. Bunun pek yakmda imzalandığmı görerek hepimiz mem nun olacağız ve şeref duyacağız.> Efgan Hariciye Nazırı îstanbulda Dün kıymetli kumandan Şükrü Nailiyi kaybettik Işin hâdise kısmını ikmal etmiş olmak îçin bu Ankara anlaşmasınm Lozanda almış olduğu kat'î mahiyet şeklini de ilâve edelim: Lozanda Fransız murahhası General Pele Ankara muahedenamesini ona bağlı bütün vesikalarile birlikte aynen kabul ve teyid ederek Fransa namma onlara orada kat'î mahiyetini vermiştir. Bayrak meselesini ihtiva eden protokol dahi Ankara itilâfnamesine bağlı vesikalardan biriydi. Maksad mahkeme huzurunda herhangi bir avukat elçabukluğile gelişigüzel bir dava ispat etmek olmadığı için Fransızlarm bugün: Sizin Ankaradaki teklifiniz nihayet bir teklif ve temenni idi, bizimki de bir vaid! Dünkü soğuklardan titriyen iki mektebli Diyebilmeleri ihtimaline karşı bir arazi kıt'ası halkının millî camia hukukuna iki gündenberi başlıyan soğuklar de ru Karadenizde Ereğli limanında karaya taalluk eden işlerin bu kadan da büyük vam etmekte ve artık kış kendini tama oturmuştur. haklar yaratacağmı uzunuzadıya anlata men göstermektedir. Vakit vakit şiddetle 3 Fransız bandırah Garrone va rak hakkın bu itibarla da bizim tarafta esen rüzgâr evvelki gece bir aralık fırtı puru gaz yüklü olarak Seddülbahir civabulunduğunu ispat etmek için çene yor na halini almıştır. nnda Kepez mevkünde ehemmiyetli sumağa asla lüzum görmiyeceğiz. Çünkü Dün akşamki kuvvetli fırtınalardan 4 rette karaya oturmuştur. Türk Gemi nihayet Fransa tarafmdan böyle bir ıdvapur kazası olmuştur. Kurtarma Anonim Şirketinin Çanakka dıanın ileri sürülmesi ancak: 1 Türk bandırah Hisar vapuru Ka lede istasyoner Alemdar tahlisiye gemi Biz sizi Ankarada sadece aldattık radeniz Boğazı methali civannda Ada si derhal kaza mahalline gelerek yardıma cıklar mevkünde tehlikeli vaziyete düş âmade olduğunu gemi kaptanına bildirye atlattık! Demek manasma gelebilir, ki bunu müşse de on saat mukavemetten sonra miş, fakat süvari henüz talimat almadı biz Fransaya hatta faraziye halinde da Zonguldağa doğru yoluna devam ede ğını cevaben söylemiştir. Alemdar, her hi tahmil etmek istemeyiz. Efrad arasın bilmiştir. ihtimale karşı kazazede geminin yanın da kelime oyunlarile yekdiğerlerini aldatlArkası Sa. 7 sütun 5 te] 2 Yunan bandırah Erinovla vapumak istiyenler bulunabilir. Fakat millet IIIIMIIIII I lllllllllllllltlll IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIIIII riMIIIIIIIII1|II|ll|llll!IIIINIIIMIIMI|ll illl IIMIHiıltMII llllHHIIIfHHHHI lerarasmın hususile araziye taalluk eden dına ne denilirse denilsin o kıt'aya ve müzakerelerin bu havası içinde ve ağır ve çetin işlerinde böyle hafifliklere istiklâl ile omuz öpüşen bir idare ve haklanmızm kuvvet ve kudretinin tesiri cevaz olamaz, ve bu türlü işlerde o tür rilmesi muvafık görülmüş demek altında bulunan Fransız murahhası başlü açıkgözlükler büyük küçük hiçbir mil olur. ka hiçbir söz söylemeksizin Türk teklifiletin haysiyet ve menfaatine uyamaz. Acaba Ankarada Türk murahhası ni pek muvafık bulmakla ve onu kendi Ankara ahidnamesi protokolundaki İskenderun Antakya ve havalisine ve hükumeti nezdinde müdafaa etmek tabayrak meselesinin delâlet ettiği sarih rilecek bayrağın şeklini (içinde Türk ahhüdile mukabele eylemiştir. mana Ankara müzakerelerinin İskende bayrağını da ihtiva edecek bir bayrak) İşte hakikî vaziyet budur. run Antakya ve havalisine verilecek ifadesile niçin tayin ve tahsis etmek isteBize bugün dönülüp te: hususî idare şeklindeki hakikî mahiyetin miştir? Bu çok aşikâr birşeydir. Mevzuu Oyle de olsa bu tamam olmamış ne olduğuna pek açık işaret eyleyip dur bahsolan kıt'a tamamen ve asırlardanbebir akiddir. masındadır. En namlı hukuku düvel ri (Atatürkümüzün dilinde kırk asırlık!) alimleri Fransada da vardır. Belki onla Türk halkile meskun bir kıt'a idi, ve o Denilemez. Denilse de zaten ne çıkar ra kadar gitmeğe hacet bile olmaksızın nun velevki muvakkaten anavatan hudu Bize lâzım olan bu hakkın Fransız muFransız Hariciyesi pek iyi bilir ki muay du haricinde bırakılması zarureti önün rahhasınca da, Fransaca da kabul edilyen bir halkın sakin olduğu muayyen bir de konuşuluyordu. Türk murahhası bay miş bir hak olduğundan ibarettir. Onun toprak kıt'ası için hususî bir idare şekli rak meselesinde Hatay Türklerini oldu delâlet ettiği mana bize kâfidir. Eğer kararlaştırılarak bundan dolayı o ğu kadar anavatan Türklerini de tatmin muamele tamam değilse biz onu ikmal ve kıt'aya hususî bir bayrak verilmesi edecek bir şekil olmak üzere bütün sami itmam etmek için buradayız! de muvafık ve faydalı bulunursa a miyetile o mukayyed teklifi ileri sürmüş YUNUS NADÎ Ispanyada harbi hükumet kazamrsa Türkofis kadrosunda değişiklikler Ankara 25 (Hususî muhabirimiz den) Türkofis iç ve dış kadrosunda çok mühim değişiklikler yapıldı. Ofis başkam Mecdetin yerine asbaşkan Burhan Zihni tayin edildi. Burhan Zihni Romadaki ticaret müzakerelerinden dö nünciye kadar muamelâtı teftiş heyeti reisi Hüsnü tedvir edecektir. Yeni kad roda mümessillikler yerine konseylikler ihdas edilmiştir. Paris konseyliğine Ofis reisi Mecdet, Romaya başmüşavirler den Halil Mithat, Londraya İstanbul Türkofis müdürü Mahmud Celâl, Hamburg ataşeliğine merkezde Alman mesai şefi Suad Keskin, Stokholm ataşeliğine Hayreddin Şükrü, yeni ihdas edilen Belçika ataşeliğine merkezden Melih, Lâ heye Said Rauf, cenubî Amerika ataşeliğine Cemil, îskenderiyeye tarifeler bürosundan Nemlizade Sıtkı tayin edilmişlerdir. [Arkası Sa. 7 sütun 6 da] Italya, Balear adalarım ilhak edecekmiş. Hükumet Madridde bitaraf mıntaka ihdasını kabul etmiyor Madrid yanıyor! Franko, Fransadan 60 milyon sterlin istiyor! müstakbel harekât için tashih edilmiştir. Santander mıntakasında Kızılların taarruzu akamete uğramıştır. Hükumet milislerinin Roblede de Chevalaya karşı Salamanca 25 (A.A.) Bu gece yapmış oldukları yeni bir taarruz, püs aşağıdaki tebliğ neşredilmiştir: kürtülmüştür. Otuz milis telef olmuştur. Madrid cephesinde ileri mevzilerimiz, [Arkası Sa. S sütun 1 de]