11 Kasım 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Bugün 1 2 Sahîfe 2 nci sahifede: Siyasî İcmal. İranda trausit yolları M. Aslan. 3 üncü sahifede: Duçenın nutku L. Markoviç. 5 inci sahifede: Ruzveltin tekrar seçiml münasebe tile M. Turhan. Demiryollarına 13 senede uç yuz milyon lıra verdik. 6 nci sahifede: Askerlık bahısleri. Nıçin kitab okunmuyorKandemir. 7 nci sahifede: Beyaz Evde A^merika ReLsıcumhurları nasıl yaşar? ı umhuri SANCAKTA TAZYİK Dört Türkü dipçikle yaraladılar, iki kişiyi de tevkif ettiler m S3]fl! 4490 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kutusu: istanbui, No 246 Ç Telefon: Başmuharrtr ve evl: 22366. Tahrir heyeti: 24298. tdare ve matbaa bsmı 24299 . 24250 Çarşamba 11 ikinciteşrin 1936 Yapışık kardeşler sigara içiyorlar. Bükreşte toplanan Askerî konferans Danzig Almanyaya Ispanya dahilî harbi en kanlı safhada ilhak edilecek i ürk Yunan anlaşmasile baş lıyan Balkan Antantı, Orta Avrupaya kadar şümul ve vüsat peyda etmekte gecikmedi. Gerçi Balkan Antantı esasen Balkanlarda sulhu korumak için kurulmuş bir müessesedir. Fakat ona dahil olan Balkanh devlet lerden ikisi daha evvel Küçük Antant grupuna dahil bulunuyorlardı. Bu iki devletin hem Balkan Antantında, hem Küçük Antant zümresinde aza bulun maları iki zümre arasmda ister istemez hareket ve fikir müşareketi yaratmahydı. Her memlekete göre kendi hududlann dan uzak ve kendi mıntakası haricindeki sahalar için mes'uliyet almak kolay ve amelî birşey olmamakla beraber Balkan Antakya Türk münevverlerinden bir grup Antantile Küçük Antantın esasen sulhu korumaktan başka bir maksad takib et Antakya 10 (Hususî) Cumhuriyet Bayramimn memeleri ve hududlarınınsa yekdığerine ikinci günü devriyeler dört Türkü dipçikle yaralamışmuttasıl bir teselsül halinde bulunması lardır. Aleviler arasında çıkan bir kavga neticesinde her iki manzumeye dahil devletleri sulh iki Türk tevkif edilmiştir, üç Türk te Sancak zabıtası lehinde kolaylıkla birleştirmeğe hizmet etmiştir. Sulh lehinde birleşme fikri esatarafından aranmaktadır. sen ehemmiyeti çok büyük kuvvetli bir Suriye intihabatma Türkler kat'î şekilde iştirak ethâdisedir. Tatbikatın icabına göre ta miyeceklerdir. hakkuku ittifakın büyüklüğünü ve büyük kudretini asla azaltmaz. Âkid devletler arasında çok sağlam bir tesanüd bulun duğunun bilinmesi kendi başına muaz zam bir kudrettir zaten. Harb yapmağa mecbur olmaksızın sulhu ayakta tuhna nın en müessir sırn işte buradadır. Antant devletlerinin Bükreşte topla nan erkânıharbiyeleri sulhu daha kuv vetli bir surette muhafaza etmek için müşterek askerî plânlar üzerinde konu şuyor ve anlaşıyorlar. Beş devletin ica bında ortaya çıkararak cephelere sevkedeceği asker miktan on milyondan az değildir. Yakmşarkın ve Merkezî Avrupanın sulhu bu kadar süngüye istinad ederek dimdik ayakta durabilir. Biz Bal kanlılar arasındaki anlaşmanın şarkta ortaya yepyeni büyük bir devlet çıkar mış olacağını söylemekte haksız değil dık. Balkan Antantı işte küçük milletlerin bir araya gelmesinden vücud bulmuş böyle bir büyük devlettir ki bu halile icaLondra 10 (A.A.) Röyter bildibında herhangi büyük devletle olursa olsun boy ölçüşmeğe hazır ve muktedir bir riyor: Londra Belediye Reisinin senelik zivaziyet kazanmış bulunuyor. Bulgaris tan dahi Antanttaki.mevkiini aldığı za yafetinde, M. Eden, kadehini elçiler heman bir sulh konfederasyonu mahiyetin yetinin şerefine kaldırarak ezcümle AlM. Baldvın deki bu yeni şekil büyük devletin hiçbir manya Büyük Elçisi M. Von Ribbentrotarafında hiçbir pürüzü kalmamış ola pa «hoş geldiniz» demiş ve Polonya Dış zevkini tatmış olanlar, kendisinin memcaktır. Bulgaristanm henüz ona dahil îşleri Bakanı M. Beckin ziyafette hazır leketine ve Avrupa sulhu eserine yaptıbulunmamasile sulh konfederasyonu bü bulunuşuna işaret ederek şunları söy'e ğı hizmetin ne derece kıymetli ve ne derece ivazsız olduğunu öğrenmişler ve yük devlette herhangi bir zayıfhk bu miştir: [Arkası Sa. 3 sutun 1 del « Aramızda M. Beck ile çalışmak lunmadığını da söylemiş olalım. T Nasyonal sosyalist t reisinin bir nutku Danzig 10 (A.A.) Buramn nasyonal sosyalist reisi Forster 'bir miting esnasında söylediği nutıikta Danzigin 1937 de Almanyaya ilhak olunacağını ve muhalefetinse 1 !kâ nunusani 1937 ye kadar kökünden sökülüp atılacağını bildirmiştir. Madride 3 koldan yapılan son hücum püskürtuldü Guatamala, General Franko hükumetini resmen tanıdı. Fastan yeni askerler naklediliyor Sefer halinde Askerî mükellefiyrete tâbi olmıyanlara verilecek vazifeler Ankara 10 (Telefonla) Askerî mükellefıyete tâbi olmıyanlara sefer hainde verilecek vazifeler hakkmdaki kanun lâyihasınm esaslannı büdirmiştim. Bu lâyiha askerî hizmete çağınlanlann yerine mükellefiyete tâbi olmıyan va tandaşların ikamesini, bu suretle devlet mekanizması intizamının ımıhafazasmı istihdaf etmektedir. Bu kanunla hem orIspanya hükumetine mensub bir kadın asker, bir ecnebinin du kajdjosunun tam mevcudlu olması, pasaportunu tetkik ediyor hem de devlet dairelerinin ve umumî Ispanya harbine dair dün gelen tel nüz şehre giremedikleri ve bütün hücumhizmetlerin kadrolarında işleri sekteye graflardan ihtilâlcilerin bütün gayretle larının milisler tarafından püskürtüldüğü uğratacak noksanlar bulunmaması temin [Arkası Sa. 8 sütun 1 de] rine ve şiddetli hücumlarına rağmen heedilecektir. Yüksek askerî bir makamdan aldığım lArkası Sa. 7 sütun 4 tei 4 i M. Baldvinin nutku «Montrö konferansmın muvaffakiyeti mes'ud bir misal teşkil etmektedir)) italya ile münasebatta yenilik Hava tehlikesine karşı korunma Yakmda gaz maskeleri batışa çıkarılacak Viyana Kongresi yeni tahtlar hazırhyor Britanya Başvekili «Akdenizde menfaatlerimiz birbirîniıT afldı değil, mütemmimidir» diyor Arşidük Ottonun, İtalyan Prensesi Maria ile evlenerek Avusturya veya Macaristan tahtına geçmesi kuvvetle mevzuu bahsoluyor Milletler Cemiyeti son zamanlarda haklı haksız bir sürü taarruzlara uğradı ve hâlâ da uğramaktadır. İtiraf etmek lâzımdır ki Cemiyetin zayıf göründüğii yerlerde kabahat onun değildi, belki onu Arşıduk Otto teşkil eden devletlerindi, ve bu devletler«günün meselesi» olmadığını birkaç kere de ise teşkilâtsızhk zayıfhğı vardı. Son beyan etmiş, izdivaç meselesine gelince Alman İtalyan anlaşması da dahil olbunu tekzib eylemişti. duğu halde hâlâ bütün Avrupada şark Arşidük Otto Macar Kralı oluyor. antantlan kadar ciddî ve müessir bir mılRoma 10 (A.A.) Royter ajansı letlerarası teşkilâtı yoktur. Avrupada samuhabirinden: mimî olarak sulhu tutmak istiyen büyük [Arkası Sa. 7 sütun 5 te} devletler şark antantlannda kendilerine Pariste intişar eden Temps gazetesi, ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııımııııııııııııııııtıııııiHiııııııııııııııııııııııııııııımıtıııııımı kuvvetli bir muzaheret bulabilirler. Mil Iraktaki darbei hükumete dair Kahıre letler Cemiyetini sulh mesnedi kuvvetli muhabirinden aldığı bir mektubu neşretbir heyet olarak ayağa kaldırmanın yo mektedir. ]u da bundan ibaret olsa gerektir. Muhabir, bu hususta şu tafsilâtı veriFilhakika Polonya da kat'î olarak yor: sulh hesabına kazanıldığı zaman Avru «Bekir Sıtkı Paşa ile bir takım pada sulhu korumak ve Milletler Cemi Kürd zabitanmın Irakta yaptıkları yetini en kuvvetli bir teşekkül olarak ye darbei hükumet, gerek Mısırda, ge niden kurmak şüphesiz bir surette müm rek bütün diğer Arab memleketlerinde kün olur, diyebilıriz. Sovyetler Rusyasını son derece şiddetli bir tesir yapmıştır. Belgrad 10 (Hususî) Bulgaristan sulhu sıyanet edecek kuvvetler sayı ve Hâdise, bir senedenberi, Mısırda, Suri Başvekili M. Kose îvanof, «Avala» asırasında görmemeğe hiçbir sebeb yok yede ve Filistinde devam eden kargaşa jansının Sofya muharibine şu beyanattur, bilâkis. O halde geriye ne kalıyor? hklann arifesinde patlak vermiş olmak ta bulunmuştur: Avrupa hartasını açın da bakm, görürsü itibarile, bütün Arab mehafilinde büyük « Yugoslavya ile Bulgaristan ara Moskova 10 (A.A.) Assoavia nüz.. smda bir yaklaşma temini için sarfe kim kurulu başkam General Eideman bir üzüntü tevlid etmiş bulunuyor. Çoğu dılen mesaı mucıbı memnuniyet netice Moskovaya dönmüş ve Tas ajansına aEğer sulh kuvvetle ve kuvvetli olarak Irak istiklâlinin yaratıcısı olan şahsiyet ler vermektedır. Bu takarrüb siyasetine şağıdaki beyanatta bulunmuştur: mahfuz tutuluyorsa Almanya ne diye lerden müteşekkil bir hükumeti Iraktan taraftar olmıyan bir tek Bulgar dahi harbci fikirler beslesin ve İtalya niçin o tardeden bu isyan hareketi, Kahirede, « Türk topraklanna vardığımız dayoktur. Bu yaklaşma hiçbir devletin aIrak Başvekılı Bekir Sıtkı Pasa nu ihlâl etmek teşebbüsünde bulunsun? [Arkası Sa 2 sütun 1 del kikadan itibaren, kendimizi, yalnız leyhine değıldir. Yegâne gayemiz araMilletler Cemiyetinin ve milletlerin «Türkkuşu» tarafından değil, fakat ayolmak gayesini takib ediyor, ve onlar bu bütün şekillerinde ve şartlarında çok te mızdaki münasebatın ıslahı ve Balkan hertürlü kargaşahkları teşvik eden za ni zamanda hükumet ve ordu tarafından maksadlarında hiçbir noktayı tesadüfe kayyüdlü hareket ediyorlar. Bu sayede sulhunun takviyesidir. yıfhkları kendi aralarındaki teşettütten terketmiyerek icabında ciddiyetle kulla dir ki Yakınşark, Orta Avrupaya kadar M. Stoyadmoviçin geçenlerde Kral da vücude getirilen hassaten dostane bir ileri gelmekte idi. Zayıfhk sebebi orta nılacak askerî hareketlerini şimdiden ten uzanan geniş sahasmda emniyetli bir sul Borisle gorüşmesi münasebetile bazı ec hava içinde hissettik. Türkiyeyi ziyaretidan kalkınca onun yerine kuvvet ve sulh sik ve tanzime ehemmiyet vermiş bulu ha sahib olmak şeref ve meziyetile tema nebi gazeteler Türkiye, Bulgaristan ve miz, Türk Sovyet dostluğunun canlı bir kaim olur. nuyorlar. Böyle bir heyete ancak hürmet yüz eylemektedir. Bunun nekadar büyük Yugoslavya arasmdâ bir misak akde tezahürü halini almıştır. Şimdiye kadar olduğu gibi bu türlü olunur. ehemmiyeti olduğunu herkes takdir eder. dileceğini yazmışlardı. Bu şayialarm Bu ziyaretimiz esnasında Türkiyede hareketlere eski şeklile ittifak manası veAralanndaki anlapna kombinezonunu tamamen asılsız olduğunu temin edebi havacılık sporunun inkişafı yolundaki Antant devletlerinin Bükreşte akdet rerek onlara o gözle bakanlann tenkid mekte bulunduklan askerî içtimalar yeni bir sulh silâhı olarak tekemmül ettiren lirim. Böyle bir misak akdi için hiçbir büyük muvaffakiyetleri de görmek fırsasebeb yoktur. Esasen Türkiye ile ara ve istihzalarına bile yer kalmıyabilir. zamanların en ileri hâdiselerinden birini Antant devletleri bilhassa son Bükreş mızda dostluk misakı mevcuddur. Ro tını bulduk. 29 teşrinievvelde «Türkku Maksadlan yalnız sulhu muhafaza et ve belki birincisini teşkil ettiğini açık söy askerî içtimalan dolayısile bütün dünya manya ve Yunanistanla bazı ihtilâfları şu» başarılarını tam surette göstermiştir. mekten ibaret olan anlaşmalann eski za liyelim. Kendi aralarında yekdiğerlerine nın takdir ve hürmetine hak kazanmış mız vardır. Fakat bunlar da kolaylıkla On binlerce kişiden mürekkeb bir halk man askerî ittifaklarile hiçbir benzer ta ancak sevgi ve saygı hislerile mütehassis bulunuyorlar. Kendilerini candan tebrik halledilebilecektir. kütlesi, tayyareci Bayan Sabihamn yükrafları yoktur. Şark antantlan birliği bulunan Antant devletleri harice karşı il ederiz. Yegâne emelimiz, hududlarımızda sek ve mükemmel hava hareketlerini büyalnız sulhu korumak, yani harbe mâni mî ve amelî müttehid bir cephe almanın barıştır. Bu barış ta temin edilmi§tir.> YUNUS NADİ [Arkası Sa. 7 sütun 4 tel General Eydeman Iraktaki ısyan hareketi nasıl hazırlanmış ? Bekir Sıtkı Paşa, millî kıtaatı manevra için şehirden uzaklaştırmış ve kendisine sadık olan iki alayla hükumeti devirmiş Ankara 10 (Telefonla) Halkm hava tehlikesinden korunması yolundaki çahşmalar kısa bir zamanda hayli ilerlemiş bulunuyor. Bunun için kurslar ve konferanslar tertib olunmakta, tenvirat tecrübeleri yapılmakta, yer yer sivil halka vesayada bulunulmaktadır. Ayni za manda halka zehirli gazlerin tahribatını canlı bir şekilde gösteren sergiler de kurulmakta ve neşriyat yapılmaktadır. Kızılay tarafından kurulmuş olan maske fabrikası da imalâta devam et mektedir. Yakmda maske satışma da başlanacaktır. Diğer taraftan maskeli yürüyüşler tertibi de düşünülmektedir. Dahiliye Vekâeti bu çalışmalarla birlikte halkın hava tehlikesinden korunması yolunda bazı mühim esasları ihtiva eden bir kanun projesi hazırlamıştır. Bu projede yapılaPrenses Maria cak sığmaklar ve saire hakkmda da hüRoma 10 (A.A.) Resmî mehafil, kümler vardır. Avusturyada Krallığın iadesi ve Arşi Bu ayın 12 sinde Dahiliye Müsteşan dük Ottonun Prenses Mari ile evlene Sabri Çıtagm reisliği altında Vekâletler ceği hakkındaki haberlere dair tefsiratta Seferberlik müdürlerinden müteşekkil bulunmaktan kat'iyyen içtinab ediyorlar. bir komisyon toplanarak proje üzerinde Hatırlarda olduğu üzere şimdiye katetkiklerde bulunacaktır. dar resmî mehafil, Krallığın iadesinin Bulgar Başvekili beyanatta bulundu «Bulgaristanm gayesi hududlarında barıştır» «Türk ordusu daima tekâmül ediyor» General Eydemanın beyanatı Dost Sovyet Generali Türk ordusu ve havacılığı hakkında intıbalarını anlatiyor llllllllllllllMlllllllllinillllllllllllllllMIIIIMIIIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIinillllllllll IIUIIIIIIMIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIMIIIII1IIIIIIIIIIII1IIIMIIIIIIIIIIIIII1IIIMIIIII İ