17 Ekim 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 12 sahife 2 nci sahifede: Siyasî lcmaL 3 üncii sahifede: Tarih araştırmalan Fuad Köpriilü. 5 inri sahifede: Antakya ve Suriyede tetkikler Akverdi. 6 ncı sahifede: Spor haberleri. 7 nci sahifede: Çocuk sahifesi. u m h u r iyet Onblrlncl yıl sayı: 4465 Telefon: Başm.uharrtr ve evl: 22369. Tahrlt heyeti: 24298. tdare ve matbaa fcısmı 24299 . 24290 Te igraf ve mektub adresi: cumnuriyet, tstanbui Posta kutusu: tstanbui, NO 246 Cumartesi 17 BiTIficiteşrlfi 1936 lspanya hükumetçisi, Almna: Ben seninle değil, General Franko ile oynıyorum. sen ne k anşıyorsun? J Harb ve sulh Buhran içinde Yüzüyor! imse harb yapmak istemiyor görünmekle beraber herkes alabildiğine silâhlanıyor, ve kîmse sulhu temin edecek azim ve kud rette bulunmuyor. Müşterek emniyet yürümez bir makine halindedir. ıki el bir baş içindir düsturu şimdilik bütün mil letlerin bellibaşlı hattı hareketlerini teş kil ediyor. Buna bir yenisi daha ilâve olundu: Belçika, kendi kralınm bir nutkile ben ittifak mittifak istemiyorum, kendi başunm derdine kendim bakmakla iktifa edeceğim diyen yeni bir siyaset ilân etti, ve bu karar, kararsız Avnıpa içinde büyük bir hayret ve heyecanla karşılandı. Bilhassa Fransada ve bilhassa Cenevrede. Bilhassa Fransada: Çünkü Fransanın Belçika ile askerî bir ittifak muahedesi vardı, ve Belçika Lokarno muahedenamesi altına imza koyan devletlerden bi Muhterem misafirimiz büyük merasimle karşılandı Mareşal Mahmud Han «Biz, Türk milletini öz kardeş gibi severiz, kardeş ve aziz bir milleti ve muhterem ricaiini ziyaret ettiğimden dolayı çok bahtiyarım » diyor Aziz misafirimiz şerefine Vali bir ziyafet verdi. Mareşal, Cumhuriyet abidesine çelenk koydu ve şehrimizdeki Efganlı talebeyi kabul etti tanbul Kumandan Efgan Haribye vekili, Harb Aka Veziri Mareşal Mah demisi kumandanı mud Han, refakatGeneral Ali Fuad, lerınde Efgan U Polis müdürü Samum erkânıharbi lih Kılıç, Efgan seye reisi Mehmed firi Ahmed Han ve Ömer Han ve Ef şehrimizdeki Ef ganistamn Berlin gan zabit ve tale orta elçisi Allaha beleri tarafından nuvaz olduğu hal karşılanmıştır. de dün sabahki eks Sirkeci garında presle şehrimize ayrıca bir bando, gelmiştir. Muhte bir askerî müfreze rem misafirimi ve bir polis kıt'ası zin mihmandarlı büyük misafirimi ğına tayin edilen ze ihtiram resmini General Eyüb Du yapmıştır. rukan, Millî MüdaMareşal Mah faa Vekâleti yaveri Muhterem misajirimiz Mareşal Mahmud Han Sirkeci gartnda mud Han trenden Nejad Saner ve kendilerini karşılıyanlar arasında iner inmez Vali Hariciye Vekâleti Efgan Veziri, Efgan ve Türk bayrak Muhiddin Üstündağın elini sıkarak Hususî Kalem müdür vekili Hasan Rifat, büyük misafirimizi hududda karşı larile süslenmiş olan Sirkeci garında İs teşekkürlerini bildirmiştir. Bu sıralArkast Sa. 2 sütun 1 de] tanbul Valisi Muhiddin Üstündağ, İs lamışlardır. Efgan ffarbiye Veziri dün geldi Dost îranla yapılacak müzakereler Heyetimiz şehrimizden Trabzona hareket etti Heyet reisi: «Iki dost memleket arasındaki kardeşçe ve derin münasebetleri bir kat daha kuvvetlendireceğiz» diyor ri idL Bilhassa Cenevrede: Çünkü Belçikanm karan Milletler Cemiyetinin müşte rek emniyet ve sulhtan ibaret başhca e sasını baltalıyor görünmektedir. Biz kendr hesabunıza Belçikanın bu karanndan çıkabilecek neticeler itibarile derhal bu kadar büyük yeis ve heyecanlara düşülecek bir mahiyet görememiş oldugumuzu itiraf etmek mecburiyetin deyiz. Belçikayı böyle bir karara sev ketmiş olacak sebebler arasında akla yakın olarak bir teki var: Belçika bu kararile belki Fransız Sovyetler anlaşmasınm neticelerine kanşmaktan çekin mek istiyor. Yoksa millî müdafaası noktasından Belçikanın Fransız ve lngiliz tesirlerinden haric kalabilmesine maddeten imkân yoktur. Vaziyetin teşrihine evvelâ bu noktaHın izahile başlıyalnn: Kralın nutkunda "îşaret olunan sebeblerden dolayı Belçika ittifak taahhüdlerinden «yrilarak bi • taraflıga dönmek isterken kendi millî müdafaasmın takviyesine her zamandan tiyade ehemmiyet vermek lüzumunu da tebarüz ettirmiş bulunuyor. Bitaraflığı müdafaa edecek olan bu silâhlanma Belçikayı kendi başına haricî tecavüz lerden mahfuz tutmağa yeter mi? Bu sualin cevabı şudur: Bir kere Belçikanın kendi kuvvetleri kendi bitarafhgını korumağa yetemez. Ondan sonra Belçikanın kendi kuvvetlerile kendi memleketini müdafaaya muktedir olup olmıyacağı asla mevzuu bahsolmaksızm ne îngiltere, ne Fransa Belçika toprak lannm tecavüz ve istilâya uğramasına karşı lâkayd kalamazlar. Yani Belçika îstemese dahi lâkayd kalamazlar. Ingilterenin Umumî Harbe iştirak karannı verdiren sebeb, Belçika topraklannın • bitaraflık muahedesine rağmen Al man taarruz ve istilâsına uğramış olmasıdır. Ingilterenin bu hareketi Belçikayı çok sevdiğinden veya Belçikanın bita raflık muahedesine pek fazla ehemmi yet verdiğinden ileri gelmiş olmadıgını tasriha lüzum vardır. Îngiltere Belçikanın müdafaasına koşmakla sadece kendi emniyet ve selâmetini muhafazaya e hemmiyet vermiş bulunuyordu. lngiliz Başvekili Mister Baldvinin bundan iki yıl önce söylediği bir nutuktaki şu cümle unutulamaz: İrana giden heyetimiz Galata rıhtımında kendilerini tesyi edenlerle "beraber Dost Iran hükumetile başta Trabzon elçimiz Cemal Hüsnünün riyaseti altmTebriz yolu olmak üzere ikamet, iadei da, dün, Denizyollannın Ankara vapumücrimin, konsolosluk, baytarî, klering rile Trabzona hareket etmiştir. ve hudud emniyeti mukavelelerini müzaCemal Hüsnü ve arkadaşlan Galata [Arkası Sa. 8 sütun 4 tel kere edecek olan heyetimiz, sabık Bern Izmir manevralarından sonra Fransa Belçikaya bir nota vermeyi kararlaştırdı Belçika, Alman hududunu sür'atle takviye ediyor, Fransaya da teminat verdi Kahraman ordumuzun büyük resmigeçidi Yorucu manevralardan sonra Türk ordusunun gösterdiği zindegi dünyanın hiçbir ordusunda yoktur Izmir 16 (Hususî) Büyük bir muvaffakiyetle îzmir manevralannı bitiren Türk ordusu bugün öğledfcn sonra Seydiköyle Cuma ovası arasındaki sa hada büyük bir geçid resmi yapmıştır. Orgeneral Izzettinle diğer bülün ko mutanlann, Izmir Vali, Belediye Reisi ve meb'uslarile on binlerce halkm hazır bulundugu bu geçid resminde Türk ordusu büyük bir haşmet ve intizamla geçmiştir. Çelik adımlarile yerleri titreten piyadeler, pervanelerile havayı yırtan Türk tayyareleri ve diğer bütün kıt'alar halk üzerinde derin bir tesir yapmıştır." Geçid Fransaya verdiğîmiz notanın tesirleri Haleb 16 Sancak rejimi hakkmda Türkiye Cumhuriyetinin Fransay» verdiği nota haberi üzerine Sancakta sükun teessüs etmiştir. Halk neticeyi sükunla beklemektedir. Hiçbir yerde hiçbir hâdise olmamıştır. Macaristanın yeni iç ve dış siyaseti Avusturya Dış Bakanı önümüzdeki hafta Peşteye geliyor Budapeşte 16 (A.A.) Avustur ya Dış Bakanı Schmit önümüzdeki hafta Macar hükumetini resmen ziyaret etmek üzere Peşteye gelecektir. Gene bu ziyaret esnasmda Viyanada toplanacak olan Roma protokolu devletleri konfe ransının programı da hazırlanacaktır. Bu programm hazırlanmasile bilhassa A •Bir tayyare dafi topu ateşe hazır vusturya hükumeti meşgul olmaktadır. [Arkası Sa. 6 sütun 4 te] ıiMiiıııııııınııııııiHMiııııııııııııııııııııııııiHiıııııııırıııııniiiııııııııııııııııııııiHiıııınnnııııınıııııınHiıııııniHiıııııııiHiııııııııııiHiıııııııınınmHiı Haricde çıkan bazı haberler hilâfına olarak Başbakan Daranynin ecnebi memleketlere yakında seyahatlerde bulun ması derpiş edilmiş değildir. Umumî Harbde Alman askerlerinm Anvers cıvarındaki Malın şehrini işgaUeri: • İste Belçikaluar böyle bir akıbetten korktuklan için bu tedbirleri ahyorlar Paris 16 (A.A.) Öğrenfldiğine göre Fransa, yakında Brüksele bir nota göndererek Belçikanın takibe karar vermiş olduğu bitaraflık siyasetinin açık olarak tarif edilmesini taleb edecektir. M. Blum, Kral Leopoldun beyanah ile bu beyanatın diplomasi bakımından tevlid etmesi muhtemel neticeler hakkın* da M. Delbos ve M. Daladier ile gö • rüşmüştür. Belçikanın hattı hareketi Brüksel 16 (A.A.) Havas ajanst muhabirinin diplomasi mehafilinde öğ • İArkası Sa. 8 sütun 1 de] lllllllillHllllllllillllllltllMllllltllltlllMtllllllllllMMIMIIMtllllllllllinilllllMlllllllllllllllMlllllininillllinilMllllllllllllllllllllllllltllltllllllllllltlllllfln Hariciye Vekilimiz geldi Tevfik Rüştü Aras, Sirkecide Vali, sefirler ve sefaretler erkânı tarafından karşılandı Yeni hükumetin programı Budapeşte 16 (A.A.) Başbakan Darany dün akşam milfi birlik partisi konferansmda yeni hükumetin progra mını izah etmiştir. M. Gömböşün hatırasını andıktan sonra M. Darany yeni hükumetin ayni prensipler dahilinde hareket edeceğini ve millî birlik esası üzerine Macaristanın inkişafına yardım etmeğe gayret edeceğini söylemi? ve de miştir ki: « Hükumetin siyasası, hem muhafazakâr, hem de terakkiperver fikirler den mülhemdir. Teferruata gelince, hükumetin kanaarine göre, gizli rey elzem olup intihab millî menfaatler gözetilerek yapılmalıdır. Atide daima hakikî sulha hizmet etmek istiyoruz. Dış siyasamız, yalnız mevcud dostlukları beslemek ve kuvvetlendirmek değil, fakat ayni zamanda, bizler gibi sulhcu bir iş birliği şartları meydana getirmeğe hazır olan bütün devletlerle dostluk bağlan tesis maksadını takib etmektedir. İç siyasa bakı mından, hükumet, memlekette emniyet, sükun ve nizam tesis etmeyi birinci va zifesi olarak telâkki etmektedir. Hüku met, sosyal menfaate uygun olarak güt tüğü siyasayı takib edecektir. Köprüyü güzelleştiren asrî bir iskele... Kadıköy iskelesi, bazı hata ve noksanlara rağmen muvaffak bir eser olmuştur Ingilterenin sark hududlan Ren boyundadır! Fransa için de vaziyet aynidir. Umumî Harbde Almanyanın Fransayı vur tnak için Belçika içine dalmış olduğunu gözönüne getirmek kâfidir. Talihleri yekdiğerlerine bu kadar sıkı bir surette bağlı olan üç memleketten birinin ve en küçügünün zaruri surette müşterek bir müdafaa plânından çıkmasına nasıl akıl erer? Hem Belçika kendi vaziyetini takyiye eden ve onun selâmetinde bu kadar hayatî menfaatlerle alâkadar olan bu haricî müzaheretlerden ne diye istiğna etsin? Bu tıpkı tedafüî vaziyette işe yarıyacak bir takım silâhlan istememek, kabul etmemek gibi birşey olur ki mantıkla telifi kabil olmıyan bir hareket olur. Milletler Cemiyetinin şimdiye kadar Hariciye Vekilimiz Sirkeci istasyonunda Vali Muhiddin Üstündağla gorüşuyor maatteessüf tahakkuk etmiyen müşterek Bir müddettenberi Avrupada bulun retler erkânı, ve kalabalık bir halk taemniyeti Belçikaya ne zarar verir ve omakta olan Hariciye Vekilimiz Tevfik rafından karşılanmıştır. • na hangi külfeti yükletir ki günün Tevfik Rüştü Aras, Sirkeci istasyo birinde Belçikanın Cemiyete bir tekme Rüştü Aras dün sabahki semplon eks nundan otomobille Perapalas oteline vurarak oradan çekilmeği ihtiyar etme presile şehrimize dönmüştür. Hariciye Vekilimiz Sirkeci istasyo gitmiştir. «i makul ve mümkün olabilsin? Bunlann Hariciye Vekilimiz biraz yorgun oldununda îstanbul Valisi Muhiddin ÜstünYUNUS NAD1 ğu için dün hiç kimseyi kabul etmemi§tir. {Arkası Şa. 3 sütun 6 da] dağ, lstanbulda bulunan sefir ye sefa Iskelenın on tarafı Evvelki gün yerine konulan Akayın tır. Vapur yolculanndan başka binlerce yeni Kadıköy Haydarpaşa iskelesi kişi de yeni iskeleyi götmek için şehrin dünden iribaren açılmıştır. Dün bütün her tarafından buray^r' gelmiştir. Kadıköy ve Haydarpaşa vapurları bu Yeni iskelenin d^ha,sbazı noksanlan I4k# S üt t] Sa. 5 sütun 4 te] iskeleye yanaşmış ve buradan kalkmış •t ?/