15 Ekim 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün 12 sahife 2 nci sahifede: Siyasî icmal 3 üncü sahifede: Yurddan Yazılar Ismail Habib 5 inci sahifede: Antakyanın cenneti Defne dağı ve şelâleleri 6 ncı sahifede: Tarıhten yapraklar M. Turhan, Spor haberleri umhuri Onbirinci yıl sayı: 4463 Telefon: Başmuharrlr ve evl: 22366. Tahrtr heyeti: 24298. Idare ve matbaa kısmı 24299 . 24290 Te KEMALİZ Yazan; Tekin Alp Türk inkılâbı hakkmda şim<|iyfe kadar yazılmış eserlerin en mü melidir. Fransız parlâmentosu Herriot ve doktor Köprülü Fuad için birer mukaddeme yazmışl Her gencin elinde bir tane buîun malıdır. V i V. J israt ve ™xwa a<nesi: cumnunyet, ktanbui posta kutusu: tstanbui. No 246 Pfirşembe 15 Birincîteşrin 1936 İî Iran ve Türkiyenin Hal ve istikbal Münasebetleri ndan önce de iyi idi amma bıl hassa Majeste Şah Pehlevmin memleketimize gelerek Ulu Şefimiz Atatürkü ziyaretlerindenberi Iran ve Türkiye münasebetleri dostluk hurindunu geçerek hakikî kardeşlik payesine yükselmiş oldu. Atatürkün nurlu se\k w idaresi altında yeni ve mıllî Türkiyenin az zamanda aldığı uzun terakki mesafeleri burada dünyaya yeni ve kuvvetli bit cemiyet katarken ötede ve hemen yanıHbaşımzda Majeste Şah Pehlevinin azmı ve himmetile kardeş İranm kudretli bır heyet haline gelmekte bulunmasını adden büyük memnuniyetlerle müşahede e dıyoruz. Komşu ve kardeş îrana Türkıyemizden muhtelıf meseleleri konuşup halledecek bir murahhas heyeti gitmek üzere bulunduğu şu sırada Majeste Şah Pehlevinin kutlu memleketini ve asil trıilletini hürmet ve muhabbetle anmaktan ve Türk kalblerimizin en derin yerlennde kbk salmış bu hislerimizi açığa v ırmaktan hakikaten mes'uduz. Kıymetli Elçi Bay Cemal Hüsnünüu başkanlığı altmdaki murahhas heyetimizin Iran hükumetile konuşup müştereler halledecekleri meselelerin bir kısmı Cumhuriyetin dünkü sayısında yazılıydı. Orada görüldüğüne göre Tahranda mü zakere ve halledilecek işlerin yazıldığı kadan bile fevkalâde ehemmiyetli maddelere taalluk etmektedir. Denebilir kı Türkiye ile Iran arasında ilk defa olarak bu kadar dörtbaşı mamur bir surette rredenî ve modern münasebetler tesis tdil miş olacaktır. Bunu her iki memleketn Büyük Şefleri sayesinde elde etmiş oldukları terakki ve tekâmülün ileriliğine ve yükseklığine en parlak bir belge olarak almakhğımızda hiçbir hata ve mu balâğa yoktur. İranla Türkiye arasında bu kadar mükemmel ve mazbut münasebetler kurulmasımn bugüne kadar gecikmış olmasından hayıflanmağa ise asla lüzum görmeyiz. Bu işler bu şekilde tahakkuk edebilmek için iki komşu ve kardeş memleketin şımdı basdarında bulunan Büyük Şeflere malik olmalarına ve onların rehberliğile şimdiki ilerileme ve yükselme merhalelerini katetmiş bulunmalarına ihtiyac vardı. Mılletlerin münasebetlennde iki taraflı anlayışın kıymet ve ehemmiyeti '•ok büyüktür. İtiraf etmek lâzımdır ki Osmanlı İmparatorluğunun ve eski îran Şahlığının asırları kaplıyan uzun devırlerinde iki memleket yekdiğerini anlamak kabiliyetinden yalnız bir değil, bınbir sebeble mahrum bırakılmıştı. Hatta aksi iddia olunarak denebilir ki ezelî ve eb a dî kardeşliğe namzed bu iki milletm o karanlık devirlerde biribirlerini anlamamaları, biribirlerini sevmemeleri, hatta yekdiğerine husumet göstermeleri için sebebler icad edılmişti. Yeni Türkiye ve yeni İranm şimdi dört açılan gözleri önünde artık bütün o sebebler birer hurafe bulutu gıbi dağılıp gitmiştir. İki asil millet Büyük Şeflerinin yol göstericiliğile hakikatleri bu kadar bariz görürken ayni zamanda içtimaî ve siyasî varhklarını da yükseltmekte devam ediyorlardı, devam etmektedirler ve devam edeceklerdir. Meselâ Türk murahhas he' yetile sayin îran hükumeti arasında görüşülecek meselelerden hudud emniyeti işinin semereli, filî ve müspet bir neticeye bağlanmak üzere ancak şimdi esaslı ve ciddî müzakerelere tâbi tutulabileceğini söyliyebiliriz. Eskiden bizim şark vilıyetlerimizin idaresinde noksanlar var olduğunu niçin itiraf etmiyelim? Bunun gibi İran tarafmda da o zaman için elbette kendisine istinad olunabilir mükenımel bir idare bulunduğu iddia olunamaz. Bu noksan şartlar içinde iki devleti yekdiğerine vasleden hududun zarurî bir emniyetsizlik içinde kalmasından daha tabiî ne olabilirdi? Şimdi bu vaziyet tamamen değişmiştir. Beride her karış toprağma hâkim bir Türkiye, ötede inzıbat ve asayişi demir pençesile temine kadır bir İran vardır. Artık cahil şerirler için Türkiye tarafında vukuat yaparak kendilerine İranda melce bulmak ve İranda şuriş ika edip te hududun beri tarafına atlıyarak cezadan kurtulmak imkânları kalmamıştır. Hususa ki her iki milîette asayişin bu mütekabil teminindeki yüksek medenî ehemmiyeti anlama kabıÜyeti son tecellilerini gösterdikten sonra. Murahhas heyetimizle komşu Iran Romadan İngiltereye cevab mı? Izmir manevraları italya muazzam bir ordu Dost memleket Veziri yarın ve donanma yapıyor! rasimlegelecek ve me bugün nihayetleniyor karşılanacak Parola «denize doğru!» dur. İtalya Maltayı da tehlikeye düşürerek şarkî Akdenize hâkim olmak istiyor * Efgan Harbiye Veziri Altes Şah Mahmud yarın sabahki ekspresle Avru padan şehrimize gelecektir. Dost Efganistan Harbiye Nazmnın refakatinde Efgan Erkânıharbiye Reisi Ferik General Mehmed Ömer Han, Efganistanın Berlin orta elçisi Allah Na vaz Han bulunmaktadır. Misafirimizi kendilerine hükumetimiz tarafından mihmandar tayin edilen Ge neral Eyüb Durukan, Millî Müdafaa Vekâleti yaveri yüzbaşı Nejad Saner ve Hariciye Vekâleti Hususî Kalem müdür [Arkası Sa. 1 sütun 2 de] Efgan Harbiye Veziri geliyor I Üç gündenberi devam eden Bu manevralar, kahraman ordumuzun yüksek muharebe kabiliyetini bir daha bütün kudretile meydana çıkarmağa vesile olmuştur T. Rüştü Arasın Belgradda temasları İtalyan donanmasından bir görünaç Roma 14 (A.A.) Havas ajansı muhabirinden: İtalya tarafından askerî sahada sarfedilmekte olan ve nazırlar meclisi tarafından son tebliğde alenen bildirilen mesai, bilhassa donanma ve tayyarecilik âlemlerinde yapılmaktadır. Bu da gösteriyor ki İtalyanm en ziyade alâka göstermekte olduğu nokta, Akde nizdir. Bu alâkayı gösteren bir hâdise daha vardır. 1941 deki beynelmilel sergi Ostiede açılacak ve parolası «Roma denize doğru» olacaktır. Bu sergi, Ro manın denize doğru inkişafına yanya caktır. lannın teşkil etmekte olduğu tabiî hududa karşı vuku bulacak herhangi bir ta arruzu def için kâfi addedilmektedir. Buna mukabil İtalya yarımadasının coğrafî vaziyeti, bilhassa italyanm bundan böyle Afrikada hayatî menfaatlere sahib olması itibarile, kuvvetli bir do nanmaya malik olmasını amirdir. îtalyan sahillerini himaye edecek o lan donanmanın harekâtına istinadgâh teşkil eyliyecek yeni üssübahriler ihdası için yüz kırk milyon sarfedilecektir. Donanma için sarfedilmesi derpiş e dilen mesai, îngilterenin Akdenizde yapKara kuvvetleri, Avrupada Alp dağ[Arkast Sa. 7 sütun 5 te] Hariciye Vekilimiz dün akşam şehrimize hareket ettiler Belgrad 14 (Hususî) Cenevre den dönmekte olan Türkiye Hariciye Vekili doktor Tevfik Rüştü Aras bu sabah saat 7,35 te Viyanadan bura ya gelmiştir. Doktor Tevfik Rüştü Aras Bel grad istasyonunda Hariciye Nezare Tevfik Rüştü Aras ti Siyasî şube müdür vekili M. îvo An [Arkası Sa. 1 sütun 4 te\ Çelik ordumuzun çelik kollarından: Bir Türk tankı İzmir 14 (Telefonla) Bu sabah dün akşam aynldığımız manevra saha sına girdigim zaman büyük bir hayret içerisinde kaldım. Bütün kuvvetlerin, bütün bataryalann yerleri değişmişti. Bukadar az bir zaman içerisinde bu büyük fark, beni cidden şaşırttı. Dün dolu olan yerler boşalmış, yeni mevkilerde yeni mevziler tutulmuştu. îçerisinde bulunduğum otomobil manevralan idare eden Orgeneral îzzettinin [Arkası Sa. 7 sütun 5 te] Sancağın mukadderatı hakkında Alsastaki nümayişler i Sovyetler yaptırmış! Bundan maksad, Fransızlarla Almanların arasını bozarak bir harb çıkarmakmış... Paris 14 (A.A.) Komünist par tısinin matbuat bürosu, on beş bin Alsaslınm önünde ve komünist, sosyalist, radikal sosyalist, ve umumî iş konfederasyonu azasından mürekkeb halkçılar cephesi mensublannın alkışlan arasında Thorez tarafından söylenilmiş olan nutkun yakında neşredileceğini haber vermektedır. O zaman görülecektir ki Thorez, bilhassa Alsaslıları Fransız demokrasisi içinde vahdete teşvik etmiştir. Hitler hakkındaki sözlerine gelinc hatib, Führerin «benim harbim» ismindeki eserinde Fransız milletine karşı kul IIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIII ıınıl IIMIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMMIIIIII Müzakerelerin Ankarada olması muhtemeldir Suriye fevkalâde komiseri, Sancak Türklerinin haklarının mahfuz olduğunu söyledi Ankara 14 (Telefonla) Fransa nın îskenderun hakkındaki notamıza bugünlerde cevab vermesi beklenmektedir. Müzakerelerin Ankarada cereyan ede ceği tahmin edilmektedir. Fransız elçisi M. Ponsot bu ayın 20 sinde burada bulunacaktır. leri beklemektedirler. Türkçe gazeteler muhtelif membalardan aldıkları haberleri ikinci ve üçüncü tabılarla ilân etmekte ve halka sükun tavsiye etmektedirler. Yeni Gün gazetesi şunları yazmaktadır: «Davamızı geciktirecek hertürlü ha reketlerden ictinab lüzumuna ehemmiyetle işaret eder, halkımızm kendine has sükunetini muhafaza etmesi lüzumunu bildiririz.» Bütün Türkîerle birlikte Türk man dasmı istiyen Ermeniler, hatta kısmen [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] j Bulgar kabinesi istifa mı ediyor? Çankof partisi bir hükumet darbesi hazırlıyormuş Sofya 14 (A. A.) Havas a jansından: Siyasî mehafil, Başvekil Köse lvanof dün Cenevre den avdet «tmiş olduğundan kabine nin yakmda istifasını verebileceği tahmininde bulunmak tadırlar. 5imdiki hükumet, rakmda istifa ede. . . , ceğı kuvvetle scyleteşnnıevvel ^ aymda n e n Bulgar BaşvekıH u m u m î intihabat Köse Ivanof yapmak vadinde bulunmuştu, fakat na zırlar intihabat kanununda yapılacak ıs[Arkası Sa. 7 sutun 3 te) lanmış, olduğu tecavüzkârane sözlere mukabele etmekten başka birşey yapmamıştıı. Führer, bu eserinde Fransız ırkının «zenci» ırkm tesirile «piçleşmiş» olduğunu ve Fransayı mahvetmek için onu tecrid eylemek lâzım gelmekte bulunduğunu söylemiştir. Berlin 14 (A.A.) Havas ajansı muhabirinden: Alman istihbarat bürosuna göre Fransız meb'usan meclisi azasından M. Rosse, Sarredeki Alman komiseri M. Buerekelin naşiri efkârı olan Rheinfont admdaki gazetesine beyanatında şöyle demiştir: İArkası Sa. 3 sütun 1 de] I lllllllllllll||ll|||l lllllllll IIIIIIIIMIIII ıiıııııınıııııııııımıııı Sancakta vaziyet Dünkü posta ile Antakyadan gelen Yeni Gün refikimizde okuduğumuza göre îskenderun ve Antakya halkı neticeyi heyecanla beklemektedir. Halk gazete idarehanelerinin önünde toplanarak bü yük bir merak ve tecessüsle gelen haber IMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIII1IIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIII Ihtilâlciler Oviedo şehrini zaptetmişler Büyük Avrupa Anketi Cumhuriyetin Yazan : Peyami Safa 26 ıııııaaı» Ademi müdahale komitesinin çalışması bu şekilde devam ederse Ruslar çekileceklermiş Fransız patronlarının bir müracaati Fransada son günler Paris caddelerinde eşek Faytonla bir gezinti Şimdilik 40 saatlik hafta Eski medeniyetlerin hortlağına selâm Komkanununun tehirini partimanda bir san'atkâr kadının söyledikleri îstanbul Üniveristiyorlar Paris 14 (A.A.) Fransız patronlan umumî konfederasyonu, hayat pahalılığınm önüne geçmek üzere kırk saatlik hafta kanununun tatbikmı tehir etmesinı hükumetten taleb etmiştir. Konfederas yon, ayni zamanda hükumetten alâka • [Arkası Sa. 7 sütun 4 tel Madridin şimalinde ihtilâlcilere mensub bir müfreze hücum vaziyetinde Burgos 14 (A.A.) Havas Ajan sı muhabirinin yanresmî bir membadan öğrendiğine göre Oviedo şehri Galiceden gelmiş olan nasyonalistler tarafından kurtanlmıştır. Nasyonalistler, Oviedoya girerek General Arandanın kuvvetlerile irtibatlarını temin etmişlerdir. jansınm haber verdiğine göre, nasyona list kuvvetlere mensub üç bombardıman ve iki avcı tayyaresi tarafından Madride karşı yapılan bombardıman hareketi, çok şiddetli bir şekilde cereyan etmiştir. Nasyonalist tayyareler kışlaları, fabrikalan, ve kızıl milislerin birçok toplantı yerini Madrid bir daha bombardıman bombardıman etmişlerdir. Tayyareciler, edildi bombardımanın şehirde büyük bir panik lArkası Sa. 1 sütun 1 de] Burgos 14 (A.A.) D. N. B. A YUNUS NADI lArkast Sa. 3 sütun 3 tel sitesı talebelerinden biri vaktile buraya gelen bir Fransız muharririne sormuş • Paris cad delerinde eşek var mıdır? Muharrir, bu nu Pariste, kendi sinden başka dört Fransızm ve benim de içinde bulundu ğuiTiuz bir meclis te anlattı. Fransız ların terbiyeli göz Londra 14 (A.A.) Yaz tatilleri lerinde belirip kay nin hitamındanberi ilk defa olarak ka bolan müstehzi bi' şifresi. bine, bu sabah M. Baldvinin riyasetinde panltının toplanmıştır. M. Eden, beynelmilel va Türk g n ma fransız müzisyenlerinden Matmazel Liline Zilgien ziyet hakkında izahat vermiş ve bunu sumane merakı a Bi^m delikanlının söylemek istçdi'' müteakıben kabine, Sir John Simonun leyhıne doğan fikri benden gizlemeğe ği şey bu kadar basit olmasa gerek. Ma : raporunu müzakere etmiştir. Bu rapor çalışıyordu. Onlann cesaret edemediklcr, P da bütün siyasî grupların üniforma ta şeyi ben yaptım: Güldüm. Sonra dedım kinenin Paris caddelerinde eşeği hizmelArkası Sa. 2 sütun 1 iet\ ( lArkası Sa. 6 sütun 1 de] İngiliz kabinesi Beynelmilel siyasî vaziyeti gözden geçirdi