15 Ekim 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1
ON YEDİNCİ YIL. NO: 5467 Gündelik. DÖRDÜNCÜ BEYAZ İki gün evvel çıkar: Resmi Ga- Rete, bir talimatnamenin meriyete lmasına dair olan kararna- Meyi neşretti. Ziraat, Sıhat ve İçtimal Mu- Avenet — vekâletlerinin — beraber- ve hazırlamış oldukları bu talimat- hame, biribirine girift iki davanın | süretlerini göstermekte ve Memleket ekonomisinde rolü olan Üçüncü bir meseleye de çok ya- undan temas ötmektedir. Bahsetmek istediğimiz bu ehe- Miyetli vesika çeltik ekimi kanu- Dunun tatbik şekillerini izah eden talimatnamedir. lik bakışta, yalnız pirinç zira- Ati ile uğraşanları alâkalandırmak İâzım gelen çeltik ekiminin ziraat, Dien ve ekonomi bakımlarından bütün yurddaşlara şâmil bir ehe-” Miyeti olduğu içindir ki üzerinde ruyoruz. Filvaki, cumuriyete kadar çel- tik ziraatı, bir bataklık zi- Taatı sanılmış ve prinçcilikle geçi- Nen yerlerimiz, bundan dolayı, bi- Fer sıtma yatağı haline gelmişti. Ber tarallan memlekette mil- Yonlarca lira kıyınetinde binlerce ton pirinç sarfedildiği için dişarı- Ya da bir çok paramız çıkıyordu. zamanki vaziyeti, bir kaç rak- la anlatalım : Cumuriyet hü- imeti bu işi ele almadan önce Şeltik ziraatine tahsis edilmiş olan Aarazi 11.028 hektar kadardı; birer bataklıktan ibaret olan bu toprak- dan 10.076 ton pirinç alınıyor- du. Halbuki her yıl memlekette, 'Orta bir hesabla. 23.380 ton pirinç tarfediliyor ve bunun için de baş- ka memleketlere 3.036.440 lira ves Tiliyordu. Bu parayı tasarrul et- Mek demek, daha 14.000 — hektar toprağı bataklık haline getirmek Yani sıtma mikrobunu bu nisbette Memlekete yaymak demekti, Bu halile içinden çıkılmaz bir Müsmma olan çeltik mesele: Sini, sihat bakimından zararsız, Ziraat ve ekonomi bakımlarından Çok faydalı bir iş haline getir- için, cumuriyel hükümeti. her Ususta takibettiği ilmi yollardan Yürüdü : . Mescleyi mütehassıslarına tet- kik ettirdi; & İhtısas sahibi gençler yetiştir- Çeltikçiliği ıslâh etti. Takib fikrile tatbik olunan bu l ramla çellikçilik de memle- Stte kökleştirilmiş oldu. Bugün, islâh, edilmiş tohumla- z, fenni sulama usulile sula- han tarlalarda, bu işle uğraşanla- Tın sihatini bozmadan ekilip biçil- :*tc_ çeltik fabrikalarında ayık- Mrp satılmaktadır. ğ _son zamanlarda, Türkiye'de Dirinç ziraatine tahsis edilmiş bu- h 'nan toprakların genişliği 31.423 in, ar ve bu arazinin verdiği çel- İk miktarı da 50.384 tondur. a _Türkiye 1934 senesindenberi Birinç idhal etmemekte, ve hattâ #z da olsa, başka memleketlere pi- Ç satmaktadır. t Diyebiliriz ki yeni talimatna- bu ziraat, sihat ve ekonomi deselesini, pratik esaslar daire- ;':::n. memleket için faydalı ve —l'ı şekilde halleden bir vesika o- !M:' lu:ihi bir dönüm noktasını Si eiyor. B. Şükrü Kaya ö e geliyor İmanbul, 14 — Dahiliye vekâleti hu- Süsi kalem müdürü Cenevreden şeh. e döndü. Dahiliye vekili ve C. H. Vı Bencel sekreteri B. Şüktü Kaya şimdi- h"“dıdır. Bir kaç güne kadar An- Taya gelecektir. ... ADIMIZ, ANDIMIZDIR İhtilâlci tayyareler Madridi bombaladılar General Dölano küvvetleri cenubta üç koldan ilerliyorlar; Oviedo düşmek üzere Ademi müdahale komitesi Sovyetler komiteden çıkacakmı'.f Ve Ademi müdahale komitesinin dört ezâsı enerjik tedbirler almazsa soldah sağa: BR. Menezos (Portekiz), Prens Bismark (Almanya), Grandi ( İtalya) ve Kagan (Sovyetler Birliği) Londra, 14 (A.A.) — Röyter ajan- sının teyid ettiğine göre, Sovyet hükü- meti müdahale etmemek komitesine ye- ni bir nota vermemiştir. Lord Plimut bu mesele hakkında dün fransız büyük elçisi B. Korben ile görüşmüştür. Mos- kovadan gelen bir haberc göre Sovyet- ler Birliğinin Londra elçisi İngiltere- ye hareket etmiştir. Dış işleri bakanı B. Litvinof müdahale etmemek anlaş- masına mubalif hareketler hakkında hemen enerjik tedbirler alımmasını is- temek hususunda büyük elçiye kati ta- Himat vermiştir, Bu gibi tedbirler alın- madığı takdirde Sovyet Rusyanm ko- miteden çekileceği hakkında yeniden tebligat yapılacağı Moskovadan edilmemiştir. teyit Savyetler Birliği ademi müduha- le kamitesinden ayrılacak mı? Londra; 14 (A.A.) — Niyuz Krorik! gezetesinin Maskovadan aldığı haber lere göre, müdahale etmemek komitesi B. 'T. Rüştü Aras Belgradda Dış Bakanımız B. Stoya- dinoviçle mühim mülâ- katlar yaptı Belgrad, 14 (A.A.) — Türkiye hari- ciye vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras, bu sabah Viyana'dan buraya gelmiştir, Dr. Aras B. Stoyadinoviç'i ziyaret etmiştir. Belgrad garında Relgrad, 14 (A.A.) — Türkiye harl- tiye vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras bu sabah Viyana'dan buraya gelmiş ve is- tasyonda protokol şefi Marinoviç, baş- bakanın hususi kalem müdürü Protiç i- bakanlık erkânı ve Türkiye mas- üzarı ve elçilik erkânı tarafından selamlanmıştır. (Sonu J. üncü sayfadu) B. Bek niçin Parise gidiyor? Paris, 14 (ALA.) — İyi haber alan mahfillerden öğrenildiğine göre, Polon- ya dış işleri bakanı B. Bekin Parisi zi- yareti büyük siyasal bir ehemiyet atfe- dilmemektedir. B. Bek Pariste B. Blum ve İvon Delbos ile görüşecektir. Vorşova, 14 (ALA.) — B. Bekin Pa- tis seyahati hakkındaki resmi tebliğde, bu seyahatin hususi mahiyette olduğu, ve Bek'in Paristeki ikametinden istifade ederek B. Delbos'a bir nezaket ziyareti yapacağı bildirilmektedir. z (Sonu 5. incl sayfada) hiç bir şey yapmamakta devam ettiği takdirde, Sovyetler Birliği komiteden aytılacaktırr (Sonu 3. üncü sayfada) TAS AJANSININ ml.l)lll_l DİĞİNE GÖRE: Bulgaristanda bir hükümet darbesi hazırlanıyor Seçim kanunu yüzü zi 'ır arasında anlaşmazlık Kıral Boris Moskova, 14 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor : Gazetelerin Viyanadan alarak neş- rettikleri haberlere göre, bulgar Çankot partisinin Bulgaristanda şiddetli bir (Sonu 5, inci sayfada) ——— B. THOREZ'İN NUTKUNUN Sakeşöeerirnileüşmek ğği üi ei PROTESTOSUNDAN SONRA A . Fransa hâdiseyi kapanmış sayıyor Fransızlara göre bu nutuk, Mein Kampf adlı kitabla alman devlet adamlarının sözlerine haklı bir cevabtır. Paris, 14 (A.A.) — Komünist par- tisinin basın bürosüu, on beş bin Alsas- lenın önünde ve kömünist, sosyalist, radikal sosyalist, ve umumi iş konfe- derasyonu azasından mürekkeb halkçı- lar cephesi mensublarının alkışları ara- ısnda B. Thorez tarafından söylenen nutkun metni yakında nexredileceği- ni bildiriyor. B. Thorez, on beş bin al» saslı önünde, komünlet, sosyalist ve radikal sosyalisti fransız demokrasisi (Sonu 3. üncü sayfada) 15 İLK TEŞRİN 1936 PERŞEMBE Son haberler üçüncü sayfamızdadır SÜRE HER YERDE 5 KURUŞ, «Dakka? ve «Dikkat'? Kelimelerinin Güneş - Dil Metodiyle Analizi Dakka ve Dikkat sözlerinin Arap- çadan alınma olduğunu sananlara, on- larm ne kadar saf Türkçe olduklarını göstermek için küçük bir tetkik yap- mayiı faydalı gördük. Not: Lügatlerde (*) Arapça olarak gösterilen şu kelimeleri gözden geçire- lim: 1) Dakk: urmak, çekmek, çalmak; bir nesneyi izhar eylemek 2) Dikk: yufka ve ince Sıtma envamdan hümayr dık 3) Dikkat: ince itmek, ve - ziyade fikredip ayırtmak, ve küçürek nesne, Sagir gibi 4).Dukkat: şol taprak ki .yel anr yerden süpürüp savurur ve sahk olun- müş nesne $) Dakika: anlaşılması güç, muhtacı dikkat olan keyfiyet; bir dakikai fen- niye $ — Bir derecenin veya bir- saatin altmışta biri Bu beş kelimede göze çarpan mana- lar şunlardır: a) Urmak (kapuya) ncsnc, ve (*) Kamus Tercemesi, Ahteri Ke- bir, Naci Lügati, Kamusu Türki. Yazan : NAİM ONAN b) İnce, küçük nesne; bir derecenim veya bir saatin altmışta biri (dakka), izhar etmek, €) Sıtma nevinden hastalık, ıstırap d) Ziyade fikredip âyırtmak (dilş Kat), muhtacı dikkat olan keyfiyet, Not:* Yukardaki manalara — tekabül eden aşağıdaki kelimeleri de görelim: a) Dok * un Dağ * ay — dokunmak (Yakut Tağ * ay Dili Lügati) Dağ - ©y İhtar: Bu kelimeleris hepsi -dakka'nın aynım : dır. Değ * mek — temas. tesir cte mek (Kamusu Türkij b) Diki * cüzü (Atom) (Tuhfe- tüzzekiye); dâne (Derleme: Isparta)? habbe (Derleme: Samsun). Dıka — nokta (ufak leke manasınaş Derleme: Urfa) B Dığ - (l — habbe (Derleme: Tokat, Erbaa) Dağ * al — gubar (Derleme: Kon« ya) Doğ * daş *” nevzat (Derleme: E- ğirdir, Maraş, Antalya, Dörtyol) (Sonu 5. inci sayfada) İtalya silahlanıyor - BRava ve deniz kuvvetlerine bilhassü - ehemiyet verilecek İngiltere'nin deniz kuvvetleri in siklet merkezini değiştirmesinden korkan İtalya, Akdeniz - için onunla bir anlaşma yapmak istiyor. , 14 (ALA.) — Havas ajansı İtalya tarafından askeri lmekte olan ve nazırlar meclisi tarafından son tebliğde alenen bildirilen mesal, bilhassa donanma ve tayyarecilik sahasında yapılmaktadır. Bu da gösteriyor ki İtalya'nın en ziyade alâka göstermekte olduğu nokta, Akde- nizdir. Bu alâkayı gösteren bir hâdise daha vardır, 1941 deki milletlerarası ser- gi Ostie'de açılacak ve parolası “Roma denize doğru.." olacaktır. Bu sergi, Romanım denize doğru inkişalına yara- yacaktır. Kara kuvvetleri, Avrupa'da Alp dağ- larının teşkil etmekte olduğu tabii sını- ra karşı vuku bulacak her hangi bir ta.» arruzu def için kâfi sayılmaktadır. Buna karşı İtalya yarımadasının coğrafi vaziyeti, bilhassa İtalya'nın bun- dan böyle Afrika'da hayati menfaatlene' sahib olması bakımından — kuvvetli bie donatnaya malik olmasını âmirdir. İtalyanın kıyılarını koruyacak olan donanmanın harekâtına istinadgâh teş- kil eyliyeceği yeni deniz işleri ihdası i- çin yüz kırk mijyon harcanacaktır. Donanma için yapılması düşünülen çalışmalar, fagiltere'nin Akdenizde yap- mak istediği hazırlıklara kısmen cevab teşkil etmektedir. (Sonu 5. inci sayfada) * Yukardar İtalyan hava küvcetl> ri tayyarecilik kuruluşunun 13 ünc yıldönümü dolayısiyle geçid Tesm yaparlarken, Aşağıda: İtâlyan donanmasının , & ni cüzütamlarından Trente kruvazörü
