15 Ekim 1936 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

ON YEDİNCİ YIL. NO: 5467 ULUS ADIMIZ, ANDIMIZDIR 15 İLK TEŞRİN 1936 PERŞEMBE Son haberler üçüncü sayfamızdadır SARETEN HER YERDE 5 KURUŞ, Gündelik. DÖRDÜNCÜ BEYAZ İki gün evvel çıkai: Resmi Ga- kzete, bir talimatnamenin meriyete nulmasına dair olan kararna- Meyi neşretti. Ziraat, Sıhat ve İçtimai Mu- Avenet vekâletlerinin — beraber- ve hazırlamış oldukları bu talimat- Name, biribirine girift iki davanın | suüretlerini göstermekte ve Mmemleket ekonomisinde rolü olan Üçüncü bir meseleye de çok - ya- ından temas etmektedir. Bahsetmek istediğimiz bu ehe- Miyetli vesika çeltik ekimi kanu- hunun tatbik şekillerini izah eden talimatnamedir. İlk bakışta, yalnız pirinç zira- ati ile uğraşanları alâkalandırmak _ş!!m gelen çeltik ekiminin ziraat, Yien ve ekonomi bakımlarından bütün yurddaşlara şâmil bir ehe-” Miyeti olduğu içindir ki üzerinde rüyoruz. . Filvaki, cumuriyete kadar çel- tik ziraatı, bir bataklık zi- Taatı sanılmış ve prinçcilikle geçi- Nen yerlerimiz, bundan dolayı, bi- Fer sıtma yatağı haline gelmişti. İğer taraftan memlekette mil- Yonlarca lira kıymetinde binlerce ton pirinç sarledildiği için dişarı- Ya da bir çok paramız çıkıyordu. zamanki vaziyeti, bir kaç rak- amla anlatalım : Cumuriyet hü- meti bu işi ele almadan önce çeltik ziraatine tahsis edilmiş olan &'frazi 11.028 hektar kadardı; birer taklıktan ibaret olan bu toprak- ardan 10.076 ton pirinç alınıyor- dü. Halbuki her yıl memlekette, Orta bir hesabla. 23.380 ton pirinç sarfediliyor ve bunun için de baş- 'a memleketlere 3.036.440 lira ve- riliyordu. Bu parayı tasarruf et Mek demek, daha 14.000 — hektar toprağı bataklık haline getirmek Yani sıtma mikrobunu bu nisbette Memlekete yaymak demekti. | Bu halile içinden çıkılmaz bir Müuamma olan çeltik mesele- “_ni, sihat bakımımdan zararsız, Ziraat ve ekonomi bakımlarından tok faydalı bir i ş haline getir- Mek için, cumuriyel hükümeti, her Ususta takibettiği ilmi yollardan Yürüdü : . Meseleyi mütehassıslarına tet- kik ettirdi; & İhtısas sahibi gençler yetiştir- N Çeltikçiliği ıslâh etti. Takib fikrile tatbik olunan bu îrogramla çeltikçilik de memle- &tte kökleştirilmiş oldu. -Bugün, islâh, edilmiş tohumla- Mız, fenni sulama usülile sula- N tarlalarda, bu işle uğraşanla- Tm sihatini bozmadan ekilip biçil- ;"the. çeltik fabrikalarında ayık- Anıp satılmaktadır. ç _Son zamanlarda, Türkiye'de ş'nnç ziraatine tahsis edilmiş bu- Unan toprakların genişliği 31.423 H r ve bu arazinin verdiği çel- tik miktarı da 50.384 tondur. ; _Türkiye 1934 senesindenberi b'"nç idhal etmemekte, ve hattâ 'ı.z da olsa, başka memleketlere pi- hç satmaktadır. Diyebiliriz ki yeni talimatna- ©, bu ziraat, sihat ve ekonomi ç leselesini, pratik- esaslar daire- ::lıtîle, memleket için faydalı ve İa şekilde halleden bir vesika o- Yak, tarihi bir dönüm noktasını tesbit ediyor. B. Şükrü Kaya a geliyor Tötanbüul, 14 — Dahiliye vekâleti hu- u'_'_"î kalem müdürü Cenevreden şeh. Mize döndü. Dahiliye vekili ve C. H. Vı Benel sekreteri B. Sükrü Kaya şimdi- Yanadadır. Bir kaç güne -kadar An- Taya gelecektir. > İhtilâlci tayyareler Madridi bombaladılar General Dölano kuüvvetleri cenubta üç koldan ilerliyorlar; Oviedo düşmek üzere Ademi müdahale komitesi enerjik tedbirler almazsa Sovyetler komiteden çıkacakmı? Ademi müdahale kömitesinin dört azâsı soldan sağa: BB. Menezes (Portekiz), Prens Bismark (Almanya), Grandi ( İtalya) ve Kagan (Soyyetler Birliği) Londra, 14 (A.A.) — Röyter ajan- sının teyid ettiğine göre, Sovyet hükü- meti müdahale etmemek komitesine ye- ni bir nota vermemiştir. Lord Plimut bu mesele hakkında dün fransız büyük elçisi B; Korben ile görüşmüştür. Mos- kovadan gelen bir habere göre Sovyet- ler Birliğinin Londra elçisi İngiltere- ye hareket etmiştir. Dış işleri bakanı B. Litvinof müdahale etmemek anlaş- masına mühalif hareketler hakkında hemen enerjik tedbirler alınmasını is- temek hususunda büyük elçiye kati ta- i limat vermiştir. Bu gibi tedbirler alm- madığı takdirde Sovyet Rusyanın ko- miteden çekileceği hakkında yeniden tebligat yaprlacağı Moskovadan teyi;. edilmemistir. Sovyetler Birliği ademi müdaha- le komitesinden ayrılacak mı? Londra; 14 (A.A.) — Niyuz Krotikl gazetesinin Moskovadan aldığı haber« lere göre, müdahale etmemek komitesi B. T. Rüştü Aras Belgradda Diş Bakanımız B. Stoya- dinoviçle mühim mülâ- katlar yaptı Belgrad, 14 (A.A.) — Türkiye hari- ciye vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras, bu sabah Viyana'dan buraya gelmiştir. Dr. Aras B. Stoyadinoviç'i ziyaret etmiştir. Belgrad garında Belgrad, 14 (A.A.) — Türkiye hari- ciye vekili Dr. Tevfik Rüştü Aras bu sabah Viyana'dan buraya gelmiş ve is- tasyonda protokol şefi Marinoviç, haş- bakanın hususi kalem müdürü Protiç i- le dıs bakanlık erkânr ve Türkiye mas- lahatgüzarı ve elçilik erkânı tarafından selâmlanmıştır. (Sonu 3. üncü sayfada) * . . B. Bek niçin Parise . . 9 gidiyor? Paris, 14 (A.A.) — İyi haber alan mahfillerden öğrenildiğine göre, Polon- ya dığ işleri: bakanı B. Bekin Parisi zi- yareti büyük siyasal bir ehemiyet atfe- dilmemektedir. B. Bek Pariste B. Blum ve. İvon Delbos ile görüşecektir. Vorşova, 14 (A.A.) — B. Bekin Pa- ris seyahati hakkındaki resmi tebliğde, bu seyahatin hususi mahiyette olduğu, ve Bek'in Paristeki ikametinden istifade ederek B. Delbos'a bir nezaket ziyareti yapacağı bilditilmektedir. z (Sonu 5. inci sayfada) hiç bir şey yapmamakta devam ettiği takdirde, Sovyetler Birliği komiteden ayrılacaktırr (Sonu 3. üncü sayfada) TAS AJANSININ BİLDİRDİĞİNE GÖRE: Bulgaristand; bir. hükümet darbesi ha'zırlanıyor Seçim kanunuyüzünden na- zi 'ar arasında anlaşmazlık Çileli. Kiıtal Boris Moskova, 14 (A.A.) — Tas ajansı bildiriyor £ / Gazetelerin Viyanadan alarak neş- rettikleri haberlere göre, bulgar Çankof partisinin Bulgaristanda şiddetli bir (Sonu 5. irici sayfada) B. THOREZ'İN NUTKUNUN PROTESTOSUNDAN SONRA Fransa -hâdiseyi kapanmış sayıyor Fransızlara göre bu nutuk, Mein Kampf adlı kitabla alman devlet adamlarının sözlerine haklı bir cevabtır. Paris, 14 (A.A.) — Komünist par- tisinin basın bürosu, on beş bin Alsas- liının önünde ve komünist, sosyalist, radikal sosyalist, ve umumi iş konfe- — derasyonu azasından mürekkeb halkçı- lar cephesi mensublarının alkışları ara- ısnda B. Thorez tarafından söylenen nutkun metni yakında neşredileceği- * mi bildiriyor. B. Thotez,'on beş bin al- " saslı önünde, komünist, " radikal sosyalisti fransız sosyalist ve demokrasisi (Sonu 3. üncü sayfada) DİL ÜZERİNE TETKİKLER '“Dakka» ve «Dikkat' Kelimelerinin Güneş - Dil Metodiyle Analizi Dakka ve Dikkat sözlerinin Arap- çadan alınma olduğunu sananlara, on- ların ne kadar saf Türkçe olduklarını göstermek için küçük bir tetkik yap- mayı faydalı gördük. Not: Lügatlerde (*) Arapça olarak gösterilen şu kelimeleri gözden geçire- lim: 1) Dakk: urmak, çekmek, bir nesneyi izhar eylemek çalmak; 2) Dıkk: yufka ve ince nesne, ve sıtma envamdan hümayı dık 3) Dikkat: ince itmek, ve- ziyade. fikredip ayırtmak, ve küçürek nesne, sagir gibi 4) Dukkat: şol toprak ki yel anr yerden süpürüp savurur ve sahk olun- müuş nesne 5) Dakika: anlaşılması güç, muhtacr dikkat olan keyfiyet; bir dakikai fen- niye $ — Bir derecenin veya bir- saatin altmışta biri Bu beş kelimede göze çarpan mana- lar şunlardır: Ş a) Urmak (kapuya) (*) Kamus Tercemesi, Ahteri Ke- bir, Naci Lügati, Kamusu Türki. Yazan : NAİM ONAT b) İnce, küçük nesne; bir derecenirm veya bir saatin altmışta biri (dakka); izhar etmek, c) Sıtma nevinden hastalık, ıstırap d) Ziyade fikredip ayırtmak (di kat), muhtacr dikkat olan keyfiyet, Not: Yukardaki manalara tekabül eden aşağıdaki kelimeleri de görelim: 3).Dok Hun , Dağ * ay — dokunmak (Yakut Tağ 1 ay Dili Lügati) Dağ * ty İhtar: Bu kelimelerim hepsi -dakka'nın aynım : dır. Değ 4 mek — temas, tesir et- —— mek (Kamusu Türkij b) Diki — cüzü (Atom) (Tu'hfes” tüzzekiye); dâne (Derleme: Isparta); habbe (Derleme: Samsun), Dıka — nokta (ufak leke manasınaş Derleme: Urfa) ; Dığ - (l — habbe (Derleme: Tokat, Erbaa) e Dağ * al — gubar (Derleme: Kon- ya) Doğ * daş — nevzat (Derleme: E- ğirdir, Maraş, Antalya, Dörtyol) . (Sonu 5. inci sayfada) -İtalya silahlanıyor - Hava ve deniz kuvvetlerine bilhussü - ehemiyet verilecek İngiltere'nin deniz kuvvetlerinin siklet merkezini değiştirmesinden korkan İtalya, Akdeniz - için onunla bir anlaşma yapmak istiyor. Roma, 14 (A.A.) — Havas ajansı mühabirinden; İtalya tarafından askeri sahada sarfedilmekte olan ve nazırlar meclisi tarafından son tebliğde alenen bildirilen mesat, bilhassa donanma ve tayyarecilik gsahasında yapılmaktadır. Bu da gösteriyor ki İtalya'nın en ziyade alâka göstermekte olduğu nokta, Akde- nizdir. Bu alâkayı gösteren bir hâdise daha vardır. 1941 deki milletlerarası ser- gi Östie'de açılacak ve parolası “Roma denize doğru..” olacaktır. Bu sergi, Romanm denize doğru inkişafına yara- yacaktır. Kara kuvvetleri, Avrupa'da Alp dağ- larının teşkil etmekte olduğu tabii sını- ra karşı vuku bulacak her hangi bir tak arruzu def için kâfi sayılmaktadır. Buna karşı İtalya yarımaâdasının coğrafit vaziyeti, bilhassa İtalya'nın bun- dan böyle Afrika'da hayati menfaatlere' sahib olması bakımından kuvvetli bir donatmaya malik olmasını âmirdir. İtalyanın kıyılarını koruyacak olant donanmanın hatekâtına istinadgâh teş- kil eyliyeceği yeni deniz işleri ihdası i- çin yüz kırk milyon harcanacaktır. Donanma için yapılması düşünülen çalışmalar, İrigiltere'nin Akdenizde yap- mak istediği hazırlıklara kısmen cevab teşkil etmektedir. (Sonü 5. inci sayfada) VK ASA ü R A LAĞ BNN A ' Yukarda: İtalyan hava kuvvetl-- , ri tayyarecilik kuruluşunun 13 ünc! Ü yıldönümü dolayısiyle — yaparlarken, geçid resm. Aşağıda: İtalyan donanmasının v- ni cüzütamlarından Trente kruvazörü