9 Haziran 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

9 Haziran 1936 CUMHURIYET Kültür ve terbiye Biz bize Aile mefhumu hakkında Sovyet Rusyada, kan koca arasındaki münasebetleri tanzim eden yeni bir kanua projesi neşredildi. Şimdiye kadar aile mefhumunu (şahıslar arasında hususî bir münasebet) ad • • deden Sovyet hukuku, bu kanunla marknlü bir yazıcı, Meşrutiyet devYazan: Prof. Salftı Murad sism felsefesi esaslarmdan göze çarpacak rine bağlı hatıralannı hikâye e 5 [*] derecede aynlmış bulunuyor. derken şu satırlan yazıyor: Yeni kanun projesi başlıca üç kısım«Ittihad ve Terakki müessislerinde bir Avrupada başlıca iki terbiye sistemi versiteye kirmesi ihtimali pek azdu. Bu dan mürekkebdir: zahidlik ruhu vardı. Kâmil bir insan tipi vardır. Bunlardan birine terbiyeciler halde ayni sınıftaki talebeler hemen he1 Çocuk düşürmek yasağı. hakkında şarkta ötedenberi mevcud anmerdiven ve diğerine tirbişon sistemi is men mütecanis gibidir. Bizim için çok Edirne (Hususî) Köy davaa ü ğa kalkmca: 1917 ihtilâlinden sonra kadına, vücuane, Ittihad ve Terakki için en esaslı ahmini vennektedir. Bu teşbihlerden anla mühim olan bu seçim işinin nasü yapıldü üzerinde azamî hürriyet verilmesini zerinde müspet, filî hareketlerden bah Yerden göğe küp dizseler Birbirine lâk ve manevî terbiye prensipi olarak kaşıldığı veçhile merdiven sisteminde, ilk dığını kısaca söyliyeyim. setme zamanı artık gelmiş, çatmıştır. güden fikir cereyanı, çocuk doğurmayı taperkitseler, bul edilmişti. Hırsıcah, eğlence, servet, Mevzuun edebiyat devri çoktan geçti. tahsil programını bitiren bir çocuğun müîngilterede talebe 6 veya 7 yaşında mamile annelerin arzusuna bırakmıştı. En alttakini bir çekseler Seyreyle sen ihtişam ve debdebe İttihad ve Terakki Şimdi işten bahsetmeliyiz. Senelerdenteakıb tahsil devresinin her noktasında mektebe girer. İlk mekteb dört ve yedi gümbürtüyü! için en büyük kusur, kabahat ve leke idi.» Bu fikrin tatbik imkânı olmadığı görül beri şöyle olmalı, böyle yapmalı.. diye hayata atılabileceği düşünülmüş ve pro senelik olmak üzere iki devrelidir. Dörmesi üzerine 1926 da kanun tadil edildi. ileri sürülen düşüncelere bir son ver Sayın yazıcuun zahidlik kelimesile Kat'iyyen alay etmijT)rum. Emin o gramlar tirbişon sistemine nazaran daha düncü sene nihayetinde talebe sıkı bir Çocuk düşürmek ameliyesi ancak devlet meli ve şöyle yapıyoruz, böyle yapıyo lunuz bu hükümleri okuyahdanberi iş ascetism'i kasdettiğine şüphe yok. İleri elâstik kıhnmıştır. İngilterede merdiven seçim imtihanına tâbi tutularak iyi, orruz.. demelidir. tiham kaçtı. Sersem oldum. Sanki ba sürülen an'anenin de şarklılarca hikmesistemi, Fransada tirbişon sistemi ve mer ta ve fena derecelere ayrılır. İngilterede hastanelerinde yapılıyordu. Bu yüzden Fakat. görüyoruz ki, hâlâ teoriler, dü na bütün yurdum böyle bir mahşer ha tülişrak ddikleri nevfelâtunilikten çıkma de birçok müşkülât karşısında kalmdı, kezî Avrupada bu iki sistem ortasında mecburî ilk tahsil müddeti 6 ile 14 yaş şünceler, faraziyeler yürütme devrini linde göründü. O gündenberi kafam bir itikad ve bir itiyad olduğu belli. Fabir sistem takib edilmektedir. Merkezî arasına düştüğünden fena dereceyi alan hastanelerde yer bulunmaz oldu. atlıyamadık. Teorinin, düşüncenin esas dan bu manzarayı çıkaramıyorum. Şimdi diğer memleketlerde olduğu gikat şarkm da, garbin de bir zamanlar Avrupa sisteminin kutbu Almanya olup talebeler 14 yaşma kadar ilk mektebde olduğuna herkesten önce kani olduğum Burada böyle düşünen köycü arka temizliğe, olgunluğa ve yüksekliğe ermek bi, sıhhî bir mahzur olmadıkça kadınlaİngiliz ve Alman sistemleri birbirine pefc halde, köy davasmda teorinin işten son daşlarımıza soruyorum: Bir tek köyün kalırlar. Ondan sonra mektebden çıka rın çocuk düşürmeleri menedilecektir. yakındır. ra geldiğine artık inanmış bulunuyo bir tek evinin nasıl yapıldığım biliyor için tutulacak biricik yol olarak kabul etrılır. Bunlann istdiadı sonradan inkişaf 2 Boşanma güçlüğü. rum. Zaten en doğru sözü en iyi yapan musunuz? Bilemezsiniz. Bir köy nedir. tikleri zühd ile Umumî Harbde Osmanlı Bizde uzun zamandanberi Fransız sis ederse Sandviç sistemine göre tahsil proEvvelce, boşanmak bir formaliteden lar söyler, değil mi? Nasıl, ne gibi şartlarla kurulur, topra İmparatorluğunu idare edenlerin hayatı teminin takib edilmekte olmasından do gramını takib ederler. Sandviç tabirin ibaret, yanm saatlik bir mesele idi. Halbuki biz yapmadan söylemeyi, ğa, iklime, coğrafî şartlara nasıl intıbak arasmda münasebet var mıdır?.. İşte bulayı bu sistemi hepimiz azçok biliriz. Bi den anlaşılacağı veçhile talebe fabrikada Görülen lüzum üzerine bu iş bir sürü hem de yapmış gibi söylemeyi seviyo eder bilir misiniz? Bilemiyorsunuz. rası şüpheli! naenaleyh, bu makalelerde Ingiliz, Al çalışırken ya geceleri derse devam eder kayıdlara, şartlara bağlanacaktır. ruz. Köycülüğü candan benimsiyenler, Köy kurulmasındaki tarihî, kavmî, kaMorales ascetiques adı altında sıralaman ve Amerika sistemlerine daha fazla veya fabrikadan haftada iki veya iki yurdunu sevenler için onun hakkında bilevî, ırkî, pisikolojik, idarî... hal ve 3 Nüfusu çoğaltacak tedbirler. nan zühdî akidelerin Buddizmde, ilk hıyer ayınp sonunda bunlar arasında mu buçuk gün izin alıp mektebe devam eder. Bu hususta, çok çocuklu kadınlara u düşündüğünü söylemek kadar doğru ve şartları, sebeb ve netice münasebetle ristiyanlıkta, islâm âleminde ve hatta kayese yapacağız. İlkmektebin birinci devresine devam cuz ve sıhhî ev temini, senede iki binden yerinde bir hareket olamazsa da, söy rini tanır mısınız? Tanımıyorsunuz. O Şopenhavr gibi filozoflann eserlerinde İleride şemalarla izah edeceğimiz veç eden talebeler 67 ile 1011 yaşları ara beş bin rubleye kadar para yardımı gibi lenen sözler nihayet bir temenni halin çerden çöpten dediğiniz kulübelerin ade kaldıkça kimsenin bir diyeceği ol caba bir tek kerpicinde kaç damla kan, aldığı müfrit şekilleri bir yana bırakırsak hile merdiven sistemi 12 senelik tahsil sındadır. Zeki talebeler ilkmektebin bu teşvik edici mükâfatlar ön plânda gelimaz. ter bulunduğunu sezdiniz mi? Sezmedi zühdün hakikati yemekte, uyumakta ve müddetini her biri bir tam cüz olan kısa devresini dört senede bitirirler. Bu ta yor. Lâkin, son zamanlarda ileri sürülme niz. Bizzat bir kerpiç kestiniz mi? Bir konuşmakta itidalden ibaret kalır. Şark müddetli devrelere ayırmakta olup tale lebeler umumiyetle 7 yaşında mektebe Kanun projesinden anlaşıldığı gibi a ğe başlıyan, temenni mahiyetini geçe sapanm kulpunu tuttunuz da bir boy mütefekkirlerinden birinin «sükut hançebeyi zekâ, servet ve kabiliyetine göre girenlerden olup diğer talebelerden bir ile, Sovyet Rusyada cemiyetin temeli o rek kanaat haline gelen ve hatta belki tarlanın bir ucundan öbür ucuna gitti ri, açlık kılıcı, yalnızlık mızrağı ve uykubu merdivenin muhtelif basamaklarından yaş büyüktürler. İngilterede resmî mek de tatbik edilmek üzere bulunan bazı niz mi? larak telâkki edilmeğe başlanmıştır. suzluk topuzile nefsi öldürmek» diye yaphayata atmaktadır. Tirbişon sisteminde teblerde bir sınıftaki talebeler arasında fikirlere şahid oluyoruz ki, bunlar ü Tabiatin kahir, zalim, kör kuvvetleri tığı tarif, makul ve mutedil zühdü değil, Burjuva Avrupanın birçok yerlerinde zerinde ciddî ve dikkatli durmak gere arasında kaldığınız geceler var mıdır? ise her talebe hemen hemen ayni tahsil ikiden fazla yaş farkına müsaade edilmanasını kaybetmek üzere olan bu mef kiyor. o haletin ifrata vardınlmış şeklini gösteprogramı takib etmekte olup zeki, gabi, mez. Resmî mektebler ilkmektebden geKarnınız aç dağ başlannda bir tutam humun Sovyet Rusyada kıymet kazanŞurasını önceden söylemeliyiz: Mem ot bulabilmek için bütün gün dolaştı rir. Akla ve mantığa uygun zühd ile fakir, hâsılı bütün talebe ayni hedefe lenlerden bu yaş farkından büyük fark ması, üzerinde durulacak bir mevzudur. lekette köycülük yapılmaktadır. Ga ğınız oldu mu? Mortification de la chair dediğimiz yıpvarmağa çalışmaktadır. Merdiven siste gösterenleri mektebe almazlar. Bunlar ratıcı, yıkıcı yaşayış arasında alâka arazete sahifelerine geçmiyen, yurdun dört N. Yani, bizzat bir köylü müsünüz? Yokminde dersler arasında ihtiyarî olanlar ancak hususî mekteblere girebilirler. Dörbucağında sessizce, ağır ağır, fakat mu sa şehir uşağı mı?. namaz. bulunduğu halde tirbişon sisteminde bü düncü smıftan sonraki sınıflar şunlar vaffakiyetle ilerliyen bu hareketi ya Bununla beraber şuura müstenid ve Bizim bu türlü köycülük düşüncele dır: tün dersler mecburidir. panlar, bizim gibi hâlâ teoriler peşinde medeniyet mefhumuna mukarin hedoYukarıda söylediğim gibi garbde tirLovver III (küçük 3) koşanlara gülüyorlar. Bunlann sayısı rimiz köyü tanımadığımızı göstermek 1112 le beraber, bir insanm fiziyolojik değe nisme ile müfrit zahidlik arasında asırlaraz da olsa davanın halline doğru İIPT Lower IV 1213 bişon sistemi Fransaya inhisar etmekte olediği için çok değerlidir. Işte biz, asıl ri, iş kudreti. sosyolojik durumu hak ca mücadele geçtiğini ve sonunda galeUpper IV 1314 lup »rada bile bu sistem aleyhinde kuvköy kalkınması işlerinde bu gibi insan kında da özlü fikirlerimiz olmadığım benin zevk taraftarlığında kaldığım da vetli cereyan var. Bu cereyanı idare eLower V 1415 biliyoruz. Başka türlü terakki ve tekâmül lann nazariyelerini dinliyeceğimiz yer ispat ediyor. denler muarızlannın istinad ettikleri bi1516 Upper V de köyü kafasının içinde yaşıyan ve ya Memlekette toplu olan köyler pek mümkün olamazdı. İttihad ve Terakki ricik mesnedin (an'ane) den ibaret olduBunlardan Lovver III küçük yaşta orşatan birçok arkadaşlarımızın â priori çoktur. Nüfusu 23 bin olan ve herhal müessislerinden çoğu ise yinninci asırda Evvelki akşam Anadoluhisannda za ğunu iddia ediyorlar. Diğer bir maka tamektebe gelen talebelere ajd hususî bir hükümlerini okumakla hiçbir §ey öğ de kalkmma kapasitesi yerinde bulu nasıl yaşamak lâzım geldiğini pek iyi lemde söylediğim gibi tabiat ne insanlan sınıftır. Yukanda söylendiği gibi talebe valh bir köylü çok feci bir surette öl renmiş olmuyoruz. nan bir tek köyde niçin bu fikirler tec bilen kimselerdi. Yurdda siyasî ve idarî ve ne de diğer mahlukları ford (yani se ilkmektebin dördüncü senesinin nihaye müştür. Polonez köyüne bağh Çavuş Yap ve söyle! Bizim devrim neslinin rübe edilmiyor? Bize asıl lâzım olan değişiklik yapmıya kalkışmalan da o bilri) usulünde bir çapta çıkarmadığına gö tindeki birinci kontrolu geçirdikten sonra başı çiftliğinde çalışan Ali oğlu tsmail şiarıdır. Söyîe ve söyle... devrini artık işte bu tecrübelerdir. Ortaya böyle düşünceler atanlara sorulacak en birin «iden aldıkları ilham ve ibram yüzünre merdiven sistemini daha tabiî bulma Upper IV (büyük dört) te ikinci bir isminde bir adam Anadoluhisarından ge kapamalıdır. dendi. Onların ifrat derecesi de. tefrit lıyız. Bu usul hakkında biraz tafsilâta seçime tâbi tutulur. Burada ortalardan çerken birdenbire iri bir yılanın hücumuSonra, yapmak mevkiinde bulunup ta ci sorgu budur. Daha bir tek köyde bidereıesi de inhizama uğramış zahidlikle girişmeği faydalı görüyorum. iyiye ve fenaya geçenler bir daha se na maruz kalmış; daha ne olduğunu an yapmak istediğini yapmadan önce söy le düşüncesini tatbik edememiş olan larm sözlerine nazariye demek bile ilgilenmeleri nasıl tasavvur olunabilir? İngilterede Board of Education (Ma çilir. Fenalar gene ıskarta edilir. Diğer lamağa vakit kalmadan mel'un hayvan liyenler de var. Bizim için bu da çok çoktur. Hiç olmazsa, bu düşünceyi ta Kaldı ki o liderlerden bir kısmı zahid önemlidir. Ben şimdi bunun üzerinde arif Meclisi) denilen Maarif Nezareti leri gibi bunlar da umumî kültür pro biçare köylüyü sarmıştır. Bu anî hücum mim etmemeli, dar bir sahaya hasret değil, fasik olduklarını, bir kısmı da karşısında şaşıran ve yılanın açtığı yara biraz durmak istiyorum. ve bunun müfettişleri vaziyete hâkim ol gramlarını veren mekteblere devam ede meli, acaba, recebe diyerek ortaya sür«fasiki mahrum» bulunduklannı ispat Tecrübeli, değerli ve memleketi iyi melidir. makla beraber Head master (ders nazı meyip ya meslek mekteblerine giderler lardan fena halde canı yanan îsmail batanıdığını bildiğimiz bir idare adamıetmişlerdi. Örnek vermeğe hacet yoksa Şurası muhakkaktır ki, yukanda söyn) denilen mekteb müdürleri mektebin veya işe atılırlar. İyi ve orta dereceden ğırmağa başlamış; etraftan yetişenler mızın köycülük düşüncelerini bildiren da bu hakikati kavramak için Macar akkrahdır. İyi hazırlanmış olan bu müdür olanlar yollarında devam ederler. Up yılanı öldürerek îsmaili kurtarmışlardır. bir kitabcığını okuduk. Muayyen bir lediğimiz fikri ileri süren arkadaşm ta trislerine banknottan yorgan örten sefihler ellerindeki yüksek salâhiyetlerle va per V i (yani ortamektebi) bitiren talebe Fakat İsmail de çok yaşamamış; götü mıntaka köycülüğünden bahsetmek is köylerin şimdiki geriliği karşısında içi yanıyor. Ne yapacağım düşünüyor. ts leri, Tokatliyandan bir kutu dondurma rüldüğü hastanede ölmüştür. ziyete hâkimdirler. İngilterede umumî Leaving or School certificate (çıkış vetenildiği halde meseleyi bütün Türk tiyor ki Türk köyü artık hep birden getirtmek icin Büyükadadan İstanbula mektebler belediyelere ve mahallî idare ya mekteb sertifikası) alırlar. Bunlar aEmirgândaki kurd köylerine teşmil etmiş görünen bu yakalkınsın. Lâkin şurasını da pekâlâ bi vapur tahrik ettirenleri hatırlamak kâfi lere bağh olup belediyelerdeki tedrisat rasında üniversite veya yüksek mekteb Son günlerde havaların fazlaca sıcak zılarda derdin tam üstüne parmak ba lirler ki, biz hâlâ asırlardanberi ayni gelir. müdürlerinin nezareti altındadır. Umu lerin giriş imtihanlarında muvaffak ola gitmesi yüzünden kır bir yerde bir yılan sılmıştır. Yani Türk köyünün kalkmma toprak üstünde yaşıyan köylerimizde mî kontrol Maarif Nezaretine aiddir. cak derecede zeki ve olgun olanlar var görünmesi pek te fevkalâde telâkki edi hareketi köyün kollektif çalışmasile herkese tapu senedini bile temin ede Demek ki sayın yazıcı hem zühdü taMektebler tahsil programlannın ana hat dır. Yani, İngilterede yüksek mekteble lemezse de bundan bir kaç gün evvel de mümkündür, hükmü verilmiştir. Âlâ! miyoruz. Bugün 50 evli bir köyün mu rifte, hem fasikle zahidi ayırmakta yanıFakat bu tedbiri tatbik mevkiine koyhakkak surette 25 inin elinde tapusu lıyor. Eğer haris olmamak, millet zaranlan birbirinin ayni olmakla beraber tat re girenler arasında (nadiren olsa da) Emirgânda Konıbaşında bir kurdun yamak için ileri sürülen düşünce, ne ya16 yaşında zeki talebelere tesadüf ediyoktur ve o köylü tarlasmda pisikolo na zenginleşmemek, gülünc ve rhanasız bikatta mektebin vaziyetine ve muhteiif şamakta olduğu meydana çıkmıştır. Üç, lan söyliyeyim, bizi ürküttü. jik manasile bir misafirdir. Herşeyden debdebelerden uzak kalmak zühd ise lir. Bu sertifika (ortamekteb veya küçük şartlara göre büyük farklar görülür. îndört gün kadar evvel Emirgânda bir su Deniyor ki: Köyler dağınıktır. Bir, önce yerliyerindeki işleri düzeltmek ben, herkesin zahid olmasmı cemiyetin gilizlerin mekteb sisteminde takib edilen lise) diyeceğimiz bir müessese sertifikası cuya aid merkebin yavrusu kaybolmuş, üç, altı saat ara ile kurulmuştur. (Her varken dünyanın en zengin milletleri başlıca gaye orada asrî maarif sistemini olup bunu alanlann çoğu hayata ve bir ertesi gün de civarda parçalan bulunşerefi namma faydalı bulurum. Böyle zayerde böyle değil) bu dağmıklık köy nin bile başaramıyacağı işler düşünmek kuranlardan biri olan Lord Roseberry kısmı orta meslek mekteblerine devam muştur. Hâdise tahkik edilmiş, merekb lerin nüfusunu dağıtıyor, idaresini güçhidlik leke değil, temizliktir. hayali hamdır. nin dediği gibi «Baldırı çıplak zeki ço eder. Bunlann pek azı Higher certificats Gaflet gibi tegafül de tarihe taalluk yavrusunu alanın bir kurd olduğu anla leştiriyor. Köy bütçesini düzenliyemi Bu vesile ile bütün memleket köycücuğu üniversiteye çıkarmaktır.» Filha (yüksek sertifika) yı almak üzere iki seedince hoşa gitmiyor vesselâm. yor. Köylü bir yere gelemiyor, toplu, lerine şu sorgular sorulabilir: şılmıştır. Bunun üzerine köylü etrafı araşkika İngiliz maarif sisteminin ana direği ne daha liseye devam ederek edebiyat M. TURHAN TAN tırmış; gene o civarlarda biri ölü; diğeri kollektif yaşama lüzumunu duyamıyor, Köycülük hakkmdaki düşüncelerizeki, fakat fakir olan çocuğu yükselt veya fen şubelerinden birini takib ederhulâsa, böyle dağınık köylerle köycülük canlı olmak üzere kurdun iki yavrusunu nizi tatbika imkân bulabildiniz mi, buolamaz... mek ve beslemektir. Tamamen demok ler. Bu kurlara devam eden çocuklann da ele geçirerek almışlardır. Yavrulan nu hangi köyde yaptınız? Bugün hususî bir seyyah ratik mahiyette olan bu prensipin tatbiki çoğu Scholoship (burs) talebesidir. Bu O halde ne yapmah? Köyleri birleş Ne vakittenberi, nasıl, ne gibi sınıflan muvaffakiyetle bitiren talebeler alınınca anaları da ortadan kaybolmuş tirmeli. Dört, beş köy halkını bir yere için talebe sıkı devre imtihanlanna tâbi vapuru geliyor tur. tutulmaktadır. İngiliz maarif sisteminin yüksek mektebler burslarmı kazanıp getirmeli. Bu suretîe 41,000 köy 9,000 e şartlarla köycülük yaptınız? Ne gibi Arandera Star vapurile bugün lima inecek, bunlarm idaresi kolaylaşacak, müspet sonuçlar aldınız? ağırlık noktasında bu seçim keyfiyeti bu meccanî tahsile devam ederler. Kazana Bu müspet sonuçlara göre köycü nımıza 368 İngiliz seyyahı gelecektir. lunur. Filhakika İngiltere, Almanya ve mıyanlar kendi paralarile tahsile devam sek tahsil görmesi pahalıya mal olur. Bu nüfusu bir yere gelecek, bütçeleri ka Münhasıran seyyah taşımak için yapılan Amerika üniversite mezunları arasında ederler. İngilterede yüksek tahsil ücret itibarla yüksek tahsil programını takib baracak, masrafları azalacak, köyde i lük hakkındaki fikirleriniz nedir? bu lüks vapurda birçok İngiliz asılzademukayese yapılırsa İngilterede üniversi leri epey yüksek olup bu ücret senede edenler ya çok zeki ve çalışkan fakir ta mar, mekteb, iktısad işleri yoluna gi Böyle bir anketin çok faydalı olaca lerile İngiliz meb'uslan vardır. Seyyahte mezunlarınm daha az olduğu görü 60 İngiliz lirasından (Kembriç ve Oks lebeler veya zengin çocuklardır. Büyük recek... ğına kaniim. Hiç olmazsa yapılan işlerKafamızm içinde kalmak şartile bu den sonra söz söyleneceği için bir de lar saat 8 de şehre çıkacaklar ve İstan lür. İngilterede zayıf bir talebenin üni ford gibi leylî mekteblerde) 250 Ingiliz liseye aid izahatı gelecek makaleye bıbulun tarihî yerlerini gezdikten sonra akdüşüncelerin yüksekliğine, hatta orijilirası ve daha fazlayı bulur. Yani, ingil rakıyorum. ğeri vardır. şamüzeri Yunanistana gideceklerdiı. nalliğine bir diyeceğimiz yoktur. Am[*] İlk yazüar 24, 26, 30 mayıs ve 5 ha terede bursu kazanamıyan talebenin yükSALtH MURAD Maliyede ufî S. KANDEMİR ma.. işi bir de tatbik mevkiine koymaziran tarihli sayılarımızda çıkmıştır. Ingiliz, Fransız ve AL man terbiye sistemi TRAKYA MEKTUBLARI Köycülük üzerinde yanlış düşünceler Dağınık köyleri bir araya toplamaktan bir fayda çıkarılabilir mi? Iki yüzlü bir aldanış ZavaPı köylü Yılan tarafından zehirlenerek öldü Cumhuriyetin tefrikası: 28 SERSERI Yazan: Server Bedl Fransızca biraz çakanm. «Çakanm» ne demek? Ne ka dar? Meselâ otomobil aksammın, «pi yes dö röşanj» lannın isimlerini öğrenseniz bir arabayı tarif edebilir misbiz? Methedebilir misiniz? Yani iyi konuşur musunuz? îyi değil amma beceririm. Biraz pratiğe bakar. Fransızcaya da çalışmm. Hoca tutanm, bir şey yaparım, mutlaka uydururum. Ben çok becerikliyim. Bravo. Kendinize güvenişiniz de îyi. Isterseniz şimdi benim vaktim yok yann bana geliniz, mukavelemsi bir şey yapalım ve hemen başlayınız. Sunu da söyliyeyim ki asıl işinize başladığınız zamandan itibaren üç ayda bir faydanız olmazsa mukaveleyi feshederiz. Hayhay. Faydanız da otomobil satmaya Yan gözle Şadiye bakıyor, onun bu muvaffak olmanızla sabit olacaktır. vaziyetteki haleti ruhiyesinden ahlâkımn Hayhay. Hiç olmazsa vasatî olarak ayda bir alacağı istikameti keşfedeceğini ümid e araba. Tabiî kriz zamanlannı, ölü se der gibi bir his duyuyordu. Değil mi? diye sordu. zonlan, muhtelif gayritabiî şeraiti nazan itibara alırız ve hakkınızda zâlim ol Şadi çok düşünceliydi. Memnun ol mayız. Zaten bu işte muvaffak olup nıuşa benzemiyordu. Topraklı bir sesle: olmıyacağınız çabuk anlaşılacaktır Tabiî... diye mınldandı ve öksür Elbette. dü. Nail Bey Şadiye elini uzattı: Sonra ilâve etti: Yann sizi öğleden sonra saat üçte Ben de en çok buna seviniyorum. bekliyorum, dedi. Nazmiye sevineceği için seviniyorum. Kendisine teşekkür eden doktoru da Fakat senin için de iyi birşey değil selâmladıktan sonra, agır cüssesinden beklenmiyen bir çeviklikle uzaklaştı. Sokağa çıkmca doktor Şadinin koluna hafifçe ilişerek, adımlan kadar ağır bir sesle: Bakınız, dedi, sizin için yeni bir çalışma ufku açılıyor. Bundan sonra kaderinize hâkim olmak sizin elinizdedir. Yabana atılacak iş değil. Muvaffak olursanız ayda yüzlerce lira kazanacaksınız. Bu müjdeyi hemşirene götüreyim. Nekadar sevinecek. Şadi canlandı: masa gerek. Hayır... Gene Beyoğlunda akşama Otomobil kullanmayı ne zamandır isterdim. Öğrenirsem şoförlük bile ede doğru buluşalım. O kahvede, saat yedirim. de. Olur. Sade o kadar değil. Kazanc da Doktor Şadinin iki elini birden tuttu: var. Şoförlük etmene lüzum kalmıyacak Fakat daha evvel senden bir ricam inşallah. var. Beni kırmıyacaksın. Şadi sol omzunu hafifçe sallıyarak: İnşallah ya... dedi, o cihetten pek Şadi bir kaşını kaldırarak doktorun yüzüne baktı: ümidim y<ak. Buyur! dedi. Niçin? Artık bu meşkuk işleri, tanıdıklan, Vallahi pek bilmiyorum. Ya bana hayah, hepsini bırak. Bir ufuk açılıyor. kapı kapı dolaşmaktan sıkıntı basar; ya Hangi işler, hangi hayat, hangi uhud... ne bileyim ben... fuk? Evet? Falcılık mı dedin? Suzan mıdır o? îyi olur inşallah. İşte canım, senin şu... savruk hayatın. Şadi birdenbire durdu ve doktora eliŞadi ellerini arkasına koydu, kaşlannı ni uzattı: yukan kaldırdı ve gökyüzüne doğru ba Size nasıl teşekkür edeceğimi... Istağfurullah... Bırak onu... Ben karak: Hazret, dedi, şimdilik ayda yirmi vazifemi yaptım... însanî bir vazife... Fabeş lira muhakkak. Üsttarafı malihulya. kat seni görmek isterim. Neticeyi anlıyaBu mangiz bana yetmez. Sağdan soldan yım. Ben yann değil Öbür sabah eve çıpmıya mecburum. Fakat merak etme, gelirim. Artık mahallede pek tehlike ol seni o herife, neydi adı bizim patronun, Nail Beye karşı mahcub çıkarmam. îşe dört elle sanlacağım, korkma. Parlak bir kolpo düşerse pek söz veremem. Anlamadım? Yani baktım ki dört tekerlekten iş çıkmıyor, Madam Afronun evinde, yahud başka vaziyetlerde daha kârlı numaralar var, benden paso der, savuşu rum. Doktor bu sefer de Şadinin omuzlannı tutarak: Yapma işte, yapma... dedi, biraz sabret, dişini sık... Benim istediğim şey senin ahlâkında bir inkılâb olmasıdır. Şadi içinden: «Bu ukalâya lâkırdı anlatmak güç» dedikten sonra hep gökyüzüne bakarak: Doğru, dedi, hay hay. Bir sevinc hareketile Şadinin omuzlannı sallıyan doktor, bağırdı: Söz veriyor musun? Hay hay. Ver elini. lArkası vat