9 Haziran 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

t nd sahifede: Siyasî jcmal / 3 üncü sahifede: Yurddan yazılar îsmail Habib 5 inci sahifede: Kültür ve terbiye Profesör Salih Murad, Trakya mek tublan 6 ncı sahifede: Moda ve kadm, Spor haberleri BUGÜN . J . , ««oc İSTANBUL . CAĞALOĞLU « . jfll S3]fi ! 4ouD Telgraf ve mektub adresi: Cumiıuriyet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 248 Oull Telefon: Başmuharrir ve evi: 22366 Tahrir heyeti: 24298 İdare ve matbaa fcısmile Matbaacılık ve Neşriyat Şırketi 24299 . 24290 umhuri Hayat Ansiklopedisi . 10 cildi tamam olmuştur Her eve ve herkese lâzımdır Atatürk dün Istanbuldan geçerek Ankaraya gittiler Izmir limanmdaki facianın davası Inebolu vapurunu batıranlar mesuliyeti birbirlerinin üstüne atıyorlar Çinde harb patlamak üzere! Kanton kuvvetleri ileri hareketine geçtiler Nankin hükumeti beraberce Japonyaya karşı harbetmek teklifini kabul etmezse iki Çin devleti birbirile savaşa tutuşacak 'Atatürk, Bursa teyyare meydanında tayyareci Bayan Sabiheyı tebrik buyuruyorlar. Solda, Bayan Sabl hanın evvelki gün Bursa hava meydanına ilk vardığı zaman tayyaresile alınmış bir resmi görülmektedir Bursa 8 (Hususî Muhabirimizden) Atatürk bugün öğleye kadar Çekirgedeki köşklerinde meşgul oldular. Büyük Önder dün akşam şereflendirdıkleri Çelıkpalası beğenmişler ve Bursadaki diğer imar hareketlerinden bilhassa Çekırge yolunun asfalt olarak inşasından memnuni yetlerini izhar etmişlerdir. Atatürk saat neral Sabit, Belediye Reisi Cemil Öz, Parti reisi Sadi Konuk teşyi etmişlerdir. Atatürk saat 19 da Mudanya iskelesinde bekliyen Kalamış vapuruna binmişlerdir. Tam bu esnada tayyareci Bayan Sabiha tayyaresile vapurun üzerinde müteaddıd tır. Atatürkü Mudanyaya kadar Valimiz turlar yaparak Atatürkü selâmlamıştır. [Arkası Sa. 3 sütun 6 da] Şefık Soyerle Kolordu Kumandanı Ge18 de köşkten ayrılarak kendilerıni teşyie gelenlerin ellerini sıkıp otomobile binmişler ve refakatlerindeki zcvatla Mudanyaya hareket etmişlerdir. Köşkün önünü dolduran halk büyük tezahürat yapmış i İnebolunun kaptanıle Işletme Muduriı Zekerıyya mahkeme huzurunda İzmir 8 (Telefonla) îzmir limanında batan İnebolu vapurunun batmasında mes'ulıyeti görulenlerin muhakemesine bugün devam edildi. İşletme şefı Zekeriyya mahkemede bulunmuyordu. İstanbulda ve diğer yerlerde aranan bazı şahidlerin bulunamadığı anlaşıl dı. Davacı sandalyesinde îstanbul Polis müdürlüğü Dördüncü şubesınde 1662 IOIIS Necmeddin bulunuyordu. Davacı gözyaşları içinde: Mançuko hududunda toplanan Japon kıtaatt Süvari ile arkadaşlarmdan ve Denizyolları idaresinden boğulan yavrum Hankovv 8 ( A A . ) Şimal kuv si için Canton tarafından yapılan davete Ali ve kaybolan eşyam içın 6800 lira etlerinden iki fırka, içlerinde Houang henüz cevab vermemiştir. istiyorum dedı. Tazminatm 5000 lirası toung kuvvetleri de bulunduğu halde M. Yangchetav Nankinde ıı çocuğu için istiyordu. [Arkası Sa. 4 sütun 4 te] Houmanda kâin Chenthowa sarmıştır. Nankin 8 (A.A.) Cantonun bil Mankin kuvvetleri, bir musademe vukuukuvve diktatörü M. Chenchitangın mü la sebebiyet vermemek için şimale doğru jekılmiştir. Böyle bir musademe vukuu messili M. Yangchetav, resmî makamlarIU vaziyetin tavazzuhuna intizaren ce la temasta bulunmak ve görüşmek üzere buraya gelmiştir. lub kuvvteleri de istememektedir. Nankin, Japonyaya karşı harbedilme[Arkası Sa. 7 sütun 4 te] İş kanunu Meclisten çıkarken Fransada grev bitiyor Dün işçilerle patronlar arasmda bir anlaşma yapıldı. Başvekil bütün amele metalibini temin edeceğini vadetti. Amele işe başlıyor ünü gününe yaşıyanlarımızm senelerdenberi bekledıkleri Iş Kanununun son maddeleri de Türkiye Büyük Millet Meclisinin tetkikinden geçmiş bulunuyor. Artık, bütün medeniyet dünyasında olduğu gibi memleketimizde de işçinin haklarını evvelden görerek koruyan bir kanun \ardır, diyebileceğiz. Uzun zamandanberı hazırlanan Iş Kanunu projesinin Mecliste üç celselık bir müzakereden sonra tatbik sahasına çıkmasını acele bulmamalıyız. Manisa meb'usu Refık Şevket Incenin söylediği gibi «Meclisi iki üç defa işgal eden ve her gidişinde tekrar bir terakki safhası göstererek Meclise gelmiş olan ve hassaPariste Eyfel kulesi civannda bir ten Cumhuriyet Halk Parrisinin adeta jdbrıkaya Fransız bayrağile beraber referandüm mahiyetinde üzerinde etüdçekılen kızıl bayrak ler yaparak hazırladığı bu kanun, TürkiParis 8 (Hususî) Fransada grevj ye Cumhuriyetinin meydana getirdiği bitmiştir. Parlamentoda kabinenin kayepyeni bir eserdir.» zandığı itimaddan sonra Başvekil M. Kanunun, umumî ahkâmdan bahseden Blum derhal grevcilerle temasa girerek birinci maddesini okumak bile bu içtimaî işçileri tatmin etmeğe muvaffak olmuştur. eserin yüksekliği ve inkılâbcılığı hakkında husule gelen anlaşma üzerine amele teşdoğm bir fikir vermeğe kâfidir. Umumî Hükumetle amele teşkilâtlan arasında ahkâmın birinci maddesi işçiyi ve iş vere kilâtları işçilere işleri başına dönmek emni tarif ediyor. Birinci maddenin işçiyi rini vermişlerdir. tarif eden fıkrası şudur: Anlaşma hakkında alınan malumata «Bir iş akdi dolaytsile başka bir göre, hükumet işçilerin bütün isteklerini Hitlerin teklifi M. Hes «Yazık ki Fransa bunu ve ehemmiyetini takdir edemedi» diyor Pariste grev manzaralarından: Renault otomobıl fabrıkası onunde son kararı bekliyen ısçıler tatmin etmeği taahhüd etmiştir. Başvekil işçilerin isteklerini temin edecek olan hususî kanunlann süratle parlamentodan çıkarılacağını da temin etmiştir. Bu kanunlar haftada 40 saat mesai, ücretli izin gibi amele lehine büyük faydalar temin edecek ve amele teşkilâtlarının faaliyetine kanunî mahiyet verecektir. Aktedilen itilâfname Paris 8 (AA.) Bugün öğleden [Arkası Sa. 7 sütun 1 de] şahsırt iş yerinde bedenî veya fikrî, yahud hem bedenî hem fikrî surette çalışan kimseye işçi denir.» Dıkkat edılecek olursa, bu cümlenin içinde eski telâkkileri yıkan yeniliği görmemek kabil olmaz. Eskiden, pratik hayatta, işçi vücudünü veya kafasmı sermaye sahibine kiralıyan adam demekti. Bunun böyle olmadığını bildiren bir kanun yoktu. Bugün işçi de, iş veren de maddeleri uzunuzadıya tetkik edilmiş bir kanunun çerçevesi dahilinde, ayni gaye uğrunda, Kudüs 8 (A memleketin refaha kavuşması gayesi uğrunda, yanyana yürüyecek vatandaşlar A.) Bu gec Kudüse üç mil me İş Kanunu umumî ahkâmdan maada, safede mitralyöz sürekli ve süreksiz işlerin tarifi, iş müdde lerle mücehhez olar ti, işçilerin sağlığını koruma ve iş emnıye ve beraberlerin tinin temini, iş ve işçi bulma, grev ve de tanklar bulunar lokavt yasağı iş hayatının murakabe ve İngiliz zabıta ve as teftiş tarzlan, iş hayatında yapılacak iç ker kuvvetlerile pu timaî yardımlar, cezaî hükümler gibi su kurmuş ve bir başlıca sekiz fasıldan ibarettir. Kanun Yahudi kamyon ka henüz kabul edilmiş şeklile intişar etme filesine hücum ede diğinden, fasıllan ayn ayn okuyup mad rek bir genc kızı ya deler üzerinde mütalea yürütmek şimdilik ralamış olan Arab lar arasında âdeta mümkün değildir. Maamafih, «bu Iş Kanunu memleketi bir muharebe ol mizin ihtiyaclanna yüzde yüz cevab ve muştur. Arablar, büyük recektir, artık rahat edebiliriz!» diyip Kudüste yolları tutan İngiliz kuvvetleri harb zamanmdan sırtüstü yatmak doğru olamaz. Bir ingiliz askeri yaralanmış ve birçok kalmış eski siperlerin teskil etmekte Türkiye Büyük Millet Meclisinin çıArab ölmüştür. lcarmak üzere bulunduğu kanunun, bu olduğu kuvvetli bir mevzi tutmuşlar, bir örfi idare ve teklifler sahada ilk eser olduğunu unutmamalıyız. tepenin zirvesini işgal etmişlerdi. îngiliz askerleri, projektörlerin yardımile ArabKudüs 8 (A.A.) Yakında örf Önümiizdeki tecrübelere bakarak söy[Arkası Sa. 3 sutun 6 da] liyebiliriz ki, hiçbir memlekette, ilk çıkan ların mevzilerini sarmışlardır. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIII! Iş Kanunu, içtimaî ihtiyaclan hemen şoktası noktasma tatmin etmiş değildir. içtimaî hayatımız üzerindeki tesirlerini le iştirak ettiğimiz şu sözleridir: «Temenni ederim ki, bedenî ve fikr; Bizim Iş Kanunumuz, bir temeltaşıdır. yakından takib ederek bu temeltaşnv her Vatandaşlann mütemadi yükselişlerini ve gün, yeni ve güzel abidelerle süsliyecektir. sây ile çalışan vatandaşlarımıza elimiz mütemadi refahlarını kendisine gaye e Bizi kanaatimizde kuvvetlendiren, sa deki bu kanun bir refah vesilesi olsun!» jüinen Cumhuriyet hükumeti, kanunun yın Iktısad Vekilimizin, bütün kalbimiz** * Filistinde adeta hakikî muharebe oluyor Evvelki gece Arablarla İngiliz kuvvetleri Kudüs civannda çarpıştı. Arablar Büyük Harbdeki siperlerde tutunuyörlar ılll I Berlin 8 (A. A.) M. Hit erin mümessili M. Hess, CrefeHMerdingende Ren neh ri üzerinde yapılmış olan «Adolph Hitler» köprüsünün açılma merasimin Ankara 8 (Telefonla) İş kanun A de söylemiş oldu lâyihasmın müzakeresi bugünkü Meclis ğu bir nutukta şöyM toplantısmda tamamlandı. Gerek encü le demistir: Hess menden gelen, gerek son maddeler üze« Teessüfle görüyoruz ki Füh rerin garbdeki büyük komşumuzla bir rinde fazla müzakereler olmadı. Maddeuzlaşma vücude getirmek için yapmış ler kabul edildikten sonra Mithat (Ay olduğu bütün teşebbüsler ve bilhassa dm) geçen celsede Rıza Törel (Konya) son defa sulhu temin maksadile yapmış tarafından söylenmiş bir söze alındığını olduğu büyük teklif, bu komşumuz tara gösterir ve bu söze cevab verir mahiyette fından takdir edilmemiştir. Halbuki beyanatta bulundu ve ne kendisinin, ne Avrupa sulhunun menfaati namına bun de Meclistekilerin Jüstinyen ve Roma kalarm lâyıkile takdir edılmesi icab eder nunlarının tesirleri altında kalmış arka daşlardan olmadığını izah etti. di ve biz, bunu bekliyorduk. Rıza Törel, Jüstinyen ve Roma hu Führerin Almanyanın garbinde hali kukunun hatta bugün dahi yer yer garb hazırda cereyan etmekte olan bazı vakayiden sonra bizim emniyetimize ve bil medeniyetinin içtimaî ve hukukî müna Dun Meclıste iş kanunu vesılesıle bir hassa uzun müddet müdafaa vesaitinden sebetlerini idarede devam ettiğini, geçen nutuk soylıyen Partı Umumi Kâtıbi Receb Peker mahrum kalmış olan bu arazinin emniye celsedeki sözlerinde bu ciheti anlatmak tine itina göstermiş olmasından dolayı istediğini izahla sözlerinin böyle bir sui ması için uzun yıllar emek çektikten sontefehhüm uyandırmasını pek elim buldu. bahtivarhk hissetmekteyiz. Almanyanın ra derin bir ilgi ile en doğru yolları araşİki saylav arasındaki bu sui tefehhüm bu vücude getirmiş olduğu müdafaa terti tırıp bulmak için Büyük Millet Meplisiizahatla kapandıktan sonra Receb Peker batının iyi olduğuna ve böyle bir mü nin günlerce müzakere ettiği iş kanunu şu heyeti umumiyesi açık reye konulmak dafaa sisteminin mevcud olmasmın kâfi anda reye konulmak üzere bulunuyor. üzere> olan iş kanunu dolayısile şu beyabir himaye vasıtası teşkil etmekte bulunBu fırsattan istifade edip yeni Türkiye natta bulundu: duğuna kaniiz.» Cumhuriyeti rejiminin en esaslı nokta Receb Pekerin nutku larından birini teşkil eden iş kanunundaki Yeni yapılmış olan «Adolph Hitler» « Arkadaşlar, lâyihasmın hazırlan[Arkası Sa. 7 sütun 3 fe] köprüsü, beş yüz metro uzunluğundadır. """"""""""""""""»"»'""iıımıııııııımııııııııııııııııımıııııııııııııııııııııınınııııı iHiııııııııııııııııııiMiıııııtııııııııımıııııııııııııı Bu köprü, Crefeld sanayi mıntakasını Ren havzasına bağlıyacakhr. Meclis iş kanununu . dün kabul etti «Bu kanunla Türkiyede iş hayatı yeni rejimimizin istediği ahenk ve anlaşma yoluna girecektir» Hâdiseler arasında M. Grandi, Habeş Imparatorunu protesto etti Londra 8 (A.A.) Italya elçisi Grandi bugün Dış Bakanlığa giderek Haile Selâsienin Habeş Imparatoru sıfatile resmî kabuller tertib etmesini protesto eylemiş ve bir tek Habeş Imparatoru bulunduğunu ve onun da Italya Kral olduğunu, bundan başka Habeş elçis Martinin hiçbir diplomatik hakkı olamıyacağını, çünkü İtalyan Habeşistanı îngilterede İtalya elçiliğinin temsil etmekt bulundueunu söylemistir. Imdad işareti Kltmış yaşını geçkin olmak gibi ka edilmemiştir. Bu para verilse bile iki •*» nunun tayin ettiği bir haddi aş aylık maaş, kırk ytl idareye hizmet tıkları için 500 den fazla İnhisar me eden bir memuru iki üç aydan fazla muru tekaüd edildi. Fakat kendileri kaç gün, kaç saat yaşatır? ne tekaüd maaşı bağlanmadığı gibi Torba içinde viraneye bırakilan kehiçbir ikramiye de verilmiş değildir. di yavrularını bile düşünen bir Hay Mart ayının son günü, çoğu meselâ vanları Himaye cemiyeti, bir BelediTütün idaresine otuz, otuz beş sene ye vardır; bu memurları inhisar Ve " hizmet eden bu memurlara, evvelce kâletinden başka kim düşünecektir? hiçbir şey tebliğ edilmeden, annzın, Açıkta kalan yüzlerce memuru, vazifelerile alâkaları kalmadığı bil • Vekâletten bir an evvel gelecek esasdirilmiştir. Maaşlar peşin verildiğine It yardımın ümidinden başka ayakta göre bu memurlar kırk ytl hizmet et tutan hiçbir şey yoktur,' fakat son tikleri idareden on para alamadan, günlerini yaşıyan bu ümid de kesilirelleri avuçları bomboş, kapı dışarı se çoğunun beklemeğe takati kalmısında kaldılar. yacaktır. Onlar hesabvna tnhisarlar Yanaşma bir köy yavrusu bile bu Vekâletine bir imdad işareti çeker tarzda aokağa bırakdmaz. ken, yüzlerce aileyi tehdid eden fa tnhisarlar Tekaüd Sandığı nizam • ciayı evvelden haber verdiğimizi, yanamesi bu memurlara 934 ten itiba * kından gördüğümüz alâmetlerle, çok ren her sene için bir maaş ikramiye iyi biliyoruz. verilmesini emrettiği halde iki aydanPEYAM1 SAFA beri kendilerine hiçbir şey tediye Erzuruma kar yağdı Erzurum 8 (Hususî Muhabirimiz den) iki aydanberi kısa fasılalarla de vam eden sürekli yağmurlar halkı ve köy lüyü endişeye düşürmüştür. Otuzdan fazla ev yıkılmıştır. Bugün evvelâ yağmur, sonra da şiddetli dolu yağmış ve bunu kar takib etmiştir. Şehir ba§tanaşağı bembcyazdır,