17 Mayıs 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî îcmaL 3 üncü sahifemizde: Yurddan yazılarîsmail Habib. 5 inci sahifemizde: Terbiye bahisleriSelim Sırrı Tarcan. 6 ncı sahifemizde : Moda ve kadın Spor haberleri. umhuriyet SSjfl! 4312 TelgrafvemeWubadresl:Cumhurlyet,tstanbuJ.Postakatu5U:lstanbTil, No2M P3Z3F 17 MSJflS 1936 Telefon: Başmunarrlr ve evl: 22368 Tahrü beyetl: 2429a tdaıe ve matbaa kısmile Matbaacılık ve Neşrlyat Şlrketl 24299 • 24290 Fransız siyaseti değişiyor mu? Avrupada adam Kıtlığı mı var Dersiniz? aşlığımızdaki adamın nasıl adam olduğunu hemen anlıyorsunuz tabiî: Devlet adamı, siyaset adamı, üstün adam, hâdiseler önünde veya arkasında sürüklenmeyip onlara hâkim olan adam... İngilterede başta Basvekil Mister Baldvin olduğu halde onun hükumeti erkânmı tenkid eden yazılar ve sözler arasında sık sık adam kıtlığından, yani dediğimiz kıratta adam kıthğından şikâyetler görmeğe başladık. Bizzat M. Baldvinin büyük bir fırka şefliği yapacak meziyetlerden büyük bir mahrumiyet gösterdiği yolundaki ithamlar gittikçe açıklık ve çokluk arzetmektedir. însanda buradan beliren bir şüphe ile etrafı dikkatlice gözden geçirmek ihtiyacı hâkim bir his oluyor. Maatteessüf müşahede bu mevzudaki îngiliz tenkidlerinin yalnız İngiltere için değil. hemen hemen bütün Avrupa için doğruluğunu ispat edecek mahiyettedir. Eğer Avrupada işleri muayyen ve kuvvetli manzumelerin çerçevesinde yüriitecek yüksek kabiliyetli üç beş adam olsaydı bugün dünyanın bu kısmmda bir çıkmazdan öbürüne yuvarlanan şaşkınlıklar yerinde insana nereye gidildiğini gösteren idareler ve siyasetler hâkim olurdu elbet. însanın hezeyan içinde yüzen Avrupaya bakarak: Gene aşkolsun şu M. Musoliniye doğrusu! Diyeceği geliyor. Herif iyi veya kötü hiç olmazsa kararla ve cür'etle hareket edıyor. Filhakika bugün dahi Italyan hükumet reisi dünyaya meydan okuyarak bazı memleketleri zangır zangır titretmektedır. O Roma împaratorluğunu ilân ettikten sonra: Kılıma dokunmayın, sonu harbdir ha! Kararlanmla muaraza ederseniz Cemiyetinizi terkeder çıkanm ha! Damarıma basarsanız Almanya ile birleşeceğimde şüpheniz olmasın ha! Diye bar bar bağınyor ve her bağınşta başta Fransa olarak, kimbilir belki onun arkasında muazzam İngiltere bulunarak bir takım milletler: Amanın sakın! Avazesile titreşiyorlar. M. Musolini belki bu sözlerinde satnimidir. Fakat diğer milletlerin korkudan titreyişleri hakikaten hayret olunacak derecelerden daha ileridır. Müşarünileyhin diğer bir tezi de şudur: Eğer zecrî tedbirler kaldmlır, ve tabiî ondan önce Habeş işindeki emrivaki kabul olunursa îtalyamn Avrupa nizamını muhafaza için büyük garb devletleri yanmda mevki alacağmı söylüyor. Kimbilir, belki bu tezt karşı da Almanya titremektedir. Ne garib şeydir ki koca Avrupanın, yani medenî âlem hulâsası denilen bu eski kıt'anm siyasası tehdid pazarlıklan üzerine bina edilmek istenilmektedir gibi bir vaziyet karşısında bulunuyoruz. Öteden itidalini kaybeden veya telâkkiye göre kazanan bir iki millet çıkıp ta bir de onlar bağırsalar acaba İtalyada da bazı titremeler hasıl olmaz mı dersiniz? Hakikaten tehdidle kazanılacak davalann sağlam bir esas ve hele emin bir îstikbal temin edeceğinden nekadar şüphe edilse yeridir. En fenası Avrupanın hergün daha ziyade neredeyse patlıyacak bir yanardağ üzerine oturmakta veya ucubucağı gelmez bir uçurumun korkunc kenanna gittikçe daha fazla yaklaşmakta olmasıdır, ve bütün bu işler aman Avrupa karışmasın diye böyle yapılıyor. Henüz ufukta bir tek adam görülmemektedir ki asıl bu kararsız ve korkak gidişin Avrupayı içinden zor çıkılacak bir hezeyana sürüklemekte olduğunu farketsin, ve buna nihayet verecek yolu hem göstersin, hem onun üzerinde yürünülmeği adeta bir nevi mecburiyet altına koymuş bulunsun. Avrupanın adamsızhk yüzünden ne acınacak vaziyette bulunduğunu anlatmak için memleketler üzerinde ayn ayn ve birer birer durmağı fazla buluyoruz. Öyle yapsak birçok izzeti nefisleri yaralamış olacağımız malumdur. Ne hacet hâdiselere bakmız, ve korkulanndan yuvalannda titreşen kimselerin idare ettikleri memleketleri harta üzerinde siz kendiniz temaşa ve takib ediniz. lArkası Sa. 3 sütun 6 da] Ankarada Hava şehidleri ihtifali M. Blum «Memleket bir değişiklik istiyor, bu olacaktır diyor Fransız Başvekil namzedile M. Eden arasında mühim bir mülâkat Paris 16 (A.A.) Halkçı cepheye mensub partiler, muzafferiyetlerini kutlulamak üzere dün akşam Vagram salo nunda büyük bir mıting akdetmişlerdir. M. Blum ile profesör Rivet birer nutuk söylemişler ve heyecanla alkışlan mışlardır. Sosyalist liderlerinin nutukları Paris 16 (A.A.) Sosyalist partisi dün akşam, seçim muvaffakiyetini kutlulamak için, büyük bir toplantı yapmıştır. M. Leon Blum ile parti genel sekreterı M. For söz almışlardır. M. For, refahı mahvedecek ve istihlâki azaltacak olan deflasyon siyasasma itiraz etmiş ve sosyalist tezinin istihlâki çoğaltmak ve ulusun servetini inkişaf ettirmek olduğunu bildirmiştir. M. For bundan sonra gelecek hüku met adına söz söylemedigini tasrih etFransız Hariciye Nezaretıne getirılecek mekle beraber, işsizliği azaltmak için olan M. Herriot alınması lâzım gelen tedbirleri saymıştır. kırk saat çalışmak, iş tedariki için fevkaBu tedbirler, ücretler baki kalmak, izin lâde büyük bir program, sanatoryom ve [Arkası Sa. 7 sutun 4 te\ günleri tediye edilmek üzere haftada Boğazların tahkimi Kırık Kanadlar ihtifalinin memleketin her tarafında olduğu gibi Ankarada da büyük heyecan içinde geçtiğini yazmıştık. Resmimiz yukarıda solda Hakimiyetimilliye meydanın da toplanan kalabalığı, sağda arkadaşımız Mekki Saidın nutuk söyleyişini, aşağıda Başvekille Vekillerimizi ve izcilerimizi göstermektedir. ( Konferans 27 haziranda Montröde toplanacak Ras Nasibu da Filistine gîdiyor Şimal orduları başkumandanı bir Fransız Teklifimize Balkan Antantından başka İngiltere, gemisile yola çıktı Rusya, Japonya ve Bulgaristan da cevab verdiler Londra 16 (A. A.) Port Saidden bildirildiğine göıe, içinde bazı HaTbeş ordu şefleri bulunan Mavchal Iojjse adlı Fransız gonki cuma günü bu 'Kmana gelmiş tir.* Şimal ordusu başkumandam Ras Nasibu, Makonnen Ras Nasibu ' mparatorunun torunu ve çocuklan sekreter ve hi#netkârları gemide bulun maktadırlar. Bu Habeş şahsiyetleri Filistine gitmektedirler. Atatürk bugün şehrimizi şereflendiriyorlar Büyük Onder, dün akşam, Ankara halkmın coşkun tezahüratı arasında hareket ettiler Ankara 16 (Telefonla) Reisicumhur Atatürk bu akşam İstanbula hareket ettiler ve Ankara halkı tarafından büyük tezahüratla teşyi edildiler. tstasyonda Başvekil tsmet tnönü, Bü yük Erkânıharbiye Reisi Mareşal Fevzi Çakmak, bütün Vekiller, erkânı askeriye, devair rüesası ve çok büyük bir kalabalık vardı. Başvekil ile Mareşal Fevzi, Nafıa ve Adliye Vekilleri, Atatürke Ankara Vilâyeti hududuna kadar refakat ettiler. Dahiliye Vekili Şükrü Kaya, Atatürkle beraber seyahat etmektedir. Uzakşarkta gerginlik Izvestiya «Kızılordu yangıncıların faaliyetini tayakkuzla takib ediyor» diyor Çanakkalede Cevadpaşa Cenevre 16 (A.A.) Hususî muhabirimizden: Boğazlar konferansının 27 haziranda yani, 16 haziranda toplanacak konsey içtimaından sonra, Montröde toplanması için tarafımızdan yapılan teklife, bu hususta bizimle zaten mutabık olan Balkan Antanb devletlerinden başka alâkadar tabyası devletlerden Sovyetler, ingiltere, Japonfcudüs 16 (A.A.) Negüsün matya, Bulgaristan müsbet cevab vermişle*' bwt dairesi, împaratorun bir kalb dir. Dış Bakanımız Cenevreye gelmeden krizi geçirdiği hakkmdaki haberleri tek evvel Paristeki konuşmalannda konfe zib etmektedir. împarator ancak gaz ze[Arkası Sa. 7 sütun 4 fc] ransın toplanması hususunda mutabık olan Fransa hükumetinin de bugünlerde müsbet cevabı bekleniyor. Negüsün sthhati yerinde imiş IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIInilllllllllllllllllllllllllıllllllllllllllllltlllllllllllllllll Selânik hâdiseleri Filistinde dönen gizli dolablar! Polis Müdürü aleyhine 22 dava açtılar. M. Papa Arabları ayaklandıran nastasyu, grevcilerin divanıharbe verilmesini istedi Italyan parası imiş Yevmiyeler artırıldığı için bu sefer de fabrikatörler grev yapfılar Londrada çıkan Deyli Herald gazete YUNUS NAD1 si yazıyor: 19 Yahudinin katlile neticelenen Fi listindeki son Arab ihtilâlinin arkasın da gizlenen ajanların çoğu İtalyandır. İhtilâl hareketine aid tahkikat henüz hitame etmemiş olmakla beraber, ayak lanma hareketinden beklenen başlıca gayenin İngiltere hükumetini, Fılistin mandası dolayısıle müşkül ve hacil bir mevkıe sokmak olduğu kolaylıkla tahmin olunabilir. Ayni zamanda Fılistindeki Yahudi yurduna karşı Arabları ayaklandırmaktan da bir şeyler beklen mektedir. Pazartesi günkü kabine içtimamın zâhıren Habeş meselesini müzakere için toplandığı ilân olunmuşsa da esas iti barile bu mesele etrafmda müzakere cereyan etmiştir. Son zamanlarda Filistine gönderilen askerî kıtaatm, mahallî ayaklanmadar hasıl olan intizamsızlıklara karşı artan endişeden değil, Arabları ihtilâle tahrik Grevler esnasmda polisle talebe arasında çarpışma eden gizli ajanların faaliyetinden doğ Atina 16 (Hususî) Selânikte grev aleyhine 22 dava ikame edilmiştir. ması muhtemel tehlikelere karşı bi: esnasmda zuhura gelen kanlı çarpışmaDavacılar Polis Müdürünün grevcilere tedbir nıahiyetinde olduğu anlaşılmak larda ölen işçilerin hısımlarile bazı teşek silâh kullanması hakkmda polise verdiği tadır. lArkası Sa. 7 sütun 1 de] küller tarafından Selânik Polis Müdürü lArkası Sa. 7 sütun 3 W\ Sovyet ordusundan bir kıt'a talim esnasmda Moskova 16 (A.A.) Tas Ajansı «Bakan, Japonyaya karşı bir Sovyet bildiriyor: Izvestiya gazetesi, Japonya taarruz tehlikesinin mevcud olduğunu her Harbiye Nazın M. Teranşinin nutku ne pahasına olursa olsun ispat etmek gaylArkası Sa. 7 sutun l de) hakkmda ezcümle şu satırlan yazıyor: ripıırıiMMiıııııırııiıılııııııııııııııııııııııııııııııııııııiııııııııııııiMiıııııııııııııiMiiiııılııııııııııııııllllınııııııııllılıllllllılıılllllılııııııılliMiıııııOMiıııın Hâdiseler arasında Allım ve A vrupayı Cumhuriyet sahifelerine aksettiren canlı yazılanndan birinde, hocamız Selim Sırrı Tarcan, Fransanın büyüye hâlâ bağlı kalan iptidaî ruhunu anlatıyordu. En ciddt günlük ve haftalık Fransız gazetele rinde de ba itikadın eksilmiye doğru değil, artmaya doğru gittiğini bildi ren tuhaf işaretler görmeğe devam ediyoruz: Büyük yevmî gazetelerden birkaçı, her gün, okuyuculanna yıldızlarla talihleri arasındaki munasebeti, yedi kat göklerden aldıkları gizli bir ajana haberi gibi gayet ciddî bir tonla bildiriyorlar. Meselâ Zühal veya Zührenin filân vaziyetine göre, bu aytn içinde pazartesi ve salı günleri nin ticaret işlerinde muvaffakiyete müsaid olacağı, pazar ve çarşamba günlerinde de fikre aid çalışmalarm bol yemiş vereceği tarztnda «.astro logie yıldız bilgisi» kehanetlerin de bulunurlar. Hele falcı ilânlart, her gazetenin ve her mecntuanın sahife lerinde sizi iş, miras, piyango, ask, izdivaç ilâh... gibi neticelerine en bü yük menfaat alâkalarile bağlı oldu ILÛtfen sahifeyi çeviriniz] i