18 Mayıs 1936 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nd sahifemizde: Siyasî icmaL 3 üncii sahifemizde: Meseleler: Pierre Loti güzelliği Peyami Safa. 5 nd sahifemizde: Sağlık bahisleri Dr. Baha Arkan. Konya ovası bir daha kuraklık görmiyecek. nnhirinni vı! « « ' >IQIQ ÎSTANBUL CAĞALOĞLU . . ., . . n < n n n UIIUIIIIIU fll Sayi. « I d Teigraf ve mektub adresi: Cumfauriyet, Îstanbul Posta kutusu: Istanbul, No 246 PaZarteSI 18 M3)flS 1936 Telefon: Başmuharrir ve evi: 22366 Tahrir heyetı: 24298 Idare ve matbaa kısmile Matbaacıhk ve Neşriyat Şirketı 24299 . 24290 umhuri Hayat Ansiklopedisi ncü cüz çılctı Türk tiyatrosunu Ne vakit kuracağız? stanbulda bir iki sahnemiz var ki Istanbul şehrinin fedakârlıklanna za mimeten halkın gösterdiği alâka ile iyi kötü çalışmakta devam ediyorlar. Metodlu bir çahşmanın san'at alanmda ne gibi sonunclar verebileceğini ise gene Istanbul şehrinin ve bilhassa Vali ve BeIediye Başkanı Muhittin Üstündağın Konservatuar üzerindeki himmetlerinde açıktan açığa görmüş bulunuyoruz. Beş altı yıllık sürekli bir çahşma sonunda hele bu son mevsimde Avrupadaki emsa line pek benzer konserler dinlemek zevkile hakikaten bahtiyar olduk. îstanbul Konservatuan saygı değer bir eser ola rak ortaya çıkmıştır. Şehir işlerinden dolayı vurabalıya kabilinden haklı haksız tenkidlere maruz tutulan Muhittin Us tündağ eğer varsa bütiin kusurlanna karşı îstanbul şehri adma ilerlettiği san'atla karşı koyabilir diyeceğimiz geliyor. Bu yoldaki gayret hakikaten en samimî takdirlerimize lâyıktır, ve ortadaki eserlerine göre de işte pekâlâ muvaffakiyetle yü rümektedir. Ancak îstanbul gibi bir şehrimizin san'at yolundaki bu fedakâr himmeti bütiin Türkiyemizin ayni mevzu üzerinde ki ihtiyaclannı karşılıyacak bir iş sayılamaz. îstanbul gibi büyük bir şehrin kendi hesabına san'atı dört elle tutması el bette çok iyi birşeydir, ve bunda zamanla hatta daha fazla himmet ve gayret göstermesi daima pek yerinde bir hareket olur. Diğer sehirlerimizin de kendi hal ve kudretlerine göre ayni yolda yürümeleri arzu edilir. Nitekim her taraftaki Halkevlerimizde san'at hayatının inkişafı için sarfedılen emekleri, tahakkuk ede cek büyük rüyanın ilk müjdeleri gibi telâkki ediyoruz. Bütün bunlan ikmal e decek daha büyük iş ise bu büyük mese lenin devlet tarafından ele almmasıdır. Türkiyenin en büyük Konservatuan ve en esaslı ilk sahnesi şüphesiz Ankarada devlet elile kurulacak olanlandır. Güzel san'atlar kültürün hem esasını, hem ga yesini teşkil etmekte olduğu cihetle bu büyük işin herkesten önce ve her taraftan daha kuvvetli olarak devlet tarafından ele alındığını görmek bugün için ve yann için şüphesiz en büyük ihtiyacımızı temsil ediyor. B D Reisicumhur Atatürk, dün şehrimizi şereflendirdiler Bir Yunan gazetesine göre Oniki adadaki îtalyanlar taşkmlıklara başladılar Adis Ababa alınınca, Yunan konsoloshanesine bayrak çektirmek istemişler ve Rum evlerine Musolini ve Badoglionun resimlerini zorla asmışlar! Rodot limantndân bir manzara Reisicumhurumuz Kamâl Atatürk Ha ydarpaşa istasyonundan çıkarlarken Büyük Önderimiz, Vali ve îstanbul Kumandanı tarafından vilâyet hududunda istikbal edüdiler İstanbul 17 (A.A.) Cumhur Reisi Atatürk, bugün hususî trenle şehrimizi teşrif etmiçler dir. Vali ve Kumandan, Cum hurreisini vilâyet hududunda karşılamışlardır. *** [Sevgili misafirimiz ve Büyük önderimizin tstanbulu şereflendirmelerine aid diğer fotoğraf larımız 4 üncü sahifemizdedir] Atina (Hususî) Atinada çıkan Eleflera Gnomi gazetesinin Rodostan aldı5ı haberlere göre, Habeşistan zafe rinden sonra Oniki adalardaki Italyan lar, Rumlara karşı taşkınlıklar ve taz yikler yapmağa başlamışlardır. Rodosta ve diğer adalardaki Rum evlerine elle rinde birer klops (kısa sopa) bulunan Musolininin ve Mareşal Badoglionun resimlerini zorla astırmışlardır. Faşistler, bu resimleri indirmeğe cesaret edecek rumlara hindyağı içireceklerini ve adalardan kovacaklannı duvarlara yazarak halkı korkutmaktadırlar. Badoglionun, AdisAbabaya girdiği {Arkası Sa. 7 sütun 2 cte] Beşiktaş Fener maçında ihtilâf çıktı Beşiktaşlılar hakemin gol kararma itiraz ederek oynamaktan istinkâf ettiler ve mağlub addedildiler G a l a t a s a r a y S U I e y m a n i y e y i 4 1 , GUneş EyUbU 4 0 Anadolu Vefayı 1 O y Beykoz Hilâli 1 0 Istanbulspor Topkapıyı 4 3 mağlub ettiler İleri memleketlerin hiçbirinde san'at yalnız kendi kuvvetine dayanarak kuru lup yürümemiştir ve hâlâ da gene hiçbir tarafta muavenete muhtac olmaktan kurtulmuş değildir. Oğlumun Rusya yazı larında açlıktan milyonlan öldüren kıtlık yıllarında Rus balet mektebinin her ne pahasma olursa olsun muhafaza edildiği kaydolunuyordu. Buna benzer bir hâdise olarak Avusturyanın feci denilecek safhalar gösteren buhran yıllannda Viya na Operasmm tahsisatı kesilmemiş oldugunu söylemeliyiz. Viyanada devletin ve şehrin ehemmiyetli surette yardım ettiği ve adeta kendi mallan bilerek üzerlerinde titrediği tiyatrolar bir iki taneden ibaret değildir. Ve bu san'at hayatının A vusturyaya başlıbaşma büyük bir şeref teşkil ettigini bilmiyen azdır. San'at hayab bir memlekette bugün den yann a teessüs edivermez. Bunun için san'atı memlekete maletmeğe lüzum vardır ki bu çok fedakârlık ve çok çahşma ile beraber bir hayli de zaman mesele sidir. Ancak ona başlamak lâzımdır. San'atın bir memleket seviyesini yük seltmek ve sürükleyip ilerletmek yolun daki büyük tesirini bilenler, Ankarada bu büyük iş için kurulacak s«iesseselerin ehemmiyetçe meselâ bir Harbiye mektebinden asla geri olmıyacağını pek iyi takdir ederler. Bu yıldan tezi yok, bu işe artık ve hemen başlamalıyız. Büyük önderimiz, Dahiliye Vekili Şükrü Kaya ile beraber Fransa iki sınıf askerî Italya Cibutiyi satın almak istiyor terhis etmeğe karar verdi Adis Ababadaki askerî Kabine, Cumhurreisinin başkanlığında toplandı mahkeme çapulcuları ve haricî siyaseti müzakere etti kurşuna diziyor ğinden mumaileyhin gaybubeti esnasmda Hariciyeye Paul Boncour vekâlet ede cektir. Yeni Fransız Meclisi 1 haziranda toplanıyor Paris 17 (A.A.) Yeni meclis ilk celsesini, Pantkot yortusuna tesadüf et mesıne rağmen 1 haziran pazartesi günü akdedecektir. Celseye, azanın en yaşlısı ve ihtimal lArkası Sa. 7 sütun 1 de] ıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııın,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,, Paris 17 (A.A.) Kabine, M. Flandinin haricî vaziyet hakkmda vere ceği izahatı dinlemek üzere dün Elize sarayında Reisicumhur M. Lebrunun riyasetinde toplanmışhr. Hükumet, bu toplantı esnasmda mart aymda terhisleri icab ederken beynel milel vaziyet dolayısile silâh altmda tu tulmuş olan 19331934 sınıflarınm ter hisine de iarar vermiştir. M. Flandin, Cote d'Azure gidece ııııııııııııııııınıııııııııııııııııııiHiıııııiıııııııııııııı Bir münasebetle evvelce de kaydet miştik sanıyoruz: Viyanada adma Akademi Teater denilen küçücük bir sahne vardır. Isminden de anlaşılacağı üzere bu orada Tiyatro mektebinin sahnesidir. O sahnede verilen oyunlan mektebin men Atina 17 (Hususî) Eski Başvesubları temsil ederler. Anlaşılan oradaki kil ve Ahali partisi lideri Çaldaris dün temsiller adeta derslerin tatbikatı gibi gece saat bir buçukta kalb sektesinden ölbirşey olacağından azamî itinaya maz müştür. hardır, ve pek büyük bir ekseriyetle muÇaldaris dün üzümcüler meselesini vaffak ta olduğunu işi yakmdan takib müzakere eden parlâmento encümeninde edenler bize temin etmişlerdir. bulunmuş ve gece yansma kadar da hiç Bize öyle geliyor ki Kültür Bakan bir rahatsızhk hissetmiyerek bir çok siIığının Ankarada tiyatro namına ilk yap yasî dostlarile görüşmüştü. bracağı şey böyle sahneli bir akademi Çaldaris yatağma yattıktan biraz sonkurmak olacakbr. Giderek bu akademi ra hızlı bir öksürükle uyanmış ve zevcebütün Türkiyede tiyatroyu dalga dalga sinin kucağına ölü olarak yıkılıvermişyaymağa muktedir bir kurum olur. Her tir. Derhal çağırılan doktorlar Çaldarisin halde bu meseleyi bu yıl filen ele alır kalb sektesinden öldüğünü tasdik etmişsak san'at hayatında bizi bekliyen bü lerdir. Çaldarisin ölüm haberi daha sayük çahşma alamna ilk sağlam adımı at bah olmadan her tarafta şayi olmuş ve •m oluruz. YUNUS NADt LArkast Sa. 7 sütun 5 fej M. Çaldarîs evvelki gece kalb sektesinden öldü Ahali Partisi liderinin ölümü umumî bir teessür uyandırdı, üç günlük matem ilân olundu Londra 17 (A.A.) Reuter ajan sının Cibutiden aldığı bir habeîe göre, îtalyanlar AdisAbaba Cibuti limanını satın almağı ve buna mukabil Fransızlara başka bir yerde tavizde bulunmağı Fransaya teklif etmiştir. Fransız mehafilinde beyan olunduğuna göre, Cibuti limanı Habeşistanın iş gali üzerine ölmüş bir vaziyete düşmekle beraber bu Iimanın terkine sevkulceyş bakımından dolayı imkân yoktur. Askerî mahkeme çapulcuları kurşuna diziyor AdisAbaba 17 (A.A.) îtalyanlar AdisAbabada yerleşmiş olan birçok {Arkası Sa. 7 sütun 4 te] Beşiktaş Fenerbahçe maçından heyecanh bir an Lik maçlanna dün her üç sahada da de saat birde oynamağa başladılar. devam edilmiştir. Haftanın en mühim Güneşliler bu maçı geçen hafta Fe karşılaşmasını Beşiktaş Fenerbahçe ma nerbahçeye karşı çıkardıklan takımdan çı teşkil ettiği için bu sahada daha er daha kuvvetli bir halde, şu kadro ile oykenden çok kalabalık bir seyirci kütlesi nuyorlardı: toplanmağa başlamıştı. Safa Alâeddin, Asım Ismail, Riza Hiristo Rebiî, Cambaz, Ahmed Ke Birinci lıkten ilk maçı Güneşle Eyüb mal, Necdet, Tevhid. {Arkası Sa. 6 sütun 1 de] takımlan hakem Sadi Karsanm idaresinIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIMIIIIIIIMIIIIIIIIMinilllllllllll llMllllllllllllllllllllllll ıııııımımımıııııııımmıııiMiııııııııııııııımıııııııııııııııııııııııııtıııııııı Güneş 4, Eyüb 0 Hâdiseler arasında Almanyada Hitler aleyhine suikasd! Hitlerin muhafızlarından 200 kişi hapse atılmış Daily Herald, 14 mayıs tarihli sayısında şu haberi veriyor: Hitlerin hususî muhafızlanndan siyah muhafız iki yüzü son bir kaç bafta zarfında tevkif edilerek hapse tıkıl mışlardır. Bunlar Hitlerin şahsına ve Nazi hükumetine karşı suikasd tertib etmekle itham altındadırlar. Maznunlar Berlin haricinde, bilhassa ihzar olunan bir kampa yerleştirilmişlerdir. Bunlann isticvabı el'an devam et mektedir. lArkast Sa. 7 sütun 3 tel Mesih bekleyen milletler Tyaşmuharririmizin dünkii yazınnda ^ gördüğü gibi, şüphesiz Avrupa milletlerinden bazlart Mesih bekliyorlar; bazılart da Mesihlerini çoktan bulmuşlardtr. Büyük Harbden sonra, sıra ile birkaç memlekette başItyan bu mesyanizm, bugün bütün Avrupa ruhunu saran bir iştiyak olmak üzeredir. Bir millet ne zaman Mesih bekler? Bir hasat ne zaman doktor beklerae. t Ve mesihini bulan millet, doktorunu bulan hasta gibi, sıkt bir rejim icinde, en tabiî ihtiyacı ve en aziz gıdası hürriyete bile perhiz ederek tedavinin disiplini alttna yatmah tnecburiyetin' dedir. Bu, hür kafa sahiblerine çok zelil görünen bir mahrumiyet olabilir, fakat zaruridir. İlk Mesih bekliyen Ve Mesihini ilk bulan millet Hasta Adamdt. Harbden sonra Avrupanın ve Asyantn ilk Mesihi Atatürk, perhiz rejimlerinin hi birinde görülmiyen oldukça hür bir disiplin içinde memleketim kurtardu Mussolini ve Hitler sonra gelirler. Ren işgal edildiği zaman, hususî bir mecliste bir Fransız kadtnı birkaç Türk gazetedsine: «.Bir Atatürkümüz olsaydı...* de mişti; Büyük Harbden sonra Avrupa memleketlerinden birçoklarına giden arkadaşlarımız, Atatürklerini bekli • yen milletlerin münevverleri ağzın • dan bu *olsaydı...> sözünü duymuş lardtr. Mesyanizmin dayamlmaz bir ihti • yaç halinde bütün Avrupa ruhunu kapladtğı gün, bugündür ve Mesihini bulamamış milletlerin hüsranı, birçok Avrupa matbuatından sızan sikâyetir en açık manasıdvr. PEYAM1 SAFA Mütevejja M. Çaldaris