23 Kasım 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Bugün: 2 nci sahifede: Siyasî icmal Fransadakı karışık vaziyet 3 üncü sahifede: Memleketimizde kültur hareketlerı ıstıyoruz 6 nci sahifede: İtalyan ordusuna bir bakış Abıdin Daver, Spor haberleri 7 nci sahifede: Çocuk sahıfesı umhuri : 4141 TeIgrafvemektubadr«i:Cumhurivet, İstanbul Posta kutusu: İstanbul, No 248 CllinaiieSİ 23 İkİflCJteŞrİII 1935 Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366 Tahrlr heyeti: 24298. İdare ye matbaa kısmile Matbaacüık ve Neşriyat ŞirkeU 24299 24290 Hayat Ansiklopedisi nci cüzü çıktı Kömür yolundan sonra Diyarbekire kadar uzanan Bakır yolu da açıldı Türk Şimendiferciliğinin Yeni bir zaferi ayındırlık Bakanı Ali Çetin kaya dün demiryollarımızın bir ucundan da Diyarbekire ulaşmış olmasının törenini yaparken Diyarbekırlılere şöyle söylüyordu: Ali Çetinkaya dün Ankaradan 1315 Km. uzakta, Fevzipaşa Diyarbekir demiryolunun açılış törenini yaptı Cumhuriyet rejiminin Türk vatanında yarattığı harikalardan biri olan bu hat 65 milyon liraya malolmuştur, uzunluğu 505 kilometrodur, üzerinde 137 istasyon, 64 tünel, 1910 menfez ve köprü vardır Halic Şirketi dün akşam faaliyetini tatil ederek tarihe karıştı Vapurları bugünden itibaren Belediye işletmeye başlıyor, Şirket emvali dün gece teslim alındı Eski Halic va urları şirketi dün • den itibaren kend kendine faaliyetini tatıl etmek suretrilr arihe kanşb ve bu firketin yerine Be 'ediyeye bağlı mu rakkat bir idare ka im oldu. '••* « Ankaradan itibaren trenle Anadolu yaylalannı boydanboya aşıp Kayseri Niğde Adana Fevzipaşa MaDiyarbekir 22 (Bayındırlık Baka latya Elâziz ve Ergani bakır madeni nına refakat eden arkadaşımızdan) "îstasyonlanndan geçerek katettiğimiz me Diyarbekirde coşkun tezahüratla karçı safe 1315 kilometrodur.» landık. Şehir baştanbaşa donanmış, müSayın Bakanın Ankaradan kalkarak eaddid taklar yapılmış, bütün şehir halbir gün fasıla ile vardığı Diyarbekirde kı istasyona toplanmıştı. En önde asker, ayağının tozile ve en tabiî bir ifade ile polis, jandarma müfrezeleri ve mektebli halka söyledıği bu hıkâyeyi sanki bir ef kafileleri vardı. Diyarbekirliler bir baya $ane dinler gibi işitiyoruz. Halbuki bu • m günündeymişler gibi hazırlanmışlar, hakikat olmuş bir efsanedir. Cumhuriyet üslenmislerdi. rejiminin Türk vatanında yaratmakta olAbidin Özmen, Şarbay ŞeTef ve duğu harikalar, hayal mahsulü efsane Halkevi baskanının nutuklanndan sonra lerin bile yetişemiyeceği kadar büyük ve Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya sü çok olmakta devam ediyo/. Yalnız şi ekli alkışlar arasında söylevini vererek mendifercilığimizi ele almakla bu haki Fevzipaşa Diyarbekir hattını açtı. [Bakatin taraf taraf pek çok parlak misal ındırlık Bakanının söylevi kısmı mah lerini görebiliriz. N e hacet, Bayındırlık usumuzdadır.] Pakanı daha birkaç gün evvel KaradeAçılıs töreni bitince Uray tarafından biz kıyısındaki Filyosta, kömür havza Orduevinde büyük bir söîen verildi. Biızı Anadolu yaylasına ve Karadenizi AHMED İHSAN bir kere daha Akdenize bağlıyan diğer bir hattın açılma törenini yapmış değil Diyarbekir 2 2 (Bayındırlık Bakanile Biiydi? Ali Çetinkaya Karadeniz kıyı •ındaki hasbıhalinde yakında Diyarbe irlikte Divarbekire giden arkadaşımız kire gideceğini ve orada dîğer bir hat dan) Trenimiz Adanada büyük tezahüratla uğurlandt. Polis» jandarma <bın!ZHt açfftna törenini vaDacaır"" " scfem resmini ıfa ettiler. Bir ^eriyordu. Şimdi Diyarbekirde yalnız ahar havası içinde mümbit ÇukurovaFılyosu anmakla kalmıyarak Diyarbekir ya doğru yollandık. Güzergâhtaki istasbattının bundan sonra takib edeceği is onlar baştanbaşa süslenmişti. Köylüler tikametlerle vâsıl olacağı son menzilleri ve şehir halkı bayraklarla istasyonlara haber veriyor: Hattın şarka doğru uzannmişler, Bayındırlık Bakanım alkışlı inakta devam ederek kardeş îran şimenorlardı. Bunlar halkm şimendifer işine 'diferlerile birleşeceğini, komşu memle karşı gösterdiği alâkanın nekadar büyük letle münasebetlerimizi daha ziyade taklduğunu anlatıyordu. £iye edeceğini ve Türkiyenin şarkla garb Toprakkale istasyonunda büyük bir arasındaki eski muvasala tnerk«zliğinin kalabalık toplanmıştı. Ali Çetinkaya bu suretle yeniden yaşatılmağa başlıya renden inerek halkla konustu. îstekleri fcağını anlatıyor. Türk şimendifercilıği olup olmadığını sordu. Halk trene ka l»in dahilî ihtiyaclanmızı karşılamak va mstuğundan dolayı sevincini söyledi. zifesinden başka böyle arsıulusal roller Osmaniye istasyonunda kalabalık dabynamak ideahne kadar yükselişinde ha fazlaydı. Uzak şehirlerden gelenler laklı bir iftihar mevzuu görmemek im vardı. kânı yoktur. Mamurdaki tezahürat ta çok candan Bayındırlık Bakanının dünkü söyle oldu. Tren davul zurna ile karsılandı. |vi Cumhuriyet devri şimendiferciliğinin (Arhan »ekiânci »ahifede) kısa, açık ve çok samimî bir hulâsası olpıak itıbarile bize pek büyük kıymetli bir Jıitabe olarak göründü. Atatürk Türkiyesinin şimendıferciliği bütün işlerde «Dİduğu gibi bunda dahi hep Büyük Önclerin ilham ve irşadile îsmet înönü hükumetlerinin baş işlerinden biri olmuş ve cidden her Türkün iftihar duygulannı yükseltecek başatılarla sürüp gitmiştir. Ali Çetinkayanm kısa kesmek zorile ancak bir nebzesine işaret ettiği bu şimenidifercihk siyasası ilk günlerin şüpheli ve tereddüdlü devirlerini atladıktan sonra artık şimdi tamamile millete mal olmuş bulunmaktadır. Belediyede dünkü toplantt Şirketin faaliye tini tatil etmesi münasebetile, Halicde munakalâftn1 temini için dün Belediyede öğleden akşam geç vakte kadar süren bir toplantı yapılmıştır. Bu toplan tıda Şarbay muavinlerinden Nuri. Akay Idaresi Direktörü Cemil, Deniz Ticaret müdür muavini Re: ik, Belediye Hukuk lşleri direktörü Muhlis, Akay hukuk müşavin Emin Âli bulunmuşlardır. Içtimada, Halic sosyetesinin durumu incelenmiş, yakın zamana kadar şirketle Belediye arasmda apılan temas ve konuşmalar göz* den geçirilmiştir. Yukan&a Halic ftrketinln Köprü tskeîestnde Belediye memurlart, aşağtda sirket me. murlart yeni idareye isimlerini kaydettirirlerken sekiz hissesinden toplanan alacağı yü Adanadan Diyarbekire kadar kardeş memleketlerin demiryollaruıa kavuşacaktır» Diyarbekir 2 2 (Sureti mahsusada gönderdiğimiz arkadajımızdan) Fevzipaşa • Diyarbekir demiryolunu bugün törenle açan Bayındırlık Bakanı Ali Çetinkaya şu söylevi verdi: Bayındırlık Bakanının dün yerdiği söylev Fransız büyük elçisinin «Hat şüphesiz Diyarbekirde kalmıyacak, şarkta Hitlerle yaptığı mülâkat selâm ve sevgilerini getirdiğimizi tebjir ederim. Ankaradan itibaren, trenle Anadolu yaylalannı boydanboya aşıp Kayseri Niğde Adana Fevzipaşa Malatya Elâziz ve Ergani bakır madeni istas yonlanndan geçerek katettiğimiz mesafe 1315 kılometrodur. Diyarbekirin, Anadolunun Iran ve Irak sınırlannda büyük bir mıntakanın ilk ve mühim benderlerinden ve transit merkezlerinden biri ve eski şark kervanla nnın uğrak yeri, tarihî bir belde olduğu malumdur. Eskiden, 14 ve 15 inci asır Evvelce de yazdığımız gibi şirket fa zünden çıkan ihtilâf mahkemeye intikal aliyetini sulhan Belediyeye devre mu etmif ve dava neticesinde de Belediye (Arkam S inci »ahifede) afakat etmediği için Belediyenin yüzde îki memleket arasında anlaşmak ihtimalleri mevzuu bahsoluyor Fransanın Berlin büyük elçisi Fran ois Poncet'nin dün Hitler tarafından kabul edildiğini yazmıştık. Fransa mü messillerile Almanya devlet reisi arasındaki bu mülâkat bütün dünyada fevkalâde bir alâka uyandırmıştır. Uzun za mandanberi gergin vaziyette bulunan iki iükumetin biribirlerine karşı yakmlaşma emayülü gösterdikleri sezilmektedir. Dün Paristen gelen haberlere göre salâhiyettar Fransız mehafili, mülâkatın umumî bir mahiyet gösterdiğini ve bu esnada İtalyan Habeş meselesinin beynelmilel vaziyet üzerine yaptığı tesirle Ankaradan 1315 kilo metro uzakta € Sayın yurddaşlar; kömür yolunun Karadeniz kıyuında, Filyosta, açılma törenini yapıp döndükten sonra, aym yirmisinde Ankaradan hareket ederek ayni töreni yapmak üzere değerli yurdumuza, Diyarbekire gcldik. Herşeyden evvel Atarurkün pek ya kmdan ve çok sevdiği Diyarbekirlilere (Arkaat 8 inci Mahifede) Frangın düşmesi ihtimal. Her muharebeden sonra Habesler de, İtalyanlar da lerinden bahsediliyor Karışıkhklara Vefd partisinin sarsılan mevkilni zaferin kendilerinde olduğunu iddia ediyorlar Londra 22 (Özel) Paristen gelen kurtarmak istemesi mi sebeb oldu? haberler Fransız kabinesinin çok ciddî ••>%»• Italya Habeş harbi anlaşılmaz bir şekil aldı Fransada kabine buhranı (Arkat 6 nci aahifede) Hitler, Franttz elçitîle yaptığt malâkatlardan birinde Mısırda son durum nıntıınımtıtııtınıiNitiHiınıınıııınııınııııııttnıntııiHiınıtntııimımııınımnnnııtıııııiHnıııntnmtnrıınıııııııııııııııııııııııııııı Bilenler pek iyi hatırlarlar ki Anadolu hattını alalım mı, almıyalım mı diye düşündüğümüz devirlerde mevcud şimen diferleri işletip işletemiyeceğimiz bile ciddî münakaşalara mevzu teşkil eden bir meseleydi. Şimendiferi işletmek böyle olunca onu yapmanın daha az kolay olmıyacağını söylemeğe hacet bile yoktur. Onun icindir ki bu alanda ilk yen hatları ecnebi yapıcı kumpanyalanna havale etmekle ise baslamıştık. Aradan cok geçmeden Türk mühendisleri gibi Türk yapıcı gruplan dahi bütün dünyanın bu en ileri ince işini benimsemeğe ve onun yolunda göz pekliğile kendine güvenen mes'uliyetler almağa muvaffak oldular. Memleketi demiryollarmın çelik ağile örmek başlıbaşma büyük bir iş, fakat bu işi Türk el ve kafalannın becerikli ğile yapmak büyüklüğü birinciden gerı lcalnuyan diğer bir iş, adeta bir devrimidir. Şimendiferleri yalnız işletiyor değil, artık yapıyoruz da, ve üzerinde ısrar eiderek söyliyelim: Kendimiz yapıyoruz. Yeniden yapılan hatlann kilometr bir buhran arifesinde bulunduğunu bil dirmektedirler. Parlamento açılır açıl maz Laval kabinesine karşı şiddetli hü cum yapılacağı anlaşılmaktadır. Laval kabinesinin medisten almış olduğu fev kalâde saİJihiyete dayanarak çıkardığı (Arkan 8 inci »ahifede) Zecrî tedbirler tngiltere ve Fransanın İtalyaya verdikleri cevab Türkofisin izahnamesi Ankara 22 (Telefonla) Zecr tedbirler münasebetile ekonomik meha file vaziyeti izah eden tebliğler Türkofis Halyanların Makalle kalelerine yerUftirdikleri toplar tarafından bu sabah yapıldı. Ancak alınndan biri tarafından 17 ikinciteşrin ta nacak yeni malumata göre dığer bir tebrihinde Makalleden çekilip muhtemel o hğ ve izahname hazırlanması da beklene larak sansör tarafından tutulması sebe bilir. Kömürün de memnu eşya listesin Kahirede ellerinde sopalarla gösteri yapan Oniversite talebesi bile geç vâsıl olan bir telgrafa göre, Ras (Arkan 8 inci »ahifede) Seyyumun bizzat kendisi Tembien mmKahire 2 2 (Özel) Bugün yeni ve, gösterilere devam etmek hususunda SIMAL CEPHEStNDE: takasında bir muharebeye girismiş ve bu çarpışmalar olmamıştır. Halk sokaklan ki kararlarmı yann yeniden teyid niyemuharebe esnasmda Italyanlan ufak zadolaşarak nisbeten sakin bir halde gös tindedirler. Ras Seyyumun 500 kişile yiata düçar etmiştir. Ras Seyyum, 5 0 0 terilen yapmıştır. Mısır Üniversitesi meclisi, 2 9 sonteşttalyanlara yaptığı basktn ilâ 6 0 0 kişilik bir kuvvetle karşısında Talebenin kararı rine kadar Üniversitenin kapalı kalm Habeşlerin şimaldeki faaliyeti arttı Dil üzerinde Tahlil yazısı 5 incide (Arkau 2 nci »ahifede) YUNUS NADÎ Londra 22 (A.A.) Röyterin şimal İtalyan ordulan nezdindeki aytarla (Arkam 8 inci »ahifede) Kahire 2 2 ( A . A . ) Talebe, gre (Arkan »ekizinci »ahifede)