1 Ekim 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün: 2 nci sahifemizde: Siyasî icmal Avrupada harb tehlikesi. 3 üncü sahifemizde: Anadolu notlarıReşad Nuri Güntekin. 6 ncı sahifemizde: Spor haberleri. 7 nci sahifemizde: Askerlik bahisleriAbidin Daver. 8 inci sahifemizde: Hikâye Akından Akına tefrikası. ın! Jll cauı ı iinOO Sayi. 4UÖ0 umhuri ve matbaa tosmlle Matbaacıhk Hayat Ansiklopedisi , .. . . J>8İI 1 DİrİnCJTBŞrîF1 1 9 3 5 Neşrlyat eırk«>n 2429a • ^4290 ÎSTANBUL • CAĞALOGLU Telgraf ve tnektop adred: Cumhuriyet, tstanbuı . Posta kntusu: tstanbul, No. 248 ve uncu cüzü çıktı 89 Teıefon: Başmuharrtr »e evl: 22366 Tahrtı bpyetl: 24298. tdare Arsıulusal Işlerde Türkiye uhtelıfAvrupa merkezlerinin bazı gazete ve ajanslarında şüphesiz bir deneme balonu kabilinden yer bulabilmiş olan bir haberi vaktinde ve daha ilk çıkarıldığı anda Cumhuriyet lâzım ve lâyık olan bir cevabla karşılamıştı. îngiltere ile ltalyanın aralarmın pek sert bir yöntemde açık olduğu o sıralarda elbet hususî maksadlarla ortaya atılmış olan o habere göre guya bu iki büyük devlet arasındaki anlaşmazlık bir çarpışmaya giderse bu takdirde Türkiye guya bütün kuvvetlerile îngiltere tarafında yer tutacak ve bu macerada faal bir rol alacakmış. Cumhuriyetin vaktinde pek iyi ve pek doğru olarak belirtmiş olduğu gıbi bu haber tamamen uydurma bir haberdı, ve Türkiyenin kuvvetleri yalnız Türk emniyetinin bekçisi olup bunların Türk vatanı sınırlannm çerçevesi dışmda herhangi bir hizmete koşulması imkânını değil, ihtimalini bıle düşünmek abes olurdu. Bız barışın kıymetini herşeyden önce kendi emniyetimizin korunmasmda buluruz, ve üzerlerine haklı bir kıskanclıkla titrediğimiz kuvvetlerimiz en ileri derecesinde önem verdığimiz kendi emniyetimizin müdafaasıle kadrolanmıştır. Kendisile aramızda dostluk muahedesi mevcud olan îtalya ile ise hususî surette görülmesi zarurî herhangi bir hesab ve kitabımız yoktur. îtalya bize karşı dostluk şartlarını tamamile ve hakkile yerine getirdiği müddetçe bizden başka türlü bir muamele ve mukabele bekliyemez. Milletler Cemiyeti Paktının hükümlerini yerine getirmek meselesine gelince o tamamen ayn bir vaziyet olup o hu6usta bir karar ve hareket almak için bizden önce meselâ başta Fransa olarak öyle devletler vardır ki onlardan bize sıra gelinciye kadar şafak atar. îç ve dış kamoylanna /efkârı umumiyelerine) kar$ı bu vaziyetin böyle pürüzsüz bir açıklıkla tekrar belirtilmesini asla yersiz bulMilletler Cemiyeti Paktının arsıulusal banşı hak ve adalet temellerine tamamen uygun olarak başat (hâkim) bir durum ve tutumla ileri götürebilmesi elbet bizim de muvaffak olmasını bütün bir samimiyetle dilediğimiz çok yüksek bir idealdir, ve biz Milletler Cemiyetine girmekle Paktın bize yüklettiği vazifeleri bilmıyor veya onlara riayette kusur etmeği düşünüyor değiliz. Dediğimız gibi o tamamen ayn bir vaziyet olup Cemiyette üye olan bütün milletlerce elbirliğile tutulacak ve yürütülecektir. Şu îtalyan Habeş anlaşmazhğında bıle şimdiye kadar Türkiye Pakt hükümlerinin yürütülmesinde taassublu bir dıkkat göstermekten geri durmamıştır. Bu hareketimizde sadece kendi vazifelerimizin icablannı yerine getirmekte bulunuyoruz. Oradaki rollerimizin ifasında hiçbir tarafa yöneltilmiş herhangi derecesinde bir düşmanlık fikri bulunmadığını herkes kolayca takdir edebilir. Bu vaziyetle arsıulusal herhangi bir hâdiseye karşı fılî bir hareketin tasavvur ve tasmimini yapmak arasında ise dağlar kadar fark bulunduğunu izah istemez. Milletler Cemiyetinin îtalyan Habeş anlaşmazhğında takib ettiği ve edeceği usullerin daha ilk adımlannda bulunuyoruz. Önümüzdeki daha önemli safhalar için milletlerin fikirlerinin nekadar karışık olduğunu ise pekâlâ görüp duruyoruz. Daha ufak bir savaşın önüne geçmek bahanesile daha büyük ve daha geniş bir savaşa meydan verilmemek arzusu adeta genel bir mahiyet arzetmektedir. Ve bu işin incelenmesini ve eğer imkânı bulunursa gürültüsüz veya az gürültülü bir kotarılma şeklini büyük devletler kendi üzerlerine almış bulunuyorlar. Aylardanberi ve hâlâ onun üzerinde çalışıp duruyorlar. Bilhassa Fransanm bu işte bütun varlığile önayak olarak adeta geceli gündüzlü uğraşmakta bulunduğunu bilmıyen yoktur. Binaenaleyh bizim derecemizde olan milletler için bu çalışmalann sonuclannı beklemekjen başka yapacak birşey bulunamamasında şaşılacak hiçbir cihet yoktur. Pakt hükümlerinin yürütülmesinde 15 inci ve 16 ncı maddelerin tatbikleri ilk defa tecrübe olunacak şeylerdır. Müşierek güven prensipine Fransadan daha fazla ilgi göstermek elbet bize düşmez. Kaldı ki henüz Paktm dediğimiz maddeIeri üzerinde bir karar almağa çağınlmış bile bulunmuyoruz. Eski bir Türk atalar sözünün dediği gibi çaya varmadan çemrenmekte mana yoktur. Habeş Imparatoru seferberYeni hâdiseler çıktı ve liğin tatbikını geri bıraktı Hitler de hududa gitti Memel seçimi geri kaldı Buna mukabil Italya bütün Faşist kuvvetlerini seferber ediyor, îngiltere Fransa ile Akdeniz süel harekâtını müzakere etmektedir Habeş seferberliğinin Cenevre ile anlaşılarak ilân edildiği söyleniyor, Japonyadan Habeşistana miihim miktarda silâh gönderildi Londra 30 (Ozel) Habeş împaratoru tarafından Uluslar Kurumu Başkanlığı na çekilen ikinci bir telgraf îtalyan Habeş anlaşmazlığı hakkında Uluslar Kurumu tarafından bir karar verilinciye kadar genel seferberlik em rinin ilân ve tatbik edilmiye ceği bildirilmektedir. Habeş Imparatoru «sırf banşa karşı bağlılığımın derecesini göster mek için imza ettiğim halde genel seferberlik emrini ilân ve tatbik etmemeğe karar verdim» demiştir. îngilıs siyasal mehafilinde Habeş Imparatorunun bu ikinci telgrafına rağmen duru Adisababada halk hava hücumlarma mun değişemiyeceği kanaati eşyalarını mahzenlere götürüyor vardır. Adisababadan gelen haberlere göre, olanlar seferberlik ilân edilirse Habeşis hali hazırda Habeşistanda 250 bin kişi tanın bir milyon asker çıkaracağını temin silâh altında bulunmaktadır. Seferberlik etmektedirler. Yalnız cephane ve vesaitı emri ilân edildiği takdirde bu miktann nakliye azlığından hükumet bir milyarım milyona çıkacağı söyleniyor ise dc, yon askeri kullanamıyacağından ilk Habesistan islerile yakından alâkadar ı hamlede 750,000 askerle işe başlıyacaktır. İngiliz matbuatı, vaziyete ateş püsküren Alman gazetelerile beraber Litvanyaya hücum etmektedir Habeşistanda dığer memlcketler gibi askerler uzun ta lime ve doktor muayenesine tâbi tutulmadıklan için se ferberlık çok kolay olacak, 48 saat zarfmda 40 yaşina kadar bütün Habeşler hüku metin emrine amade bulunacaklardır. Kabile Başkanlaı bu hususta împaratora temınat verdıkleri gıbi, împarator da kabile kuvvetlerinin nerelere sevkedileceğini bütün kabile 923 te Alman askerleri Memele girdikleri zaman altnmif bir rerim Berlm 30 (Ozel) Yeni Memel ka mamıştır. Dünkü seçim hakkında İngiliz başkanlanna şimdiden bildirmiştir. nunu esasisini hazırlıyacak olan 29 say elçisi tarafından Londraya gönderilen ilk lavı seçmek için dün Memelde baslıyan rapor seçimin muntazam şekilde cereyan îtalyan tedbirleri Habeşistanda devam eden seçim bu sabah ta saat 8 de başlamış ve ettiğini bildirmiştir. Bununla beraber, bugün bazı hâdiset süel hazırlıklara karşı İtal akşamın altısına kadar devam etrfiştir. karşt yanlar Eritrede ve Somalıde Bazı ehemmiyetsiz hâdiseler müstesna ol ler cereyan ettiğinden Litvanya kabmestjj (Arkast 6 ncı sahifede) mukabil tedbirler almakta mak üzere hiçbir ehemmiyetli hâdıse oldırlar. Son günler zarfında Eritre hududuna 30 bin îtalyan askerile 70 zırhlı otomobil daha gonderıldiği Ro madan bildirilmektedir. Resmî Îtalyan mehafıline göre, harbin patlaması artıl> i Selânikte çarpışmalar Küçüklerin en büyük günü!ı (Arkan 9 uncu sahifede) Koca bir yazdan sonra dün sımflarına döndüler Hepsi endişeli ve fazla ciddî. Sağa sola bakmıyorlar, sıra sıra dersaneye giriyorlar. Tam bu esnada yeniler arasında bir panik başladı Kamutay açılıyor Bugünkü ruznamede bazı lâyihalarm ikinci müzakeresi var Ankara 30 (Telefonla) Kamu tay bugün toplanacaktır. Ruzna mede Moskova büyuk elçılığme tayin edüen Diyarbekir saylavı Zekâi Apaydının savlavlıktan istifasına daır olan tezkere ile bir defa daha müzakereve tâbı madde ler ve ikinci müzakereleri yapıla cak lâyihalar ve bazı ölüm ceza larına aid mazbatalarla bazı say lavlann masuniyeti teşriivelerinin lâ§vı tezkereleri vardır. Cumhuriyetçilerin mitinginde komünistler, cumhuriyetçiler ve kralcılar arasında kanlı musademeler oldu Radyolardan gümfük alınmamasına dair takrir Ankara 30 (Telefonla) Edirne meb'usu Mecdı tarafmdan radyo lardan gumruk resmi ahnmaması hakkında verılen takrir, Bayındırlık Bakanlığı tarafından radvo is lerı içm hazırlanmakta olan lâvi ha proıesile birlestinlerek hep beraber müzakere edılecektır. Berlin görüşmeleri okulda göğiis kabarttcı bir sahne: Mini mini yavrutar bayrak marşı söylüyorlar Daha sabah evden çıkarken bugünün îstanbulun küçükleri için çok mühim bir gün olduğunu hissedıyorum. Üstkattaki apartımanın sevimli yavrusu merdivenlerden telâşlı adımlarla inıyor. Ustünde güzel bir önlük var. Simsiyah saçlan, ütülü beyaz yakasile kutudan yeni çıkmış bir bebek kadar süslü... Selâm verıp yanımdan geçıyor. Her zamanki gibi hatırımı sormağı ve benimle konuşmağı unutuyor. Aşağı kattaki kapıcı odasında da bir telâş ve heyecan var. Birşey tenbih etmek için pencereden içeri başımı uzattığım zaman içende ıki çocuğun siyah önlüklerini gıymekle meşgul olduklannı görüyorum. Bütün tatil aylan çıplak ayak kaldı rımda koşup köpek ve kedileri taşla makla vakit geçiren Mehmedin yüzünde harikulâde günlere mahsus bir mana var. Gözleri hali tabiisinden birçok kere büyümüş ve bir noktaya dikilmiş kendisile yaptığım şakalara kulak asmıyor bile. Annesi özür diliyor: Çocuğun telâşı var... Bugün mektebler açılıyor ya!. Sokaklan aylardanberi neşeli çığhklan, çılgın koşuşlarile dolduran komşu çocuklan nerede?.. M. Gömböş bütün Alman devlet adamlarile mülâkatlar yaptı Atina 30 (A.A) Atina ajansı bil dirıyor: Selânikte cıkan hâdiseler üzerine bu sehirde yapılan gerçın, Venizelistlerle komünistlerin Plastrası ve ölüme mahkum ıhtılâlcılerı alkışhvarak hükumete karşı şarkılar sövledıklerini mevdana çıkarmıştır. Hukumet, bunlara sükunet tavsıve edince, Venızelistler ve komü nistler iandarmalara karşı gelmişler ve Sofoulıs ile komünist Passalidis balkona çıktıkları vakit daha büyük bir şiddetle bağırmaga ve küfretmeğe başlamış lardır. Bu hareketi doğru bulmıyan bir kısım halk, Venizelos taraftarlarile komunistlere hücum etmıslerdır. Gazetelerın verdığı haberlere göre, aralarında Selânık Emnivet direktörü de bulunan 30 kısi hafıfçe yaralanmıştır. Atina 30 (AA) Atma ajansı bil diriyor: Dün Selânikte cumurcu mitingi tertıb edenler, liberal lıder Sofoulisten sonra, sol partıler mümessıli Passalidisin bu partıler namına söz alacağını bildırmişlerdi. Burjun sonucu olarak mutedil cumurcular bovle bir toplantıya iştirak etmekten cekinmişlerdir. Bazı gösterıcıler saat 17 ve doğru, Sofoulısle Passalidisın soylev verecekleri Cumu rivet meydanında toplanmışlardır. Şehrin türlü mahallelerinden gelen Venı zelistlerle komünistler üç, dört bin kişilık bir kalabalık teşkil ediyorlardı. „„„,„„„ ııııııuı ıııııııııııııııııı ııııı < ıı Tumhuriyetçi liderlerden M. Sofulis Sofoulis ve Passalidis, liberaller ku lübü balkonunda görününce, yan evle rin balkonlanna çıkmış olan halkla toplantm seyre gelen birçok yurddaslar Venizelistlerle komünistleri tenkid ederek krallıktan yana gösterilerde bulun(Arkast 9 uncu sahifede). ıııııııııııııııııııııııııı ıiMiıııııııııiMil Ninıınıı ııııııııııııııırııııniMHII Traky ada 5,000 ev yapıldı Muradlıda büyük bir toplantı yaparak göçmen durumunu inceliyen Sağlık Bakanı dün Trakyadan gelerek Ankaraya gitti Mektebe yeni başlıyan iki minimini sarılıb öpüşüyorlar Sokaklarda rasgeldığim temiz taranmış itinalı giyinmiş, ve yüzlerınin çizgilerine bir durgunluk arız olmuş... Önlüklü bu çocuklar tatıl zevkıle azan, coşan öteki çocuklara hiç benzemiyor. General Gömböş ve General Göring bir arada Berlin 30 (A.A.) M. Gömböş birbiri ardısıra M. Schacht, M. Hess, M. Gö ebelsı zıyaret etmıştır. Bunlar çok kısa suren nezaket zıyaretleridır. Berlin 30 (A A.) Baron fon Neu rath, Macar Dış İşleri Bakanı onuruna Trakyada yapılan göçmen evlerî Trakyaya yerleştirilen göçmenlerin durumlarını araştırmak için Muradlıya gitmiş olan Sağlık Bakanı doktor Refikle Sıhhiye Müsteşan Hüsameddın, Hıfzıssıhha şubesi genel direktörü Asım ve îskân genel direktörü Faik dün sa bah trenle şehrimize dönmüşler ve ge dün akşamki ekspresle Ankaraya git' mişlerdır. Öğrendığimize göre Trak Genel Enspektörü Kâzım Dirik Trakya ilbayları dün Muradlıda Sağlıî YUNUS NADl (Arhan 2 nci sahifede) (Arkan 2 nci sahifede) (Arkast 9 uncu sahifede) (Arkast 6 ncı sahifede)