24 Temmuz 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütübhaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulonmak lâzımdır. Onbirincl yıl sayı: 4019 umhuri Tei^ « «*«« «J^İESZU ye matbaa tasmfle MatbaacıİJk ve Hayat Ansiklopedisi üncü cüzü ç] B4//S Teıeîon: Başmuuarrir Te erl: 22366. Tahrlı heyetl: 24298, Idara £ 5 £ f £ £ « « « *»***.». «• Neçrfyat şirkett. 24299 2429a Ça^şamba 24 Temmuz 1935 Lozan, Türk tarihinde yeni Italya tek başına kaldı! bir devrin başlangıcıdır! Ingiltere, Fransa ile uyuştu, Habeş 0 , Dumlupınarm tamamlayıcısı olmuş ve İstiklâl Harbinde can verenlerin fedakârlıkları boşa gitmemiştir! Türkun binlerce yıllık tarihi, unutulmaz büyük günlerle doludur. Eğer, bazı sonradan görme uluslar gibi, yapıp ta büyük günlerimizin hepsini kutlulamağa kalksaydık, her 24 saatte dört bay ram da yapsak, gene yılın 365 günü yetişmezdi. Türk, zafere o kadar alışkın ve kanıksamıştır ki tstanbulun fethi gibi, dünya tarihinde bir devri kapayıp, yeni bir devir açan bir zaferi bile kutlulamağa ihtiyac duymaz. Türk ulusu, tarihle beraber kopup gelen varlığında, acı, tath nice günler görüp geçirmiştir. Bir ulusun büyük lüğü, tath zafer günlerinden ziyade, acı felâket günlerinde belli olur. Bız zafer günlerimizde sarhoş ve azgın olmadığımız gıbi, felâket günlerimizde de umudsuz ve miskin olmadık. Tarih denilen potada erimiş, kendi kutlu kanile su verilmiş, talih denilen baddeden geçmiş, temız ve sağlam bir çelik gibi, örs ve çekiç olmuş, yenmeğı de, yenilmeği de tatmış ve hazmetmiş, pişkin ve yüksek bir milletiz. Daha uzaklara gitmeden şu hepimi zin yaşadığı gunlere bir göz atalım. Çajıakkale ile Kutülemmarenin sevinclerini, Sarıkamışla Nablus meydan mu harebesinin acılarını ayni merdlikle karşılamadık mı? Mundrostan, İzmir işgalinden, 16 Marttan, Sevrden sonra, Brtık öldüğümüzü sanan gafillere, Inötıünde, Sakaryada, Dumlupınarda ve Lozanda var olduğumuzu ve daima var elaooğımi7i göstermedik m i 7 Lozan Tjirk tarihinde eski devrin sotıu, yeni devrin başlangıcı olmuştur. Bon yüzyıllarda, ulusun, kam ve kıhcile kazandığı savaşlan, Osmanh padigahlarının aciz ve meskenetleri ile ma6abaşmda hezimete çevirdikleri az mı görülmüştür? Lozan ise Dumlupınarm tamamlayıcısı olmuş, îstiklâl harbinde can verenlerin fedakârlıkları boşa gitmemiştir. 24 temmuz 1923 günü saat 15 te îs met Inönünün Türkiye Başdelegesi olarak imzasmı koyduğu bu banş andlaşması ile biz, yalnız süngülerimizin kurtardığı memleketin varlığım, ulusun erkinliğini (istiklâlini) tasdık ettirmekle kalmadık, diğer büyük devletlerle ayni haklan haiz bir devletin de temelini attık. Admın bütün parlaklığına rağ men cDevleti Aliyeyi Osmaniye» büyük devletlerin emrile oturup kalkan bir yarı erkin (müstakil) bir devletti. «Memaliki Mahrusei Şahane> ise Avrupalıların bir yarı sömürgesı (müstemlekesi) idi. Osmanlı sal tanatı, galib ve mağlub birçok andlaşmalar imzalamış, fakat bunların hiçbirinde, Avrupalıların boynuna takma sına müsaade ettiği bukağıyı bir türlü çıkarıp atamamıştı. Lozanda Türkün çelik pençesi bu esaret halkasmı kopardı ve İsviçrede Leman gölünün kıyılarm<la, Lozan andlaşmasmı imzalıyan bü yük, küçük bütün devletler, doğuda hür ve erkin bir devletin doğum vesi kasını da imzalamak mecburiyetinde kaldılar. Fakat bu iş, şu beş altı satırla anla tıverdiğimiz gibi öyle kolayca olmuş değildir. Lozan konferansında yeşıl masalar başında geçen bütün çarpışmalarda bütün meydan muharebelerinde, karşı mızda kocaman bir düşman grupu bulunuyor, bize, yalnız Sovyet Rusya dos tumuz, o da sadece, müzakerelerine iştirak ettiği Boğazlar meselesinde yar dım ediyordu. Eski müttefıklerimiz, Almanya, Avusturya. Macaristan ve Bul garistana barış andlaşmalarmı, hiç müzakere ve münakaşasız, sadece imzalamalarını emretmiş olan bu kuvvetli düşman grupile banş ve kurtuluş yolundaki savaşlarımız, birincisi 21 ikinciteşrin 1922 den 4 şubat 1923 e kadar, ikincisi de 23 nisandan 24 temmuz 1923 e kadar iki uzun devre sürmüş, «barış, harbin başka vasıtalarla devamıdır» diyenlerin doğru söylediklerini göstermiştir. Uzun uğraşmalardan sonra, istedıkle rimızm hemen hepsini kabul ettirdiği ttıız Lozan, siyasal alanda kazanılrmş bir Turk »aferidir ve bu zafer, DumlupınarABlDİN DAVER (Arkan 5 ıncc aahifede) davası Cenevrede görüşülecek ve mütecavize karşı tedbir alınacak MÜvarileri manevrada Habeşistandaki fahrî konsolosumuz İstanbulda Fransız gazetelerinde dil değişti, «İtalyanları severiz, fakat verilmiş sözleri unutamayız» diyorlar Londra 24 (Özel) Londra, Paris ve Roma arasında yapılan diplomatik M. Musolini ile mülâkat İtalyanHabeş meselesi hakkındaki konuşmalar bitmiştir. yazılarımız burada bitmemiştir. Salâhiyettar îngiliz mehafilinden 7 nci sahifemize bakınız alınan haberlere göre, İngiltere ile kalâde toplantıya çağırmak hususunda Fransa Habeş îtalyan ihtilâfmı hal mutabık kalmışlardır. letmek üzere Uluslar Kurumunu fev(Arkan 7 nci $ahifede) Eski Kral genoydan önce M. Hans «Habeşistan Avrupalılara yarıyacak bir Yunanistana gelmiyecek yer değildir» diyor Bayındırlık Bakanının Londradaki konuşmalardan bu sonuç alındı, Izmirde yaptığı tetkikler Kral dönerse yeni seçim yaptıracak ve bir ulusal birlik kabinesi kuracakmış Atina 23 (Ö pılacak bir genoydan sonra çoğunluk sonra ze1) Londra kazandığı takdirde Yunanistana gelecekdan gazetelere gi tir ve gelir gelmez de yalnız bir partinin len telgraflarda A değil hepsinin kralı olacaktır. Eski Kral tina Şarbayı Ko<. kendisile konuşanlara Yunanistana dö yasın tekrar esk ner dönmez millet meclisini dağıtarak Kral ile görüştüğ* ' nisbî usulde seçim yaptırdıktan sonra bildirilmektedir. bütün partilerin iştirakile bir «millî birŞarbay gazeteci lik» hükumeti kuracağını söylemektedir. lere eski Kralın gg Gene Londradan bildirildiğine göre noydan önce Yuna eski Kral hanedanı arasında iki cereyan nistana gelmiyece başgöstermiştir. Kral Jorj ihtiyat ve itiğini temin ederek Eaki Yunan Kralı dalden ayrılmamak yolunu güt'jğü halJorj «konuşmalarımız ade amcası Prens Nikola ile taraftarlan rasında Yunanistanm bütün siyasal du Jorjun ortaya atılarak biran önce Yunarumile genoyun tefenuatını gözden ge nistandaki rejim işini halletmesinî isteçirdik. Eski Kral genoy sonucunu sü mektedirler. kunetle beklemektedir.» demiştir. Kralın demeryan ettiği şartlar Atina 23 (Özel) Londradan AAtina 23 (A.A.) Katimerini gatinada çıkan Venizelist Eleftron Vima zetesine göre, Kral Jorj krallığın iadesi gazetesine yazılıyor: için aşağıdaki şartları koymuştur: «Doğrudan doğruya eski Kralın çev1 Geneloy tam bir bitaraflık ve saresinde bulunanlardan aldığım pek doğ mimiyet içinde yapılmalıdır, ru haberlere göre Kral yeni sergüzeştlere 2 Hertürlü hükumet darbesi frkri atılmak niyetinde değildir. Ancak özgür bertaraf edilmelidir, lüğü • (scrbestliği) muhakkak olarak ya(Arhan 7 neî aahifede) AIi Çetinkaya, yapmakta olduğu tetkikler hakkında muhabirimize mühim beyanatta bulundu İzmir 23 (Özel) Bayındırlık Ba kanı Ali Çetinkaya şimendifer, liman, bayındırlık işlerini tetkik etmektedir. Beyaa»tında, Aydın hattmın Devlet yollarına intıbak imkânlarım arastıracağını, tadılâtm imkân dereces:nde çabuk olacağmı, yolcu ve bazı madde tarifelerini yakmda indirecîğıni, Cellâd gölünün kurutulmasmı, Menderesin yatağmm temizlenmesi için yeni Gediz köprüsünün gözden geçirileceğini, îs tanbul telefonunu almakta anlaşılmış gibi olduğunu, yılda 46.000 İngiliz l ü a a verilmek suretile yirmi yılda ödeneceğini, İzmir İstanbul, Avrupa, Bursa, Balıkesir, Manisa telefonu için yeni makineler alındığmı, bunlarla bir anda 8 kişinin konuşabileceğini, yeni çıkacak kanunla posta ve telgraf ve telefon idaresinin 936 da modern bir hîle geleceğini söyledi. Akından Akına! İH. Hans Bohnenberger Habeşistanda sekiz senedenberi fahrî Türk konsolosu olan M. Hans Bohnen berger, Adisababadan îstanbula gelerek dün akşamki ekspresle Ankaraya git miştir. Fahrî konsolosumuz dün Tokatliyan otelinde kendisile görüşen bir arkadaşımıza şunları söylemıştir: Habeşistanda durum çok ciddî bir hal almıştır. Harbin önünü almak ihtimali hemen hemen yok gibidir. Esasen Habeşler de barışı korumak için artık çare kalmadığına kani olmuşlardır. Çünkü yapılan çeşid çeşid tekliflere (Arkan 4 üncü aahifede) Zehirli gazlere karşı halkı koruma yerleri Avrupadan getirtilen mütehassıs şehirdeki mahzen ve sarnıclarda araştırmalar yapıyor îcabında zehirli gazlere karşı, halkı korumak maksadile Uray (belcdıye) şimdiden bazı çarelere başvurmdktadır. Bu cümleden olarak şehirde mevcud bütün sarnıç ve mahzenlerin tesbitıne dünden itibaren başlanmışhr. Şehrin ayrı ayrı semtlerindeki bütün mahzen ve sarnıclann miktan tesbit edilmekle beraber bunların sağlamlığı, nekadar nüfus ala bileceği, sağlam olmıyanların tadil edilimek suretile istifade edilebilecek bir hale getirilip getirilmiyeceği noktalan da a ,raştınlmaktadır. Ayrıca bu mahzenlerde sıhhî şartların olup olmadığı ve gayrisıhhî olanlann nasıl bir tadil ile sıhhî bir sıgınak haline getirilecegi de araştırılı yor. Uray Bütün bu işler îçin 700 lira üçretle bir de mütehassıs getirmiştir. Bu Mareşal Fevzi tstirahat etmek üzere İstanbula geldi Genel Kurmay Kamutanı (Büyük "~ Erkânıharbiye re isi) Mareşal Fev zi dünkü Ankara ekspresine b a ğ 1 J h u s u s î vagonla şehrimize gelmiş, Haydarpaşa istas yonunda askerî törenle (merasim le) karşılanmış tır. Mareşal Fevzı birkaç gün şehri Mareşal mizde istirahat edecektir. Turkler zamamnda Eflak voyvodoları boyle divan hurarlardı M. Turhan Tanın en heyecanlı eseri [Bu büyük esere dair tahMt dördüncü sahifemizde] Gene Rus Kızı Aryan Son yıîlarda çıkan Fransız romanlarından en çok okunan ve sevileni.. Filmi hâlâ dünya sinemalarında seyredilen bir mevzu.. istarîbulun belîibaşh mahzenlerin&a Yerebatan sarayımn dış kapısı.. zat Vilâyet hıfzıssıhha mütelıassısi'e teraber incelemelere devam etmektedir. Bu mahzen ve sarnıclar tesbit edıldikten fennî ve sıhhî şartları da gözden geçirildikten sonra Urayca bunların tamirine (Arkatı 7. nci sahifede) Fevıi