11 Haziran 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

CUMHURİYEIL 11 Iladran 1935 ( Şehlr ve Memleket Haberleri ~) Siyasî icmal ONIKILER Büyük halk romanı t 3 Yazanı Serm*d Muhtar Alut Yalova için gelen şehirciler gittiler Akay Müdirile b'ırlikte Vişi ve Ekslebende de tetkikat yapacaklar Çiçek bahçeleri İkramiye verilmek üzere tetkikat başladı lstanbul Ziraat Odası idare heyeti azalan muhtelif kollara aynlarak bu ayın yinni ikisinde Büyükadada açılacak olan çiçek sergi'inden maada çiçek yetiştirmek hususundaki faaliyetlerinden dolayı ik ramiye ve madalya almalan lâzım gelen bahçeleri seçmektedirler. Dün tetkik edilen bahçeler arasında bilhassa Sadıgın Heybeliadadaki plâiın arkasında vü cude getirdiği ve ilk defa burada man daline yetiştirdiği karanfil ve çiçek bahçesi vardır. Heybeli plâjının açılması da buna tesadüf ettirilmiş ve davetliler tarafından Istanbulun güzel bir plâjım süsliyen bu bahçelerdeki yüzlerce çeşid karanfil, gül ve mandalinalar takdirle görülmüştür. Heyet Boğazın muhtelif mahallerin deki dığer bahçeleri de tetkik ederek verilecek ikramiyeleri tesbit edecektir. İki sosyetede kesilen maaslar Mogolistan ve Şimalî Çin imdi bütün dünya A\Tupa işîerile o kadar meşgul ki başka taraflardaki hâdiseler gazeteleıde ancak son derecede göze çarp^cak bir şekil aldıkları zaman mevzuu bahsedili yor. Fakat bu neşriyat ta lâzım gelen alâkayı uyandıramıyor. Meselâ Uzakşarkta gayet büyük hâdiseler birbirini takib etmekte olduğu halde bu yerlerde en ziyade alâkadar olan îngilizler ve Amerikalılar bunlarla yalnız gazete sütunlannda azçok uğraşmakta, lâkin filî bir hareket ve teşebbüs eseri göstermemektedir ler. Yalnız So\yet matbuab Uzakşark îşlerine cok büyük önem (ehemmiyet) vermekte ve oradaki yeni hareket ve hâdiseleri pek yakmdan takib etmektedir. Maahaza bu gazeteler dahi Sovyetler Birliği devletinin mukabil ne gibi tedbirler düsünmekte yahud almakta olduğuna dair küçük bir işarette bile bulunmuyorlar. Uzakşarktaki son büyük siyasal ve süel (askeri) hareketlere Mogolistanla şimali Çin sahne olmuştur. Dahilî Mogolistanı muhta^iyet esaslan dahilinde idare eden Prens Vang Çine giderek Japon ordusundan şikâyette bulunmuştur. De diklerine göre bir Japon erkânıharb miralayı tayyarelerle dahilî Moğolistanm merkezine gelerek Cengiz Han zamanındanberi payitaht olan şehrin bırakılıp Mançular hududuna yakın bir noktada yeni payitahtın kurulmasını istemiştir. Ingiliz gazeteleri Cengiz Hanm kumandanlan bir şehri zapt ve teshir etmek istedikleri zaman o şehrin kale kapısına bir olc resmi çizdirdiklerini ve bundan sonra o şehrin müdafaasına imkân kalmadığını hikâye ederek zamammızda bir Japon erkânıharb miralaymın istediği şeyin şimdiye kadar görülen emsaline nazaran mutlaka yapılacağını ve binaenaleyh Mogolistan merkezinin Japon ordusu nun hükmü altında bulunan Mançurinin yanıbasına taşınmasının zarurî olduğunu yazıyorlar. Bayındırhk Bakanlığı bu iş için tahkikat yapıyor Tramvay ve elektrik sosyeteleri me murlan, tarifelerde son yapılan indirmeler vesile edilerek maaşlarımn azaltılmasına itiraz ve Bayındırhk Bakanlığı na müracaat etmişlerdi. Alâkadar makamlar memurlann maaşlarının indirilmesi işile ilgilenmişler ve bilhassa Türk memurlan maaşlannın çok az olması noktası üzerinde araştırmalara baslamışlardır. Önümüzdeki tarife komisyonunda elektrik ücretlerinden kilovat başına yapılmış olan 10 para tenzilâtın şirketin bi lânçosuna yaptığı genel tesir tetkik olunacak ve sosyetenin memur maaşlannı indirmekte bir ıztırar duyup duymadığı anlaşılacaktır. Bu sosyetelerin maaşlarda yaptığı tasarruf yekunu senevî 80 bin lirayı bul maktadır. Söylenildiğine göre elektrik sosyetesi memur maaşlannı mütenasib nisbetler dahilinde indirdiği halde ücretlere ve amele yevmiyelerine dokunma mıştır. Bundan maksad ücretli müstah demin: ve ameleyi korumaktan ziyade, bu masrafın tarifeyi tesbit edecek hesablara dahil bulunduğu için formül nisbetinin azalmamasını temin etmekten iba retmış... Yalovanın imar projesini hazırlamakta olan Fransız şehircilik mütehassıslanndan M. Prost de M. Jan Royer dün Parise dönmüşlerdir. M. Prost bir muharrırimize demiştir ki: « Yalovadaki tetkiklerimiz neticesinde hazırladığımız avan projenin mü him kısımlannı değiştirmek mecburiyetinde kaldık. Yeniden yapılacak olan banyolar, pavyonlar, içilecek ve yüzülecek yerlerle oyun ve eğlence yerlerini kararlaştırdık. Hazırladığımız projeye göre, Yalovada üç büyük otel yapılacaktır. Dağm eteğinde de bahçeli modern villilar ve modern bir çarşı yapılacaktır. Belediye mühendisleri topoğrafik hartalan vaparak bize gönderecekler, biz de bunlara göre yeni plânımızı yapıp tekrar buAktakallmndtm yohtakalhnna hadar her ağtzdan hahhahcAar" raya gelecegiz. O zaman projemiz son Dünkü ve evvelki günkü zıb sıçramalar; fesleri yere vurup el seklini almtş olacak ve derhal inşaat faaçırpmalar; birbirlerinin sırtına yummklar liyetine başlanacaktır.» tefrikcdarın hulâsası: indirmeler; (tazeliyelim!» diyip etrafa Yeni inşaatla pazar günlerini Yalova[Çukurçeşmedeki semai kahvesin kalıb sigaralan dağıtmalar... da geçirmek istiyen 5000 kişi için lâzım deyiz. Bir adına da çalgıh kahve deniDaha ömür taraflan da var. Meselâ gelen otel, banyo, eğlence yerleri ve sailen semai kahveleri, o dernrde her meşyanş kıvamında gidiyor. Karşı karşıya re temin edilecektir. hur semtte var. Bütün ramazan gece gelmişlerin ikisi de nekre mi nekre, şakaMütehassıslar Pariste Akay direktörü leri, kışın cuma geceleri dolup dolup cı mı şakacı. Cinaslı cinaslı, alaylı alaylı Cemili görerek, onunla beraber (Vişi) boşalmadalar. Bu Çukurçeşmedeki, en tekerlemeler veriştirmedeler. Kavuklu ve (Eksleben) e gidecekler, bu mühim namhlardan ve hıncohınç dolanlardan. Hamdinin, Göbekli Abdinin tuhaflıklan banyo şehirlerindeki tesisatı gözden geçirHer manicinin, semaicinin taraftarları, dikten sonra son projelerini hazırlıyacakmeraklılan kahveye üşüşürler. Çalgı solda sıfır. Kahvenin içinde, aksakalhsından yok lardır. takımı: Kıranete, çığtrtma, çiftenara, darbuka, zillimaşa... Ycrtst geçince çalgı sakallısına kadar, her ağızdan kahkahaevvelâ bir marş tutturur. Sonra mani, ların çeşidini dinle. Herkes, gıdıklana gısemai, koşma, daha sonra diuon, ytldtz dıklana kablmış gibi peykelerin, kanapelerin üstünde sergi... ve saire...] ŞAR ÎŞLERt Ya§ meyva fiatleri Ekonomi Bakanlığının yaş meyva ve sebze fiatlerinin bir elden. idare edilmesi hakkındaki isteği üzerine dün Türkofis îstanbul şubesinde bir toplantı yapılmıştır. Bu toplantıda Tecim Odası genel sekreteri Cemal, Belediye ekonomi direktörü Asım Süreyya, Hal direktörü bulunmuş, komisyon bir sonunca varamıyarak tekrar toplanmağa karar vermiştir. VİLAYETTE Heybelide nhfam ve yol Kadrolar geliyor Bu sükut ikrardan başka birşey değüdir! Heybeli nhtımmın bazı yerleri çökîstanbul resmî dairelerine aid kadrolar müştü. Rıhhmın bu çöken yerlerinin sü gelmeğe başlamıştır. Şimdiye kadar geratle inşasına ve nhbma baştan aşağı bü len kadrolarda eskisine nazaran değişjkyük bir asfalt yol yapılmasına başlanıl lik voktur. mıştır. Kıyafet kanunu meriyete Bu sırada, söyliyenler arasmda yarrç ve boy ölçüşme başlar. Karşılıklı tekerlemeler, taşlar... T a raftarlar tarafından partizanlıklar.. Yerlerinden atılmalar, araya kanşmalar, kalkan kılıc olmalar.. Tatlıya bağlanmazsa, arada bilmem nesi cinli varsa karşılıklı gözdağı, yani höd möt. Bir taraf yelkenleri suya indirdi ne âlâ; şayed indirmezse, Nuh dıyip peygamber demezse, şipşak gırtlak gırtlaga gelmeljr. Kahvedeki ağız tadını bozmamak için, erkekhk edip kuytu bir köşebaşını yahud civardaki viranelerden birini boylamalar. Orada kozlan paylaşjnalar... Bereket versin bu raddesi ayda, mayısta. Çünkü kahvede sayıh fırtmalar da var. Onikiler veya hempalan gibi Istanbulu susadurdurmuş yedıbelâlardan biri yahud birkaçı da eksik değıl. t Susun ulan, hergeleoğlu hergele Isten ve dumandan zifiri renk almış ler!.. Beni belâya sokmadan kırın kuyolan tavanın tam ortasmda değirmi fitılli, ruklan!.. pirinc bir lâmba; çengelinde Diyarbekir Diye elinin tersini kaldırırken ortalık karpuzu kadar, mavi renkli bir yenidünsüdlimanlık. ya ile birkaç buğday başağı ve paslı bir Yanşçılann ağzına kulak kesilmis o at nalı. lan tiryaki dinleyiciler, sanki murakabeÇalgı yerindeki askıların arasında bü ye varmış gibi bir hal alırlar. Hepsinin yükçe bir teneke fener; içinde çifte fitılbaşları iğik, kamburları çıkık, gözleri ka li bir ikinci lâmba... Tezgâhın tahtasmpalı, fakat bütün içler kuşkuda, yürekler da, bir karfiçe çivisine takıh, arkası ayBu cevabda görüldüğü üzere arkadasıçarpmada. mıza bazı suçlar isnad ediliyor. Bir mahnalı, beş numara bir lâmba daha.. Kim kimi mat edecek? Guya üç lâmba yanıyor ama fayda kemeden karar çıkmadan arkadaşımızm Tarafını tuttuklan manid, semaici, etse bari. Bu sekiz on adım boyunda, al bunlan yaptığına nasıl kanaat edilmis koşmacı rakıbini bastmp alt etti mi keyif tı yedi adım enindeki. yer gene lo| mu tir ki bu suclar yüzünden merkeze celbolunduğu söyleniyor. Sonra paso meselelerini, çılgınlıklanru seyret. (Yaşa!.. Sen loş; sanki bir izbe... sinde «kendisine aid olmasma rağmen paölme!.. Dünyaya kazık kak!..) diye zıb(Arkan vai) soların hâmiline aid bulunduğunu yazı işleri müdürlüğü tarafından söylendiği anlaşılmıştır» deniliyor ki yazı isleri müdürlüğü tarafından hiç kimseye böyle bir şey söylenmemiştir. O gün idarehanemize gelen zabıta memurlan, yazı işleri müdü rümüzün ve muavinlerinin yüzünü bile görmemişlerdir. Sonra, bizim asıl cevab istediğimiz nokta, bir merkez memurunun her hangi bir vatandaşa karşı yukanda kaydettiğimiz şekilde söz söylemeğe hakkı olup olmadığı idi ki yukarıdaki tez kerede buna aid hiçbir şey yazılmamıştır. Bu sükut, ikrardan başka bir şey değildir. Vakit, o zamanın alaturka saatile yallah yallah iki buçuktu. Yatsı geçmiş, camilerdeki tektük cemaat boşalmış, ramazan olmadığı için ortalıktan elayak çekilmişti. Seyrek seyrek, hayalet gibi geçenlerden başka sokaklarda kimseler yoktu. Gelgelelim, Çukurçeşmedeki semai kahvesinin içi tıklım tıklımdu ,.,,. ,. Guya Kasım girmiş, teşrinisani aymın temmuz geceleri kadar yaprak kımılda mıyan, durgun, sıcak bir gecesi... Eşi ancak Arabistanda bulunan bu ağır, bunaltıcı havaya rağmen kalvvenin bütün pencereleri kapalı. Yalnız, sokak üstündeki çardaklı kapıle, içeriden arka viraneye açılan tahtaperde aralık. Kahvenin içinde göz gözü görmüyor. Fosur fosur içilen sigaraların, fokur fokur çekilen nargilelerın dumanı bir pus gibi çökmüş. Bir peykeden karşı peykedekilerin yüzü seçilemiyecek halde. Bir arkadaşımızm haksız yere Eminönü merkezine celbedilerek orada merkez memuru tarafından: Seni, başını, gözünü taşlara süre süre ve rezil ede ede merkeze getirmediği için polisi tecziye edeceğiz! Tarzında bir muameleye maruz kal ması yüzünden «Polisin vazifesi bu mu dur? diye soruyoruz?» serlevhasıle 18 mayıs 935 günlü sayımızda bir yazı yazmıştık. Buna 19 gün sonra Vali muavinliğinden yazılan ve dün bize gelen şu cevabı basıyoruz: Yüksek tarifeler giriyor Şar esnaf bürosu, otel, Lokanta ve kazino gibi umumî yerlerin tarifelerini tetkik ederken bazı eğlence yerlerindeki lokanta ve kazinoların hiçbir mantığın kabul edemiyeceği yüksek tarifeler tatbik etmekte olduklarının farkına varmıştır. Büro bu gibi yerlerin tarifelerinden yüzde 5075 nisbetinde tenzilât yopmak isteyince bunlar tarifelerini bırakarak gitmişlerdır. Bunun için Şar yeni bir tamimle bu gibi yerlerin sıkı bir surette kontrol edılerek tasdık edilmemiş tanfelerin kullanılmasma meydan verilmeme«Cazetenhm 18 '5 935 günlü ve 3952 sini bildırmiştir. yazmnda (Soruijoruz) başhğı alhnâakı ı/azı için ı/aplırılan sorusturmaâa yazıct Berbat bir yol lannızdcm Ahmed Hidaijetin gerekmujen Eminönü Eyüb yolu çok bozulmuşijohuz bir müdahalesi yüzünden vatmanı tur. Hele Kerestecilerden Evübe kadar tahkir etmesi ve vatmamn da polisten adolan yolda dört beş metroda bir hendekrcs istemesi ile kanunî üazifesini yapmek ler açılmıştır, bakımsızhk yüzünden bu yolisliyen zabıta memuruna hüciyetini vermeda işliyen otobüsler cok güc işlemekte ve meklc beraber halk arasında da (senin yahalkın bu yolculuk buraundan gelmekteka sayım alayım da seni kovduraııım) biçimindeki sözleri ile de tehdıite fcjlunması C. H. PART/S/NDE yönünden işlediüi her iki suçtan ölürü merkeze celbolunduğu ve tasıdığı pasomm da Başkan Ankaradan geldi kendine aid olmasma rağmen paso'crın hâmiline aid bulunduBunun yazı işleri mü Ailesini getirmek üzere bir hafta evvel dürliıgü tarafından söylendiği anla$ılmı$Ankaraya giden Cumhuriyet Halk Partır. Işin bu bicimde olduBunım Bazeieni tisi, lstanbul il merkezi başkanı, eski ztn aı/ni sah'desinde yazılarak düzeltilme Bayındırhk Bakanı Hılmi dün îstanbula dönmüştür. sini dilerim.» Rahiblerin kisvesi hakkında dün vilâyetten kaymakamlıklara ehemmiyetli bir tamim gönderilmiştir. Japon ordusu dahilî Moğolistana el Perşembe gününden itibaren kisve kaatarken diğer bir Japon erkânıharb miranunu ahkâmı tatbik edileceği için yanlışlığa mahal vermemek üzere yapılan bu layı Sokai dahi Pekindeki Çin memur tamim memurlann ne tarzda hareket e larına yüz milyon nüfuslu şimalî Çini Ja ECNEBf MEHAFİLDE Macar elçisi Ankaraya gitti Yeni Macar elçisi M. Dö Mariassy itimatnamesini Cumhur Başkanımıza vermek icin dün akşam Ankaraya gitmiştlr. Elçi ile beraber. Macaristan maslahatgüzan M. Antal Riviczki ile ataşemiliter kaymakam Mezeth de Ankaraya gitmişlerdir. Don Don ordıi Kilisede Türkçe vaız Liselerde imtihanlar Cam fabrikası inşaatı Katoliklerin pantkot yortusu müna «ebetile pazar günü Beyoğlundaki Sent Bu taleblerin is'af edilmemesi eski paEspri kilisesinde yapılan dinî merasim esyitaht Pekinle Çinin en büvük beldelenasında Monsinyör Rokalli türkçe bir rinden biri olan Tiyencin dahil olduğu vaız vermistir. halde bütün şimalî Çinin Japon ordusuBugün gelecek gezginler nun işgali altına alınması neticesini vereFransız bandıralı Pıyerloti vapurile ceğinden Çin memurlan istenilen şeyleri bugün İstanbula 40 kadar Fransız ve İn yapmağa calışıyorlar. Lâkin onlar nekagiliz gezgini gelecektir. Gezginler şehri dar uvsalhk gösterirlerse göstersinler şi mizde bir gün kaldıktan sonra Akdeniz malî Çinin ereeç Japonyamn hükmü almemleketlerini de gezerek memleketlerine tına givnesi bekleniyor. döneceklerdir. Moskovada çıkan (Pravda) gazetesine göre Çin hükumetinin şimalî Çin eyaletlerile Moğolistanı bir gün Japonlann zoru ile Mançuri imparatorluğuna bı rakmak zarureti karşısında kalacağı Şanghaydaki sahibi salâhiyet Çin mehafilinde şüphesiz sayılmaktadır. Bütün Sov yet matbuatı Çini Japonyamn tehdidi altında görmekte ve Japonyaya geniş istilâ tasavvurları atfetmektedir. Hulâsa Asyada büyük değişiklıklere yol hazırlanıyor. koyacak bir ültimatom vermistir. k Bu ültimatom verilirken Tiyençinde ki Japon işgal kuv\etleri mitralyöz ve havan toplarile ateş açarak bir nümayiç yapmışlardır. Japon kumandanı şimalî Çinde Japonya aleyhindeki her rürlü propagandalara derhal nihayet verilmesini, ve devrimci (inkılâbcı) Çin «iyasî fırkası subelerinin dağıtılmasını, Hope eyaleti valisinin ve Tiyencin belediye reisinin azlini istemis, metalib listesine da« ha birçok şeyler ilâve etmiştir. ; MUHARREM FEYZİ TOGAY MALtYEDE Üç aylıklar Mütekaid, eytam ve eramilin üç aylıklannın tevzüne dün sabahtan itibaren başlanılmıştır . Bravo genclerimize Kuleli askeri lisesi 9 uncu ve 10 uncu sımf talebeleri tarafından Kızılay Ku» rumuna 157 lira 77 kuruş verilmiştir. Bu yurtsever zabit namzedi gencleri hararetle tebrik ederiz. MÜTEFERRÎK Yeni postaneler iki senedenberi gerek Şışli postanesi gereks,s Galata postanesi, binasızlık yüzünden halkın gözünden uzak, mahalle aralannda idiler. Beyoğlu kaymakamlığı, bu vaziyetin devamını, halkm menfaatı noktasından zararlı bulduğu için her iki postanenin de halkın gözü önünde bulunan binalara taşınması işı üzerinde çalışmakta idi. Bu çalışma neticesi olarak Posta Telgraf Genel Müdürlüğü Şişli postanesinin Pangaltıda Haylayıf pastanesi karşısmdaki binaya, Galata postanesinin de Karaköyde Kredılyone Bankasının bulunduğu binanın alt katına taşınmasına karar vermıştir. Fabrikadan üç görüntlş İş Bankası tarafından Paşabahçede yaptınlmakta olan büyük şişe fabrika smın inşaatına devam olunmaktadır. Fabrikanın 25 hazirandan itibaren şişe yapmağa başlaması kuvvetle muhtemeldir. Paşabahçe cam fabrikasmda bir 11 ve iki tane üçer bin tonluk üç ocak vardır. Bu ocakların hepsi çalıştığı takdirde günde 17 ton şişe ve mevaddı zücaciye yapabileceklerdir. Üçer tonluk iki ocak bilhassa zücacî maddeler imali için ça hşacaktır. Fabrika şimdiden Monopol idaresinin mühim miktarda bir siparişini almıştır. Yapılan şişeler birinci nevi hamurdan olacaktır. Paşabahçe cam fabrikası Zonguldak kömüründen istihsal edeceği gazojenle ifliyecektir Cumhuriyet Nüthaaı 5 Kuniftur Yukanda karnelerine bakan kız talebeler, aşağıda Galatasaray Lisesinde imtihandan çıkan talebeler Talebesinin fazlalığından dolayı henüz sözlü imtihanlarını bitirmiyen liselerde dün de imtihana devam edılmiştir. Bu imtihanlar ayın on beşinden evvel mullaka ikmal edilecek ve on beşinden itibaren de olgunluk imtihanlarına başlanacaktır. İmtihan talimatnamesine göre olgunluk imtihanlarının 25 hazirana kadar bitmiş olması lâzım gelmektedir. Fakat bazı liselerin mevcudları fazla olduğu için bu liselerde imtihanlar haziran sonuna kadar devam edecektir. (Turkiye şeraiti 1 ^ a Hariç ^ 1700 Kr. 14S0 800 yoktur Senelİk 1400 Kr Altı aylık 750 Oç ayhk 400 Bir aylık 150