22 Mayıs 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

i r Hayat Ansiklopedisi inci cüzü çıktı 80 yil SayK 3 9 5 6 umhuriyet Telgraf *e mektup adresl: Cumhurlyet, îstanbul . Posta tntusn: Istanbul. No. 246 ve matbaa kumll« Matbaacılık ve Gazetemiz bugün ÇârŞamDS 2 2 MajflS 1935 sahifedir Teıefon: Başmuharrlr re evl: 22366, Tahrlr beyeü: 24298, îdare Neşrlyat Şirketl 24299 24290. Alman Devlet ve Hükumet Başkanı Hitlerin söylevi ösyö Hitlcr her tarafta me rakla ve önemle beklenen söylevini dun Rayiştag Kamutayında verdi. Bu söylevin anaçizgilerini ve bellibaşlı yerlerini bu sayımıza basıyoruz. M. Hitlerin bu söylevi neden bu kadar kuvvetli ilgilerle beklendiğini hep biliyoruz. Fransa ile îtalyanın anJaşmasını sağlıyan Roma konuşma larından sonra Fransa ile İngiltere arasında da konuşmalar yapılarak 3 şubat tarihli bildirikte Almanya ile de konuşma imkânı hazırlanmış olduğu sanılırken Almanya biribiri arkasından ortaya koyduğu kanun ve kararlarla açıktan açığa uçaklar yapmağa geçtiği gibi mecburî skerlık hizmetini yeniden kuruvermişti. Almanyanın bu hareketini ingiltere daha hafif ve daha Iâstikli olmak iizere Fransa, Italya ve ingiltere Almanya katında protesto etmekle beraber Fransa bundan dolayı Uluslar Sosyetesine şikâyette bulun muştu. îngilterenin hafif ve ileri konuşmalara kapıyı açık bırakan protestosundan sonra îngiliz Dış îşleri Bakanı Sir Saymenle Lord Eden Berline gittiler ve başta M. Hitler olmak üzere Alman hükumetile konuştular. Bu konuşmaların herhangi bir anlaşmaya imkân bırakmıyan bir yolda geçtiği ilân olunduktan sonra Lord Eden seyahatini Varşavaya, Moskovaya ve Praga kadar uzatarak Londraya dönmiiştü. Bundan sonra Streza konferan3i toplanmış ve Uluslar Sosyetesinde de Fransız şikâyeti doğru bulunmuştu. Bu devir böylelikle biterken M. Lavalin hazırladığı siyasal çahşma başladı: Sovyetler Rusyasile Fransa arasında konuşulan kacşılıklı ya«lun paktı Pariste imzalandı, ve M. Lavalın Varşava ve Moskovaya seyahati vuku bularak birincisinde Lehistanla Fransa arasındaki deketlerin kuvvetlendiril mesine önem verildi, ikincisinde ıse Rus Fransız anlaşmasının hiçbir memlekete saldırmak isiemiyen kuvvetli bir barış düzeni olduğu bütün dünyanın gözünde gerçekten önemli gösterilerle canlandınldı, ve bu aralık Çekoslovakya ile Sovyetlerin ayni Fransız Rus anlaşması temelinde bir andlaşma yaptıklan görüldü. Böylelikle Almanyanın iştirak etmedıği büyük andlaşma başka şekillerde vücud bularak Almanya yalınızlığa sürüklenmiş oluyordu. Bütün bu işler böyle olup biterken iki mesele bilhassa ileri önemde sayıîdı: îngilterenin Alman silâhlanma sına karşı kendi silâhlarını artırmağa karar vermesi, Moskovadan dönen Fransız Dış İşleri Bakanmın Krakovide Alman Hava Bakanı Her Herman Göringle görüşmesi. Hatta Her Göringin M. Hitler adma M. Lavali Berline çağrdığı bile kuvvetlice bir rivayet olarak söylemişti. ingiltere, M. Hitlerin Rayiştagda vereceği söylevde daha ziyade barışı tutar ve dığer devletlerle anlaşmağı ister bir dil kullanacağı umudlarına düşmüştü. Işte Hitler söylevinden evvelki durum budur. M. Hitler dün Rayiştagda iki sa atten artık süren söylevinde banşı sevmez ve harbi ister bir dil kullanmış değildir. Fakat îngilterenin besledıği umudlan haklı çıkaran bir dil de kullanmamıştır. Alman Başbakan ve başkanı hukuk beraberhği davasını dünkü söylevinde yeniden ve bütün canhlığile ortaya koymuştur. Almanya bu îşte Versay andma dayanarak başkalan silâhlannı azaltmak lâzım geldiği halde hiçbir tarafm buna yanaşmadığını ve yalnız Almanyanm silâhlarını mahvetmekle yeterelik gösterildiğini anlattıktan sonra tahrib edilen Alman silâhlannın milyonlar ve milyarlarla ancak ölçülebilecek bir istastistiğini yapmıştır. Herkesin bildiği bu istastistiğin böyle bir söylevde Rayiştag kürsüsünden dünyanın yüzüne fırlablması gerçekten tüyler ürperten bir göriinü olduğunu inkâr etmemek lâzımdır. Sözlerin kısası Almanya bu alanda aÇiktır: Başkalannın sınırsız silâhlan • malarına karşı Almanya da kendisine Hitlerin dün geceki söylevi «Müsavat sahasında değişmez prensipimiz şudur: Ya hep, ya hiç! Ya silâhlan herkes bırakacak, yahud herkes silâhlanacaktır)) Alman devlet reisi «sulh için bütün milletlerle beraber çalışmıya hazırız, fakat bir taraftan teklif edilen kararları imzalıyamayız. Taarruz misakları değil, sulh misakları yapmak istiyoruz» diyor Berlin 21 (Telsizle) Alman f ' " devlet reisi Hitler bu akşam Rayştağda haftalardanberi beklenen söylevini verdi. Bu söylev Avrupa ve Amerikada 175 radyo istasyonu tarafından nakil ve neşrolundu. Ticaret ve Sanayı Odaları Kongresi Dördüncü Kongre dün açıldı, Celâl Bayar mühim bir söylev verdi Ekonomi Bakanı, ihracatı devlet inhisarına almak yolunu takib ettiğimiz hakkındaki haberler asılsızdır, diyor Ankara 21 (Telefonl|i) Dor düncii Ticaret ve Sanayi Odaları kongresi bugün saat 13 te Eko nomi Bakanlığı nın Yenişehirde ki yeni binasınm salonunda açıldı. Kongreye Ticaret Odalarınca seçi len ikişer murahhasla vekâletler den ve bankalar dan gönderilen murahhaslar işti rak etmişlerdi. Vilâyet Tica ret Odalarınca seçilen murah • haslar arasınd? Bayındırlık Ba eni Ekonomi Bakanltğı V* hongrenin toplanütgı saıon kadarcık işaretim bile yalnız Türk iş kanı Ali Çetinkaya (Afyonkarahisar) ve birçok saylavlar bulunuyorlardı. âleminin, hükumete takib ettiği gü Maliye ve Ziraat Bakanları da kon dümlü ekonomi politikasında, ne de grede bulundular. rece şuurla, disiplinle yardım etmiş olduğunu söylıyebilmek ve özlerinizde Ekonomi Bakanmın mıtku temsil etüğinız kitleye teşekkürlerimi Ekonomi Bakanı Celâl Bayar buarzetmek içindir. gün tecîm YC Endüstri OdaUn <k>r Siıe önümüzdeki yıllarda ayni yoldıincü kurultayını açarken verdiği »oylar üzerinde, belkı daha hızla, devam levde ezcümle şunlan söylemiştir: edeceğimizi kısaca söylemekle iktifa « Son toplantınız tarihindenberi, edeceğim. Çünkü içinde bulunduğumuz yurdun iş ve ekonomi politikasından şartlara göre, en doğru ekonomi yolu ekonomi yöndeminden ehemmiyetli aüzerinde olduğumuza, tecrübemizden dımlar atılmıştır. doğan bir inancımız vardır. Ben sizin dikkatinizi, geçmişte yaRaayonelleşme pılmış, bitmiş veya bitmek üzere olan Rasyonellesme, önümüzdeki yıllarda işler üzerinde israf etmiyeceğim. Bu (Arkan 11 inci aahifede) «Söz Hitlerindir* Ryaştağ saat dokuzda General Göring tarafından açıldı. Cöring çok kısa bir söylevden sonra «söz Hitlerindir» dedi. Bundan sonra Alman devlet reisi kürsüye çıkarak boğazından rahatsız olduğu iddialarına rağmen çok kuv * vetli bir sesle ezcümle dedi ki: « Alman Ryaştağının azalan, başkan Göring, Alman milletinin vatanseverleri sizleri selâmlanm. Sizler ki zamanımızın en mühim meselelerini halletmekle uğraşıyorsunuz; bütün milletin sizinle beraber oldu ğundan emin olabilirsiniz. Alman milletinin haklan vardır. Bu haklan daima hep birlikte müdafaa edeceğiz. Rayştag, Hîtlert mel bir demokrasi vardır. Bazı memleketlerde 20 bîn 30 bin kişi tarafından bir saylav seçilir. Halbuki Alman milleti 66 milyon ses le kendisine saylav seçer. Ben onun, bana verdiği vazifeleri ve itimadını su telâmtarken iistimal etmeden, başkalarile paylaşmadan tıpkı bir saylavlar kurultayı gibi müdafaa ediyorum. Bizim politikamız boyalı ve süslü bir polirika değildir. Herşeyüniz açık Almanya ve demokrari Almanyada demokrasi olmadığı nasıl iddia edilebilir? Bizde de mükem tır. (Arkan 13 ünca tahifede) Italya Habeş ihtilâfi Habeş Kralı bir mektubunda «İtalya yurdumuzu istilâ etmek istiyor, onun bu hareketi dünyanın düzenini tehdid etmektedir» diyor Londra 21 (A.A.) Deyli Meylin Harrar muhabiri, Habeş Impara torunun kendisine göndermiş olduğu bir mektubu neşretmektedir. Bunda, de niliyor ki: «Habeşistan, barışı seven bir ülkedir. O, komşularile her vakit hoş geçinmek ister. Başka ülkelerin haklarını tam olarak değerlemekle (takdir et mekle) beraber, kendi haklannı da kıskanclıkla korumak dolenindedir (azmindedir). Uçaklanmız, tanklanmız, boğucu gazlerimız ve ağır toplarımız olduğuna dair verılen haberler büsbütün yalandır. Hakkımızda tüzel ada letle davranılmasından başka birşey dılemiyen müracaatimizin, uluslar kurumunca iyi karşılanacağını ve îtalya ile aramızdaki bütün güclüklerin bu hafta içerisinde kökten kotarılacağını (halledileceğini) umarım. îtalyanın, guya yedek (ihtiyat) olarak aldığı tedbirlerin içyüzü meydandadır. Italya, yurdumu istilâ etmek eme lindedir. Onun savaş arayan tavn yalnız yurdumun değil, bütün acunun da düzenini tehdid etmektedir. Bana öyle geliyor ki, barışın korunmasından mesul olan Uluslar Kurumu, îtalyanın, ülkeme karşı saldırmasının önüne geç mek için evgin tedbirler alabilir. îtal ya, acunun her yönüne Habeşistan hakkında yalan haberler yaymakta ve benim yabancı ülkelerdeki elçilerim bunların yalan olduğunu bildirmektedir ler. Yeni Hâdiseler çıkarsa, sınırlan mızın korunması için gereken bütün tedbirleri alacağız. Yabancı bir dev letin istilâsma uğnyacak olursa, Ha besistan, saldırana karşı koymak icin, bütün kuvvetlerini o saat seferber edecektir. Ancak, inanmak isterim ki, tayin edilen uzlaştırma komitesi, Uluslâzım olduğu kadar silâhlanmakta hiç bir bağ ve hiçbir sınır tanımıyacaktır. Almanyanın davalanna gelince: M. Hitlere göre bunlann başında sulha hizmet vardır, ve Almanya saldırışa uğramadıkça kimseye saldıracak değildir. Şu kadar var ki haklı olan Alman ulusal davalannı ergec adaletli görüşlerle karşılamak lâzım gelecektir. Ve ilk defa olarak Alman Başkan ye Başbakamnı bu davalar arasında Vfenizelos yenî fesat hareketleri hazırhyormuş! Kan şehrine giderek Plastiras ile görüşmüs Işçilere iş verenler arasındaki ihtilâfiar Yeni iş lâyihasımn hükümlerine göre uzlaştırma heyetleri nasıl kurulacak ve neler yapacaklar? Ankara 21 (Telefonla) Iş kanunu çıktıktan sonra, bazı bürolar ve heyetler teşkil edilecektir. Bu arada merkezde yüksek uzlaştırma heycti de kurulacaktır. Grev ve lokavt yasak olduğundan, işçilerle, iş verenier arasındaki ihtilâflann en yüksek ve son mercii bu heyettir. Heyetin başkanı olarak, Devlet Şurası daire reislerinden biri, bir yıl müddetle Başbakan tarafından seçilecektir. Lâyıhadaki hükümlere göre, bu heyet şu azadan terekküb edecektir: Şurayi Devlet heyeti umumiyesince seçilecek bir zat, Ekonomi Bakanlığında işçi meselelenle meşgul olacak dairenin en büyük âmiri, îç Işleri Bakanlığmca seçilecek erkândan bir zat, Adliye Bakanlığı Hukuk işleri müdürü, Ankara Hukuk fakültesi iktısad pro fesörü ve isin mahiyetine göre taal'u Venizelottm Paritteki evinin taraçannda gazetecilerle görüşürken alıntm bir retmi Habeş împaratoru tahttnda lar Kurumunun ve barışı seven dev letlerin de yardımile, savaşın önüne geçebılecek bir anlaşmaya varacaktır.» Atina 21 (Hususî) Selânikte çıkan Le Progres gazetesi şu haberi veriyor: Paristen alman malumata göre (Arkan 10 uncu tahifede) lllllilllllllllllllltl (Arkan 6 nct tahifede) I I M I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I t l l l l l l l l l l l l l M I I I I M I I I I H I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I I ' I I I I I I M I I I I I I I I I I I M I I I I M I I I I I I I I I I I N I I I M I I I I I I I I I I I I I I ' I!' MMIlr •'• Kralın Uluslar Kurumuna gönderdiği telgraf Cenevre 21 (A.A.) Habeş împaratoru, Uluslar Kurumu konseyine bir tel yazısı gönderip, Cenevre and laşmasının tatbikının sağlanmasını, 15 inci maddeye göre Habeş îtalyan anlaşmazlığının incelenmesini sınır hâdiseleri ilgisile uzlaşma komitesinin 1908 tarihli andlaşmayı tefsir etmesine Italya karşı geldiği takdirde, bir arastırma açılmasını dilemiştir. Bu telyazısı, sınır boyunca îtalyan kuvvetleri ve savaş levazımı yığılmakta olduğunu ve Habes hukumeti iki yabancı seçtıği halde, îtalyanın, uzlaşma komitesine kendi uyrularından (te Dinî kıyafet Ermeni ve Rum papazları şimdiden elbiselerini değiştiriyorlar Haziranm on üçünde tatbikına başlanacak olan kılık ve kıyafet kanu nunun tatbik zamanı henüz gelmemiş olmasına rağmen dünden itibaren di Îstanbul Hukuk Fakültesi talebelerinden imtihan için Ankara Hukukuna gidenler var (Arkan 7 nci sahifede) Bugün 2 ncide: 5 incide: 6 ncıda: 7 ncide: 8 ineide: 9 uncudsr 11 incide: 12 ncide: C. H. Partisi programı etrafında: Ağaoğlu Kadm gozıle: Şukufe Nıhal Hıkâye Müzık bahisleri Smema, doktor Frankın konferansı Hitlerin hayatı, Lüzi tanya nasıl battı? Tarihsel izlere göre: Ahmed Refık îstanbulun güzelleşmest IIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII'IIIIII'INIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIMII (Arkan 12 nci tahifede) llllllll II IIIIHIIMinilllllllllllltl Avusturya meselesini velevki dolayısile ortaya atmış görüyoruz. M. Hitler dün aksamki söylevinde Almanyanın Anschluss, yani Avusturyanın Almanyaya katılması davasından asla vaz geçme miş olduğunu bizce açık anlatmıştır. Ve nıhayet Avrupanın göbeğinde 70 milyonluk bir Almanhğın kendi başina Avrupa ölçüsünde bir mesele olduğu dünkü söylevle çırçıpiak or taya aülmış bulunuyor! YUNUS NADİ