19 Mart 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansîklopedisi Biiyük bir kütüphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane balunmak lâzımdır. I Gazetemiz bugün 12 c « « Q M« QÖQ9 * ^ ^ İSTANBUL CAĞALOĞLU *' SBnB n(J. GO 3 & Telgra>'ve mektup adresi: Cumhurlyet. Istanhuı . Posta k Teıeton: Başmuharrir ve evl: 22360, Tahrir heyetl: 24298, Idare ve matbaa i Salı 19 Mart 1935 aacıfS Je Neşriyat Şirketı 24299 24290. sahifedir Nerege Gidiyor ? hed Almanya, V ersay muaneaesının ask erı hükümlerini ilga etti Dünya erhalde pek te iyi bir yere gitmemekte olduğunda kuşku yoktur. Barış bugün yeryüzünün en büyük ihtiyacı iken insanhk sanki istemiye istemiye, sanki elinde olmıyan bir kayışla hep savaşa doğru sürüklenip gitmektedir. Buna yol açan ulusların en büyük felâketler içinde boğulup ezileceklerini söyle • memek elden gelmez. Evet, buna yol açan uluslar vardır ve bu yüzden elbet en büyük belâya onlar uğrıyacaklardır. Ne çare ki bir kere savaş ateşi yandıktan sonra yer* yüzünde ondan az çok zarar görmiyecek hiçbir ulus kalmıyacaktır. Savaşın azçok kazanc verdiği devirler geçmistir artık. Bundan sonrası için savaş ancak ziyan ve felâkettir. Fakat hangi delice hesablar ise savaşı gözlerine alan, için için bu yolda düşünüp sayıklıyan adeta deli, adeta kuduz illetine uğramış uluslar bulununca başkaları için tedbirli davranmak bir mecburiyet oluyor, ve i? bir kere silâhlanma yarışına bindikten sonra işin ergeç kuşkusuz savaşa varacağında duraklanamaz. Içte dünya şimdi bütün hızile böyle brr gidişin akıntısına katılmıştır. Herkesjn ağzında barıı türküaü bulunduğundan aavası kimin ve* s»« lüml^.rîn K&eırl&makta olduğunu söylemek bize düçmez. Bunu dünya görüyor, ve herkes biliyor. Biz «u kadannı büyük bir inanla yüksek bağırmaktan geri duramayız ki savaşı düşünen ve hazırhyanlar kendilerini bekliyen sonun tüyler ürpertmek lâzım gelen felâketinden korkmağa alışadursun lar. Hele onlar için yeni bir savaş, eniboyu şimdiden ölçülemiyecek kadar korkunc bir musibet olacaktır. \' lnsanın yerine göre kuyruğu eksik bîr canavar olduğunda yanhs yoktur. Yanhşı var desen bunun tersini ispat edecek insan suratlı mahluklar her adım başına karşına çıkıyor. Bununla birlikte insanhgın bir de gerçekten hak anlamına dayanan insel (insanî) bir yanı bulunduğu da inkâr olunamaz. Bütün tarih şunu belirtmiştir ki insanlığın bu yanı daha üstün kuvvettedir, ergeç duruma bu yan hâkim oluyor ve olacaktır. Bir tarafından yırtıcı bir hayvan olan insan diğer yandan akıllı ve vicdanh bir mahluk olduğuna göre acaba akıl ve iz'anla felâketlerin ve söz gelimi şimdi üstüne gidilmekte olan felâketin önüne geçmeğe olabilirlik bulunamaz mı? Şunun bunun sebebiyet vermesi yoluyla yürüyen silâhlanmalar bile hep felâketin sınırlarını daraltmak ve eğer olabilirse onun önüne geçmek isteklerine dayanmak tadır. Bundan artık olarak eğer savaşı gerçekten istemiyen uluslar, savaşı istiyenlere karşı söz ve elbirliği edebilirlerse felâketin önüne de geçilebilir. Savaşı istemiyen uluslar böyle bir elbirliğinden umduklan barışı tutmak sonuncunu elde edebilmek için icab ederse gerçekten savaşa girişeceklerini şimdiden gözönüne almalıdi'lar. Bu silâh, ancak böylelikle dokunaklı (müessir) bir silâh olur. Simdiye kadar geçirdiği hayat ne olursa olsun Uluslar Derneğini doğuran düşünce boş birşey değildir. Eğer Uluslar Derneği muvaffak olamıyorsa bunun sebeb lerini yürüyüşün şekiilerinde aramak gerektir. Barışı tutmak için ulustan ulusa yapılan rejiyonal (mahallî) anlaşmaların bile nekadar faydalı olabildiği ve olabileceği iş üzerinde görülmüştür, göriilmektedir, ve görülecektir. Ve gi Yunanistanda son vaziyet Kabine siyasî tasfiyenin esa slarını kararlaştırdı Venizelos, karısı ve taraftarlarile beraber Rodos adasından Napoliye gitti Mecburî askerlik usulü ihya olundu, muazzam bir ordu vücuda getiriliyor • • * Ingiltere, Fransa ve Italya Almanyanın kararını kabul etmiyecekler, Ingiltere bir nota verdi, Fransa ve İtalyanın da protesto etmeleri bekleniyor Oeneral Kondülsin cephe dönüşü Atinada karsüanmanndan bir intiba [htilâlcilerin muhakemesine başlandı Atiaa 18 (Hosıuî) Hükumetçe takib ohınan hattı hareketin umumî hatlannda, M. Çaldarisle sağ cenah temayüllerini temsil eden M. Metak am» arannda mutabakat hasıl dmof • tur. Siyasal tasfiyeye erifmek için cezri tedbirler almmak lüzumunu tes • Hm etmekle beraber, M. Çaldaris, hükuroetin, kanun çerçevesinden dışa nya çıkmamasına taraftardır. General Kondilis te ayni fikirdedir. Hükumetin kat'iyyen karar vermiş oldugu anlaşdan icraat âyan meclisi • nin lâğvile icraî kuvvetin takviye ve ordu ile devairin müfsid unsurlardan tasfiyesinden ibarettir. Ancak bu ıslahatın ne suretle icra olunacagı henüz [Arkast aUtncı sahifede'] U. Bitter, yarvrikl Alman ordusunu tcsktt edecek olan mtttt sotyallst hücum Jnt'alannm bayraklan aranndan geçerken Vergıterde tadilât Kazanc, muvazene, buhran, istihlâk ve sayım vergilerinde tadilât yapılacak, bazı maddeler vergiye tâbi tutulacak Ankara 18 (Telefonla) Bu gün cibayet edîlmekte olan vergi Ierden bir kısmı dejiştirilecektir. Bu cümleden olarak kazanc, mu vazene, buhran, sayım ve istihlâk vergilerile elektrik ve havagazin den alman istihlâk vergilerinin değiştirilmesi takarrür etmistir. S^ım vergisinde bir yaşını bi tirrrsmrs kuzu ve oğlaklardan alı nan ve ginin birçok yanlıslığı mu • cib oldugvnu nazari dikkate alan hükumet, bu vaziyete bir nihayet vermek maksadile kanunun bu maddesinin tadilini istiyecektir. (Arkast iklncı sahifede) Hitler «Almanya harb aramıyor, hak müsavatı anyor» dedi Ingilterenın notası Moskovada Alman kararınm Sovyet Fransız askerî andlaşmasını tacil edeceği kanaati var rette endişeleri artiracak mahiyette Londra 18 Kabine, Almanya nin son beyannamesi hakkinda tet • dir. tngiliz nazırlarile Alman devlet akikatta bulunmak ve dün aksam Al • manyaya gönderilmek üzere Sir Con damları arasinda bir içtima yapilması teklifi, 3 subat tarihli Fransiz İnSimon tarafından hazirlanmiş olan gfliz tebligi muhteviyatinm ve Almannota üzerinde müzakeratta bulunmak yanın 14 şubat tarihinde verib İngi • üzere bugün de saat 10,30 da top liz ve Alman hükumetleri arasındaki lanmistir. muahhar tebligatla teeyyüd eden ce • Londra 18 (A.A.) İngilterenin vabmin bir neticesidir. Almanyaya vermiş oldugu notada detngiliz hükumeti, bu vesaikin tesirnüiyor ki: leri ve neticeleri üzerine Almanya hüIngiltere hükumeti, Alman hüku metini 16 mart tarihinde kur'a ile a» kumetinin bilhassa nazari dikkatmi celbetmeyi zarurî addeder. ker celbi usulünü kabul etmek ve Alnuuıyanın «ulh zan»anind&ki ordu Nota, simdiye kadar yapılmu o mevcudunu 3 6 firkaya iblâğ eylemek lan şeylerin tesiratinı birer birer sa • kararını protesto etmeğe kendini mec yib döktükten sonra, derpiş edilen gabur addeder. yenin, Almanya ile diğer devlet'er arasında serbestçe müzakere edilecek Almanyanın hava kuvvetlerinin arolan umumî bir itüâfı ve Almanyanın tirilacağı haberini takiben böyle bir Versay muahedenamesinin besinci beyanname nesri bir taraflı hareketin kismı yerine bafka şeyler ikame et yeni bir misalidir ve prensip mesele (Arkası yedınci sahifede) sinden kat'i nazar Avrupada ciddî su Yerinde bir yükseliş Muammer Eriş, İş Bankasınm Umum Müdürlügüne asaleten tayin edildi Celâl Bayar Ekonomi Bakanlığına geçtikten sonra lf Bankası Umum mü dürlüğünü Wekâlet yöntemile Muam • mer Elriş üstüne alnnstı. Ancak bankanın kurumunu bflenlere göre umumî müdürlükteki bu değisme büyük bir ayırdım gösterecek değfldi. Çünkü Celâl Bayar bankayı îlk kurduğu daki • kadan itibaren onun çok saglam te • meller üzerinde «açılıp serpilisini temin ederken arkadaslarmı da kendi sistemi içinde yürütmüş ve yetiştirmisti, ve bu arkadaslann ük safuıda ve en başta Muammer Eriş geliyordu. Onun içindir ki o zamana kadar tstanbul "şubesi müdüriüğünü büyük bir yeterlikle görmüş olan Muammer Erişin ge nel müdürlük işlerini de güzel idare edebOeceğine kuşkusuz hükmolunmuştu. Aradan geçen iki yılı mütecaviz müddet içinde Muammer Eriş gerçek ten bu vazifeyi de onun istediği bü tiin dikkat ve mu vaffakiyet şartlarile başarmif ve bu hal yüksek takdvlerle karşılana rak nihayet umum müdürlüğün ken Muti.irvm.tr Ertş disine asaletle verilmesi kararma varmistir. Bu yüksek karar Muam mer Erişe lâyik oldugu takdir ve il tifatlarla büdirilmiştir. Çalısmanm ve yeterliğin pek yerinde olan bu mükffatlandnılmasmı sevincle karşıladık. Yeni umum müdüre simdiye kadar hep muvaffakiyetle başardığı çok ehemmiyetli işinde bundan sonrası için daha büyük muvaffakiyetler diler ve kendi hesabımıza bunu zaten şüphesiz de sayanz. Munih tayyare karargâhında son sistem Alman harb tayyareleri Berlin 18 (Hususî muhabirimiz den) Alman devlet reisi, Sara yaptığı seyahatten Berline dönüşte hastalanmiş, sesi kisdmıştı. Bu anî ra • hatizhk üzerine Almanya Londradan lngiliz Hariciye Naziri Sir Con Simo nun Berline yapması mukarrer seya • hatin bir müddet tehirini istemişti. Hatta bu yüzden M. Hitlerin hastalı • ğinin siyasî bir temarüz olduğu, dev • Iet reisinin tngiliz Hariciye Nazırüe görüşemiyecek kadar hasta bulunma dığı söylenmişti. Bu dedikodular devam ededunun M. Hitler Berlinden ayrümiş, doktorlarm tavsiyesi rnucibince istirahat et mek üzere Bavyeraya gitmişti. Alman devlet reisi geçen cuma günü Bavyeradan birdenbire Berline dönmüştür. Bu beklenilmiyen avdet mühim bir hâdise arifesinde bulunulduğu tahminlerini ortaya çtkanniştir. Kararın akisleri Almanyanın mecburî askerliği ihya etmesi Fransa, Ingiltere, Sovyet Rusya, Amerika ve Avusturyada nasıl karşılandı? M. Hitlerin evindeki içtima Filhakika ileri sürülen tahminler süratle tahakkuk etmiştir. M. Hitler BerHndeki evine girer girmez derhal na zirlardan birçoklarinı çağirtmiş, on • larla uzun boylu görüşmüştür. Bu iç tima akşama kadar siirmüstür. VENiZELOSUN YAPTIKLARI Neşredilen kanun ve beyannatne Devlet reisinin evindeki içtimaı er tesi gün (cumartesi günü) kabinenm resmî toplantisl takib etmistir. Bu iç • timadan sonra Alman ajansi Alman • yanin mecbıfî askerlik hizmetini ye niden tesis, yani Versay muahedesinin askerî ahkâmini ilga ettiğini bildir > miştir. Kabine, bir kanun çikarmıs, bir de Alman milletine hitaben son derecede haizi ehemmiyet bir beyanname n e | • retmistir. (Arkaşt yedınci sahifede). Almanyanın firıdıkl küçük ve ayliklı ordusuna aid bir tntıba: Rayverin topçu kuvveüeri bir geçid resminde Paris 17 (A.A.) Alroanyanuı, mecburî askerlik hizmetini ihya^ etmek karan, dün akşamld gazetelerde oku nunca, fevkalâde bîr tesir yapmamış • tır. Zira halk buna çoktanberidir muntazır bulunuyor gibiydi. Ana cadde lerde tam bir sükun hüküm sürmüttür. Maresal Petenin yakın mesai arkwiaşlanndan biri: «cAlmanyanın, nisan veya birinciteşrinde, mecburî askerliği Hân edeceğini bOiyorduk. Maresal Petenin geçenlerde Fransız efkân umumiye *ini ikaz etmek istemesi, sebebsiz de • ğildi.» Gazeteler, sulhu tekeffül eden d e v (Arkast yedınci sahijede) 1923 e kadar olan maeeralart = Entrika Gİrİdlinin I 9 I 4 Ihanet Sobık Intellicens Servis şefi Sir Bazil Tomsonun bu çok m*raklı kitabı Veniıelosun bütün kirli çamafirlarını meydana çıkarmaktadır. 5 inci sahifede okuyunuz YUNUS NADI (Arkast ıkınci sahifede).