14 Mart 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi Gazetemiz bugün 75 12 inci cüzü çıktı S8I16 NO. 3 8 9 0 Telgraî *e mektup adresi: Cuznhurlyet. Istanbul . Posta Rutusu: îstanbul. No. 246 Teiefon: Başmuharrlı ve evl: 22366, Tahrtr neyeti: 24298. îdare ve matbaa fcısmile Matbaacüık ve Neşriyat şirfceu 24299 24290. I 4 Mân 1935 sahifedir Atina bayram yapıyor, General KondilisAlmanya bir havaordusu büyük tezahüratla karşılandı kuracağını büdiriyor Versaif muahedesi ve Almanlar Hududda 5vagon asi bizeiltica etmek istediler M. Çaldaris ((Şimdiki nesil son on günün manzarasmı bir daha görmiyecek» diyor. Firarî General Kamenos ise mücadelenin devam ettirileceği iddiasında M. Maksimosun Venizelos ve Son macerası Hakkında beyanatı Turkiyede neşri hakkı CUMHURİYETe aiddir. Paris (Hususİ muhabirimizden) Alman Hava Bakanlığının bu haberi Versay muahedesine muhalif hareketleri resmen bildiren ilk haber olarak karşılandı Asiîer şiddetle tecziye olunacaklar Atina 13 (Hususî) Makedon • ya asilerini tepeliyen ordunun muzaffer kumandanı Genersl Kondilis Atinaya dün aksam saat 2 de tayy&re ile geldi. Generalin bindiği tayyareye 28 tsyyare refakat ediyordu. Tayyare meydanfle M. Çaldarüin evi arasmdaki yollar tıkhm tıklım dolu idi. Şiddetli bir soğuk hiiküm »ürmesine rağmen sokaklarda ayaküstü beklesen halk 300,000 i geçiyordu. Gü • zergâbtaki binalann bütün pencere, balkon ve tarasalan da dolu idi. Nihayet General Kondilis alkıslar ve çiçek yağmuru arasmda geçti. M. Çrldarisin oturduğu «Kraliçe Sofi» caddesînde, Kanunuesasî ve Righüis raeydanlannda ve bitişik caddelerde halk, dalgalı bir deniz halini andınyor ve vatsnperverane şarkılar ve coskun minnettarhk ifadelerüe M. Çalduis ve arkadaslarını alkiflı^ordo. m V unanhlar birbirlerini yiycc ve dahilî bir harbin fecayiî içeruinde çırpınıyorken, şan •e «eref i yıllarca öz yurdımun u fuklanna sığamıyan Eleftero* Venizelos, karanlıkta sinmiş, bekle • roektednv Siyasal bir ıslahatcınm hareketinden ziyade, hedefsiz bir isyanı andıran böyle bir ihtilâlin basma gecmesindeki saikle. anlasılır gibi değildir. Vecıizelosun resmî hayatını psikoloji bakımından tetkik edenler tasırmışlardır. tnkâr edile mex bir enerji ve »uıp.la bizzat kvrrduğu binayı yıkmak niyetini değil de daima, muntazam ve suurlu bir cür'et göstermis olan btı 71 yasındaki ihtiyann ruhunda bugün bir çok muammalar var. 1 Airnün Rava Bakcrıt General Göringin son nutuklarından birini söy lerken altnmış resimler' tngiltere mehafili, bu haberlerin, Versay muahedesine muhalif hareketleri resmen bildiren ilk haberler olduğunu kaydetmektedir. tngiltere kabinesi, bu mesele ile mesgul olmakla beraber buna hayret etmemektedir. Çünkü M. Baldvin aylarca evvel mecliste Almsn askerî ha(Arkast sekteinci sahifede\ Şa*kî MakedonyadaJd çaripışmalardan tnr tntıta. Atina mektubları Londra 13 (A.A.) Havas mu h.birinden: Berlindeki askerî hava atasesi, Alman hava bakanlığmın hava ordusuna zabitler almıs olduğunu hükumete bildirmistir. Hava ordusu henüz tesekkül etmemistir. Ve emimame sadece hava zabitlerini tefrik edecek haricî isaretlere aiddir. Isyan, Yunanistana 46 milyon liraya mal oldu Venizelosla Plastras isyanı 25 mart için kararlaştırmışîarmış, ^Venizelos evvel 4avranarak şerikini atlatmak istemiş ' A t i n a 11 (Hususî Muhabirimizden) Şarkî Makedonyada taarruza geçen oı dunun kumandanı General Kondüisten bu • gün aksama doğru hüku mete gelen resmî raporlar asilerin tepelendiğini, îs yan mmtakası olan yer lerin hükumetin eline geçtiğini büdiriyor. Elli kruvazörünün teslime mecbur e • dilmesi üzerine diğer gemilerin teslîm olduklannı telsizIerHe hükumete bildir dikleri de resmen tebliğ edüdi. Venizelosun idareyi eline almak için tertib ettiği bu kıyamdan çoğa mal olacak dahilî bir harb haline geldikten sonra nsbeten pek az zararla kurtulan dost Yunanistana artık geçmis olsun diyebiliriz. Boğazlar meselesi Bir Fransız gazetesi «Yunanistandaki isyan, Türklerin iddialannı takviye etnıîştir» diyor Pöti Jumal gazetesinde S *mt Brice imzasiU çikan bir makalede deniliyor ki: « Yunanistanin ihtilâçları nc suretle neticelenirse netJelen»in, fimdiden tahakkuk eden bir keyfiyet vardır. Ba memleketin askerî tezebzübü, şarkta henüz mevzuu bahsedilmekte olan beynelmilel iki büyük meselenin tarzı in • kisafinda müessir olmaktan hâli kal • miyacaktir. Evvelemirde Boğazlar meselesi. Birçoklari, vaktilc tngiltere tarafından, Rus donanmasinm Akdenize çikmama ! uıııiMiıııiHiııınıniMiııııııiMiıııııiMiıııınnıııııııııniııııııııııııııiHi Venizelosu en yakından tanımı* olan sahsiyetlerden biri de, eski Hariciye Nazırı M. Maksimostur. Ayiardaberi hasta olan, İf. Maksi • mot daha kânunusant içerisinde tedavi edümek üzere F>ransaya git mi;ti. Tesaduf eseri olarak, istifa»ının kabulile tekaüde sevki, memleketinin feci hâdiselerile ayni za • nqana rasgeldi. Lâkin ikisi arasında hiçbir mimasebet yoktur. Nazır, epey zamandanbe i resmî hayattan uzaktır. thtilâl haberlerini, o da, Yunanistama bütün diğer dostlan gibi hayretle karşılamıştır; ve ta biî bunlardan son deırece müteessir ve mustarib olmustur. Pek mühim bîr devlet adamı, Yunan Millî Bankasına sabık nazırı ve herseyden evvel de malî bir teknisiyen olan M. Maksimos her türlü fesad macecalarınm aleyh'ndedir. Onun ağzmı açttran sevgili yurdu nun doğurduğu endişeler olmuş • tur. Kendismi dinlerken, bugü • ne kadar, ve aralaımndaki kanaat farklarına rağmen yüksek kıratta bir siyaset adamı saydığı bîr yurd • da^a karşı bırs ve hiddetiai giic zaptetmekte olduğu hissediliyor. Maksimos bana dedi ki: « Bakmız! Helecıler Cumhuriyeti, Fransa ve tngiltere ile bera • ber, parlemantarizmle demokıasi * riin elân bütün kuvveti ve bütün vuzuhile tutunmakta olduğu nadîr Avrupa uluslarından biridic. 1933 yı luun mart ayında, saylav aeçimine davet edilen ulusumuz reylerini Venizelosun aleyhinde ve halkçıların lehinde kullandıkları zaman parti ler arasnndaki mücad'ele nihayet bulmuyordu. Lâkin bu mücadele ler, kanunu esasinin meşru kıldığı metodlar aı.asında cereyan etmek gerekti. Her hangi bir demokrasi kendi mukadderatma, kargaşalık çıkaranların savaş meydanında değil, saylavlar meclisinde nigehban olur. Lâkin, acaba, dahilî huzur ve sükun içerisinde yasayıp, işlerini rahatça görebilmek^n baska kaygusu olmıyan bir ulusu ate;e vermek ve kana bo&mak için mübrem bir sebeb var mıydı? Yunanistan parasının istikrannı temin etmisHr. Tedavül eden paranm yüzde yetmi» nisbetinde altın karşıhğı vardnr. Bundan başka, halkçıların idaresi altında bulunan memleket, yaşamak hak ve ümidini kaybetmek tehlikesine maruz bir bucuk milyon mülteciye yurd ve ekmek temin etmek gibi muazzam bir iş basarmıstnr. Nihayet, simdiki hükumet Türkiye ile dostluk andlasmastnı akd"etmiştir. Asırlardanbe» ridîr devam eden kinler bertaraf olmustur. Balkan Andlasması Atina «ehrinde imza edilmiştir. tki ay son'Arkası üçüncü satüjede) General Kondüisîn son günlerde alınmış bir resmi Atmada böyle bir manzara hiçbir zaman görülmemistir. Bütün soysal sınıflar, bütün esnaf cemiyetleri bavraklarla hazır bulunuyorlardı. Muh?cir ler, köylüler çiçeklerle dolu arabala rile gelmişlerdir. General Kondilisin otomobili çılgın bir halde bulunan halkın ar?sında mÜKkülâtla ilerliyordu. M. Çaldaris, General Kondilisi evinin balkonunda karşıladı ve halkın alkisi bitince, Bakani heyecanlı kelime • lerle tebrik etti. Halk, Başbakanınm i. ME\\ON sinı temin için konuhnuş olan kapat ma mecburiyeti kalktı diye bu mesele nin kat'iyyen halledildigini zanneder 1er. Bu, büyük bir hatadır. Boğazlar açilmiş fakat ayni zamanda gayriaskerî bir mabiyet ikti«ab etmijtir Türk ler, buralarda ne daimî tahkimat vü cude getirebilirler, ne de hatta ica bmda müdafaa esbabmı hazirlayabilirler. Bu suretle, İstanbul herhangi bir anî taarruzla ele germek tehlikesine maruzdur. Hatta hükumet merkezinm Anadolu yaylalarina naklinde amil o (Arkası sekizinci uıhifede) ııiHiııınıımmıııııııımıııııımnıııımı» 6E0Z MAZ1 TA AEPOnAANA MAI IKOPniZÖVN TON 9ANAT0N EISTOYSnPOAOTAS Yusuf Akçora gömüldü . ^ Cenaze bütün Üniversitenin iştirakile kaldırıldı ve Üniversîte meydanında merasim yapıldı ııııııııiiıiıiiiııııı..mnııııııı Maziye kısa bir bahş Asilerin Bvlgaristana ütica eden Başku. mandant General Kamenos sözünü arkası gelmiyen «yasa» larla kesiyordu. General Kondilis, cevab verdi ve bundan sonra Devlet Bakani General Metzksas, Bahriye bakani M. Dus • manis ve Hava bakani M. Scbinas nutuklar söyledilpr. .^ **%? = M: Çaldaris şunlan söyledi: « Halkın huzur ve refahüe nıyan felâket adamlan, iki sene e v « l şimdiki hükumete, 4 sene süren Uraf ve •uastimaller neticçsinde tamamca k sahijede) t "ınünteşir Ellinikon Mellon gazetesinin taarruz başladığı gün neşrettiği nusha Venizelos, iki sene kadar evvel yaanlasılmısbr. Bu tüccar bilinenlerin ispılan umumi intihabda ekalliyette kalyan hareketinin ejebaşılanndan kadro dığmı anlar anlamsz daha intihabat \Arkast altıncı sahifede\ neticesi resmen tebliğ edilmeden Plastıras hareketmi ortaya atrmstı. Ken disi BaşvkildL Maceraperest Generele diktatörluk ilân ettirdi, hükumeti onun eline teslim etti. Fakat bütün kumandanlar onun gibi hareket • etmediler. Plastıras yirmi dört saat zarfında Yu nanistandan kaçmağa mecbur edildi. , Plastrrasın akıbetini gören kurnaz Venizelos sureti hîktan görünerek kolları srvayıp tavassuta geçti. Kendisine saddc diye bildiği generallerden teş kfl ettirdiği bir kabineyi iktidar mevkiine getirdi. Fakat bu kabine de Venizelosun zannettiği gibi tutunamadı. tntihabatta ekseriyet kazanan ahali fırkasınm yani Çaldarisin iktid?r mevkiine gelmesme köprülük yapmif ol du. Korgeneral Kenan Cenazesi bugün askerî merasimle kaldırılacak Sağda Üniversite Rekötörü Cemil Bttge nutkunu söy lerken, solda ve aşağıda ce. naze merasiminden iki intiba İstanbul Edebiyat Fakültesi ve Ankara Hukuk mektebi profesörlecinden Yusuf Akçora için Üniversite büyük bir cenaze mera simi hazırlanuş ve merhuın ıhti falâtla kaldi'/ıhp defsıedilmiştir. Cenaze, Haydarpaşadan vapurla Sirkeciye, oradan da btnlerce Uni versiteli gencln omuzlarmda Sul tanahmede getirüerek nrmazı kılın dıktan sonra gene ellerde Beyazıd meydanmda Üniversite kapısınm önüne götürülmüştür. Bilgm bir tarihçi idin. Sen yuruda, vazifeye bağlılığın, takib fikrinjı, yurdseverliğin, ulusseverliğin bir örneği idm. Ezelden hürriyete bağ lıhğın, istibdad idaresinin hosuna gitmemis ve seıti süc^.n etmlşlerdi. tstiklâle bağlılığın ise, kara gün lerde 4^?i Ankaraya çekti. Sen o\Arkası altıncı sahifede] tki sene saren hazırlık Venizelos o gündenberi her ne pahasına olursa olsun hükumeti tekrar ele geçirmek fikrinden feragat etroe miştir. Plastnssı seven zabitlerle bir Uk$e müteroadiyen bunun içtn hnztr.••*•. Ms yapmıştır. Bu uğurda pek cok ta pamlar sarfetmiştir. . Plastrasm bundan Orî ay kadar ev vel Bnlgaristana gelip orada tüccar namı altında Yunanist^ndan gelen üç kişi ile görüştükten sonra tekrar Kan şehrine döndüğü yapılan taiıjtikattan Rektör Cemilin hitabesi Burada evvelâ Üiveı/site namma Rektör Cemil Bilgs bir hitabe irad ederek ezcümle demiîtir ki: 11%;.* Profesör Akçora Yusuf!.. ' Tabutunun önünd'e sonsuz b"ı say^ı ile iğiliyoruz. ; Akçora adını yurdda herkes bilir ve sayardı. Omun için yurdun her yerinde heı.kes onun ölümile simdi benim duyduğum. acıyı duymaktadır. Akçora Yusuf! Sen değerli bir profesördün. toıanlt bir Türkçü idin. VENİZELOSUN YAPTIKLARI Venize'osuri 1914 tem nvjzundan itibaren yap • tıklarini gösterir çok kiy metli bir tarihî ve siyasî tefrikayı pek yakmda nesre ba;Iiyacağız. M. Çİ I Korgeneral Kenan Diyarbekirde vefat etmis ve cenazesi dün «ehcimize getirihnis o lan Korgeneral Kenan, bugün 11 de askerî merasimle defnedilecekt'c. Generalin hal tercümesi beşinci sahifemizdedir.