19 Ocak 1935 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Camhtrriytt" 1 Ikinrikânun Jurklerle Süngü Süngüye No. 77 Nakili: A. DAVER Çanakkalede f Şehir ve Memleket Habeıieri ) Konyayı kuraktan kurtarmak için... Vilâyet Meclisi değerli bir karar verdi Siyasîicmal Memel meselesi ar meselesinin halli üzerine garbî Avrupada ve bilhassa Fransa ile Almanya arasında arazi meselesi kalmamıştır. Versay muahedesile Belçikaya ilhak edilen Molmedi ve Eupen arazisindeki Alman ahaliye fevkalâde iyi muamele yapılmakta olduğundan simdilik bu küçük mintaka bellibaşlı bir mesele te» kil etmiyor. Bilâkis Avrupanm sarkında gerek arazi gerek siyas! teşekkül meseleleri büyıik ehemmiyet al maktadır. Versay muahedesile şarkî Pru»yadan aynlarak idarî muhtariyet verilen, fakat Litvanyanın hukuku hükümranisi altına konulan Me mel arazisi vaziyeti bundan sonra bütün Avrupanın değilse de sarkî Avrupanm sulhunu tehdid edecek bir şekil alıyor. Burada nüfusun ekseriyeti Almanlarda olduğundan mahallî muhtariyeti idare eden Directoire heyeti daima Alman ların elinde idL Diğer taraftan Litvanya hükumeti burasım millileştirmek için valisi vasıtasile mahallî idare üzerine mütemadiyen tesir ve tazyik yapıyordu. Son alman Directoire heyeti azalan memlekette ihtilâl çıkararak burasmı Almanyaya ilhak etmek te sebbüsünde bulunmakla itham edildiler ve Litvanyanın merkezi Kovnoya götürülerek muhakeme altına alındılar. Memel Almanlannın en manıf sahsiyetlerinden seksen kiçinin yabancı bir yere götürülerek gizli surette muhakeme edilmesi Al manyada galeyan hasıl eylediği gibi mütemeddin garb memleketle rinde de infial uyandırmıs.tır. Hatta lngilterenin en maruf avukat ları maznunlan müdafaa için Kovnoya kadar gitmişlerdir. Litvanya hükumeti İngiliz avukatlanmn müdafaasına müsaade etmedikten başka bunlan hudud haricine çı karmağa tesebbüs etmi^tir. Lit vanya hükumetinin bu tarzı ha reketi Ingiliz efkâri umumiyesi üzerinde büsbütün fena tesir yap mıstır. Alman Directoire Key«tl vatana hiyanet cürmü ile itham edilerek işten uzaklastırıldıktan sonra Litvanyalılardan mürekkeb bir heyet teşekkül etmişti. Fakat bu heyet Litvanya hükumetinin bir aleti olup Memel halkını temsil etmediğinden Ingilterenin ve diğer bü yük devletlerin kirazını celbeylemiştir. Bunun üzerine bu heyet istifa etmiştir. Yeni heyeti teskil edecek olan mahallî Diyet mecli sindeki ekseriyet sahibi Alman fırkası, Alman heveti azalan hakkında yapılan takibab haksız ad dedip hükumetle tesriki mesaide bulunmaktan imtina ederek boy kot yapmıştır. Ekalliyette bulunan Litvanyalı fırka dahi mukabil boykot ilân etmiştir. Bu suretle Me melin idaresinde büyük kançıklıklar hüküm sürmektedir. Garbdeki büyük devletler vakit ve zamanile içleri düzeltmiyecek olurlarsa Memel meselesi Âlmanyadaki heyecan ve paleyandan dolayı şarkî Avrupa sulhunu tehlikede bırakacaktır. MUHARREM FEYZİ TOGAY Brüksel sergisi Dün Tahrandan gelen Komiserin beyanatı İngîliz ordusunda Ege adalarından ve Filistînden toplanmış birçok Rum ve Yahudi efrad vardı! Konuşur gibi değil; nefes ahr gibi: Ben öleceğim... dedi. Canımın çekildiğini hissediyorum... Aileme haber veriniz... Bir Kıçkınk sözünü kesti: ... Cebimden kâğıdlanmı alınız... Zavallı anneciğim... Sonra sustu ve baaı omzunun üsLüne düstü. Yüzü ve göğsü şimdiden ölü mün işaretlerini taşıyordu. Takalîus eden elleri kan lekeli kaputunun eteklerini burusturuyordu. Talihsiz yavrucağı bir çadır bezinin üstüne yavaşça ve ihtimamla yatndun ve son arzusunu yerine getirmek için cebinden cüzdanını çıkanp aldım. Bu zavallı küçük cüzdan, sev diklerinden bukadar uzakta ölüp gidenin bütün sefkat ve muhab • bet hazinelerini taşıyordu. Biraz sonra, ne bir can çekiame hmltısı, ne bir s.ikâyet feryadı çıkarmadan oldü; kanı ruhundan akıp gitmif ti. Olünün arzusunu yerine getirerek cüzdanını bir mektubla bera * ber Cezayirdeki ailesine gönder dim. Sevgili annesine yazdığım bu teselli ve taziye mektubunda, oğlunun son düsüncesi kendisi ol • duğunu bildirdim... Talihtiz gencin, eebinde dura dura sararmıs. ve eskimis. zavallı kâğıdlannı bir zarfa koyarken, belki o anda, sevgili Jeanlannın • mektublannda ona öyle bitab ediyorlardı ne yaptığını düşün » mekte olan Cezayirdeki talihsiz aileyi hatırladım. Sevgili Jeanlan • nın üstüne ölümün kara kapılan nın ebediyyen kapandığinı çu dakikada hatırlanna bile getirmiyen bu bedbaht aileye acıdım, acıdım... Gece olmağa başlamıştı. Akşamın mor karanlığı ağlıyan tabia tin ve ölgün, gamlı yüreğimin üstüne çöktü... Ege mıntakasında ipekçilik Yapılan tetkikat çok iyi neticeîer verdi (Bizim vesikalanmiza «fore 22 ıra yıs giinü Franslzlar sabahln 8 inden akşamın 5 buçuguna kadar Seddilba hirde 7 nci flrkamızln cephesine gayet çiddetli ve devamlı taarruzlar japmlşlarsa da muvaffak olamamişlardır Bizim 43 şehid ve 428 yarallmiza nıu kabil düşmanın, 7 nci flrka r»porlarl na nazaran, 2000 den fazla ölüsü meydanda kalmısu. A. D.) kidler, muahezeler, nekadar haklı olursa olsun, gidenleri geri getiremez, ölenlere can veremezdi. Denizaltı Gemileri Silâh başına! Boğazda bir Al man denizaltı gemisi göründü. Siddilbahir koyunda yatan üç büyük Fransız nakliye vapuru he men demir alıp tam yolla Mun dros Iimamna kaçtılar. Anadolu sahillerine itabetli isabetsiz, lüzumlu lüzumsuz atışlar yapıp duran zırhlılar, neye nakliye gemilerinin yaptığını yapmı • yorlar? Bu ihtiyatsızlık ileride görüleceği üzere, kendilerine çpk ağır zayiata malolacak. 23 mayıs pazar Binnisbe sakin bir gün; Anadolu bataryalanndan az mermi yedik. Geceleyin Türkler, Hindli kıtaat tarafından tutulan mıntakaya hücum etliler ve onlardan müte addit siperler aldılar. Biraz sonra, Hindliler siddetli bir mukabil hücum yaparak kaybettikleri araziyi geri aldılar. Çok kanlı süngü muharebeleri oldu, iki taraf ta ağır zayiat verdi. Fransız karargâhındaki diğer bir zabitin Şarl Runun hatıratında bu 23 mayıs pazar günü için şu sa tırlar yazıh: «Bu sabah yemek yerken ka rargâh kumandanı söz istedi ve bize İtalyan meb'usan meclisinin harbe iştirak kararım ve sefirlerin geriye çağırılmasım bildiren bir telsiz telgraf okudu. Bu hab»r, uzun alkışlarla karşılandt. Bu su retle Avusturya ile Italya arasında harb tahakkuk etmiş oluyordu. Zevalden sonra iki süngülü nefer karargâha haki elbiseler ve ileri hatlarımızda casus diye tutulmuş küçük bir adam getirdiler. Sorguya çektiğimiz zaman bu herifin ıngiliz ordusunda mekkârecilik eden Filistinli bir Yahudi olduğu anlaşıldı. Filhakika Ingiliz ordu sunda Ege adalarından ve Filis tinden toplanmıs, birçok yardımcı Rum ve Yahudi efrad vardı. Ne fransızca, ne de ingilizce bilmiyen bu adamlar, boş zamanlannda dolaşırken işte böyle casus diye yakalanmak tehlikesine uğruyorlardı.» 24 mayıs, pazartesi Durup dinlenmeden ateş ediyoruz ve ekseriya Türklerin ateşini bastınyoruz. Bir yandan da erkânıharbiye, malum olduğu üzere, Siddilbahir köyünden ateş eden birinci takı mımızın daha ileri sürülmesi hu susunda bizi tazyik ediyor. Bunun sebebi, bataryamızın mevcudiyeti yüzünden, düşmanın mukabele bilmisil atışlan yapması ımiş. Yakında, herkesi memnun edeceğiz. Toplanmız için yapılmakta olan mevziler biter bitmez ileri gideceğiz. Siperler arasında yatan ve şişen ölüleri kaldırmak üzere Türklerle kısa bir mütareke yapıldı. \Arkast var\ Fasulye mevziine taarruz 22 mayıs cumartesi Fasulye mevziine karçı yeni bir taarruz bajladı. 176 ncı piyade, müstemleke piyadesi ve zuhaflardan mürek keb olan Bailloud fırkası, zuhaflar sağ cenahta olduğu halde, kemali cesaretle hücuma kalktı ve iki siper zaptetti. Saat 16 da Türkler harekete geldiler ve çiddetli mukabil bir hü cum yaptılar. İleri hatlardaki kıt'alanmunn cepanesi kalmamış gibi bir «ey; fakat Manastır plâtosunda cepane tevziine memur bir zuhaf bölükemininin bütün fecîakârlığına rağmen, ileriye cepane göndermek kabil değil I Kıtaaatımız çekiliyor, o kadar zahmet ve meşakkatle Ae geçir dikleri araziyi bırakıyorlar. Fakat aksam olurken yapılan son bir mukabil hücum üzerine iki taraf ta bir gün evvelki mevzilerinı tuttu lar. Cok ateşli olan bu muharebede 600 kişi zayiat verdik. ölüler arasında iki binbaşı ile bir de yüzbaşı var. General Gouraud, hücumu ev veîce tayin edildiği gibi tam öğ leyin değil de saat 11 de yaptır dığı için General Boilloudyu adanv akıllı haşladı. Taaarruzu, topçu ateşile hazırlamadan kıt'alannı hücum ettirdiği için de aynca tekdir etti. Fakat olan olmuştu ve bu ten Zelzeıe sahasınia feiâketzedelere yapılan yardım Galatasaraylılar Cemiyetinin senelik kongresi Geçenlerde lstanbula gelerek Tahrana giden Brüksel uluslar • Bursa (Hnsusî muhabirimizden) Konya (Hususî muhabirimîz arası sergi ko Vekâletin ipekçilik mütehassuı ve Burden) Konya Vilâyetînde yeni sene miseri Kont Adsa ipekçilik, Böcekçilik Enstitüsü Mü nin ilk. ve en canlı eseri, Vilâyet urien Vonder Burch diirü Dr. Tahir Ertugrul Ege mintaka • mumî meclisinin fevkalâde bir içdün şehrimizden sfle Antalya ve Trakya bavalUinde i timaa çagnlması ve bu ictimada geçerek memlepekçfliğin aldığı son vaziyet ctrahnda verilen kararlardır. Bu içtima, esaketine gitmiş iki ay kadar tetkikatta bulunduktan sen vilâyetin sulama işile alâkadar» tir. sonra sehrimize donmüstür. KendlsiTe du Umumî mecliste bu ciket mev • Kont Adrien görüstüğüm Dr. Tahir Ertugrul bana zuu bahsedilerek neticesi alındı. bir muharririm'tetkikatı neticesini anlatfa ve dedi Id: Toplantıda Vali Cemal Bardakçı ze şunları söy « Ege mıntakasında; Küçük Mennın baskanlıih altnda müzakere lemi»tir: Komiser Kont Adrien deres, Büyük Menderes, Denizli ve ye başlandı. Cemal Bardakçı mak • < Sergi ile alâkadar olmıyan Antalyayi ipekçilik bakimmdan çok sadı su suretle kısaca anlattı: bazi isler için Irana gitmiştim, Sermüsaid birer saha buldum. Buniardan < Konyamn yıllardanberi ge • gi önümüzdeki nisanda açılacağın* Küçük Mendreste ödemis ve Tire haçirdiği kuraklık mühim işler kar • dan derhal Brüksele donmek mec • valisindeki ipekbocekçiligi yeni alma • şıstnda olo*ugumuza şüphe bırak buriyetindeyim. Bu yüzden samimî cak tedbirlerle yakında büyük bir in mıyacak bir hal aldığmdan bu fevUteklerime rağmen güzel memie kişaf gösterecektir. kalâde toplantıya meeburiyet duy» ketinizde fazla kalannyacagıma cidBüyük Mendreste tpekçil& nokta • duk. tşimiz çok mühim olacak ve den acıyorırm. Türk tnhisar idaresi smdan birinci derecede mühim olarak vazifemiz o nisbette alâka istiye nin Brüksel sergisine istirak etmege NazüTi ve ücinci derecede Aydm ve cektir. Kuraklık, vilâyetin ziraî ve karar verdiğini memnuniyetle haber Muğla havalui geliyo^ NazOlide Boziktısadî durumunu tehdid ediyor. aldım. îktısadî sahada büyük adımdoğan ve Karacaso havalisi iyi bir inDarhğm onüne geçmek ve {Shretli larla üerlemtf olan Türkiye Cumhuri * kisafa namzeddir. Bilhassa Denizli çok Konyayı, çalukan Konyalılan gene yetyıin sergimize »îtirakmi büyük nazan dikkatimizi celbebni* bulunu • ve tekrar refaha kavu'turmak için bir sevinçle karşılanz. Ba istirak ne yor. Hatta istikbalde bir Bursa man kuraklıkla mücadele eylemekten kadar genis olursa, elde edilecek zarası alaeagi muhakkak olan Deniz • baska çare yoktur. faydanin da o nisbette artacafi mu Hnin bugnn bir ipekçilik sirketi de hakkaktır. Mücadelemize sulama ifile ba» • vardır. Ba şirketle yaphgım temasta hyacagız. Bunun için Tutlo suyuSergi yalmz ticarî, iktisadt n a önümüzdeki sene orada bir fOâtör fabnun şehre getirilmesi için boru lâ hiyette olmıyacak, ayni zamanda rŞcan açilacaguu ogrendighn gibi va • ztm. Bunu Belediye temin edecek. 500 senelik güzel san'at eserlerini ziyetin yavaş yavaş dokumaclhga doğFakat müteahhid borulan teslira et de toplu olarak gösterecekth'. San'at ru gittigmi de gordüm. Bu iş için bir mek için 75 bin lîraltk teminatı viprogram da hazuIanmiftir. Gerek De üstadlannm Belçika müzelerind* lâyetin tekeffül etmesini istiyor. Hu bulunan bütün eserleri sergiye nak niıli halkmin çalışkanlıgı, gerekse zi raî ve iktisadi vaziyetmin ipekböcek • sust muhasebetıin bu kefaleti üze • ledilerek seyircilere gosterile çiliğine pek müsaid olması bakımla • rine almas» gerek. cektir. Sergiyi idare eden heyet raeya • rmdan buraya ehemmiyet veriimesi lâIkincisi, şehirdekî su yollanmn nmda Türkiye Cumhuriyetinin Brük zım geldigi neticesine vanlmisttr. Şimonarılması için Belediyenin millî diden oralarda dat tevziarma baslan sel maslâhatgüzan Emin Âli d« bu bankalar ve halkm ortaklıgile 200 mıs ve bu sene istihsal edilen ipekTer Iunmaktadrr. Bu itibarla Türkiyenin bin liralık bir sermaye Ue teşkil ey» (Bnldan) a gonderflmistir. Bp ipek • Brüksel sergisinde azamî kolaybk liyecegi şirkete hususî muhasebe ler Bnldanda mensucata sarfedümek göreceği tabiidir.> nin de ortak olmasıdır. tedir. Antalya mıntakasında zaten m e v Üçüncü mesele; Akşehirden E • eod olan ipekçilik gitttkçe inkisafa doğreğliye kadar olan mmtakada açıkrn flerlrj'or. Antalya kozalartnm bir tan ve yeraltından akan sular üs • kısmı Bursaya gönderflerek burada tünde fennî arastırmalar yapıla muamele gorüyor. O mintakadaki i bilmesi içm getirtilecek su mühen • pekböcekçfliği mektebinin de bu tnld dislerinin masraflarını karşilamak şaf ve muvaffakiyette bir hissesi var üzere muhtelif fasülardan bir mikdır. Trakyada ipekçilik oldukça flerfe tar paranm sarfına mezuniyet ve miftir. O havalideki vaziyetin günden rilmesidir. güne verimli bir mecraya girmekte olDördüncü mesele; bu nnntakada duğunu görd&m. yapılacak baraj, kanal ve sair ameNeüce itibarile memleketin en re liyat için sarfedilmek ve beş, altı yizli mmtakalannda ipekçSik hem tü • yılda odenmek üzere vilâyetin 200 ratîe mkuaf edebüccek, hem de ba habin liralık bir istikraz yapmasma vali aiıalisi mevcud mahsulîerinden bajsalâhiyet ve mezuniyet vermektir.» ka yeni ve emegile masrafı az bir raahBu dort mesele Umumî mecliste sul afarak daha geniş bir refaha kavuhararetli bir surette müzakere edilsacaklardir.» Dünkü teçimden bir gorunuş di. Muhtelif hatibler Konya için haMillî Türk Talebe Bİrliği yeni Musa Ataş yatî bir mesele olan bu mevzu üs • idare heyeti seçimine t\ n de Hal • tüır.de hemen herkesin ittifak ede kevtade devam edilmi?tir. Dün utnADLtYEOE ceğini söylediler. tstenen salâhiyet dık açılmış ve reylerin tasnifine ve mezuniyetler verildi. baflanmışsa da binlerce reyi tasnif Ondan sonra koyunculugumuzu etmek imkânı hasıl o!amamif ve tcra ilâmlarına yapıştınlacak oalâkadar eden kısma geçildi. Karlı bugün oğleden sonra 14 te gene Ian ceza evleri yapı pullarımn ilk zamanlarda hayvanatm soğuktan Halkevinde devam edilmek üzere muhafazası ve ölümden kurtarılması tasnif faaliyetine nihayet verilroiştir. partisi Damga matbaası tarafından hazırlanmıstır. Uç çesid olan bu için üç kazada fennî ağdlar yaptırılpullann üzerinde bes kuruşluklar • mau isi ileri sürülmüş ve buna da da Yedikule ztndanının, 100 kurusittifakla karar verilmiştir. Kültür Bakanı Abidin öztnen dün luklarda Eskişehir Temyiz sarayı Beş meseleyi beş karara bağlı • nın ve 50 kurusluklarda da tnönü sabahki trenle Edirneye gitmiş tir. yan Umumî meclis fevkalâde içti • koprüsünün resimleri bulunmaktaAbidin özmen Trakyada bazı tet mama nihayet vermiştir. Simdi fa • dır. kikatta bulunduktan sonra, pazar aliyet sirası tam salâhiyet ve me veya pazartesi günü lstanbula dozuniyet alan vilâyet Daimî Encü nerektir. menine geçmiş bulunuyor. Kültür Bakant Edirnede M. Ayael Cumhurîyet Gencler Mahfüi taEdime 18 «Hususî muhab'r>mtz • rafından dün saat 15 te Beyoğlu MVTEFERRlh den» Kültür Bakanı Abidin özmen Halk Fırkasında güzel bir temsil yaninda orta tedrisat omum rr.üdüru verilmistir. Evvelâ «uzun seneler • Hasan Âli ve kalemi mahsus müdüra den sonra» adlı bir facia, ondan sonAdıl olduğu halde Edirneye gelmis ve ra da «Yapışkanlar» namında bir Karaağaç durağmda Umumî Mufet • perdelik komedi oynanmıstır. Marmara adası ve Erdekten getiş, Vali, Firka ve Belediye Başkan Cumhariyet Gençler Mahfili bunlen malumata göre sarsıntılar ha • ları, Maarif Müdürü ve muallimler tadan sonra on beş günde bir defa fif ve uzun fasılalarla devam et rafından karşiIanmişUr. Kültür Bakanı mektedir. Yardım heyeti halkm yer burada iki gün kalacak ve bülün roekbu gibi parasız halk temsilleri ve • tebleri teftiş edecektir. Kadri Oğus lesmesi ve iaçesi işile meşgul ol • recektir. maktadır. Hilâliahmer gençlik teskilâtınm felâketzede çocuklara yaptığı beş yüz liralık yardım büyük bir sevinçle karşılaamıştnr. Yurdun birçok yerlerinde de felâketzedelere yardım için para toplanmaktadır. Hareketiarzm ilk anlannda vi • Iâyetçe adalara gitmesi emredildiği halde bundan istinkâf eden bir belediye doktoru açıga çıkarılmıstır. Bandırmadan yeniden adalara çadır ve yiyecek gcaderilmiştir. Talebe Birliği seçimi usza evleri yapı pulları Kültür Bakanı Edirneye gitti Gençler mahfiiinin lemsilleri Manisada hayır sahibi vatandaşlar Manisada kerested Maksudun 81 • müf kardeşi değerli doktor Servetin ailesi okulda okuyan 3 0 0 yoksul yav ruyu ber yd oiduğu gibi bu yd da bütün takunfle giydirmiştir. Mezartnda bile soy çocuklam» ko • ruyan faziletli Türk doktora Ulu Tan • rı rahmet etsin. Bu kiymetli aflenrâ yasiyanlarmı sonsuz tebrsk eder, varhklarile ögünç duyanz. Gene Manisada Ahmed Mhat mek • tebinde 50 yoksul yavrunun beş ay «V cak yemeklerinı veren mohasebei ba • susiye müdürü Nafiz, Hâşimz«de Tevfik, alay kâtibi Zühtfi, otomobOd Sabri ve tbrahimi de takdir ederu. 50 çocuk giydiren hayırsever bir yurddaş m Londra Elçimiz geldi Londra büyük elçimiz Fethi dün aksam Ege vapurile ve Mısır, Pire tarikile tstanbula gelmiştir. Fethi pazartesi günü Ankaraya gidecek ve bir müddet orada kaldıktan sonra gene Londraya dönecektir. >> * J Cumhuriyet Nüshası S Kuruştur j Törkiye Göztepede Rıdvanpaşa sokağında 18 numrak koçkte oturan Devlet Demiryollan inşaal müteahhidi mühendis Nacı Demirağ, seker bayramı münasebetile Erenköy dördüncü mekteb talehcsinden 50 talebe ile üç hademeyi, Kayseri fabrikası mensucat ve Beykoz fabrikası ayakkablarile tepeden tırnağa kadar giydirmiştir. Mekteb idarssi bu hayır sever zata teşekkür etmpktedir. Yukarıki resim sevindirılen yavrulan göttermektedir. Harîç Gayrimübadil bonoları yükseliyor Galatasaraylılar Cemiyeti kongresi dün cemiyet merkezinde toplanmif, idare heyeti raporu okuyup kabul edildikten sonra yeni idare heyeti seçilmiştir. Yukanki resim dünkü kongrede bulunanlardan bir kısmını gostermektedir. GayrimübadiIIerin işlerinin su • rüncemede kalmaması için yaptık • ları yeni komisyondan sonra işleri yoluna girmis ve bono fiatleri de yükselmiştir. Bugün bonolar 22 liraya satılmaktadır. Birkaç gün için* de daha fazla yükaeleceği ümid edilmektedir. ssraiti • '^' B ^™ 1700 K 1450 800 yoktur Seneiik 1400 Kr. Seniik Albayhk 750 Üç ayhk 400 Bir avbk 150 .