13 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

HAYAT Ansiklopedisi nci cüzü çıktı Ankara Sergi Evi ve bu seneki Ankara Sergisi u sene Cumhuriyetin on birinci yıldönümü şenlikleri arasında açılan Ankara Sergisi kendi başına bi. hâdise teşkil edecek ehemmiyeti haiz oldu. Bunun ilk sebebi Sergi Evinin kendisidir. Ankarayı süsliyen bu güzel bina en kıymetli biı memleket işinin bundan sonra her zaman hay di hazır yayılma ve görülme yeridir. Artık ülkenin bir noktasmda sergi işi şuraya buraya sığınır serseri seyyah olmaktan kurtulmuştur. Darısı İstanbulla İzmirin başına. Sergi yapmak çok faydalı birçey, bu maksatla mahbus sergi evlerine malik olmak ta adeta başka türlüsü düşünülemiyecek kadar zarurî diğer bir şeydir. üstelik Ankara Sergi Evi çok iyi de yapıimıştır. Bu Evde güzellikle sağlamlık ve işe elverişlilik bir arada toplanmıştır. Bu, bir eserdir. Memlekete böyle bir eser kazandırm^ olanları takdir ve tebrik etmek lâzımdır. Söz sırası sergi bindsmda iken kaydetmiş olalım ki bu binanın sonsuz gelecek yıllarda şimdiki kıymetini daha ziyade artırıp gidebilmesi için şimdiden etrafında kâfi bir boşluğun oııa maledilip muhafazasmın temini lâzımdır. Bugünün ihtiyacına yeten bina yann için küçük, yarınlar içinse çok dar, adeta minimini biışey kalabilir. İleride bu bina, ihtiyaç göriildükçe, yavaş yavaş genişletilecek ve büyültülecektir. Gelecekte öyle S3rgiler olabilir ki binaınn etrafındaki boşluklarda yapılacak, hatta muvakkat, inşaatla ikmalini zarurî kılar. Her ihtimal gözönünde tutularak binanın etrafınJa lâakal dbrt beş misli arsa şimdiden buna bağlanmış bulunmalıdır. ışte ilk örneği Ankarada yapıldı. Bunun ikinci ve üçüncüsünü İstanbulla İzmirde vücude getirmek için artık daha ziyade gecikmeyiz sanırız. Bir ulusun maddî, manevî faaliyeti zanıan zaman ve mümkünse daima! muvakkat veya daimî sergilerde herkesin gözü önüne konulmuş olmahdır. Bunun böyle yapılması binnefis o faaliyetler kadar ehemmiyeti haiz bir meseledir. Işlerin ileri gitmeleri onlann görülmelerine ve bilinmelerine bağlıdır. İstanbulda Çırağan sarayının bir sergi sarayı olarak ihyası lüzumunu bir hatıra olarak buraya kaydediyoruz. Türkiyenin uluslararası (beynelmilel) sergisı en müsait olarak İstanbulda kurulabilir. Güzel bir sergi sarayı bu işin muvaffakiyetinin bellibaşlı amillerindendir. Kaldı ki biz sergi işinde uluslar arasından evvel ve ondan ziyade ulusal (rmllî) vaziyetimizi dikkate almağa mecburuz. Türkiyede içpazar bizim henüz yeni yeni ele aldığımız bir mevzudur. Halbuki nvllî iktısat hayatmda içpazar, şüphesız pazarlann en mühimmidir. Evvelâ odur, sonra ötekileri. Bina kısmı geçildikten sonra Ankara Sergisi, sergiciUk itibarile de bu sene kendi evinde pek aceleye gelmiş olmasına rağmen umumî surette güzeldir. Şimendiferle rimizin tarife kolaylık'an da yardım ederek her taraftan Ankaraya koşmuş olan millî sanayırilerin odetleri hiç te az değild"\ Henüz daha ilk merhalelerdeyiî. Sergi bermutat alışveriş yeri bir üanayır oldu. Bu, büyük bir noksandır diye üzerinde fazla durmıyacağız. Sergiciliğin bizde bir teVâmül devresi geçireceğine kanaal getiriyoruz. San'atkâr öyle de olsa marifetini göstermiş bulunuyor. Sergidc eşyanm bütün evsaf ve şeraitile yalnız gösterilmekle iktifa olunduğu ve bunun yettiği günîeri de göreceğiz. Buna rağmen sergide yalnız gösterme maksadile vücude getirilmiş kısımlar da vardır. «Lo2andan evvel ve sonra» kısmmda Millî lktısat ve Tasarruf Cemiyeti gözleıe çarpan büyük bir mukayese canlandırmak istemiştir. Maksadı ve onun yolundaki çalıştruyı övmek icap eder. Ortaya konuîan eserin maksada göre insana şöyfe böyle 67 NO. 3 7 7 I Telgraf ve mektnp adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul, No. 246 Sflll I 3 TeŞriIllSani I 9 3 4 Telefon: Basmuharrir ve evl: 22366, Tahrir heyetl: 24298, tdare ve matbaa kısmlle Matbaacılık ve Neşrlyat Şirketi 24299 24290. umhuriy HAYAT Ansiklopedisi ncı cîlt hazırdır. Cfizlerinizi blr an evvel dltletiniz 6 Meclisin yeni intihaba karar vermesi muhtemel görülüyor Tahmînlere göre Meclis, aybaşmda intîhabın yenilenmesini kararlaştırarak tatîl yapacaktır Yeni Meclisin martta i ç t i m a edeceği söyleniyor înbîsarlar ve Ziraat Vekâletlerinin lâğvi şayiaları tekrar çıktı Mutlu neticeler Ihraç eşyamızın satışı ve fiati artıyor! Muhtelif sebeplerin yardımile bazı emtianın kıymeti, hatta iki misli derecesinde yükselmiştir Buhran sene lerinde, muhtelif sebeplerle, kıy metlerinden mü • him bir kısmmı kaybe<îen ih raç maddelerimizin birçoğu, hükumetimizin hariçle yaptığı müsait anlasma • lar ve içeride aldığı tedbirlerIe son zaman • larda çok kıy • metlenmişlerdir . Bilhassa yeni ih raç mevsiminin Ltmanda bir başlangıcındanberi görülen yükseime bütün memleketi sevindirecek derecelere çıkmıştır. Bunlardan bazılarının son aylardaki fiat vasatilerile geçen se • ne ayni aylarm fiat vasatileri karşılastınldığı zaman bu vaziyet sarahaten göriilmektedir. Alâkadarlar tediye ve ticaret muvazenelerimizin bu sene lehimize büyük bir farkla kapanacağım tenrin etmektedirler. Ticaret Odası meclisi »on gün vapttra ihraç eşyamız yüklenirken Belediyelere tamim gönderildi Dördüncü Büyük Millet Meclisi içtima halinde Ankara 12 telefonla IMleclisin bugünlerde intihabı yenileme kararı vermesi çok muhtemel göriilmektedir. Bunun esbabı mucibesi sudur: Malumdurki 1935 bütçesi Mecliste mayıs ayı içinde kabul olunacak, Meclis bundan sonra yaz tatili yapacak ve eylulde müddeti bittiği için yeni intihap icrası lâzım gelecektir. Halbuki 1935 bütçesinin yeni Meclis tarafından tetkik ve tasdiki, daha muvafık görülmek • tedir. Bundan maada nisanda Fırka kongresi de toplanacak, bu kongrede memleket meseleleri gö rüsülerek muhim kararlar verilecektir. Binaenaleyh Fırka kongresinde esasen I üddetleri bitmek üzere olan mevcut Meclis azası yerine yeni Meclis azasının bulunması çok muvafık olacaktır. Bu ihtimaller ve rivayetler. hakkında salâhiyettar makamata sordum, bu hususta şimdiden söylenecek birsey olmadı&ı cevabını verdiler. Tahmînlere göre Meclis birincikânunun ilk haftasına doğru intihabı yenileme kararı vererek tatil vapacak, ikincikânunun birinden itibaren yeni meb'us intihabına ba«lanarak intihabat şubat nihayetine kadar ikmal edilecek ve yeni Meclis bir martta içtirnaa davet ohınacaktır. Bu suretle yeni bütçe yeni Meclis tarafmdan tetkik ve tasdik e • l dilmiş olacaktm. lerde iki hafi içtima yaptı. Aldığımız malu..ıata göre neler görüfül • düğü gizli tutulan bu toplantılar da Oda tetkikat subesi tarafmdan bu hususta hazirlanan bir rapor tetkik edilmiştir. Daha bazı tedbirleri de ihtiva eden bu rapor tktisat Vekâletine gönderilmistir. Diğer taraftan Oda istatistik subesi ihraç eşyamızın bu yükselişini rakamlarla tesbite başlamıştır. Oda bu etüdiinü bilâhare nesredecekthr. [Mabadi dorduncu sahifede] Ankara Sergi Evindej Sümer Bank standı Sümer Bank fabrikalarının mamulâtile «İşte bunlar Türk malıdır» diye iftihar edebiliriz İnhisarlar ve Ziraat Vekâletlerinin lâğvi şayiaları Ankara 12 (Telefonla) Deve • ran eden diğer bazı sayialara göre inhisarlar Vekâleti lâğvedilecek Gümrük isleri, Maliye, tnhisarlann isleri de Ik • tısat Vekâletine ve Sümer Baııka raptolunacaktır. Ziraat Vekâletinin de kaldırıiarak ziraate ait îslerin tktısat Vek?J«tine verileceği söyleniyor. Bu rivayetlerin ne derece doğru olduğu ancak martta anlatılabilecektir. Ankara 12 (Trlefonla) Dahili ye Vekâleti yenî ıneb'us intihnbah yapılması ihtimaline karsı ihtiyatî bir tecbir olmak üzere Belediye bütçelerine bu iş için kâfi tahsisat komıltna aını şimdiden alâkadarlara tebliğ etmiştir. Iskân siyasetimizin 11 senelik semereleri Dahiliye Veldli dün Mecliste, Refik Şevket Beyin muhacirlere dair sualine cevap verdi Ankara 12 (Telefonla) Meclis tmgün saat üçte Hasan Beyin riyasetin de toplandı. Reis, Refik Şevket Beyin sual takririne Dahiliye V kilinin cevap vereceğini söyledi. Dahiliye Ve Refik Şevket Bey kili kürsüye ge(Manisa) lerek hulâsaten şunları söyledi: « 923 tarihinden 933 tarihine kadar Türkiyeye gelen muhacirlerin miktan mübadil olarak 99,709 evde 379,913, mübadele ııı Sar meselesi * Vukuu beklenen karışıklıklar Reisîcumhur Hazretleri Sümer Bank standında Ankara 12 (Hususî) Sergi evin • de üst kat salonun nihayetiendiği ya • nm daire şeklindeki kısım, Sümer Bank fabrikalannın güzel ve sağlam islerüe bezenmiştir. Bu işler, yarın sergi ile birlikte, buradaki camekânlardan kal kacakbr; fakat memleketm her ya nında, hergiin daha mükemmellesen esleri görünecektir. Sümer Bank, bu standına, Hereke yünlü ve ipekli mensucat, Fesane yünlü mensucat, Bakirköy bez ve pamuklu mensucat, Beykoz deri ve kundura fabrikaları ve Bünyan yünlü mensucat ve halı ipliği fabrikasfle gelmistir. Be zin, kumaşların, deri işlerinin, ayakkabınm en sağlamı, en ucuzu, en çesitü • si buradadır. Fabrikalar, alıcının kar • sısına doğrudan doğruya birer satıcı halinde çıkmıslardır. Her köşe, bezen • diği mallarla haklı olarak öğünüyor. Bugünkü beğrnilen işler yannın daha çok beğenilecek islerinden birer işa • ret gibidir. Sümer Bank standı gtbi fabrikaların mallannı teyhir eden paviyonlar da tertiplerinin güzelliği itibarile büyük takdiri celbetmiştir. Fakat bu standda en hosa giden sey, fabrikaların teşhir ettikleri ve sartıklari mallardir. Hereke ile Fesanenin şayaklari, serj leri, çülakileri, triko kumaslan, fan [Mabadi beşinci sahıfede] sahası haricinde gelenîerin miktan 58,027 evde 248,392 ki umumî yekun olarak 157,736 evde 628 bin 305 kişidir. Bunlara 107.564 ev, 16,315 arsa, 15,20" dükkân, 6,230,971 dönüm arazi verilmiştir. Mübadillere verilen muhtelif renkli bonolar bunun haricindedir. Bu bonolann yekunu da 6 milyon liradır. 1 haziran 1933 ten 1 haziran 934 e kadar gelen n'uhacirlerin miktan da 3,018 evde 15.319 nüfustur. Bunlann 1,383 ü Yugoslavya, 4,743 ü Bulgaristan, 3,337 si Romanya, 4,248 i Rusya, 252 si adalar, 9 u Garbî Trakya, 1112 si Ingiltere hükumeti Fransaya endişelerini bildirdi [Mabadi altvncı sahifede] ııııımıııuıımımııııımmıııınmıımııııımıı uııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııııııııııııııııııııııııiMiıııııııııııııııııııııııııiıııııınıını bir fikir verdiği de mulıakkaktır. Ancak mevzu çok büyüktü. Daha çok düşünmek, daha fazla çalışmak ve hatta bu çalışmada birçok ehliyetleri bir araya toplıyarak uğraşmak için daha geniş bir zamana ihtiyaç vardı. Kend» kendine yetiyordu dedigimiz devirlerde Osmanlı İmparatorluğundan göstercbileceğimiz eserler sergide yerlerine konanlardan daha b^şka, daha kıymetli, daha yükrek eserler olacakü. Ulusal (millî) Türk kabiliyetimizin şahitleri oîan o eserlerin bir iki cami fotoğrarisile bir iki yatağan ve çini parçasındân ibaret ohnadığı malumdur. Yükselme ve alçalma sebeplerine tie kâfi isabetle işaret olunamamiftır. Lozandan berisi ise istiyebilecegimiz kadar sarih değildir, azçok mubalâğa edilmiş bir kübiklige boğulmuş ve bir parça da derme çatma olmuştur. Ancak bütün bunlann zaman darhğmdan ileri gelmiş olduğunu biliyoru7, ve bu noksanlanna rağmen «Lozandan evvel ve sonra» dan gene pek yerinde birşeyler anlıyoruz. H^lbet bunun kıymeti yok değildir, hatta az değildir. Sergide İş Bankası şubesi de daha ziyade demonstrasiyon yani gösterme ve anlatma tarikmi ihtiyar etmiştir. Bankamn memieket iktısadiyatında başanlmasını deruhde ettiği işler öyle üç beş camekâna şığabilecek şeyler değildi. Herkesinse bir sergi evinde cilt!erle kitap okumağa vakti yoktur Göstenp anlatmayı beş on dakikalık bir gezintinin çerçevesine sığdırabilmek îçin san'atkâr bir kafanm yoııılmasına ihtiyaç vardı. Tvîemlekette IMabadi üçuncu saftt/ede] Sar dan bir manzara: Sarbruhhen şehrinin umumî manzaran Paria 12 (A.A.) Havas ajansı bildiriyor: Maten gazetesinin Londra muhabiri, îngilterenin Sarda plebisist sırasında mühitn karga şalıklar çıkması imkânı Paristeki sefki vasıtasile Fractsa hükumetine bildirmis olduğunu haber veriyor. Muhabire nazaran, Ingiliz hükumeti ayni zamanda tngiliz hemse • risi olan Sar hükumet komisyocıu reisi M. Konks hakkında da endişe gostemiş ve mumaileyhin emni yeii için dört polis hafiyesi gca dermiştir. Oztürkçe Uçmakta Türk dili Tanrının ilk kulu olan (Atam Yalvaç) ın Türk olduğunu ve türkçeden özge (1) bir dil bilrrediğini dünkü bitik j'azıda okuyucularımıza anlatmıştık. Sözlenmize tutalga (2) olarak TebrizU Türk ozanı(3) Şükuhinin bu nesne için yazdıklarını anatiliriz. Bundan da anlaşılır, ki Türkellerinin her bucağında yaşamı? olan eski bilginler, ozanlar.ve başka kimscler hep Atam Yalvacın Türk c'duğunu biliyorlarmış ve bu inanıslarını da yeri geldikçe berkitiyorlarmıs (4). Atam Yalvacın Tanrıdan u|;ıadığı danlama (5) üzerine kerdisini uçmağın penceresinden loş karanhğa fulattığını dün yazmıgtık. Atam böylece çok korkmua ve çabuk kaçıp kurtulmak için pek telesmişti ( 6 ) . Bundan ötürü ae eli Hava ninenin elinden kurtuldu. Koca gövdesi kara ve ıslak toprağın üzerine yuvarlandı ve bayıldt. Akşam çağı kara bir crmanın ortasındaki geniş alanda gözlerini açınca kendini çmlçıplcik bir kılıkta bambaşka bir yerde buldu. Ditriyerek kalkındı. Ve korkudan gözlerini kapadı. Bu gördüklerini düş (7) sandı. Biraz sonra gözlerini bir daha açtı.. Bu gördüklerinin düş değil; gerçek olduğunu anladı. Ürkek bakışlarla dört çev[Mabadi üçüncü sahifede'i YUNUS NAD1 3 Oncfi s a U f e d e Avrupa yolundan notlar: Yazan Ismail Habip. 5 İ n d s a b l f e d e En asri ve hiç şaşmayan bir falcılık. Bursada blr lcöy bayramı. 6 n d sahifede Memleket hıkâyeleri Yazan' Fendun Osman