11 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

nTe§rmisani 1934 insan önce Maymun mu idi ? Yazam Hfiseyin Rahmi 38 bütün mallarınız sizin oLun.. SeAli Şeref Baba mülâhazasızfayi hatırla oturunuz b<ıba... lık bende değil affedersiniz sizde Baba itaati tanımıyan yeni dir. Bilirsiniz ki şeytan denilen, kafa... dinlerin uydurduğu bu mevhum mahluk yalnız ismen mevcuttur. Yirmi üç yaşında bir genHer kabahat ona atfolunur. Fakat cim... Babamın beğendiği bir kızkabahatler daima işliyenlerindir. la değil, kendi zevkimce bir güzelİnsan şeytan olamaz. Çünkü şey le evlenmek hakkına ınalikim. tan uydurmadır. Bir mevcudu gayHayatı tabiî kanunlann icabiie timevcude kalbetmek nasıl olabi muhakeme edemiyen eski kafa... lir. Bunu söyliyenlere gülmelisi Itaatsiz evlât son sözünü bitirir, niz. Maymunluğa gelince eğer biz kaçar. Babası arkasından koşar. insanlar maymun soyundan geli 29 yor isek hepimiz de maymun oğlu Oğullannın, kızlannın başlannmaymunlarız. İnsan neslinden tü~ da bu dedikodu yelleri eserken, remış isek hepimiz de insanız. Fi etraftan kendine avuç avuç iftiralozof Muallâ Efendi de beraber... lar, lânetler yağdırıhrken füozof heklu şemailce bizim gibi tasta • Muallâ Lâhuti Efendi kütüphanemam insan olan bir adamı insan sinde bütün bu dil tecavüzlerine, Lktaiı ıstisna etmek kabil olamaz.. gülünç ve acıkh dınltılara kulak• • Oğlum tevatüren şöyle deni larını tıkıyarak vurdumduvmaz ler» bırşeyin kımse aslını araştır bir sessizlikle çahşıyordu. Alrika, «iâk zahmetıne kalkışmaz. SöyleAsya, Amerika maymunlarınm iknene ınanır. Binaenaleyh bu filo lim ihtilâfından aldıklan tesirleri zcf olacak herif halk nazarında şeyiandır. Maymundur. Çingene arayordu. Eski dünya mayrpunlarından anthropomorph'laıın yani dır Işte bu kadar.. insana en yakın olanların dişleri Baba insaniyet ne çekiyorsa otuz ikidir. Kuyrukları yoktur. h^lkın ınandığı boş, gülünç, mu Kuynıklu cinsleri de bu uzun u5 r itikatlann yüzünden çekiyor. zuvlannı bir ağaç dalına sarıp Haİk 'bugün bana kertenkele, size kendilerini aşagıya bırakr«rak salkapiumbağa dese hemen bu hay lanamazlar.. Amerikan maymun \cniazia insanî hüviyetimizi değişlannın dişleri otuz altıdır. Ve kuyiitis rr.ı clacsğız? ruklannı bir dala sararak tepeaşa Safsataya kaçma... Safsataya kaçmıyorum. En ğı sallanabilirler. Afrika, Asya maymunlarının bu insanî istidatkoyu hakıkat söylüyorum. Filozof lan ve Amerikalı nesnasların bu Muallâfc,finsanların batıl itikat gerilikleri neden? Eski ve yeni tenle, kuduz taassuplarile güreşen dünyalann insaniyetle hayvanifazıİ haluk pek mübarek bir zat yetleri arasında makus biı nisbet tır İnsanlar maymundan azman görünüyor. Meselâ Asya ve Afrirnıdır? Demekİe büyük bir kaba kalılar medeniyet istidadınca Ahat işlemiş oİamaz. Bu nazariyeyi merikalılardan çok geridirler, fakendinden evvel ortaya atanlar yüksek filozof sayılıyorlar da bu kat maymunlarda bu hal aksi suaraştırma Türk âlemi için neden rette görünüyor.. Binaenaleyh inctnayet addediliyor? sanlann maymunlara ve maymunIann insanlara benzerlik nisb»tle Kırk dereden su getirmesıe uğraşma. O kızla evlenmene kat'îy rini bu eski dünya tipleri arasında aramalıdır. yan rızam yoktur. Vesselâm. Filozof Muallâ Lâhuti Efendi Baba evlenecek siz değilsi bu mukayeselerde iken karısı Müniz. Benim.. Her ne kadar sizin ride Hanım içeriye girrnek içîn dısulbünüzden gelmiş oğlunuz isem şarıdan bir iki tıktıkla müsaade isds beyinlerimiz, kalplerimiz, sinirtedi. lerimiz, midelerimiz bütün uzuvlarımız ayrılmıştır. Sizin yedikleFilozof cevap verdi: rınizle ben doymam. Benim bediî Gjr hanım gir... zevklerimden siz hiçbir haz duyKadın odanın sükutunu bozmazsınız. İkimiz de ayrı nyn müsmaktan korkarak yumuşak adımtakil birer fert olmuşuz. Niçin talarla ilerledi. biatin bu kanunile zıt gitmeğe uğFilozof Hayrola hanım?.. raşıyorsunuz? Hanım düşünceli bir çatıklıkla: Fazla söze kıymet vermiyo Hayır yalnız sizin dilinizde.. rum. Seni o kızla evlenmekten Ortalıkta böyle birşey yok. Herkat'iyyen menediyorum. gün başımıza sardıklan >cni bir Ben de sizin bu emrinizi katvak'a ile evimiz temelinden sallaiyyen reddediyorum.. nıyor.. Ali Şeref babasile yumruk Rifat Efendi oğluna hücum cyumruğa kavga etmiş. Kaçmış, der bir pozda iki yumruğunu habize gelmiş... Bahçede oturuyor.. vaya kaldırıp bağınr: Sefa geldi, hoş geld' Mert Ben de seni evlâtlıktan.. çocuktur. Ben o oğlanı severim... Ali Şeref babasmın bu gür seKavganm sebebi? sine kahkaha ile cevap verdi: Bizim kızı alacağmı söj'le Sulbî çocuğunu evlâtlıktan miş.. Baba, ana ifrit kesilmişler.. reddetmek ne demektir? Baba, siz Kıyame* kopmuş.. Bizinı bu madeğil beni Allah bile sulbünüzden gelmiş olmaktan çıkaramaz. Bu ol hallede kaç türlü şöhretimiz olduğunu biliyorsunuz ya. Şeytan, emuş bitmiş tabiî bir hâdisedir. cinli, maymun, çingene. ve daha Baba gene bağırdı: neler demiyorlar neleı.. Ben çıkanyorum işte... Filozof tahammüllü bir tebes Bu sözünüzün tabiî hâdise sümle: den hariç hasis bir manası vardır. Desinler, hanım desinler. Onu da söyliyeyim. Beni mirasıHalkm dediği hakikat olaydı bu nızdan mahrum bırakmak istiyordünyanın çarpık mihveti belki sunuz.. doğrulurdu. Âlemi, istedlğini söy İyi anladın... lemekten kimse menedemez. OnAli Şeref en müstehzi kahkahalar muzır şeyleri kendileıine faysını şimdi kopararak: dalı sanarak söylerler. İşte onun Bir çürük evle içindeki hıriçin bu âlem düzelmez. Halkı bu davattan beni mahrum bırakıyorfena âdetinden biz mi vaz geçiresunuz. Bu mahrumiyete ağlamam bol bol gülerim.. Ben Selâs>eyi dün bileceğiz? Bırak söylesinler... (Mabadi var) ya milyonlanna değişmem. Eviniz Öztürkçe bilmecemiz Yirmi beş kişiye mükâfat veriyoruz No. 5 Iktisat Işleri Dünya buğday vaziyeti Senenin bu mevsiminde buğday ijleri en çok cenup memleketleri tnahsulü hakkmda alınan haberlere tâbidic Avustralya mahsulünün biraz daha iyi gittiği, Arjantin re koltesinin fena olmadığı haber verilmektedir. Buğday ithal eden memleketlc^in talepleri azaldığı ve Fransa tekrar piyasaya satıcı olarak çıktığı için fiatlerdeki gevşekliği tabiî görmek lâzımdu*. Kanadadan Amerikaya buğday, arpa ve çavdar ithal edilmektedir. Mahsulünün son derece kıt olması dolayısile Amerikanın bu sene KÜİliyetli miktaclarda hayvan yemi ve buğday ithaline meobur kalacağı muhakkak addediliyor ki bu tarihte ilk defa görülen bir hâdise ola caktır. j Hicran Hanım Yeni bir varyete r L ir j 1r JL JL JL f Amerika, Avustralya ve Arjantinde bu seneki mahsul miktarı, ithalât ve ihracat yapacak memleketler valamn fena gitmesi bu mıntakalar mahsulâtına epey zarar yapmıstır. Bununla beraber bu tahribatın mevziî kaldığı, sark taraflarında vaziyetin fena olmadığı ve rekoltenin 124 milyon buselden aşağı düşmiyeceği bildirilmektedir. Arjantinde bazı yerletrde biraz soğuk olmussa da havaların tekrar düzelmesi mahsulün zarar görme sine mâni olmu?tuc. Arjantin bey nelmilel buğday piyasalarına fiat hususunda hâkim bir vazivette • dir. Elde pek çok buğday vardır. Ağustos basından birincikânun 934 sonuna kadar 2,000,000 ton sevki yat yapılacağı tahmin edilmistir. Yeni mahsul simdiye kadar iy:ce tahmin edilmetniş ise de, vaziyetin iyi olduğu ve rekolteyi bozacak hiç bi« hal görülmediği haber veriliyor. Bu sene Fransanın elinde müte • rakim pek çok buğday mevcut ol duğunu evvelce de yazmıştık. Piyasa Iarda Fransa daima satıcı vaziyetinde bulunuycr. Paristen alınan ha • beclere bakıhrsa mevsim basından simdiye kadar ecnebi memleketle • rine 270,000 ton Fransız buğdayı satılmıstır. Bu buğdaylar kâmilen 934 mahsulüdür. 934 rekoltesi için hükumetçe tesbit edilmiş olan ih raç miktarı 350,000 tondur. ttalyanın bu sene buğday satın almağa ihtiyacı vardır. Yetli mahsul geçen senekinden 1,750,000 ton daha azdır. Bu seneki rekoltenin 6,300,000 ton olacağı hesap edili yor. Dahilî ihtiyaç 7,600,000 ton dur. Elde geçen seneden kalan ih • tiyat mevcut miktaırı 700,000 ton tahmin edildiğine nazaran İtalya • nın bu sene hariçten lâakal 500,000 ilâ 600,000 ton buğday ithaline mecbur kalacağı istidlâl edilmektedir. FERtT Tayyare Cemiyeti menfaatine müsamereler verecek r L ır JL L ir ir j ı J r iır j L Arjantinde vaziyet Jj Soldan sağa ufkî: Üç gözlü birinci sıra: baştaki kıllar Yedi gözlü ikinci sıra: Yol gösteren Üç gözlü üçüncü sıra: Yürünen yer Yedı gözlü dördüncü sıra: Kurşun atan bir silâh Üç gözlü beşinci sıra: Sağın aksi Yedi gözlü altıncı sıra: Suyun akarken çıkardığı ses Üç gözlü yedinci sıra: Boş lâkırdı Osmanlıca bu kelimeleri bularak gösterdiğimiz sıralara koydunuz mu, soldan amudî yedi gözlü ikinci sırayı yukarıdan aşağı okuduğunuz vakit öztürkçe siyasî manasına gelen kelime çıksın. * Öztürkçe bilmecemizi halleden okurlanmızm bu zahmetlerine mukabil kendilerine birer hatıra takdim etmeği düşündük. Sekiz bilmeceyi doğru hallederek «Cumhuriyet öztürkçe bilmece muharriri» adresine gönderenlerden bir kişiye güzel bir mürekkepli kalem, diğer 24 kişiye ipekli mendil, para cüzdanı, dolma kalem gibi münasip birer hediye verilecektir. * Bilmecelerimizin halledilmiş şekillerini mükâfat kazanan karilerimizin isimlerini ilân ettiğimiz zaman basacağız. Amerika vaziyeti Kanada vaziyeti Yeni mahsul piyasalara gelmeğe baslatnıstır. Mahsulün yansı kaldırılmıstır. Eylul sonuna kadar müstahsillerin satışları 89 milyon busele baliğ olmus ve çiftçilerin elinde daha 142 milyon busel mahsul kaldığı hesap edilmiştir. Bu seneki rekolte 277 milyon buseldir kî elde geçen seneden kalma stok miktarile beraber Kanadada mevcut uımım buğday miktarı 286 milyon buşel olarak tesbit edilmistir. Bunun 55 milyon buseli tohumluk ve dahilî îhtiyaç için avrıldık • tan sonra geri kalan 231 milyon buselin mühitn bir kısraı ihraç edılebilecek demektir. Maamafih, son gelen malumata nazaran Kanada mahsulü bugünlerde epey mütees sir olmustur. Bu seneki hasılah umumiyenin 250 milyon buselden fazla olmıyacağı iddia ediliyor. Fransada vaziyet ttalyada vaziyet Hicran Hanım artitt kıyafetinde İlk güzellik müsabakasmda bi • rinciliği kazanmış, fakat evli olduğu içm güzellik kraliçesi intihap edilememiç olan Hicran Hammın bazı artistlerle birlikte yeni bir varyete heyeti teşkil ettiği, İstanbul ve Anadoluda Tayyare cemiyeti memfaatine müaroereler vertnek üzere Itanbul Tayyare cemiyetile bir mukavele imzaladığı haber alınmıstır. İyi ingilizce konuşan Hicran Hanım, memleketimizde müsan »relerini verdikten sonra bir filim mek üzere Hulivuda gitmek tindedir. Bir Amerikan filiro n *^» sesesinin hazırladığı bu filimde, zeybek gibi millî Tück oyunlan da buluraacaktır. Bu müsamerelerin ha sılatile kendi namına izafe edilecek bir tayyare ahnmasinı arzu eden Hicran Hanım, ilk müsamo. e^jni persembe aksamı Cumhuriyet Halk Fırkası Beşiktaş kaza merkezi bi nasmda verecektir. Gelecek hafta da Kaıadeniz sahillerinde bir turneye çıkacaktır. Avustralyada vaziyet Avustralyanm garp taraflarında tnahsule hastalık ariz olmus ve ha • Bugün son gttnden • istiSade ediniz. İRTİHAL Yeni eserler Ayın tarihi Bir halk şairi Resmini koy duğumuz genç Silvan halk sairi Sabri Yılmaz E fendidir. Aslı bir çoban olan bu çocuk, memlekette Cumhunyetin fe yizlerine bizzat hayatile bir misal teşkil etmekte olduğu için ken disinden bahse lüzum gördük. Sabri Yılmaz 20 sene evvel Silvanın bir köyünde dıinyaya gelmiştir. 6 ya şına geldiği zaman onu amcası çoban yapmıstır. Lâkin kürtçeden başka bir* şey bilmiyen Sabri daha o yaşta iken bu hayata bir türlıi alışamamış ve içinde henüz mahiyetini bile keşfe muk tedir olamadığı hislerin tesirile oradan oraya kaçarak kendisine yeni bir yol aramıştır. Nihayet bir gün Diyarbekire gelen Sabri orada gazete müvezziliği ve kundura boyacılığı yapmağa başlamıştır. Bir mıiddet sonra yeni harfler kabul edilip halk dersaneleri açılınca otedenberi mektebe gitmek, okumak için de li divane olan genç derhal bu fırsattan istifadeye koşmuş, gündüzleri ekmek parasını çıkanp geceleri okumağa ça lışmıştır. Sabri güzel tüıkçeyi okuyup yazmağa muvaffak olduktan sonra Ulu Ha lâskâr Gaziye, Cumhuriyet rejim ve idaresine o kadar derin bir sevgi duymuş ki bu ateşli hissiyatın kuvvetile şair de olmustur. Sabri Yılmazın birçok şiirlerini dinIedik. Bunlar halk şıirlerinin bütun samimiyetini ve bazan çetrefilleşen san'atine rağmen duygulu ve duru ifadesini taşıyorlar. Yerimizin kifayetsizliği dolayısile koyamadığımız bu mısralardan Ankaraya enşsem ereceğım bahara Diyeni nekadar lirik ve candandı1 Fılhakıka bu genç halk sairi çoktan özledıği Ankaraya ermek için yolîara düşmüş ve şiir okuya okuya buraya kadar gelmiştir. Birkaç gun soma Ankaraya gidecek ve bu suretle en büyuk emeline kavuşacaktır. KADIN ASLA UNUTMAZ Ojrnıyanlar : BOLES Margaretre Sulluwan Millî Sinemada Bütün İstanbul halkına . Tebüği gayriresmî I ™ Yedi yaşından yeîmiş yaşına kadar herkes yarından it laren : Eski gazeteci arkadaşlarımızdan Atina ticaret mümessiUmiz Halil Mithat Beyin valide'eri Yıldıza Hanım kısa Ma^buat Umum mudürluğü tarafından bir rahatsızlığı müteaktp vefat etmiş . her ay muntazaman neşredümekta olan tir. Cenazesi bugün öğleden sonra Tar«Ayın Tarihi» nın 8 inci sayısı çıkm^labaşı Çukur mahallesi, Zerdali sokak tır. Bir ay zarfında dahilde ve hariçte beş numaralı h an eden kaldırılarak ai • lesi makberesine defnedilecrktir. vuku bulan bılumum hâdiseleri tetkık v< Halil Mithat Beye ve aiiesi erkânma hulâsa eden ve vesikalara bağlıyan bu taziyetl'rmizi beyan eyleriz. kıymetlı eser her kutupanede bulunacak değerdedir. Tavsıye ederiz. Bir haykırış Şair M. Uluğ Bey tarafından «Bir Hiykınş» ısmıl* bir şıır mecmuası neşredılmıştir. MiLLî S i N E M A D A gösterilecek olan Bu fılm hakıkaten Afrıkanın .10,000 ki'omecro içersındi balta gırrntm ş vahşi ormanlannda çekılmiş yegane tıüradır. Şıkârlarını aralarında taksım edfmıvem tımsahljria ka >!an arasında bir muc^dele uorulmektedır. CANLI GETiR S A R A Y sinemasınca 15 teşrinisani akşamından ittbaren 22 ye kadar İ Tek bir sözie CANLI GETıR de gozuken şe\ıcrın hepsı hakıkattır t u tevkalâde muvaH kıvetm Yeffîie amılidır I I Haber Saray haftası MİKİNİN ŞEN SAATİ Aynca büyük filimlerden : H ^ ^ M ^ B H I H B Ba senemn en güzel fılimlerınden Oynıyanlar: S LVİYA SİDNDY. FREDKRIK V I 6 A R İ P B İ RA Ş K CH Walt Disney Miki Fareier ve üç domuz yavrnsu «fa dahil SiLLi SENFONİ lerden mürekkep lam bir program takdime erlder. Tür'«ivede ilk defa olarak Göz kamaştıran bir ihtişam Zenginiik ve güzellik dekorları arasında hissı ve caniı bir mevzu ; KARNAVAL Çocuğu Baş rollerde t Paris, Londra, Berlin, Budapeşte ve ViyaDada bötün sinema sahiplerini ayaklandıran fevka^âde bir program. Tepebaşmda Şehir tıyatıosunda bu akşam saat 20 de İVAN MOSJOUKİN TANİA FEDOR Ayancıkta sevindirilen fakir yavrular O ny n : C O N S T A N C E B E N N E T T y ıa Şarkılar Da s'ar 200 muzıkhol artısti • \ uhım tnevzu Guzel musikı MULEN BiTMEMiŞ B hafta S A R A Y u Sinemasında UJ Madam San Jen ı ı» Komedi 3 perde 1 • ba«langıç oardu ve r,mıl Moro Tercümc eden Senıha Bedn Harim Localar 300, 250 Ko tuk 50, Sandalja 40, Galcn cV kuıuş. ' * ** Ilaveten : Renkli SiLLY SE^FONi ve EOX JURNAL tıstanbulun en ücra köşeler.nde bile, herkesin ağzındc hltni dolaşrraktsf'ır GYULA HORVATH çıgan oıkestrası vesaıren.n ıştırakile şayanı perestış MARTHA EGGERTH t rdtmdan temsıl edilen bu şaheser, II gundenben emsalsiz bir muvatfaknetle SENFONi ŞehipTıyaîrosu tillltlHII!!!! I I „ Eski Fransız Tiyatrosunda J Hanımiar sakınınız! Ayanctk Himaye Heyeti tarafından giydirilen çocuklar Ayancık Himaye Heyeti tarafından Himayeietfal Cemiyetinin de yordimile 31 çocuğa yardım ediîerek giydirilmiştir. Aynca Ayancık i tüccaranından Umail Ef. 35 fakir yavnınun elbisesini temin etmiştir. ı S U M E R [Eski Artisiik] sinemasında goster.lraektedır. llâveten lürtçe ızahatlı yeni KOX JüRNAL Bu fıhm. pek yakında Ankara"da YENİ sinemada ve Izmude TAYYARE ^ • H ^ ^ H B B B B H H H B «'nemasmda gosterılec ktir • ^ • ^ • • • • • ^ • t t a M IIM tu akşam saat 20 de Sizi de baştan çıkaracak !... HOVARDA 3 günde i P E K v e M E L E K Sinemaîarında BAHRİYELİ n Geliyor!... KRALiÇE KRiSTiN f Imi i 14,000 kişi görmüş ve GRETA GARBO'nun Bugüne kadar ta«dik etıjıiştir. yaptığı en güzel eser olduğunu müttefikan Reste1e>en : Vohann Ştracs Tercume eden: Ikrem Reşıt Operetin fiatlerinde hüyük tenzılât vardır. Operet 3 perde YARASA Üsküdar HÂLE sinemasında Riilton çırılçıplak llâveten. Vahşı ormanlar e»rarı ve Diınya haberleıi