11 Kasım 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

M^> • ' Bugün her tarafta okunacak üncü sayı Avrupa mecmuaiarından farfcsizdır 3 Her yerde 24 sayfa 7,5 kuruşiur. Muhakkak okuyunuz umhuriy İ NO. 3 7 6 9 Telgraf ve mektup adred: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul, No. 24« Vİ1ZX I Telefon: Başmuharrir ve evl: 22366. Tahrlr heyeü: 24298, İdare ve matbaa tasmüe Matbaacıük ve Neşriyat Şırketi, 24299 24290. 1934 HAYAT Ansiklopedisi act cilt haardır. Cüzletinlzİ bir an evvel ciltletuıiz 6 Devamlı bir sulhun Teessüsü yolunda Alınacak merhaleler acaristan Başvekili Jeneral Gömböş (Goemboes) Varşova seyahatinden sonra ahiren Viyana ve Romaya da gitti. Müşarünileyh daha evvel Berline de bir seyahat yapmıştı. Macaristanın Triyanon muahedesinden dolayı pek ziyade müteessir bulunduğu malumdur. O halde bu seyahatlerin daha ziyade mezkur muahedeyi tadile çare aramak gayretlerile vaki olmakta bulunduğu nu takdir etmek güç değildir. Almanyanın da Versay muahedesinden memnun olmadığını biliyoruz. Italya muahedelerin ebedî olmıyacağını ilân etmekle beraber bunlann zamanla nasıl ıslah olunabileceğini şimdiye kadar asla söylememiştir. Bunun yalnız iki şekli vardır: Sulh içinde akıl ve mantığm kuvvetine kıymet vsren müzakerelerle veya yeniden yeniye girişilecek harplerle. Birincisini Milletler Cemîyetî misakı derpiş etmiştir. İkincisinin kanlı misali ise Umumî Harpte görülmüstür. Birînci yoldan yüriinülerek Avrupa milletlerinin uınumt ittihadina ka dar ilerlemek ve ikinçi yolu tercih ederek Avrupada vah§i ortaçağ cenklerine avdet etmek mümkündür. Avrupa milletlerinin umumî denilecek bir ekseriyetle sulh istedikleri kabul olunabilir. Fakat tecavüz ve tedafü hesabırıa nıahmuzların şıkırdadığını duymaktan da hâli değiliz. Herhangi bir muahedenin husu»ile arazi üzerinde siyasî tadili bir milletin lehine ise diğerinin aleyl>ı»,»r>ir Bu işten zaıar görı<ek olan milletler cebrî tadilin harp demek olacağını açık söylüyorlar. Harbi hiçbir milletin istemediği ve istemiyeceği muhakkak olsa bile vaziyette asla sarahat yoktur. Eğer işler kendi kararsız hezeyan haline bırakılacak olursa günün birinde istenilsin istenilmesin silâhm pathyabileceğinden korkulur. Bir kere silâh patlamıyagörsün, bunun umumileşmesi işten olmaz artık. Macaristanın şikâyet ettiği teessürleri anlamaz değiliz. Bunun için harbe cevaz vermeğe ise kimse muvafakat edemez. Almanyamn Polonya ile anlaşmış olması Macaristanı o taraflarda bir istinatgâh aramağa sevketmiş olabilir. Ancak İtalya şimdi Almanya ile eski dostluğunu muhafaza etmiyor. O halde Roma seyahatile Varşova ve Berlin seyahatlerini telif etmek kolay olmaz. Kendi hudutlannı muhafaza mecburiyetinde olan Polonyanın muahedeleri tadil gayesile zuhur edecek harbi memnuniyetle telâkki edebileceğine ise akıl ermez. Polonya ile Almanya arasında aktolunan muahedenin on senelik bir mütarekeden ibaret olduğu sarihtir. Avrupada vaziyetlere kısa merhaleli ve daha ziyade hissı hesaplar hâkim oluyor, ki asıl tehlike de işte buradadır. Görülüyor ki müstakar ve daha ziyade insanhk hislerinden mülhem bir siyaseti vaziyete hâkim kılabilmek için harbi hakikaten kuvvetle muhal kılmaktan başka çare yoktur. Evvelâ harbi muhal ve o tarikle ıneır.nu kılmalı, ondan sonra milletleri ayıran ihtilâf sebeplerini tetkik ve halletmeli. Avrupaya: Ister istemez sulh içinde yaşıyacaksın, ve giderek Avrupa ittihadı denilen basit hakikate ister istemez muvafakat edeceksin! Diyebilmeli. Eğer Avrupa milletleri aralarından harbi tamamile kaldıran bir sulh siyasetile insanca bir kardeşlik devrine dahil olurlarsa muahedelerin değil, mevcut hudutların bile siyasî manalan kalmamış olur. O kadar tantana ile iddia ettiği yüksek medeniyetine rağmen Avrupa hâlâ kuyrukları pantalonlarınm içinde saklanmış vahşî insanlarla dolu gibi görünüyor. Hissiyatla yürüyen bu çocuk zihniyete doğru yolu emir ve icbar etmekten başka çare yoktur, ve lüzumundan fazla silâhlanma gay Almanya Cenevreye dönecek mi? M. Hitlerin Londraya yaptığı teklifler Ingiliz Başvekili «Almanya yalnız başına kalmak suretile hiçbir zaman hakkım alamıyacaktır» diyor Sar meselesinde son vaziyet Evvelki gece gelen telgraflar a • rasmda söyle bir haber vardı: Londra 9 M. Hitler, itimat ettiği adamlardan M. Ribbentropu Londraya göndermiştir. Alman murahhası Hariciye Nazırmı görerek bazı tekliflerde bulunacaktır. Mu rahhas silâhlarda müsavat esasıntn kabuliinü istiyecek, bu takdirde Almanyanın Milletler Cemiyetine ve silâhları bırakma konferansına dönmeğe ve Fransanın istediği emniyet misakına girmeğe hazır olduğunu bildirecektir. Bu teklif kabul edilirse Alman murahhası Parise de gidecektir. Bu sayani dikkat h&dise etrafında diin gelen mütemminı malumatı veriyoruz: Londra 10 (A.A.) M. Von Ribbentrop, Londraya acaba Alman yanın muayyen sartlarla Milletler Cemiyetine ve silâhları bırakma konferansma avdete hazır olduğunu hatırlatmak için mi geldi? Daily Heralddan sonra şimdi de Daily Telegraf bu suale cevap ve rerek bu ihtimalin varit olduğunu yazmakta ve birçok alâmetlerin Almanyanın silâhlanma programını Tramvay Şirketinin I vereceği iki milyon lira Müddet diin bitti, şirket . parayı vermedi Muhacir iskânı 1934 te 100 bin muhacir geldi 30 bin daha gelecek Hükumet, 1935 bütçesine muhacir iskânı için beş milyon lira tahsisat koyacak Ingiliz Başvekili M. MakdondlB tatbik yüzünden çekmekte olduğn sıkmtılan göstermekte bulunduğunu söylemektedir. Bu gazete diyor ki: «Diğer taraftan Berlin hükumeti, tek başına kalmaya mahkum ol • duğunu anlamıştır. Botiin bunlar hukuk beraberliğine ait metalibatını bırakmaksızun, Milletler Cemiyetine dönmek için ftrsat kolladığını göstermektedir. Mabadl attınct sahifede Denizyollanna 5 milyon lira tahsisat verilecek framvay şirketi binast ve şirket müdarü M. Hatue* Tramvay şirketinin, yeni hatlar yapılması mukabilinde halktan al • dığı fazla bilet ücretlerini iade et • mesi kararlastmlmıs, bu hususta Nafıa Vekâleti tarafından şirkete tebligatta bulunulmustıt. Hükumetin verdigi müddet dün bittiginden bu mesele hakkında malumat almak üzere Tramvay sirkeMabadi alttncı sahifede tki gün evvel Çorluda Trakya Umumî Müfettiji İbrahim Tali Beyin riya • setinde Edirne Valisi özdemir Salim, KırklareU Valisi Faik, Tekirdağ Vali • si AK Kemal Beyler bîr toplanh yaparak, son zamanlarda Trakya mm • takasma gelen elli bini mütecaviz Türk muhacirinin vaziyeti tetkik edihnis ve Çorlu kaymakamı Tevfik Beyden izahal alınnusbr. Çorlu nuntakasına iskân e • dilmis olan muhactrlerîn mflctan on bin» dir. Mahallermde yapılan tetkikata na» zaran, bilhassa bu mmtakada hemen, Mâbadi aitınct sdhiftde Ankara s e r g i s i n d e manalı ve güzel bir köşe Buhranı, yalnız kendi gücümüze dayanarak atlatmakta olduğumuzu gösteren tablo çok beğeniliyor Mihailofu kaçıranlar mahkum oldu Alınacak yeni vapurlarla Triyeste, Marsilya ve Bulgar divanıharbi dün Hamburg limanlarına vapur işletilecek akşam kararı tefhim etti Sofya 10 (Hususî muhabirimiz den telefonla) Makedonya ko mitesi reisi Mihailofu Bulgaris tandan Tiirkiyeye kaçwrmakla maz nun olanlann davasma birkaç gün denberi Filibe divanıharbi tarafın dan Burgazda bakılıyordu. Diva nıharp kararnu bu aksam vermit tir. Bu karara nazaran Ivan Mi hailofu Türkiyeye kaçırmakla maz nua hudut kıtaab yürbaşılarından Tusef 4 sene hapse, 8 sene hukuku âmmeden mahrumiyete ve 80,000 leva da nakti cezaya, tvan Mihai lofu otomobille Burgazdan Türkiye hududuna kadar getiren Burgazh doktoc Parparof üç sene hapse, altı sene hukuku âmmeden tnahrumiyete ve 60,000 leva da nakti cezaya mahkum edilmişlerdir. Mihailofu Türk • Bulgar hudu • dundaki Fakı köyünde evinde mi safir eden askerî sıhhiye memuru serbest bırakılmıstır. Memduh Talât İDNAN SPORT lltlllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIItllillllllIIIIIMIIIIIMIIinlllllllllllltlillllillllllllllllllllllllll Yeni vapurlar alındıktan sonra açılacak olan Triyetse, Marsilya, Hamburg hatlarım gösterir harita milyon lira tahsis edecektir. Müessese 1935 senesi bütçelerini Ankaraya bu para ile son sistem yeni vapurlar götürmüş olan DenizyoIIan Müdürü ıstnarlıyacak ve isteğe uygun hazır vaSadettin ve Akay Idaresi Müdürü Cepur mubayaa edecrktir. Ismarlanacak mil Beylrr Ankaradan sehrimize dön • gemOer haricinde Avrupa limanlarm müşlerdir. dan alınacak olan vapurlar 20 yaşını Haber aldığımıza göre, Snümüzdeki sene için DenizyoIIan tdaresinin in geçmetnif olacaktır. DenizyoIIan tda • resrmn bu yeni vapurlaruıdan bir kıs • kişafma matuf mühim bazı tedbirler mi önümüzdeki seneler içinde tstanbul almmak üzeredir. liroanile Triyeste, Marsilya ve Ham • DenizyoIIan Idaresi Umumî Müdüru burg" limanlan arasında açılacak olan Sadettin Bey, Başvekâletten aldığı emir ve İktısat Vekâletinden telâkki et yenî denizyollanna tahsis edilecek, ditiği talimat üzeruıe, bu idarenin müs • ğerlerfle de kapotaj hatlan takviye e • dilecektir. takb? 1 icraah için bes senelik bir pro • Sadettin Bey, deniz ticaret fflomu je hazırlamağa başlamıştır. zu büsbütün inkişaf fttirecek olan bu Bu projeye göre, hükumet, Deniz • mühim projeyi bir aya kadar Ankarayollan Idaresine, beş sene içinde, her ya götürecektir. sene bir milyon lira olmak üzere bes retlerinin manasızhğını faik ve kahir bir kuvvetle ispat etmeğe ihtiyaç vardır. Yirminci asırda insanhğın aklı başında kısmma terettiip eden mukaddes vazife îşte budur. Bu mukaddes vazife günün en iteri medeniyet hamlesini teşkil ediyor denîlse mubalâğa olmaz. Küçük ve Balkan Itilâfları kendi sahalarında işte bu lüzum ve zaruretle teessüs etmiş bulunuyorlar. Rusya ile İngiltere bu fikre muzaheret etmeğe ciddiyet ve katiyetle karar verdikleri gün Avrupa meselelerini harp meydanlarında değil, ancak masa başında müzakere ve halletmekten başka yol, kalmamış olacaktır. Alman Avusturyanm Almanyaya iltihakı belki bir zarurettir. Fakat bunun silâh zorile olacak şey olmadığı kâfi derecede anlaşılmı§ olmalıdır. Macaristanın halinden memnun olacak vaziyete geçmesi belki imkânsız birşey değildir. Fakat bunun yolu harp değil, bilâkis harbe ebediyetle veda eden bir sulhtur. Avrupada harbi mümteni kılmak, bu kıt'a halklarma yapılacak iyiliklerin en yükseğidir. Dünyada ittihat devrine girmiş bir Avrupanın elbirliğile halledeceği başka meseleler yok değildir ve yok olmıyacaktır. Küçük ve Balkan İtilâfları Sovyetlerin de iltihakile takviye edildikten sonra eğer bir de îngiltere sulh tarafını iltizam eden kat'î bir söz aöyliyecek olursa Avrupa için gidilecek yegâne yol taayyün ' etmiş olur. Bu takdirde artık Avru ! pa milletleri için kendi aralarında harp muhal, sulh ye giderek ittihat zarurî olacaktır. İşte Avrupa sulhunun halen katedeceği ; !k medeniyet merhalesi buradadır. İs Bankast standında bayuk bir alâka ile tetkik edilen tablolardan biri: Buhranı asan sporcu Ankara 10 (Hususî) Sergi eretine dayanarak atladığım gösteren ba vinin en büyük tablosu olan buhran, temsflî tablo, Cumhuriyet Türkivesinin ikbsadî kalkınmasmı veciz bir sekil • lş Bankası paviyonunun bir cephe' sinde, her gün bmlerce ziyaretçi ta de anlahyor: 1929 senesi •onlannda, dhan ikh • rafmdan tetkik edümektedir. sat ve i» âlemini kara bulutlar kapla Sağlam yapılı, güçlü kuvvetli, azimli, imanh bir sporcunun, buhran ba • mıştı. Iflâslarla, paniklerle, umumî fiat Mabadi altına sahifede diresinin üstünden, yalnız kendi kud IIIIIIIIIIIIIIIMMItMIIIUIIIIItlllllllllllllllllllll ııııııııııııııııııııııııııııııııınır Izmit civarında bir şimendifer kazası Ankara 10 Evvelki gece saat 12 ye doğru Buyükderbent istasyonu na gelen bir yük treni hudut işaretini biraz tecavüz ettiği için mezkur tre nin lokoraotifile mukabil taraftan gelmekte olan diğer bir yük treninm lo komoüfi çamurluk noktalanndan bir • bir'erine' sürtünmüşlerdir. Bu sürtünmeden mütevellit sarsmh neticesinde birkaç vagon yoldan çık > mıştır. Her iki trenîn başmemurlan hafif surette yaralanmışlardır. İnsanca zayiat olmadığı gibi vagon ve makinelerdrki hasar da tT.emmi yetsizdir. Yoldan çıkan vagoniann kaldınl ması bu aksama kadar süreceği için dün Ankaradan İstanbula doğru yola çıkan bir numaralı sürat ve bes numaralı yolcu katarmdaki yolcular aktar • ma suretile Haydarpaşaya gitmişlerdir. Bugün: 3 Ü n c ü M t t S e d c M. Titüleskonun Sofya zıyaretinın neticeleri. 4 ÖHCÜ «ahttede Dünye bn^day vaziyeti 5 İnCİ r s b i f e d e Çuknrova mmtakasında sul<ıma ışlerl. 6 mCl sahifede Sanayi fabnkalanmıza yıda yetiştıren nahiye YUNUSNADt Yeryüzünde ilk gemiyi hangl ülkede hangi kiYabloneski Yoldaş mem şinin yaptğınıbudundan harvgiÖnbilen yoktur. celeri Finikelilerin denizlerJe geleketine avdet ediyor milerle gezen ilk Adem ogullan diye anıldıklarını söylerlerdi ama son çağlarda adamhğın ilk yaşayışlarına dokunan bilg'.'er çok rleğişti. Finikelilerden çok önce Sümerlerin denizciliğe yabancı sayılmamalan gerek olduğunu cüsteren işmar ( I ) lar yok de&Üdir. öyle ki Sümerlerin Mezopotamyaya Hindistan yolile Jenizden gelmiş olacaklannı sanan Limseler bile görülmüstür. Gökten gelme kutlu kitaplann yazdıklan Tufanla Nuhun gemisinin bile Siimer ülkesinde olup bitmiş bir İs olduğu bugün işkilsiz olarak anlaşılSclda Yabloneski Yoldaş, sağda mış bulunmaktadır. Doblineski Yoldaş Onu geçerek daha yakın çağlaDört, bes senedenberi memleketi • ra geldiğimizde karada at oynamizde Tas ajansınm Türkiye r ümes • silliğini yapan Yabloneski Yoldaş Mos tan Türkü denizde de gemî oynakovaya davet edilmiş ve yerine taym tıyor görürüz. Asya içerilerinin edüen Aleksandr Doblineski Yoldaş denize benzer büyük göllerini alsehrimizo gelmiştir. Yabloneski Yol • mağa yer olmaksızın Osnıanlı İmdaş mernleketimizde bulunduğu müd • paratorluğunun en zorlu yaalarındet zarfında kendisini sevdirmiş, Türk da ?=»ygı değer denizciliğLii bilmidostu, zeki ve maiumath bir mes'ekta sımızdı. Aynlısından duydu^umuz te yeni. iz var mıdır? Bütün AkJenk* S jlimizin altında olduğu çağessürii yeni arkadaşmın birakacağı ayni iyi tesirierle izale edeceğimizi ümit ları unutmadık helbet. Mabadi besinci sahifede ederiz. • * * * Tas Ajansı muhabirliği ÖZTÜRKÇE Türkün denizciliği,