5 Ekim 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

CumhurîyH' 5 Teşrinievvel 1934=« ınsan once Maymunmuidi? 11 Muallâ Efendi Sofular semtinde iç sokaklardan birinin sessizliğine gizlenmiş babadan kalma geniş, «ski bir evde oturur. Sükna buhranından bahsolundukça: İktisat İşleri Yazan: Hüseyin Rahmi Çek takımı bu sabah geliyor Fenerbahçe ile saat dörtte ilk maçı yapacak Dünya bakır piyasası Diinyanın bakır müstahsilleri bu ayın iptidalannda Nevyorkta bir içtima aktedeceklerdir. Bu içtTma hakkmda kat'i malumat mevcut olmamakla beraber; son senelerde ihtiyacın kat kat yukansına çıkan bakır istihsalâtmın tahdit edilmesi için ehemmiyetli tmizakereler cerryan edeceği tahmin olunmaktadır. j RADYO c* orocrrarn j rından tutabiliriz? Onun içindir ki bunları biraz kurcalayınca manasızlıklar, tezatlar, tenakuzlar sırıtır durur. Hiçbir tekzip sesi veremiyen bu sonsuz meçhuliyetin mutlakiyetinden cesaretlenen yalancı Rahtnetli atam bu damı bana Iar onun namma uydurmadıklan frrakmayaydı »ur haricinde çingegülünç masal bırakmadılar. Allanelerin yanıbaşına bir çerge de ben hın memnu kıldığı yalanın bir gü • kurmak mecburiyetimle kalacak nahı olaydı önce bu kâziplerin diltım! leri tutulurdu. Asırlardanberi, asırDer durur. Evin bahçesi biiyük lardanberi çocuk hikâyelerini ge ve yemişli ağaçlarla doludur. tn • ride bırakan kaba saba efsaneler. ciri, eriği, dudu, armudu mahalle • Kâh gökten melek indirırler, kâh ce meşhurdur. Uç çardak asması göğe insan çıkartrlar. Tevrat za birkaç ciiıs bayağı üzüm yapar. manındanberi insanların akıllan Bereketli yıllarda kendileri yerler, bir arpa boyu serpmedi mi ki? komşulara dagıtırlar, artanı manavHâlâ o menkıbe, hâlâ o saffet, hâlara satarlar. Bahçede büyiik tatiı lâ o cehalet? bir kuyu vardır. Suyu gür ve »o • Kendimin inanmadıçhm bir aki ğnktur. B'iz gibi içilir. Ona (Bi'ri dey: çocuklanma nasıl talim edemübarek) denir. bilirim? Dinî moral sağlatn olamaz. Filozof iki oğlanla bir kız babaBu tıpkı çocuğa: sıdır. OnJara dogUTnlarının numara Uslu otur. Yükte umacı var. sırasile arapça atlar koymuştur. Çıkarsa şimdi seni yutar.. Vahit, Jsneyn, Selâse. Oğlanların Demek kabilinden korku vermebüyüğü yirmi bir, kiiçüğü otı dokuz. ğe benzemez mi? Çocuk büyüyüp K:z on altı yaşındadır. te yükten umacı çıkmıyacağını an • Filozof düşünür. Diinyayı dol ladiğı gün yapacağını yapar. Artık duran halk kütlelerinin siyasî, ah önüne geçilmez. Din namına bize lâkî, iktı»adî ve ilâhiri gidişlert telkin edilenlerin hep yalan oldu • dcgru olaydı bugün her raemleketi ğımu anlayınca yiireklerimizden dikarıp kavuran içtimaî fenahklar ane ve dindarlara karsı bir gülüm • zalmış olurdu. Bu itibarla asıl doğseme kabardı. ruluk belki halk gidişinin zıthna Çocuklarım heniiz ufakken ben» barekettedir. den sormuşlardı: Oğullannı sünnet ettirmedi. Ne Baba Allahın evi var mıdır? nıünasebet diyordu. Allahın bunca Nerede oturur? farzlan ihmal edilirken sünnetin Belki benden baska çocuk ba yalnız bu kaydine bu derece itinabaları da bu neviden suallere mulı olıtıak neden ileri geliyor? Yav hatap olmuşlardır. Yalanın büyiik rulara müslümanlığın ilk cezası gi ahlâksızlık olduğunu tahziren onbi bu acıyı çektirmekte ne mana lara anlatmağa uğraştığımız halde var? Tabiat viicudümüzde fazla Hak Taalâ hakkında kasten veya birsey yaratmamıstır. Böyle sanı cohlen en küçük çağlarında bu yavlaıtlar henüz vazifeleri bilinemi rucuklara yanlış malumat vererek yenJerdir. Sünnet tıpkı dudağını bu fazihayı biz irtikâp etmiş olu yiren, burnunu delen, bir kısım deyoruz. Bu nazik mesele pedagoji • risini yüzen iptidaî kavtmlerin hanin en basına geçirilecek bir ehemreketlerini andıran bir vahsettir. miyettedir. Birçok terbiye kitaplaVücutlerimizdeki herhangi bir uz riftda gördüçüm öğütler ise hiç hovumuzu budarsak tabiate karşı kiif şuma gitmedi. Ahlâk, itikat ve haranla kendi kendimizi markalamış kikî terbiye çekirdeğinin teşekkülü oJuruz.. Pek tuhaf şey, cennete gitanında çocukların kafalarını huramemize bu deri parçasının mani ofclerle doldurmayı doğru bulan • laragını zannetmek.. Hilkatin verdi lardan değilim. Korpe dimağlara gi bu kapağı gövdemizden koparıp çakılan bu taassup çivilerini bazan cimak bir ibadet değil yaradana oradan sökmek güç olacağını dü karşı bir isyandır. çünmeliyir. Ne yetiştirmek istiyo Filozof bu vahşî adetin lehinde ruz? Çömez mi? İnsan mı? yazan doktorların makalelerini de Çocuğun bu sualine eski mahalle okumujtu. Onlara şu cevabı veri • mektebi hocalarının verecekleri hayordu: zır cevabı tekrarlıyacak değiiim. Düşününüz efendiler, dünya Fakat ne diyeceğicn? Güç mesele. sekenesinin milyonda kaçı sünnet • Bizde hiçbir çocuk babasımn böyle lidir? Ve sünnetsizlik yüzünden ne bir endişeye düemüs olmasına ihkadarı hangi illetlere uğramışlartimal veremiyorum. Çocuklara büdır? Böyle bir istatistik gösterebi yüklerin anlıyamadıkları Allahtan Iir misiniz? Bu ameliyenin husule bahsetmek, körpe dimağlarına sağgetirdiği eksikliğin fiziyolojikî fena lam fikir tohumları saçacak yerde te*irlerinden bahse girişirsek ilmî o yaştakileri ahretin cehennemile taraftarlarım çoğahr. Eğer sünnetir korkutmak, cennet mükâfatile mo • zannınız derecesinde faydası zahir rallandırmak ve scnra onlardan haolaydı şimdiye kadar bu âdetten çi yatta müsbet yararlıklar bekle • çek aşısı gibi medenî diinyanın her mek.. Bir çocnğu olmadık seylere tarafında taammüm ederdî. inandırmak istemek onu aptallaş • Gene filozofu dinliyelim: tırmaya uğraşmak demektir. Dü rüst, müsbet düşünebilmek husu • « Çocuklanma din talim etmisundaki kiyasetlerini boza boza zayorum. Kantın dediği gibi Allah var olsa bile vücudü akılla ispat olu • vallıları hicbirşeyi doğru muha namaz. Gayri müsbet üzerine ku ketne edemiyecek bir hale getirmek. (Mabadi var) rulan temelsiz dialeri hangi uçla • Bakır müstahsilleri Nevyorkta toplanıyorlar, îstihsalâtı tahdit meselesinı görüşecekler larında fiatler pek düskün brr seviyeye inmiştir. Amerika müstahsilleri ellerin de stok terakümünu görmektense bunBugün Fenerbahçe takımile Fe nerbahçe stadyomunda ilk müsa ian her ne fiate olursa olsun harice satbakayı yapacak olan Çekoslovakyamağa bakıyorlar. Bunun için Amerikanın 1 inci sınıf profesyonel futbol takınv da ibraç fiat'eri libresi 7 sente kadar larından Bohemya takımı bu sabah düşmüştür. Bu tenezzül Londra piyasalehırimize ^elecektir. Bohemya tasında tes'rini göstererek senebaşmda kımı, Pragdan hareketini bir gün ; tonu 37 tngiliz lirası olan elektrolitik eth <ettiğinden geç kalmış Bu içtimada halihazırda müskülât bak'r fiatleri 31 Jiraya sukut rtmiştir. tır. Çekosîovakyalı futbolcular treniçinde buiunan bakır sanayimm vazi Bakır piyasasında görülen bu vahim rfen iner inmez otele giderek saat yeti de mevzuu bahsolacakttr. Son se üçe kadar dinlenecelker ve saat vaz'veti düzeltmek ümid'Ie müstaHsîlienelerde birleşik Amerika cumhuriyet dörtte müsabakaya çıkacaklardır. rin Nevyorkta top'anacakları anlaşılı leri istisna edilirse Kanada, ŞOi, Kantayor. Amerikanın harice düşük Batlerle Fenerbahçe birinci takımı bugün ga ve cenubî AMtada Rhodesianın bakuvvetli Çek takımının karsısında yapmakta olduğu satısları durdurması sıkı bir imtihan geçiecektir. Fut kır >st'hsalâtı mutemadiyen artmıştır. na mukabil di?er müstahsil memleket • Diçer taraftan serfiyat daimî surette bolda bizira hocalarımız olan Çeklelerin de istibsalâtı kısmağa razı olacakri n Fenerbahçe ile karşılaşması her azalmıs hele son zamanlarda en büyük lan ümit edOiyor. halde çok zevkli olacaktır. bakır müstehliki olan Almanyanın mübaMese'e »ogvk kanlılıkla muhakeme yaatı tediye müşkülâtı karsısında diistükMüsabakaya saat dörtte başla • edüerek en büyük müstehlik A'manya çe düşmüştür. Almanvada bakır sarfiyanacaktır. Müsabakayı Adil Giray ve Amerkada talep intişaf edinceye Bey idare edecektir. Fenerbahçe tatmın azalması yalnız tediye zorluğundan kadar istihsalâtın ona göre tanzimi d • kımına muvaffakiyet temenni e ileri gelmiş bir keyfiyet değfldir. Al hetîne gidiiirse meselenin halledilmiş deriz. man makamatı bakır îstimalini asgarî olacağı söylenmekte; aksi takdirdes yabir hadde indirmek için mutemadiyen ni bakır istihsalâtmın sureti umum:yede tedbir almıştn* ki ham bakır mübayaa kontrolu gibi tatbikatta bin bir zorluk • Şüt maçlarına bugün üç sahada tının azalmasmda bu tedbhlerin büyük İan ihtiva eden bir yola sapılacak obırbirden başlanacaktır. Bugünkü mütesiri olmuştur. sa, iktihamı cidden müşkül mevani karsabakalar şunlardır: şisinda kalmacağı iddia edilmektedir. Ayni zamanda bîrieşik şimalî Ame • Fenerbahçe ttadında Bizim için her halde yakmdan takibe rika cumhuriyetlerinde (500,000) to • İstanbulspor . Ortaköy saat 10 hakem değeri olan bu mevzu etrafında alma nu mütecaviz bakır stoku bulunduğun • Cafcr Bey. cak neticeleri bilâbare aynca okuyucu dan son zamanlarda Amerikanın yaptıFenerbahçe Haliç saat 11,45 hakem frı sahs tazyikleri alhnda bakır piyasa • lanmıza bildireceğiz. Halit Galip Bey. VİYANA: 17,15 iklndi konserl . 18,25 simdiki A . vusturya muaikişinaslannm eserlerinden şarküar . 18.55 kısa üç musahabe 21,05 Viyana Filarmonik orkestrası . 23,15 üç asır evvelki Avusturya musikisinden parçalar . 23.35 akşam haberleri, hava ra poru 23,55 konserin devamı . 1,05 Vi. yana melodıleri. BERLİN: 17,05 küçük orkestranın konserl 19.05 haberler . 19.10 kitaplara dair neşriyat 19.30 şarkılar 20,05 mu£ahabe . 20,10 piyes . 20.50 kısa siyasi haberler 21,05 haberler 21.20 komedi ve saire 22,05 konser: Şimdiki Alman musiki eserlerl 23,25 konser: Şubertin eserleri . 23,35 musahabe. BUDAPEŞTE: 17,05 talebenin zamanı 18^)5 isslz kal. mış musikişinaslar orkestrasımn konseri . 19,05 spor . 1 9 20 stenografi . 19,45 oda musik'si . 20,30 musahabe . 20,40 kon ferans . 21,05 Macar şarkılan gecesl 24.05 gramofcnla muhtelif musiki par çaları. BÜKREŞ: 18,05 eğknceli musiki parçalan 20,05 radyoda universite . 20,25 gramofon . 20,50 konferans . 21.05 oda musikisi, Bethove. nin eserleri . 21,35 konferans 21,50 ta. ganni konseri . 22,20 piyano konseri . 22,50 haberler. HAMBURG: 17,05 ikindi konseri . 18,35 Almanyada tahta sanayii . 18,50 gençlerin zamanı 19,05 yemeğe içmeğe dair.. . 20,50 kısa siyasi haberler . 21,05 haberler . 21,20 komedi: Dünya . 21,55 eğlenceli musiki ve bahisler 23,05 haberler . 23,25 mu. siki . 24,05 gece musikisi. PRAG: 18,05 konser: Haydnm eserleri . 19,05 zirai neşriyat . 19,15 ameleye a»t neşriyat 19,25 almanca neşriyat . 20,05 haberler20,15 yaz bitti! Tagannili bir parça . 21.0Î Viyanadan nakil . 23.05 son haberler ve spor . 23,20 gramofon . 23,35 rusça haberler. VARŞOVA: 17.35 hafif musiki . 17,50 hastaların za. manı . 18,20 oda musikisi . 18,55 mec . mualara dair 19,05 zirai neşriyat 19,20 taganni konseri . 19,50 tabilyat musahabesi . 20,05 hafif musiki . 20,25 konferans. 20,35 hafif musiki 20,55 spor . 21,20 senfonik konser . 23,35 siirler r 23,45 kon. ser . 24,10 dans havaları. BuDün yapılacak şilt maçları Şeref stadında Beykoz Beylerbeyi saat 10,15 hakem Basri Bey. Beşiktaş . Sümerspor saat 12 hakem Şazi Bey. Topkapı . Kasımpaşa saat 13,45 hakem Rüştü Bey. Süleymaniye . Anadoluhisar saat 15,30 hakem Ahınet Bey. m MÜJDE!... MÜJDE !... Mevsimin i l k saheseri YAZIHANE NAKLİ Ahmet Ramiz Gatatada Merkcz rıhtım hanındaki yazıhane«ini Istanbul, Bahçelcapı Selâmct Han 13 14 nnmarava nakietmisrir. Millîsinemada VİLLİ KuKST ve büyuk yıIdızUnn en cenci MF.GOF. CHIN\YıM\ Lüks zvngin v« «msalsiz mizansenli 8 Teşrinievvel Pazarteesi •• ŞIK Sinema ^ JEAN MURAT ve OLGA ÇEKOVA' mn en güzel temsilleri Taksim stadında Eyüp . Karagümrük saat 11,30 hakem Suphi Bey. Vefa . Fener Yılmaz saat 13,15 hakem İzzet Muhittin Bey. Galatasaray . Doğanspor saat 15,30 hakem Salm Turgut Bey. Usküdar Anadolu tahasında Hilâl . Bakırköy İstiklâl saat 12 ha. kem Nuri Bey. Anadolu . Altınordu saat 13,45 hakem Ali Rıdvan Bey. ı tı'tninde görcceksiniz. Bu fiümdeki şen farkılan bütün Istanhul halki terennüm fdecektir. SANA TAPIYORUM GiZLİ MUHARE8E r ^ Dııhuliye 25 kuruş •• Fmnsızca sözlü Türkiye Futbol Federasyonu hakem ko. m:tesi riyasetinden: 6 teşrinievvel 934 cumartesi akşamı için Halkevi Beyoğlu şubesine hususi mektuplarla dıvet edilmiş olan hakem arka • daşların . bu toplanma ertesi güne talik edildiğinden . 7 teşrinievvel 934 pazar günii akşamı ayni saatte ve ayni mahalli teşrif buyurmaları rica olunur. Hakem komitesinin içtimaı ! ! tehir edildi KADIN ASLA UNUTMAZ filmi kadar beğenilmemistir Fransi7ca sözlü, Oyniyanlar : Sinemasında gösierilen MELEK Bugün bir sinema harikası görmek istiyenier; DUgün Zingal şirketi umumî müdlirü ve Yüksek Orman mektebi muallim • lerinden profesör Tevfik Âli Beyin hemşireleri Meziyet Hanımefendi il< Halkalı Ziraat mektebi muallimle rievden Ibrahint Atıf Beyin düğün • leri dün akşam Perapalasta birçok zevatın huzurile icra edilmiftir. Genç evlilere saadetlec dileriz. İPEK Sinemasında filnıni garmelidirier. ( Fransızca sSzlü ) JOHN BOLES Gençler mahfilinin temsilleri Cumhuriyet Gençler mahfili Temaşa şubesi bugün Beyoğlun da Halk Fırkası merkezinde ilk temsilini verecektir. İlk olarak Nihat Sami Beyin «Kızıl Çağhyan» piyesi temsil edilecektir. • • • • • « ^ ^ ve MARGARET SULLAVAN GORUNMİYEN ADAM Müessif bir irtihal Şirketi Hayriye müessisi merhum Hüseyin Hâki Efendinin oğlu Hamburg Başçehbenderliğinden müte kait Mustafa Refik Bey dün irtihal etmiştir. Cenazesi bugün öğle vakti Be • bekteki hanesinden kaldırılarak namazı Bebek camisinde kılındıktan sonra Şehitliğe defnedilecektir. Kederli ailesine beyani taziyet ederiz. ilâ\e okrak PATHE dünya haherleri ve Hanıtnlar s'zin iç n son modaiar Bugün saat 11 de tenzılâtlı matine Bugün E L H A M R A sinemasında 2 filim birden KADIN HAYATI ÇIN GECELERI RAMON NOVARRO NORMA SCHEARER • ^ i Fikir Hareketlari Hüseyin Cahit Bey tarafından nesredilmekte olan «Fikir hareketleri» mecmuasının 50 nci sayısı intişar etmiştir. Bu sayıda: Bugünkü nesle düşen vaz:fe, Muhammet dininde müsaadekârlık, menkabelerîn biribirle rine nisbetle tarihleri, sporun hayatımızda mevkii, siyasiyatta paranın rolü başlıkh makale!er!e Hüseyin Ca • hit Beyin edebî hatıra ve tenkitleri vardır. Mıllet T:vatrosundt. Bugün giidüz ve jrece PRENSESIN SUMER Mevsimin ilk büyük lilmi olan ^ ^ ^ ^ " ÇILGINLIKLARI şaheserini görmek üzre koşan halk ( Eski Artistik ) Sinemasının Firdevsinin bininci yıl dönümü (Birinci sahifeden mabait) has heyeti reisi A. Dâşti Han ve diğer murahhaslar, Universite Rek • torii Cemil, Belediye reis muavini Hâmit Beyler, fakülteler dekanları, fakulteler profesorleri şehrimizdeki Debistani traniyen mektebi talebeleri ve Universite talebesi hazır bulunmuşlardır. Merasimi Univer • site Rektörü Cemil Bey açmış ve sair hakkmda konferans verecek edebi>at fakültesî profesörlerinden Mükrimin Halil Beyi hazıruna takdim etmiştir. Mükrimin Halil Bey bir saat devam eden konferansında ezcümle şunlan söylemiştir: « Firdevsinin doğuşu bin sene evveldir. Bu asır tslâtn siyasetinin ve nüfuzunun dağılmağa ve yayılmağa basladıgı onuncu a«ra tesadüf eder. Firdevsi Horasanda Tus sehrinin civartndaki Şadap ka;abasında doğmuştur. Şair Sultan Mahmut Grznevi zamanında yetismişti. Mahmut Gaznevi namile halk efsa nelerme geçmis, Sultan Mahmut diye tanınmıs olan bükümdardır. Bu hükütndar sairleri himayc ve onlar arasında müsabakalar tertip eder, mükâfatlar dağıtırdı. Firdevsinin Şehnameyi hangi sebepl* yazdığı hakkmda birçok rivayetler vardır. Maamafih Sehnamenin Mahmut Gaznevinin em rile yazıldığı doğru değildir. Firdevsi şehnameyi kendiliğin den yazmış, fakat büyük hedi;R • lere nail olmak emelile Mahmut Gazneviyi metetmiştir. Mahmut Gaznevî şehnameye çok büyük bir ehemmiyet vermiş, eserin büyüklüğünü takdV etmiştir. Şehnamer'n şaire siyasi maksatlarla yazdırıl dıjh rivayeti doğru değildir. Sehnamenin en büyük kıstnı İranin büyük kahramanlarından Rüsteme tahsis edilmiştir*. tskender zamanina gelinciye kadar harp ve kahramanhk sahnelerile doludur. Sehnamenin ince his ve fikir tarafı tskenderden sonra başler. Fakat bunlar arasnda âşikane hislerden başka analık, kardeşlik duyguları da çok yüksek şekilde ifade edil miştir. Esasen Sa*ani devirlerine ait kısımları tarihî kıymeti haizdir. Şehnamedeki Iisan çok sadedir. Mıs MARIE BELL . ALBERT PREJAN ARMAND BERNARD Türkçe izahatlı FOX JURNAL Bugün saat 11 de tenzilâtlı fiatlerle matine Şehzadebaşında Sa'ununu her seansta dolduruyor. Baş rollerde : M i L Lî ALEMDAR akşam saat 20 de Ayasofyada En çok okunan mecmuamız olan (Havacılık ve Spor) un 128 inci sayısı çık . mıştır. içinde kırk resimle süslenmis güzel ve istifadeli yazılar vardır. Tayslye ederiz. çocuklannıza faydalı bir eğlence temin etmek istiyorsanız mecmuadan tayyare modeli isteyiniz. Yeni eserler Havacılık ve Spor Her iki sinemada birden Leblebici Horhor Ağa Tarihî büyük Törk operet, Türk fılimciiiğinin ve san'atkârlarının muhteşem eseri kemali muvatfakiyetle devam ediyor. Matineler : 1 • 3 5 7 gece 9 da başlar Dün akşamdanberi CÜRÜM ve CEZA £0 tablo Yazan. F. M. Dostcyevsky Tercürnc eden: Reşat Nuri I.ocalar 300. 250 Ko'tuk 50, Sandalya 40, Gaieri £0 kuru?. «** Eski Fransız tiyatrosunda II 10 934 Perşembe akşomından iabarcn saac 20 de Operet 3 perde. Bestele\en : Yohstın Tercüme eden. Hkrem Reşit Krizantemler diyarında, ateş yağmuru altinda ve kan derin bir aşk macerasi NAŞıT BEY IIAKKİ RL'ŞEN vearkada$la<ı Dündiiz ( Esrarengiz Hane C'inaî dritn 9 0^^^ma^a^a^^l^m perde gece •rde (Ksrım Beni Aldatirsa"^ vodvıl 3 perde I Vaıyeıe Diiet Sofo ralar sadedir. Firdevsi büyük bir âlim değildir. Ve kendisi de bunu hiçbir yerde iddia etmemiştir. Şehname İranın millî vaclığını ihya etmiştir. Çünkü Iranı Arap istilâsı yalnız siyasî olmamış ayni zamanda harsî olmuş, tran kültürü üzer'nde tesirler yspmıştı. İşte Şehname tranı bu kültür ve hars istilâsından kur • tarmıştır.» SARAY JACK UNUTULMUŞ SENFONi Kılminde pariak rouvaHakıyetier kazanmaktadır. F OX J U R M A l v M I C K E Y M O U S E PAYNE SİNEMASINDA ve meşhur orkestrası YARASA Pek yakmda JENERAL YEN'in ZEHiPLi Sinemasında Fransızca sözlü