5 Ekim 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Casuslar Arasında 156 Nafcili: A. DAVER ( Şehir ve Memleket Haberleri ) Siyasî icmal Sıhhî îmdat otomobiüeri Belediye otomobiüeri çoaaltmaya karar verdi Sehirde sıhhî hndat otomobilleri için yeni bir teskilât vücude getirilmesi kararlastırılmiftır. Şimdilik tstanbul ve Beyoğhı mmtakalannda iflemekte olan bir otomobil bütün şehrin imdat ihtiyacını temin edsmemektedir. Halbuki bu tek otomobiTe yapılan hizmetlerîn çok mühim oldugu son tetkiklerden anlafilmiftır. Bunun için otomobiilerin adedi bu »ene arttınlacak ve daha süratlî otomobiller getirtilecektir. ^Camhuriyet ltşrmıcvvel Itilâf devletleri, ruhlan zehirliyerek, Alman Imparatorlugıur tsmellerini yıkmağa çalışıyorlardı! Belediye kaymakamlıkGizli fotoffa' lara yeni bir emir verdi makinelerile resim almak için de bir hayli tna • rifet icat edil mişti. El çantalanna, küçük bavullara, dür> • bünlere, cep *aatlerine, ciltli kitaplara, bas tonlara ve hatta büyük palto v < pardesü düğmelerine Tanneı 7a kadar minimÎRİ fotoğraf makineleri yerlestiriliyordu. Bütün hizmetçiler muayene edilecek Buğday ihracatı devam ediyor Iyi fiatlerle mühim tarda buğday saiıldı Ziraat Bankası silolanndaki buğdayların satifina devam olunmaktadır. Bankanın tstanbul subesi müdürü Ahsen Bey satıs vaziyeti hakkında izahat vermek >izere Ankaraya gitmistir. Şimdiye kadar iyi fiatlerle mühim mPıtarda buğday satılmıştır. tmtiyazlı sirketler de, harice gönderecekleri kârİarın bir kısmını buğday olarak sev • ketmek kararı mucibince, mubayaatta bulunmak üzere müracaat etmektedir • ler. Tramvay ve elektrik kumpanyası 30 bin ton buğdav alıp sevketmiştir. Buğday almak üzere bankaya roüracaat eden sirketler arasında, Fenerler idaresile bazı çimento şirketleri de banka ile müzakerelere girifmislerdir. Bu sene, dünya buğday istihsalâtmın azlığı dolayısile talepler çoğalmıstır. Bilhassa Almanya ve Yunanistandan buğday satın almak üzere müracaatler artmışhr. Yunan adalanna Trakya, Mersin ve Adana buğdaylan sevkedilmektedir. Diğer taraftan kuvvetli rakibi olmıyan sert buğdaylanmız da Avrupada rağbetle karşılanmakta ve aranmakta dir. tç piyasada yumusak buğdaya nazaran daha fiatli olan sert buğdaylar, harice yumusak buğdaydan daha pahalı olarak satılmaktadnr. Buğdaylanmızm yeniden ihraç maddelerimizin arasma girmesi, önümüzdeki mahsul senesinde de faydalı netice • ler verecektir. Talep bn şekilde de%'am ettiği takdirde eldeki ihracata mah • sus stokun yakm zamanda tükeneceği anlasılmaktado. Satıçların köylüden buğday mubayaası için hükumetçe konulan parayi da fazlasile karyıhyacağı ümit edilmektedir. s Ziraat Bankası önümüzdeki sene i • çinle mevcut sflolardan maada muh telif mahallerde yeni ambarlar da inşa ettirecektir. Mançuri ve Moğolistan ovyet Rusyamn J«P<« denmndeki sahü eyaletini aoğru hatla asıl Rusyaya rapteden ve uzunluğu iki bin kilometroyu bulan Şünalî Mançuri, namı diğerle Şarkî Çm de miryolunun Sovyet hükuraeti tarafın dan Mançuri hükumetine terki için 3 " taraf arasmda fiat hakkmda esas ibbari'e itilâf hasıl olduğuna dair rotişar eden haberler t^cari ve malİ âlemlerde harp tehlikesmin azaldığtna alâmet telSkki edilmis ve memnuniyet gösteril m'ftJ. Fakat bu sevinç nzun müddet devam etmedi. Mezlcur hattm Mançuri hiîku metine devir ve teslim edilebilmesi için hallolunacatk daha birçok müteferri meseleler bulunduğu anUsıldı. Bu hat vaktile Rusya hukumeti taıafmdan kırk miiyon altm tngiliz Urası sarfıle yapü mıştu Son pazarlık başladıgı vakit Sovyet hukumeti yirmi bes miyon tsterlin istemişti. Nihayet on milyvn Is • : terlin üzerinde esas it barile ltüâf ha sıl o'duğu haber verfldi. Bu paraya otuz senedenberl ba bal« ta «stihdam «di'en memurlartn tekaa • dîye ve tazminatı da da'ıfldir. Yanl lrunlan Sovyet hukumeti odeyeeektir. Bundan baska Sovyet hükumetine ancsk ü mHyon küsur tsterlîn para olarak •«• rilecek, kalan altı m'iyon kfisur tster « lin <Je e^ya o'arak ödenecektir. Fakat i» bu kadarla bitmemektedir. Sovyet hukumeti mezkur hattı Mançuri hükumet'ne satmak'a bu yeni impara • torluk hükumet:ni ük defa bilfiil tanıyan dev'et kendisl olacakhr. Bunun ic'n Çin hukumeti şimdiden Sovyet hö*tftm«>Hne memnoniyetsizliğinî büdir» m'^t:r. Bundan baska demiryolu yapı* lırken aktolunan mukavelede tamann Rusya hukumeti mukave'enin müddeti bitamında denvryo'unu Cin hükume t'ne bırakmah taahbut etnrşri. Şimdi C:n, Sovyet hükumetinin bu hattı ken di*ine bırakmavıp Mançuri devlet'ne satmak istemesini protesto etmektedir. Vaktile Rusya hukumeti bu demiryolunu Franko • Azvatîk Bankası Fransız sermayedarlar grupunun ver diği büyük ütikrazla yapmışh. Mezkur banka dahi hattın asıl mutasamfı kendi oldueunu şimdi tekrar aliıkadarlara biHirmiştir. Demiryelu meselesintn bukukî cîlıeti bövle kanşıkken siyasf ve askerî ciherî dahi ortalığa sükunet verecek bir şekil almamışhr. Halihazırda Japonyanın siyaseti üzerinde büyük nüfuz ve tesiri bulunan ordu demiryolunun sa • tılmasma ait müzakerelerin ileriTeme • sinden neşet eden sevince İştirak et memektedir. Hatta harbiye nazın Je • neral Hayaşı verdiği bir mülâkatta demiştir ki: U1 hatateslerin içine saklanmif olan iki küçük bomba *Muharebe meydanlannda, ton zamana kadar, teşebbüs kudreti • mizi muhafaza ettiğimiz halde, düşman, daha bidayetten itibaren zihinler üzerinde müessir olmak için manevî cephede mücadeleye bas • ladı ve bu nevi harpte kudretli bir cephe ve hUcum birliği gösterdi. Ecnebi memleketlerinde kendisine yardımcı tedarik etti. Davamızda bizi terkeden hariçteki firarilerden istifade ettiği gibi maalesef Alman vatanında da bu gibi kimseler buldu.» Düşman devletler, Aknanyada da Almanya aleyhinde müthiş bir propaganda yaptılar. Bunun için, evvelâ balonlar, sonra tayyereler lrullandılar. lngilizler muhtelif hâdiseler hakkında uydurduklan haberleri, 48 aaat sonra, Alman cephesi gerisinde gazete ve beyanna me halinde neşrediyorlardı. Evvelâ haftada 300,000, sonra günde 100 bıa matbua atmağa başladılar, Bu matbualann miktan bir müddet sonra ayda be» buçuk milyona kadar yükseldi. Düştnan, Alman gazetelerini taklit ederek sahte nüshalar basıyor ve bunlan Alman askerlerine dağıttınyordu, Askerjer de Alman gazeteleri yazıyor, diye düşraanın telkinatını okuyor ve inanıyorlardı. Kapaklarındaki isimler gayet vatanperverane olan, fakat metmleri ruhlan zehirliyen, maneviyatı kıran birçok almanca risa leler de dağıtıyorlardı. Fransız, tngiliz, Amerikan sa • nayi erbabının cömertçe verdikleri azim paralarla Almanyada dolaşan propagandact casuslar, halk sınıf • larmın ihtiraslarını şiddetlendirmek ve askerleri firara teşvik ettnek için çahşıfyorlardı. Bunlann arasında üzerlerinde yirmi, otuz bin mark taşıyanlar vardı. Bunlar, Alman üniformasile ve gögüslerinde harp madalyalan oldugu halde üçiincü ve dördüncü mevki vagonlarda seyahat ediyor ve ttilâf devletleri lehinde propaganda yapıyor, halkın ve askerlerin maneviyatım zehirliyorîardı. Bunlann baslıca vazifesi, halk ve asker arasında, harpten dojan tabiî memnuniyetsizliği ve hosmıtsuzluğu arttırmaktı. Biitün bunlan vatanına îhanet eden bir A] man itiraf etmişti. Düstnana dost gibi güler yiizle sokulup sonra onu hançerlemek dünya kadar eski bir usul ve tabiyedir. Bînaenaleyh bu milletler mücadelesinde, hasmı biran evvel tepelemek için hiçbir vasıtamn ihmal edilmemis olması şaşılacak birşey değildir. (Mabadt var) i^^^» 1916 bahannda Alman casuslukla mücadele teşkilâtı, tngilizlerin Holanda tarikile Almanyaya saatli botnbalar geçirmekte olduklarım haber aldı. tngilizler, bunlan nakletmek için de bir sürü casus tut ımışlardı. Almanlar, un çuvallare •asıtasile geçirümek istenilen bu korkunç cehennem makinelerinden bazılannı ele geçirdiler. Alman hudutlanndan içeri, zeytinyağı, makineyagi diye mayi halinde infilâk znaddeleri de geçirilmeğe teşebbüs edildiği gibi patateslerin içine bile küçük bombalar konulduğu göriildü. Düscnan, Almanyada kaıaplık hayvanatı öldürmek için de has talık mikroplanm havi konprimeler yapmıştı. Bunlar bir asprin tableti cesametinde idi. Kuyulara ve yalak< lara atılıyordu. Bunlan kullanan casuslara çiplak elle tutulma • BUMI tavtiye ediliyordu. Bir casusun başındaki seyahat şapka smda içinde »ari hastalık mikrop lan bulunan elektrik düğmeleri saklanmıştı. Gene ttilâf casus teşkilâtı, Almanyada tarlalarda çalıştırılan ttilâf esirlerine patatesle rin tohumlarını çıkarıp öyle top tağa atmalanm bildirmiştî. Bu su rmtim. uKumtut palalealer çürüyor, Belediye müstahdemin idaresi talimatnamesine göre tesçile tâbi tutulan ve üç ayda bir muayeneleri ıcap eden mürebbiye, sütnine, hizınetçi, ahçı, çamasırcı, usak, bah • civan, hususî soför, arabacı gibi hizmetçilerin yapılan tetkikatta, ço • ğunun kayitsiz ve muayenesiz olarak çahştıklan anlasılmıstır. Aileler arasında bulunan bu gibi hitmet erbabının muayenesîz çalısmalan sıhhati koruma namına muvafik görülmemis,' bundan sonra müstahdemin idarehanelerine kendilerini tesçil ettirmiyen ve muayeneleri yapılmıyan hizmetçilerin çaliftinlma•nalan için alâkadar kaymakam lıklara ve Belediye subelerine sıkı surette tebliğatta bulunulmushır. Takas tahkikatı Tahkikat fezlekesi 1600 sahife tutacak Gümrükteki müfettiler heveti uzua müddettenberi devam eden takas yolsuzluğu tahkikatını tamamile bitirmiftir. Simdi tahkikatm fezlekesi tanzim oli'nmaktadır. Mübalâğasız bir tahmine jröre bu fezleke 1600 küsur sahı'felik olacaktır. MÜTEFERRİK Cumhuriyet bayramı için hazırlık Bu sene 29 tesrinievvel Cumhuriyet bayramı için şehrimizde yapılacak merasim hazırlıklarına dünden itibaren baslanmıstır. Merasim programını hazırlamak üzere dün Vali ve Belediye Reisi Muhittin Beyin riyasetinde tstanbul kumandanı, Cumhuriyet Halk Fırkası idare heyeti reisi, Halkevleri reisi, Encümeni Daimî azasından bir sat ve yazı ifleri tnüdüründen mürekkep bir komisyon tesekkü! etmiftir. MAARÎFTR Maarif Müsteşarı Ankaraya gitti Şehrimizde bulunan Maarif Vekâlcti müstesan Rıdvan Nafiz, TaJim ve Tarbiye heyetinden Avni Beyler dün akşam trenle Ankaraya hareket etmislerdir. Istanbul Maarifinde yeni teşkiât tttanbul Maarif müdürlüğünde islerin daha muntazam bir sekilde görülmesi için yeni teskilât vücude getirilmiftir Bu teskilâtta Maarif müdUrü Haydar Beye iki muavin daha verilmiştir. Bu muavinliklere tnüfettiflerden Adil ve Şevket SUreyya Beyler tayin edilmislerdir. Adil ve Şevket Süreyya Beyler dün» den itibaren yeni vazifelerine baslamıtlardır. Bundan sonra ilkmekteplere ait butün hususata muavin Adil Bey bakacaktır. Resmi mekteplerle Sevket Süreyya, hususi ve eenebi ve ekal • liyet mekteplerle de muav:n Nurullah Beyler mesgul olacaklardır. Bu muavînlikler ayni zamanda Maarîf Vekâletile irtibatı da temin ede • ceklerdir. Gayrimübadillerin senelik kongresi Gayrimübadiller cemiyeti bu ay içinde Halkevinde senelik kongresini ak tedecektir. Gayrimübadillerden kısmıazamı ikinci tertip bono tevziatında yüzde yirmi be* nisbetinde istihkaklarını alrraş bu • lunmaktadırlar. Henüz ikinci tertip tevziatta sırası gelmemif olan 300400 den ibaret istihkak erbabmın bonoları da bir ay içinde tevzi edilmis olacakhr. Gayrimübadîller cemiyeti bonoları • nı alan gayrimübadillerin münferiden veya müçteıruan Ziraat Bankasındaki komisyon tarafından muntazaman satıslan yapılmakta olan emlâkin müzayedelerine istirakleri için tedbirler almak.tadır. ŞEHİR İŞLERİ Mecidiyeköyü ragbet buluyor Mecidiyeköyü Sirkeci tramvay servisleri çok rağbet görmektedir. Tramvaylar bilhassa sabahlan ve aksamlan fazla kalabalık olmak tadır. Tramvay seferlerinin başla • ması üzerine köyde yerleşmek üzere birçok kimseler ev yaphrmak tizere müsaade almak için Beledi yeye müeacaatlere baslamıştır. Belediyece bu müracaatler tetkik e • dilmektedir. mahsul vermiyor, Almanlar mutau r n r oluyorlardı. Her iki taraf ta birbirlerinin tel•izlerini zapt ve şifreleri halletmek suretile birçok askerî esran öğrenmekte idiler. O meşhur Tanenberg meydan muharebesi için birçok ya«lar yazıldi; fakat bu meydan muharebesinin cnuazzam bir zaferle netieelenmesmi temin eden bazi khnseler hatıra bile getirilmedi. Bu adamlar, Rua telsizlerini zapt ve fifrelerini açan ve bu suretle o muharebede Alman başkumandanlı • ğına düşmanm niyet ve maksatla • mu, hareketlerini önceden haber vererek zaferi hazırlıyan meçhul kahramanlardır. Sümer Bankın Avrupaya gönderecegi talebe Sümer Bank tarafından Avrupaya sanayi tahsiline gönderilecek talebeler için yann tstanbul erkek lisesinde imtihan yapılacaktır. Bu müsabaka imtîhanına 90 genç talip olmustur. tçlerinde muvaffak olanlardan 10 kişî muhtelif Avrupa şehirlerine sanayi tahsiline gönderilecektir. Eenebi ve akalliyet mektepterinde muallim maaşları Şehrimizdeki ecnebi ve ekalliyet rr.ekteplerinde muallim maaslan birer ay teahhurla verilmektedir. Bu yüzden birçok şikâyetler ya pılmaktadır. Vekâletten gelen bir cmı'r üzerine bu mektepler utnum müfettisler tarafından bu hususta teftiş «dilmektedir. ADUYEDE Hayvan sergisi kapandı Edirnekapida açılan sekizinci hayvan sergisi kapanmıstır. Sergide birincilik, ikincilik, üçüncülük ve dördüncülük kazanan kısrak, tay, boğa ve inek sahiplerine sergi heyeti tarafından nakdî mükâfat verilmiştir. Manevî sabotaj Düffnan, yalnız muayyen hedef!eri tahrip ettirmek için muhtelif teknik vasıtalarla maddî sabotaj yaptırmakla kalmamış, manevî sabotaj yapttrmak ve ruhlan zehirlemek suretile Alman tmparatorlu ğunun temellerini sarsmaga, yıkmağa çalışmıştır. Lort Northcliffe (Norklif) matbuatı, bu sahada, hakikaten, mtithiş bir gayret sarfet mistir. Jeneral Ludendorf hatıratında şu «ahrlan yazıyor: Kâgıt fabrikası için bir mütehassıs geldi Sümer Bank tarafından İzmitte tesis edilmekte olan kâğıt fabrikası tcsisatına nezaret etmek için bir Alman mütehassısı fehrimize gelmis ve dün tzmite gitmistir. Kâğıt fabrikasının demir aksamına ait malzemeler bir iki gücıe kadar Altnanyadan gelecektir. Fabrikanın montaj ameliyesine devam edilmekte • dir. Istanbuîun kurtuiuş bayramı Yann tstanbulun kurtuiuş bay • ramıdır. Devair resmen tatil değilse de taamülen tatil edilmektedir. Yalnız mektepler tatildir. Devair pazar günü öğleden sonra da memurinin intihabata iştirak cdebilmeleri için tatil edilecektir. Matbuat Cemiyeti kongresi Dün Matbuat Cemiyetinin sene • lik kongresi toplanacaktir. Fakat kongrede ekseriyet olamamıştır. Heyeti umumiyenin Cumhuriyet bayramına müsadif 29 tesrinievvel pazartesi günü toplanması muhte • meldir. Terziler cemiyeti sergi açıyor Terziler Cemiyeti bir sergi açmağa karar vermişti. Cemiyet re i»i Halit ve umumî kâtibi Agâh tzzet Beylerle 20 kadar terzinin iş • tirakile dün gece yapılan bir top • lantıda, sergi meselesi etrafında görüşülerek yeni kararlar alınmıştır. Serjri ikinciteşrin ayında Pera palasta açılacnktır. Bu münase betle Terziler cemiyeti bir de balo veecektir. Gümrükte dün yapılan imtıhan Mahmut Saim Efendinin davaları « Sovyetlerle oereyan «tmekte olan müzakerelerde ihtiyatla hareket Hafta mecmuasında tıbbı adli etmeliylz. Ş'malî Mançuri demiryolu • nıüessesesi hakkında cEnsari Bü • nun Sovyet Rusya tarafından bize terlent> imzasile çıkan bir yazıdan ki hakkmda itilâf hasıl olsa bile btm • dolayı tlhami Safa Beyle Suat Derviş Hanım aleyhlerine açılan da • dan Sovyetlerle Japonya ve Mancu • kuo arasmdaki münasebahn derhal vaya dün üçüncü ceza mahkeme • sinde devam edilmistir. Şahît ola • iyPeşeceğî neticesini çıkarmamalıdır.» Japon ordusunun Sovyetlerle olan rak dinlenen Nizamettin Nazif Bey müzakerelere ehemmiyet vermediği «Ensari Bülent» natn müstaannın ve kendi askerî plânlarmı tevsie çalıskendine ait olduğunu, mevzuubahs tıbbı adlî müessesesi hakkındaki hğı Sovyet Rusyamn dahi nazari dikkayazıyı da kendîsinin yazdığını söyt'"nden kaçmıyor. Moskova gazeteleri lemiştir. Bunun üzerine mumailey Japon ajanlannın Sovyet Moğoiîsta • hin şahit mevkiinden suçlu mev • nındaki Moğol rüesasuıı elde etmeğe küne geçirilmesine karar verilmişve Mançuri hükumetini tasdik eylemeğe tir. Nizamettin Nazif Bey yazıda iknaa çalıştıklannı yazıyorlar. Pravda kastı hakaret olmadığını, bilâkis gazetesi Japon askert kamyonlarmut tıbbı adlî gibi bir müessesenin hikşimdiden Sovyet Moğolistanı bududu • meti vücudüne şiddetle taraftar bunun 40 mfl civarmda goründuğünS e lunduğunu söylemiştir. Evrak tet hemmiyetle kaydediyor. Hulâsa dip « kik edilmek ve iddianame serdolunlomatlar arasında müzakere devam mak üzere dosyanın Müddeiumu • ederken Japon ordusunun Sovyet Momilik makamına tevdiine karar veğoîistanına taarnıza hazulanmakta ol • rileeek dava talik olunmuştur. duğu anlaşılmaktadır. "Hafta,, mecmuası aleyhindeki dava Rıhtım Şirketi müdUrü Ankaraya gitti Rıhtım şirketinin hükumetçe satın alınması sartlarını ihtiva eden itilâfnameyi imza etmek üzere, Rıhtım firketi müdürü M. Kanos Ankaraya gitmistir. Yeni mukavelenin Adliye Vekili Saracoğlu Şükrü Beyle sirket müdürü arasında bugünlerde imza edilmesi beklenmektedir. İtilâfname esaslan bugünlerde Vekiller Heyetinde görüsülecek, verilecek karara göre imza muamelesi ikmal o • lunacaktır. Şirkette vazife almıs olan eenebi cnemurların islerine tamamen ni • fcayet verilmiştir. Sutçüler arasındaki ihtitâf Sütçüler Cemiyetinin yeni idare heyeti seçilmişti. Hakkı, Mehmet, Şevket, Halit, Ferhan ve Yusuf Beylerden müteşekkil olan idare heyeti aralarında toplanarak reis, ikinci reis seçecekler ve diğer vazifeleri taksim edeceklerdir. Süt müstahsillerile satıcılar arasındaki ihtilâfa gelince bu henüz halledilmemiftir. Her iki taraf dün gece de toplanarak müzakerelerde bulunmuslardır Çıkarmakta oldugu muhtelif mecmualarda doîgun maaşlarla tahsildar kullanmak üzere bazı kim • Sftlerden kefalet akçesi namile para elmak ve bu suretle kendilerini dolandıırmakla suçlu Mahmut Sa :m Efendinin muhakemesine dün bivinci ceza mahkeme«!nde devam j edîlmiş, makamı iddia Mahmut Saim Efendinin tecziyes'ni istenvştir. Hüküm tebliğ olumnak üzere dava jarına bırakılmıştır. MUHARREM FEYZİ îstanbu! Belediyesinden: Istanbuîun Kurtuiuş bayramı na tesadüf eden birincitefrinin altıncı günü saat on bijçukta Taksim meydamnda geçit resmi yapılacaktır. tstanbulda bulunan Meb'us Beyefendilerle Umumî Meclis azasmın ve teşrifata dahil askerî ve mi'lkî zevattn, Cumhuriyet Ff»'k Fırkası v«* H^vır c m i y e t • Ierî eV8»>»n»rı T'^îw» m#>y^ıt • mndaki tribünü teşrifleri rica olunur. Bir otomobil kazası tstiklâl caddesinden geçmekte olp.n Antuvan Hanım şoför tsma • iiin idaresindeki 1833 numaralı otomobilinaltında kalarak yaralanmıt ve Beyoğlu hastanesine kal > dmlmıştır. Şoför zabıtaca yaka • lacmıstır. Gümrüğe orta tahsil görmüş gençlerden yedi memur almmak u . zere açılan imtihana dün kırk bir kisi girmiştir. Taliplerden üçü lisan bilmektedir. Evvelce talip olarak müracaat eden on üç kişi de imtihana gelmemistir. Resmimiz imtihana girenleri göstermektedir. ELB1SE JAKETATAY