3 Ekim 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Iran murahhas heyeti reisile bir mülâkat 4 Cumhuriyei. Ecnebi şirketler ve döviz meselesi Bir İngiliz gazetesînin yazdığı yazı «Manchester Guardian» gazetesi yazıyor: «Hir Jngi5iı şirketi olan tzmit Aydm demiryolu kt'mpanyasının, Türkiye Zi raat Bankası fle, ibraç edflecek fazla miktarda buğdy nakli için müzakereye bşhyacağı anlaşılryor. Türkiye hükumetinin ecnebi dövizi nin ibracına koyduğu sıkı takyidat nazan itibara almırsa, bu usul tzmir • Aydın demiryolu kumpanyası tarafmdan îngilteredeki hissedarlara yeni bir te mettu tevzii tarzı olarak kabul edilnvektedir. i 50 mily onl uk bir teşebbüs Zonguldak havzasmda elektrikli tren hatları yapılacak C Iktisat Işleri 3 RADYO prograro j VÎYANA: 16,25 çocukların zamanı 17,15 ikin<H fconseri . 18 şarküar 18,35 kısa üç m u . sahabe . 20 25 klasik Vlyana operetlerin. den parçalar . 21.35 Avusturyalı şairler 23,25 Esperanto neşriyatı . 23,35 haierler ve hava raporu 23,55 cazbanthane ko med sl . 24,15 konser: Haydnm eserlerl . 1,05 gece konseri. 3 Teşrinievvel Dâşti Han Gazi Hz. için «Milletinin ruhunu fethetmek, Iskender gibi dünyanın yarısını fethetmekten daha büyük bir zaferdir» (Birinei sahifeden mabait) sonra her ikî tarafm kabulüne mazhar olan bir rapor verdi. Siyasetin ruhu ve havası çok <feğişmiştir. Artık davalartn sulhan 'tesviyesine bakılıyor. Türkiyedeki inkılâplar hak kmda ne f " besliyorsunuz? •' " Be.'» fikrimce, buradaki en mühim inkılâp, fikir inkılâbıdır. "'"ürkiye hükumeti, millî, resmî ve siyasî hayatın ber sahasında, şüp • hesiz çok büyük terakkiler göster . di. Hassaten bugünkü siyasî mevkii fevkalâde parlaktır. Ancak fi • kirlerin ber türlü kayitlerden kurtulması, telâkki tarzlarının daha genis, inkisafa daha müsait, yeni fikirleri temessüle daha müstait bir hale gelmesi dikkat ve hayranlığı tnucip olacak mühim bir keyfiyettir. tai nazarına ve zihniyetine göre hareket eder. Bilhassa Türkiyede bu böyledir. Türkiye hali hazırdaki terakki ve inkişafmı, malum olduğu veçhile, tamamen Gazinin fikir tesebbüsüne ve sebatına borçludur. Gazi, kendi görüş ve düşünüş tarzını bütün bir millete telkin etmeyi bilmiş ve bu, Türkiyenin Büyük Kur tarıcısınin en güzel muvaffakiyet le'inden biri olmuştur. Milletinin ruhunu fethetmek, tskenderin yaptığı gibi dünyanın yarısını fethetmekten daha büyük bir zaferdir!» Kömür istihsalâtı senede 5 milyona çıkarılacak, FVe^îi limam asrî techizatla ihraç iskelesi oh BELGRAT: 17.05 konferans 17,35 halk şarkılarî. 18,05 konferans . 18,35 fransızca ders 20,05 orkestra konseri 20,40 Slav mu sikisi . 21,05 konferans . 21,35 Laybahtan nakil 23,05 haberler . 23.20 gramofon . 23,40 bir lokantadan naklen musikL BERLİN: 17,05 ikindi musıkisi . 18,45 bir aylık spor faaliyeti 19,10 kadınlarm zamanı . 19,35 ev musikisi . 20,45 haberler . 21,40 genç milletlerin zamanı . 22,05 konser 23,05 haberler 23,35 ten 1,05 e kadar Frankfurttan naklen dans havaları. BUDAPEŞTE: 17 05 talebenm zamanı . 18,05 Macar şarkılarî 19,05 italyanca ders . 19,35 or. kestra konseri 20,30 musahabe . 21,05 konservatuar salonundan naklen konser 22,05 ecnebi memleketlerine ait neşriyat. 23,45 askerî bando. BÜKREŞ: 18,05 ikindi konseri 20,05 radyoda ün'. versite 20,25 gramofon 20,50 konferans21,05 keman konseri . 21,35 konferans . 21.50 taganni konseri . 22,20 küçük radyo orkestrası. PRAG: 17 dans havaları . 17,50 çocuklar ve gen< ler için tıyatro . 18,35 gramofon 18,45 kitaplar ve muelllfler . 1 9 iktısadi kon . ferans . 19,15 ameleye ait neşriyat 19,2! almanca neşriyat . 20,15 gramofon 20,4( muhaıız kıtaatı bandosu . 21,20 gençlik v« tiyatro . 22,15 orkestra konseri . 23,05 son haberler. Buğday, Türkiyeden almacak ve tzmir, yahut tstanbuldan vükletilerek tngiUereye gidecek. Orada satüarak bede!i usulü dairesinde h'ssedarfara te • mettu hissesi olarak dağıblacaktır. Türİran sefiri Sadık Han dün ak • kiyede çalışan diğer ecnebi şirketler de ayni usulü tatbfk etmek mecburiyetin şamki trenle Ankaraya gitmiştir. dedirler. Bu muamelede bazı güçlükleSadık Han parlamentolara iştirak eden İran heyeti azasını Gazi Hz. ne re tesadüf olunmaktadır. Ecnebi dövizlerînin harice gönderilmesi hakkında ve hükumet erkânına takdim ede Sizin kanaatinizce bunun â • cektir. a'.inan tedbirlerin biraz hafifletilmesi mili ne olabilir? lüzumu düsünülmektedir.» \ Iki sey! Birincisî, Türkiyenin tarihî mazisinin bildiğimiz hâdisat üzerind'eıki tesirL tkinci âmil de, Yazımızın çokluğu hasebile S A R "A Y (Eski Glorva) da belki pisikolojik bir kaziyedir. Ma«tnsan önce maymun mu idi?> 9 \e !0 t ınncı teşnn sali ve çırşamba lumdur ki sarkta, yani Türkiyede, isimli tefrikamızı koyamadtk. özür tranda, Arabistanda ve Hindistandileriz. HEDEFSİZ BUSELER da, millet, ekseriya feflerinin nok . J 5 perde iran Sefiri Ankaraya gitti Ereğli limamndan bir manzara... Zonguldak (Hususî) îkhsat Veklli Celâl'Bey, busaya gelerek demir ve kimya sanayiinin kurulacağı mıntakada çalışmakta olan miihen • d"İ5 ve mütehassıslarımızin bu husustaki faaliyetlerini yakından tetkik etmifti. Celâl Beyin ve mütehassı» heyetimizin bu havalideki tetkikleri yalnız Zonguldağm değil, hatta bütün Türkiyenin, iktısat ve sanayi ha • yatında yeni bir dönüm noktası te^kil edecek mühim bir mevzula yakından alâkadardır. Çünkü kömür istihsalâtımızm arttısılması ve bir kisım Türkiye simendiferlerinin Zonguldakta vücude getirilecek olan gayet büyük bir elektrik santıralından istihsal edilecek genif mikyasta elektrlk kuvvetlerile tahrik ed'ilmesi mevzuubahstır. Bu fikir bundan bir müddet ev vel bazı mühendislarimiz tarafuı dan ortaya atılmıştı. tşte simdi bu mesele başta tktısat Vekili Celil Bey olduğu halde iktısatçı, elektrikçi, fimendiferci, madenci ve jeolo jici mütehassıs ve mühendislerimiz tarafmdan yakından tetkik edilmektedir. Memleketimiz için çok şayani dlkkat olan bu muazzam iktısadî tet • kike evvelâ kömür mıntakati olan Zonguldak kömür havzasından baslandu Havzanm kömür istihsalâtınin bu sene bugücie kadar tutulan hesap • lardan bir buçuk milyon tonu etcavüz edeceği tahmin edilmektedir. Halbuki yeni iktısat programımızda kömür istihsalâtınin 5 milyon tona çıkarılması mukarrerdir. Istihsalât senede beş milyon tonu bulduğu za man bunun iki milyon tonunu da • hilî şimendiferlerle vapurlarımız ve halen islemekte ve bes senelik sa nayi pcogramımn tetbikî neticesi olarak peyd'erpey faaliyete ve i»le meğe başlıyacak olan fabrikaları • mız tarafmdan i»' ihlâk olunacaktır. Mütebaki üç mLyoo ton da ihraç edilecektir. Ancak düsünülecek bir nokta var: Şimdi istihsal edilmekte olan bir buçuk milyon ton kömürün 800 bin tonu dahilde istihlâk edil mekte ve mütebakisi ihfaç olun • maktadır. İstihsalât fazlalastığı zaman bu üç milyon ton kömüre ne reden ve nasıl mahreç bulunacaktır? Bugiin dünya kömür istihsalit ve istihlâkâtı yanında Türkiyenin kömür istihsalâtı pek cüz'î bir seydir. Son seneler zarfında en hızh bir gid'işle sanayilesen bütün dünyada pek tabiî olarak kömür sarfiyatıda artmif ve kömür bugün dünyanın en çok sarfettiği maddelerden biri olmuştur. Bu itibarla bu vaziyet, biraz çalışmak şartile, kömürlerimize mahreç bulabilmek imkânlannı verecek mahiyettedir. tstihsalât arttırıldığı takdirde bunu sevkedebilmek için bugün Zon guldak limanmı birkaç misli büyültüp modern vesaitle teçhiz ederek ayni zamanda birçok vapura kö mür verebilmeği temin eylemek icap etmektedir. Mütehassıs heyetin tetkiklerinden alman neticeye göre Zonguldak limam esas itibarile tabiî bir liman değildir. Burada yapılacak olan sun'î tesisat ise çok pahalıya mal olacaktır. Buna muka • bi lEreğli zaten az çok tabiî bir li mandır. Burada yapılacak sun'î tesi&at Eteğliyi Karadenizin en güzel ve modern bir limam haline getirebilecektir. Bu sekil tekarrür et miş ve hatta bu yolda faaliyete bile geçilmiştir. Havzanm ihraç iskelesi olacak olan Ereğlide modern liman tesisatı vücude getirildikten sonra istihsal mıntakası olan bütün Zonguldak kömür havzasını Ereğliye bağlamak icap edecektir. Bu suretle Ereğlinin »imendiferle, Ankara ile ve diğer bütün sınaî şehirlerimizle birleşti • rilmesi lâzım gelecektir. Ankara Çankırı • Eskipazar • Irmak Filyos hartı bugünlerde bitmek üzeredir. Filyos • Çatalağzı hattı da ihale olunmus ve müteah • hit insaata baslamıştır. Şimdi Çatalağzından ta Ereğliye kadar bir elektrikli »imendifer hattı yapılacaktır. Bu hattm uzunluğu 60 kilometrodur. Çatalağzı • Ereğli arasında halen yüzlerce kömür ocağı bulunmak • tadır. Bu ocaklann hemen hepsi sahile açılmakta ve ihracatlarmı da deniz yolile yapmaktadırlar. Bu itibarla Çatalağzı Ereğli hattı sahile müvazi bir sekilde inşa oluna • caktır. Havzanm her tarafmdan Ereğliye kadar olan mesafede kömür nakliyatı tek tarifeye göre yapı • lacaktır. Bu suretle Ereğli limanına kömür naklinde uzaklık, yakınhk meselesi mevzuu bahsolmıyacaktır. Bu yol tek hat olacak ve günde 25 vagonlu 16 katar tahrik olunacaktır. Yalnız katarlarin birbirlerinin seyrine mâni olmamaları için muhtelif yerlerde manevra makasları bulunacaktır. Bu hattın en münasip bîr yerine büyük bir elekbrik santırah yapıla caktır. Çatalağzı Ereğli tren hattınm elektrikli yapılmasımn sebepleri sunlardır: Elektrikli simendifer hattı, bu • harlı simendifer hattından techizat ve tesisatı itibarile daha pahalıya inşa olunabilmektedir. Fakat buna mukabil elektrikli hattın idare ve idame masrafları buharlı hatta nazaran çok daha azdır. Bu itibarla aradaki fazlalık birkç sen« sonra amocti edilmis olacaktır. Bund'an baska elektrikli simendiferde işçi adedinden de azamî sekilde tasar • ruf edilebilmektedir. Buharlı si mendiferler en iyi cins kömür yakmaktadırlar. Halbuki yapılacak o • lan elektrik santıralı yüzde altmışı atılması icap eden en fena cins kömürün tamaımnı yakacak ve genis mikyasta kalori temin edecektir. tste bütün bu sebeplerle, bu hattın elektrikli yapılması takdlrinde daha iktısadî ve daha faydalı olacafı neticesine vanlmaktadır. Hali hazırda kısmen ipttdaî usuller ve kısmen yarı fennî tesisatla Zonguldak, Ereğli ve Kozludan vapuılara tonu 45 kurusa kömür tahmil edilmektedir. Bu simendifer hattı yapıldığı vakit tahmil fiatinin ucuzlatılması da tetkik edilmekte ve bunun rfa daha iktısadî olan elek • trik simendiferleri sayesinde kabil olacağı anlaşılmaktadır. Elektrikli hatların vagonlannda hiçbir değişiklik olmıyacak, yalnız lokomotifler elektrikle isliyecektir. Elektrik santırahnda muhtemel bir anza ihtimali de düşünülerek bu • harlı lokomotifler de bulundurula caktır. Bu ise hemen başlanmak üzere iken bütün Türkiye simendiferlerinin de elektrikle tahriki meselesi tetkik edilmektedir. Bu takdird'e gene maden kömür havzasmda çok büyük bir elektrik santıralı yapı Iacak ve cereyan hatlarınm geçeceği muhtelif yerlerde bansformatör istasyonları vücude getirilerek yolda kısmen kaybolacak olan cereyan takviye edilecektir. Bütün bu me seleler için mütehassıs ve teknisiyen heyetimizle beraber bu is için celbedilmis olan Avusturya elektrikli şimendifler idaresi müdürlerinden M. Granik te çalışmaktadır. Çatalağzı Ereğli elektrikli si mendifer hattı, bu hattı işletecek elektrlk santıralı ve vücude getirilecek olan muazam ve modern Ereğli limanı için 30 milyon Tiirk Iirası sarfolunacaktır. RÜŞTÜ BEKtR Itizar Rasit Rıza Tiyatrosu Teayiki Sanayi Biçki Yurdu sergisi Yszan: Birabeau, Nakieden M. Feridun l^ekorlar ( D ) garubu Gîseler hergiin açıktır VARŞOVA. 17,05 hafif muslki . 17,50 gençlerin za manı . 18,05 Koro konseri 18,30 kadın. ların zamanı '18,40 taganni konseri 19,20 oda musikisi . 19,50 iktısadi k o n , . ferans . 20,05 mandolin konseri 20,55 spor . 21,50 haberler . 22,05 konser: Şopenin eserleri . 22,40 taganni kcnseri . 23,05 konser 23,20 dans havaları. • Yarın akşan % AÜIfuY Sınemasında Selim Sırrı Beyin konferansı Yarın akşam saat 9 da İstanbul Rad yosunda Selim Sırrı Bey cEvlâtlar nankör müdür?> mevzulu b{r musahabe yapacaktır. Çarşıkapıda eski Feyziati lisesi arsatındaki binada kâin Teşviki Sanayi Hanımlar Biçki Dikiş mektebi tarafmdan guzel bir sergi vücude getirilm'' 5 » Dün umuma açılan sergide talebe hanımların cidden güzel eserleri vardır. Resmimiz kendi diktikleri tuvaletlerin cank modelliğini de yapan hanım kızları gösterıyor. muhteşem filmi başlıyor FOX JURNÂL Gümüş paraiar Darphanede hazırlıklar ikmal ediliyor Cumburiyet bayramına yetiştîriîme • sine çahsılan gümüs paraiar için Dar panede hummali bir faab'yet vardır. Evvelce hzırlanan kalıplann makineye verilmeğe salih bîr hale getirihnesme ait teknik tashihat ikmal edilmiştir. tngiltereye ısmarlanan gümüs eritmeğe mabsus potalar da bir iki güne kadar gelecektir. Darpane müdürü Fuat Bey paralann b:ran evvel darbı için çok çalışmaktadır. Ankaraya gönderOmiş olan nikel paralann nv>delleri henüz tasdikten gelmemiştir. Pek yakında J Bugiin ve bu akşam Ayasofyacfa Şehzadebaşında HERBERT ERNEST GROH'un meşhıır Alman tenoru MiLLî ALEMDAR her iki sinemada kemali muvaffakiyetle devam eden Leblebici Horhor Aga Tiirkçe sözlü büyük operet filmini gidip görünüz. Sevimli filmindo dinliyeceksiniz AŞKIN SESi İlâhi sesini; tekrar tekrar görmek istiyeceğinîz Aşk ı Tanıyan Kadmlar... Unutulmağı istemiyen Erkekler En hissi en cazip en müessâr bir Şaheser görmek içîn BU A K Ş A M MELEK sinemasına koşacaklar ( Fransızca sözlü ) z îrtîîıal Mülga âyan azasından merhum Resit Akif Paşanın amcazadesi merhum tsmail Beyin kızı Emine Hanım vefat etmistu*. Göztepede Çiftehavuzlarda 43 numaralı köşkten bugün saat on birde kaldınla • cak Rumelihisarındaki aile kabrkıe defnedilecektir. Numaralı biletlerin evveiden ayırtılması rica otunur. Tel : 40868 JOHN BOLES ve MARGARET SULLOVAN OSMANLI BANKASINDAN İLÂN %5 faizli, 1334 1918 tarihll Dahilî tstikraz tahvillerine ait olup vadesi 1 teşrinisani 1929 da hülul eden ve ayni tarihte tediyesine baslanan 24 No. li kuponlardan ibraz edilmiyenlerin 1 teşrinisani 1934 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti hükumeti lehine müruru zamana uğnyacağ^ mezkur tahvilât hâmlllermin malumu olmak üzere Uân olunur. BtlCd'mttî Tepebaşı Şehir tiyat mevsimin ilk ve %M 17 n büyük filmi o'.an S fVf Jfl MU M% Eski Artstik M»\J sneması PRENSESİN ÇILGINLIKLARI İ ALBERT PREJEANMARIE BELL ARM AND BERN ARD I LA V E TE N Şaheserin ilk iraesi münasehetile B r nci Gala müsameresni veriyor. Baş roîlerde F0X JURNAL ve Renkli Bir Revü. Yerierin evveiden temin olıınması rica olunur. TELEFON: 42851 rosu da 2 b i t i n c i t f Çekierin en meşhur profesyonel tdkımlarından " î şaraından itibaren saat 20 de BOHEMYA, CÜRÜM ve CEZl 20 tablo Yazan. F. M. Dostcyevsky Tercürac eden Reşat Nuri Maç saat tam 4 te Fenerbahçe stadınoa yapılacaktır Biletler şîmdiden ( MILU SPOR ZEKI RIZA ) mağazasında satılmaktadır ile karşılaşıyor Portakalcıların teşebbüsü Portakalcılardan mürekkep bir heyetin Ankaraya gittiği haber verilmektedir. Bu heyet nakliye ta • rifelerinde portakal sandıklarından orman resminin tenzilini temin et • mek için uğrasmaktadır. Localar 300, 250 Koltuk 50, Sandelya 40, Galari 30 ÜskUdar HÂLE Sinemasında Vıktor Hügonun ]<hemut eserı SEFİLLER llâveıen Dünya haberlen