1 Ekim 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

'CttmhıriyH. ınsan once Maymun mu idi ? Efendim mesele malum. Bir futbol topuna yanlış bir tekme atılEnîs Buhari Efendi matbaadan sa gazeteîerde her ağızda kıyamet koçıkınca Bahkpazarı, Keresteciler puyor da herifi naserif biitün insaniyeti doğru Unkapanı yolunu tutturdu. mübecceleyi maymun zürriyetinden Tıpkı hazmi nakabil ağır şeyler yigetiriyor, dudağını kıpırdatan ol • yip te istifrağ etmek istiyen bozuk muyor. tnsanî şerefimizi bu derecemideliler gibi işittiklerini hemen dıye kadar kaybettik mi? Sizin ma • şan dökmek telâşında idi. kalenizi gazetede görmemiş olsay • Unkapanına geldi. Sokakta bir iki dıtn artik herşeyden ümit kesecek kîşiye sordu. Rusen Zamir ismini tim .. Elminnetullah, dedim. Hak tanıyan olmadı. Nihayet birisi: yoluna soyliyenler de daha varmış... Ha atıladım siz Hayrullah E O (insan maymundu) kitabiferdiyi anyorıunuz, dedi. nı, o menfur eseri okuduğum zaman Enis Buharî biraz taaccüple: bürün irademi kaybettim.. Şîddetle, Ruşen Zamirle Hayrullah Ef. nefretle aleyhte söylendikçe etra arasında çok fark var. fımdakiler itirazlarmıı ciddiye al • öyledir, fakat onun asıl adı mıyarak gülüşüyorlar, meseleyî aHayrullahtır. Gazetelerde yazdığı deta bir eğlence mevzuu yapmak makalelerde Ruşen Zamir müstaa • istiyorlardı. rını kullanır.. Hayrullaiı Ef. insanın Misafîrine bir iskemle uzatarak: maymundan azman olduğru mese Hele söyle buyurunuz.. lesinden dolayi şimdi çok sinirli Dedikten sona tâbie seslendi: bir haldedir. Eğer siz de bu fikrin Gel Cemal, sor bakalım, efentaraftarlanndan iseniz peşin sSylid" hazretleri ne etnir buyururlar? yeyinı, yersmiz dayağı.. Güçlü kuvKahve mi? Çay mi? vetli bîr adamdır. Karşısma dikilen Cemale Enis Enü Buharî Ef. hakka münacat Buharî: eder gibi kollannı havaya kaldıra • Şekeri karar bîr kahve... rak bagırdı: Arkasından Hayrullah Ef. ilâve Hâşa.. H%şa... Ben de bu dertetti: le sinirlenmişlerdenim. Şiddetli red Kestane suyu oitnasın.. diye yazan Enis Bubar! işte o be • Bu tenbîhi, içeriden işiten kahvenim... ci bir tariz sayarak: öyle ise âlâ.. Gidiniz Hayrul Kestane suyu Sarıyerdedir. lah Efendile kucaklaşınız. KoklaşıBurada ne gezer, dedi. nız. Dertleşmiz.. Bu iki fikir dostu biribirme ka • Bu zatıâli kadri nerede bulavuşmak sevincinin coşkunluğile bilirim?. kahvecînîn bu eevabını duymadılar. Pek kolay yerde... Şuracıkta Karsıkarşıya îskemlelere oturdular. Caferin kahvesinde... Simdi biribirinin ağzına bakıyor Enis Buharî kendisine işaret olunan Unkapanı köprüsünün sağ ci • lardı. Yazdıklan makalelerin siddet • hetindeki kahveye doğru yürüdü. Ierimde biribirinîn gururunu kabftKahvenin önüne atılmiş iskemle • mak icin söz ararlarken Hayrullah lerde oturan müşterilerden kimi gaEf. sordu: zete okuyor, kimi nargile çekiyor, Miri muhterem, aleyhte ev birkaçı da iki tavla oyuncusunun velkinden şedit birkaç makale dabaşına birikerek vururdu vurmaz ha yazmak fikrinde misiniz? dı diye gürültü ediyorlardı. Sade yazmak fayda vennez.. Enis Buharî, elindeki maşayı Daha ne yapılabilir? şakşak yaparak ortada gezinen tâ Çok sey... bidcn sordu: Ne gibi meselâ? Bu müşterilerin içinde Hay Nazariyattan filiyata geç rullah Ef. hangisi? mek... Tâbi gösterdi: Hayrullah Ef. tuhaf bir sırttısla: Nah işte kenarda gazete oku Herifi pataklamak mı? yan şu efendi.. Sözlerini geriye aldırtarak Enis Buharî büyiik bir huzura başka türlü onu susturmak kabil çıkanların aldıkları hürmet tavn olmaz... Dikkat matbaasında ko • na andınr bir göğüs kavuşturuşla nuşurken en son yediği haltı bilse Hayrullah Efendiye doğru ilerliyeniz o mervan için dayağı bile az rek: görürsünüz.. Efendim zatı kemalât semiri Bütün o hezeyanların uzerine nize kendimi takdime geldim. daha ne h«rze kanştırdı? Hayrullah Ef. biraz şaşaladı. Bu Herzeden çok öteye bir^ey.. ihtiramkâr adamm yüzüne baka A deta necaset kanstırdı. rak ne diyeceğini bekledi.. Vay imansız habis.. öteki devam etti: Hazreti Ademi çamurdan ma Enis Buharî bendeniz... mul kaba bir heykel tarifile reddetBeriki sevinç telâşile elimden gatikten sonra maymunun ebülbeşer zeteyi attı. Ayağa kalktı. Küçük olduğu hakkinda gene birçok delilbir halecanla: ler getirdi. Ve nihayet domuz bizim Vay fezail mendhn sizi gökte cetbecet muhterem amcamızdır deararken yerde buldum. di.. (Mabadi var) Enis Buharî hararetle basladi: VII Ergani tahvilleri Satış muamelesi dün muvaffakıyetle bitti Ergani bakır yollan istikrarmın C tertibi tahvillerinin satıçjna dün niha • yet verilmiştîr. 4 milyon liralık bu son tertibin son günii olduğu için dün öğleye ' adar bankalar mutattan fazla kalabalık bir manzara arzediyordu. Halk için hayli kârh olan bu tahvfllerden şimdiye kadar tedarik edememis olanlar son tertip senetlerinden almak için âdeta tehactüm vaz'yetinde bankalara dolmuş bulunuyorlardı. Dün pazar olduğundan bankalar 3ğ« leden sonra istikraz tervislerini de di • ğer işlerile beraber tatil etmişlerdir. Aldığımız malumata göre Ergani islikrazının son fcrb'p kuponlan da di • ğer serileri gT>i tamamen satılmış, ba suretle Fevzipaşa Diyarbekir hatfanm inşasma tahsis edile<| k olan 12 mi] • yon liralık dehilî istikrann satış mua melesi muvaffakıyetle kapanmışttr. c I Tesrinievvel 1914 İktisat İşleri Yazan: Hüseyin Rahmi 8 Tütün satışlarında yeni bir şahsiyet RADYO V zıkaarnki orosTam J Mahsulün haznrlanması kendisine tevdi edilen «kahpçıları» Inhisarın kontrol etmesi lâzımdır ÜNİVERSÎTEDE Dersler bugün başlıyor ünhrersite fakültelermde tedrisata bugün saat 9 dan itibaren başlanacak • tır. Bugün bu munasebetle Üniversite konferans salonunda bir açı» merasi mi yapılacak, Üniversite Rektörü Ce mü Bey bir nutuk, ve Hukuk Fakultesi profesörlerinden Ali Fuat Bey bir ders verecektîr. Hukuk Fakültesmde yazılma işlerine on beş teşrinievvele kadar devam edi lecektir. ödemiş tnhisar deposunda tutünler haztrlamrken ödemis (Hususî) Tütüncülük mıntakası içinde ödemiş, ödemiş mahsulleri içinde tütüncülük, bir ehemmiyet ifade eder. 72 cins mahsul yeti^tiren bu kazanın en çok kiymet verdiği tütündür. Beş altı sene evvel ödemîşte tü • tün vaziyeti cidden çok ehemmiyetli idL Bayındır, Tire dahil olduğu halde ödemiş merkez müdürlüğü, beş, altı hatta sekiz milyon kiloluk bir rekolte yapardı. Birle iki lira ara • sında satılan bu tütün, bu güzel ve şirin memlekete geniş mikyasta bir refah temin ederdl 929 ile 931 seneleri arasında sarsılan bütün mahsullerle birlikte tütün de pek fena duştü. kolteyi (2,700,000) e indirdi. ödemiş müdürlüğü dahilinde gorülen azalma, umumî rekolteye de teşmfl edilebüir. Bu keyifyet belki iyidir. Fakat tütüncülüğü korumak için yegâne çare olamazdu Nasıl ki olmadı. Bunun için kuvvetli, esaslı tedbirler lâzımdı. Yani dikenli yol lardan, pusulardan alenî ve ticarî gasıplıklardan onu kurtaırmak icap ediyordu. Onu kurtaracak yegâne kuvvet 1934 senesinde yapılan 2506 numaralı «ekiciden tütün alma ka* nunu» idL c Askerlik isleri Şubeye davet VİYANA: 17,25 l'klndl konserl 18,30 piyano kon. seri . 1 9 muhtelif mıısahabe ve konfe ranslar . 20,35 Avusturyada on senelik; radyo: Konser ve taganni . 22,05 lkl perdellk tagannili piyes . 24,25 Viyana sar kıları . 1,05 cazbant tarafından dana ha« vaları. BERÜN: 17,05 lklndl konserl . 19,05 haöefler 10,10 spor ve gençlerin zamanı . 19,35 konser 20,45 günun haberleri . 21,15 musikl . 21,55 esrarlı vak'alar . 23,05 haberler . 23,25 Afrlka gecelerL BUDAPEŞTE: 17,05 talebenln zamanı. 18,05 konferansL 18,40 taganni konserl 19,15 almanca neşriyat . 19,50 Britanya otelinden naklen cazbant . 20,25 Tokyoda bir gezinti . 20,55 piyano konserl . 21,45 konferans . 22,35 n&berler 22,55 Çingene oriestrası • 24,05 gr&mofon. BÜKRES: 18,05 lklndl konserl . 19,20 radyo orkestrası 20,05 radyoda unlverslte . 20,20 gramofon . 20,50 konferans 21,05 oda muslkisl 21 35 konferans . 21,50 tagannL 22,20 harp musiki aletlle konser . 22,50 haberler . 23,20 bır lokantadan naklen musikl. KOLONYA: 17,05 iklndl konseri 18,05 hlkâyeyl na» sıl anlatmalı? . 18.20 gramofon . 18,40 masallar 19,05 jimnastik . 19.25 fransızcı lfttifeler . 19,45 haberler . 19,55 spor 20,35 taganni konserl . 21,15 yabancı ge. lin: Köylü oyunu . 22,05 akşam konseri23,05 haberler 23,35 gece muslıklsl. PRAG: 18 çocuklann zamanı . 18,15 zlral mu. sahabe . 18,40 gramofon . 18.50 taganni konserl 19,25 almanca neşriyat . 20,20 rusça 21 konferans . 21,15 radyo fan . tezisl: Deniz . 21,40 Presburgdan nakil . 23,05 scn haberler . 23,20 gramofon 23,51 almanca neşrlyat, Çeklerde şlir san'atl. Diyarbekirde açılan hayvan sergisi Diyarbekirde serginin açıldığt mahal Diyarbekir «Hususî» Bu mıotakann tükenmez servet memba larını teşkil eden hayvanlarımızın cinslerini ıslah ve miktarlarını çoğaltmak ve iyi bakanları teşvik maksadile yedi sene evvl, UIu Gazimizin bu sahadaki işaretlerine, değerli Başvekilimiz tsmet Paşa Harretlerinin reisliklerî altında toplaııan yüksek ıslah encümeninin ilmî ve fennî esaslara istinat ederek attıklan adımın sekizinci senesini idrak ediyoruz. Bir vakitler iyi ve asil Arap atlar. yetiştirmekle maruf memleketin bu kısmmda yedi senedenberi açılan hayvan sergilerînin ve bu uğurds şimdiye kadar dağıtılan 19,525 liralık mükâfatın her sene bizi baska bir tekâmüle doğru göt'irdüğünü görmekteyiz. Vilâyet mıntakasında şimdiye kadar Arap atlan kütüğüne kay dedilen 105 muhtelif hayvandan hemen ekserisinin koşu istikame tîndd terbiye görcnüş olması, ve bir çoğunun mıntakadan uzaklaşmış ol masına rağmen taçhir edilen hay • vanlar ve besleyici adedinin teza • yüdü istikbal için büyük ümitler ver mektedir. Bu ssne seegiye iştirak edenlee 940 lira mükâfat tevzi e • cilmiştir. Bu kanunun birinci maddesi: (Ekicile alıcı arasında tütün alım ve satımı ancak denk halinde yapılır. Denk haline konulmadan, dizi, deAvrupadan kopup gelen buhran, met gibi şekillerde alım, satım ya adeta bizhn mahsullerimizin üze saktır). Zünraın tam yarasma te • rinde karargâh kurmağa azmetmiş mas ediyor. 7 nci madde de, birinci gibiyd^. maddeyi takviye ve tahkim etmek Buhranın üzüm ve tütün mah tedir. Yalnız bu iki maddenin ko • sullerinde yaptığı tahribat pek haklı ruduğu yüksek maksat, üçüncü gayolarak endişe duyulacak kadar mü rimes'ul bir ele emanet edilmekte dir. «Kalıpçı» bu güzel kanımla himdi. Vâkıa bu tahribat hayret e2 Bir buçuk ve iki sene hizmetlller . fevkala.de bir ehemmiyet kesbetmisden bedel verecekierln bedelîerf 23'10/934 dilecek birşey değildi; çünkü her iki tir. Kilo başına ücretlenen kalıpçı, mahsulün istihsal maliyeti büyük akşamma kadar, denlz efradının bedel fedakârhklara mal oluyordu. Tü şimdiye kadar okka bassın diye bir vereceklerin 12/10/934 akşamma kadar kaç kuru? fazla almak maksadile tün,üzümden de yıkıcı sermaye isbedellerl kabul edllecektir. tütüne mütemadiyen su serper ve tiyen bir mahsuldür. S Şubede toplanma gunlerl blr bugüzeltm tütünü bozar ve küflendiTütünü (100) e mal eden, ansızın rirdl. çuk ve İki sene hizmetliler İçin 24'10/934 günü sabah saat 9 da, denlz efradının top yetmise, (70) e mal eden (50) ye Kanunun tekayyüdatına göre lanması günü 13 10/934 sabah saat 9 ol satmak mecburiyetinde kaldı. Bu denk yapılacak ve bu denkle tütükuvvetli darbe zürraımızın belini duğu ilân nolunur. nün evsafı yükseltilmeğe çalısıla büktü, fakat cesarerini kırmadı. caktır. Bu iş te aşağı yukan kalıpçıEkime gene devam edildi. Yalnız nm himmetine terkedilmiş demektir. isthisal masrafını mümkiin olduğu İstanbul Vılâyetinden: kadar azaltmağa gayret etti. Bu a Halbuki kalıpçınm bugünkü vazi Birinciteşrin 934 celbinde bir buçuk ve yeti bunu kendisinden beklemeğe meliyede tamamen muvaffak oldu iki senelik hizmete tâbi 316 . 326 baka hiç te müsait değildir. Evvelemirde rfenemez, denemez ama tütüocülüyasile 327 doğumlulardan geri kalanlar ğün de arkasını bırakmadu O bu u bazı müstesnalar hariç, bu işi vü kufla yapacak adam pek azdır. ğurda kahramanca fedakârhk ve ve 328 dcğumlu ve bunlarla muameleye mücadele yaparken yoluna adice pu Şimdiye kadar eline bir kalıp geçitâbi olanlar ve deniz ve mızıka sınıfına ren tütün basıcıhğı yapmakta idi. sular kuruldu, adeta alenî gasıp • mensup 316, 326 bakayasüe 327 ve 328 Iıklar yapıldı. Buna rağmen yolun Kanunun neşrind'en sonra Ticaret doğumlularınn hizmeti tamme erbabı dan ayrılmadı. İstihsal miktarını yıl Odaları bunları imtihan ederek bir nın sevkolunmak uzere Askerlik şubeleri. dan yıla azalttı, fakat küsmedi. ehliyetname vermeğe başladılar. Şüphesiz usulen bu iş böyle ad • ne müracaat eylemelerl ilân olunur. Azalta azalta nihayet bu sene rededilebilir. Fakat asıl iş vesikayı aldıktan sonra başlıyor. Kahpçıyı, tücTabiat kanunlarının uscarm dostu, çiftçinia düşmanı ad • detmemekle beraber kanunî mes'ulitüne çıkmağa çalışan... yeti olmadan deruhde ettiği vazifeŞayanı hayret keşfi ile yi bihakkm yapacağında yapabiledünyaya hâkim 'olmak ceğinde teceddüt edilir. Mademki aistiyen ... lıcınin mukadderatı tütünün kalıba girmesinde temerküz ediyor. Ka nundan evvel alıcıya bırakılan salâhiyet şimdi kahpçıya bırakılmış ( Fransızca sözliidür ) demektir. Bu kadar mühimlefen kalıpçı, yalnız vicdan mes'uliyetile mükellef kalmamalıdır. Kanunda onun için bir kayit olamıyabiur. Fakat tütüncülüğün salâhiyetle koruyucusu olan Bu çarşamba Eski Artistik İnhisar idaresi, kahpçılan eksperleAkşamı sinemasında rile takip ederek basılmakta ve baEn fazla beğenilen artistler olan sılacak olan tütünleri denk ve yaprak halinde kontrol ettirerek iste MARIE BELL nilene uygum değilse, kalıpçınm veALBERT PREJEAN sikasım istirdat ve çiftçinim felâkeARMAND BERNARD tine mâni olmalıdvr. Nasıl ki büyük tarahndan t^msil ed len alıcıların adamları günlerdenberi tütüncülerin arasında dolaşarak tütünleri tesbit ve muayene etmektedirler. Fatlh Askerlik şubeslnden: 1 934 blrlncltesrin celbl İçin yerli ve yabancı bir buçuk sene hlzmeüilerln 316 326 bakayasile ve 327 doğumlular . dan baklye kalanlann, iki sene hlzmetlllerin 316 . 326 bakayasile 327 doğumlu • ların bakiyesl, iki sene hlzmetlilerin 328 dogumlulann ve bunlarla muameleye tâbi olanlar, denlz ve mızıka 316 . 327 ba . kayasile 328 den bakiye kalanlar celbedllecektir. TULUZ: , 20,05 fillm muslkisl . 20.20 aks.am mu. slklsl 20,50 opera parçalan . 21,20 kemaı konseri . 21,35 operet şarkılan 22,05 Gunonun Mlrey isminde eseri . 23,35 o. peret parçalan . 24,05 konser . 24,35 salon orkestrası 1,05 şarkılar . 1,20 sen. fonik konser. Talebe Birlijji reisligi Millî Türk Talebe Birligi riyasetin den istifa eden doktor Zeki Beyin ye rine Birlikten Osman NuriBey reislik yapmaktadır. Te*rmievv*lin *on IM?:» de Birlik senelik kongresinde yeni idare heyeti intihap edilecektir. Beşiktaş Dikiş yurdunu takdir Cumhuriyet Halk Fırkası umumî kâtibi ve Kütahya meb'usu Recep Bey cumartesi günü Beşiktaşta A • karetlerde Dikis yurdu sergisini gezmiş ve teşhir edilen eserleri be ğenerek mektep müdürü Şükrü Bey. le muallim Ferihan Hanımı tebrik etmiştir. Recep Bey mektebin hatıra defterine (Beşiktaş Dikiş yurdu sergisini takdir ve istifade ile ziya ret ettim) cTmlesini yazarak müesseseye iltifat göstermiştir. Biçki ve dîkiş mektepleri içinde muvaffakiyetlerile temayüz eden Beşiktaş Dikiş yurdunu bu iribarla biz de takdire lâyık görürüz. 316327 dogumluları davet orunmeyen Bir düzeltme Dünkü nüshamuın ikinci sahifesfn • de sebze fiatleri ve ihtikâra dair olan yazıda geçen malumat Belediye mu rakıbı tarafından verihnişken yanhşhkla tktısat Müdürü Asrnı Süreyya Be yin beyanah şeklinde çıkmıshr. Düzeltnîz. SİNEMA TEKNİK VE KUDRETINİN SON SÖZÜDÜR. Sinemasında ADAM 4 Birinci Teşrin Perşembeden itibaren BİR FRANSIZ MATMAZELİ tarafından fransızcalarmı flerlebnek istiyenlere ders verilir: Beyoğlu 348 Suriye çarsı adresine tahriren müracaat Tstjnbul Bel«JWni Tepebaşi Şehir tiyatşamından itibaren saat 20 de SUMER( PRENSESİN ÇILGINLIKLARI GALA MÜSAMERESİNE TELEFON : 42851 CÜRÜM ve CEZA Nefis aşk macerasının ilk iraesi mönasebetile verilecek hazırlanınız Bulardan birisine vaki olan sor guya şöyle b» cevap vermiştir: «Biz tütüncülere nasihat etmek için dolaşıyoruz.» Bu söz, İnhisarlar idaresini bu hususta kemali ciddiyetle vazifeye davet ediyor kanaatindeyiz. Î0 tablo Yazan F. M. Dostoyevsky Tercümc eden. Reşat Nuri ÜskUdar HÂLE Sinemasında \ iktor HüRonun lâvemut eseri SEFİLLER llâve'en Dünva haberlen Bugün matbneleıden itibaren MiLLî Şehzadebaşında LebEebici Horhor Ağa Türkçe sözlü büyük operet filmi ile 934 935 sinema mevsimine başlıyor Her iki sinemada birden ALEMDAR Ayasofyada İOO defa tıraş Huzur ve zevk içinde olmak, ancak bir adet HASAN mümkündür. Markaya dikfcatl Tıraş bıçağı