31 Ağustos 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 9

31 Ağuttos 1934 Camkuriyet danm emirlerini daima bekliyecek* Wini bildrrdi ve çok alkışlanan şu sözUrle nutkunu bitirdi: < Mustafa Kemali yetiştiren Harbiye mektebinin mukaddes varlığı huzurunda minnetle iğilirim. Yaşasın milliyetçi ve inkılâpçı Türk ordusu ve onun namağlup Başkumandanı!» Yaşıyan Harbiye mezunlannın en kıdemlilerinden olan Harp Şurası azasmdan birinci ferik Cevat Paşa Hazretleri «on nutku söyli • yecekti. Paşa davetliler arasından kal kıp ta kürsüye gelirken, bilhassa Harbiyelilerin şiddetli alkışlarile kaiçılastı ve yerinde durarak gençleri telâmladı. Cevat Pa*a. Kürsüdc daha r'iz* başlamadan dakikalarca «üren aikışların neticesini bekledikten sonra hitabesini irat ederek şunlan »öyledi: « Sözüme bı>«lam»dan, en kı • demlî mütekait Müşür Kâzıtn Paşa Hzretlerinin sözlearini bildiri yorutn. H«ta bulunduklan için ge lemediklerine müteessirdirler, hiirmet ve muhabbetlerini arzederim (alkışlar) Bugîîn Harbiye mektebinin yü • züncii yıldönümünü kutluluyoruz. Yetiştirdiği yaşıyan, yaşamıyan bü tün kahramanlanmız ve onlan ye tiştirenlerin bütün ruhu Nizirale berabcrdir. Milletin kalbi, biricik Har biyeliler için çarpıyor. Cenabı Kib • iyaya arzı şükran ederken bugünkü kadar iftiharla dolu bir gün hatırlıyamıyorınn. Bu kıymetli müesse «snin bu âna kadar yetiştirdiği in Büyük zaferin yıldönümü Beyaztttaki retmigeçit (Birinci sahifeden mabat) parlak merasim ve tezahüratla tes'it edilmiştir. Dün, geçit resmine iştirak edecek askerî kıt'alar'a talebe ve muhtelif cemiyetlere mensup hevetler sabah sa • at 9 dan itibaren Universite binan meydanmda toplanmağa başlamışlar • dı. İstanbul kumandanı Halis Paşa Ko'ordu dairesmde tebrikâtı kabul etttkten sonra saat tam on buçukta re • fakatinde Vali ve Belediye resisi Mu • hittin Beyle tstanbul Merkez kuman • danı ve fırka kumanlanlan oldu^u halde Universite meydonına geJm'ftir. Kumandan pasa evvelâ bu sene Har • biye mekteb'nden mezun olan genç zabitlerle diger askeri kıtaatı teftis etmiş ve askerlere: «Bavrammız kutlu Beyaztt retmi geçidinde tayyare toplart olsun arkadaşlar» demiştir. ğiştirn büyük hâdiseler de birbiri ar • ve hususî daireler elektrîkle tenvir edraca belirmeğe başladı. Büyük Gazi dilmiştir. Taksim Cumhuriyet meydaGenç zabitin nutkv nin yüksek azimli sevk ve idaresinde Unında sehir bandosu tarafından ken • Bundan sonra ordunun en kıdems'z tiklâl aşk ve ateşile kükreyen kahra • serler verilmiştir. ve genç zabiti meydanda hazırlanan man Ulusunu, önden tonuna kadar ta • kürsüye çıkarak tstiklâl Harbi ve BaşRozet tevzii ve eğlenceler rihte bir eşi bulunmıyan bir şevk ve kum»ndanltk muharebesi hakkmda bir Tayyare bayramı münasebetüe dün ün?Aİa çarpiftı, uğraştı. Inönleri millî hitabe irat etmis ve demiştir ki: halka tayyare rozetleri dağıtılmış, egordunun kıymetli oevherinl gösfeerdi. « Saygı değer kumandanlanm, lence yerlerindeki fiatlere ve seyrüse Sakaryada yiğitçe dövüşen düşman or fer ücretlerine yalnız diine mahsus olyigit zabit arkadatlanm, yeryüzünün dusu, korkunç ve aşdmaz bir mâni o • adını saygı ile, ürperme ile andığı ba« mak üzere birer ve ikişer kuruş sam larak daima önünde yükselegelen Türk gatır MehmetçTıIerim. 30 ağustos bayyapılarak Tayyare cemiyeti makbnB * sinerlerinc çarpa çarpa kırüdı, eridi ve ramı hepinize kutlu olsun. lan verilmiştir. Dün bayram münase » bu sefer Türk ordusumm sahlanan hışSözlerime başlamadan evvel, bize betile bazı teşekküüer tarafından da mından ancak kaçmakla kurtulabildi. böyle mutlu günleri, canlan, kanlan eğlence ve tenezzühler tertip edilmis » Artık bir mukabil taarruzun sırası ve bahasma veren ve gönüllerimizin cen tir. netinde yaşıyan aziz şehitlerimizi say • zamanı gelmişti. Bu defa saldıran Türk ordusu oldu. Sarp dağlann arkaaına sıgı i'e anarım.» Ankara 30 (A.A.) 30 ağus ğınan, telörgülü siperkre gömülmüş Genç zabitimiz Umumî Harp ve tos Zafer bayramının 12 inci yıldödüşman ordusu buralarda da Türk sünmütareke yıllarının, ifgallerin elim nürnü bugün sehrimizde fevkalâde ifitıbalarını hulâsa etti ve şöyle dedi: güsünden kurtulamadı. tezahüratla kutlulanmıstır. Şunu da tekrarlamahyız ki tstiklâl « Damarlarımızda Layıpnıç a • Esnaf cemiyetlerinin tertip ettiği Harbi her nekadar binbir yoksullnk ve kıncılarının Panîpar baskıncilannın bir temsil alayı sabahleyin «ekis • eksiklik içmde cereyan etmişte de makanı var. Atlarını Vistülde, Rende, de tnkıfâp meydanuıdan hareket •> nevi cepbede tekmil millet ve ordu birPoda, daha yakınlarda, Tunada derek senrin ana caddeaini dolaş > birile kaynasarak Ulu Başkumandanlansulayan Ural, Altay çocuklarının tıktan sonra Hakimiyeti Milliyf kanını taşıyan bizler, daha dün Ça na candan bağh tek bir vücut gibi çok meydanına gelmiş ve burada Gaxi nakkalede, Büyük Harbin her «a • jüksek ve feragatli bir varlıga inkılâp abidesine merasimle çelenk kon • elııuştı. vaş meydanmda adımızı hasta a • muftur. dam çıkaranlara varlığımızı tanıt* Arkadaslar, tstiklâl marşını müteakıp esraf mamış raıydık? Tarihimnân essiz bir pîrlantasi elan eemiyetleri namına demrrciler ce • Avrupa cephel«rinde «bir Türk bu büyük «»ferimizi anar ve kutlular • miyeti reisi Sab*i Bet bir mıtuk süy kadar kuwetli> diyen onlara hâlâ ken onu yaratan büyük milJetimize, Ulu Iem:f ve geçit resminin yapılacaği o kanın damarlarımızda tutuştıığuB&şbuğumux Gazi Hazretlrrine karn Cumhuriyet meydanına gidilmiftir. nu öğretmemiş miydik? kalbimizde taşan minnet ve şükranlanAskerî kıtaat ta burada yerle • mızı yât ve tekrar eder, huzuru maneKaranlık günlerimizde iç ve dif rini almış bulunuyorlardı. Saat on vüerinde derin saygılarla iğilirim. düşmanlarımızın, kanı kanşık bir otuzda Mevki Kumandanı Sıtkı Pachanedanı saltanatm», «bizden sonBu sevînçli ve mutia güniere ka • şa kıtaatı teftiş etmiş ve en lndem • ra Tufan> diyenlerin düşüncesiz vuşmak için genç vaşlanada mubarek siz zabit Nuri Bey, büyük zaferle yardımcılannın bu yueda yapma • kanlaruu feda etmiş olan şehJtierimia neticelenen harbin safahatını an • dıklan fenalık kalmadi. hep beraber hürroet ve rahmc*I« analatan bir nutuk söyletniştir. Fakat yıllarca yer yüzüne me • lım.» Buna, Sıtkı Paşa tarafından ce • deniyet ışığı veren Türklük gene Bundan sonra Harbiye mekteb! vap verilmiştir. Kurtarıcısını buldu: bandosu tarafınd'an tstiklâl raarşi çalınmış, merasim mmtakasında haGazi Mustafa Kemal! sır bulunanlar selâm vaziyeti alaBinlerce yıllık Türk tarihinin rak şehit askeri selâmlamışlar, tayhaber verdiği Türk uluğlarının en Dün memleketin her tarafından alyare füolanmız meydan üzerinde u • ileri ve en yükseği.. dığırmz yüzlerce telgraf, Zafer ve çarak merasime iştirak etmişlerdir. Artık öldü sanılan bu uiusu yalTayyare bayramlannm bütün şehir v« Müteakıben Universite kapısı önız Ergenekondan çıkarmakla kalkasabalanmızda ayni coşkun heye • nünde hazırlanan tribüne gidile madı ona yenî bir yön, yeni bir yol, can ve tezahüratla kutlulandığım bil « rek merasim geçişi takip edilmiştir. Triyeni bir dirlik ve düzenlik verdi.» diriyordu. bünde M»srif Vekili Abidin Beyk şehHatip Ulu Gazinin kahraman rimizdeki mnb'uslar, Fırka mensup idaresi, büyük milletin son fedakârlan ve diğer zevat geçit resmini takip lığı ve kahraman ordunun hama • etmişlerdir. Geçit merasimine evvelâ «etile zaferin nasıl elde edildiğini Gah'p Pasa ile Erkânıharbiyesinin yü heyecanla anlatti ve: Halepten verilen bir haber de Sov royüşile baslanrmş, bunu Harbiye mrk«Türk ordusu, damarlarmdaki kan, yet Rusyanın Suriyede bulunan teba tebinm alay bayrağım takip eden yeni yüreğindekj fnanla bu ilk hedr^i, ba asını süratle Rusyaya dönmeğe davet Harbiye mezunlan, Harbiye talebes?, işi sen başardın. Ne mutlu sana.. ettiği bildirilmektedir. thtiyat Zabit mekUfci talebesi, Askerî Ey Türk günler ile^yor. Hedefkv, Suriyedeki Ruslardan mühim bir Tmbİye talebesi, Kuleü Usesi talebe Gzinin kudretli elinin gösferdiği he . kısmı vapurla vatanlanna hareket et • «, Maltepe Askerî Lisesi, Bahriye mekdefler on senedenberi yeryüzünü hay • mşlerdir. Kalanlar da Rusyaya git • tebi, bu sene Bahriye mektebinden çırete düşürüyor. tlerliyor.. tWliyor.. t • meğe hazırlamnaktadırlar. kan yeni raezunlar, Gedrkli İTİiyeceksin..» dedi, sözünü mületi, genç zabttler, askeri kıtaat, istihkâm Gaziyi ve orduyu selâmlıyarak bitirdi. bölülderi, mubabflre, güvercin, telsiz Kumandan Halit Paşanm nutku krtaab, süvari, topçu kıtaah, dağ oto • Paris 30 (A.A.) Hava m* Genç zabittrn sonra Kumandan Habüsleri, motosikletli ölçü taburu, tay • nevralan bu sabah şafakla beraber ]>'s Paşa çok alkışlanan şu nutku *öy yare topran, ısddak kıtaah ve projek • şimal ve şarktan gelen bombardı ledi. törleri, bmlan takiben polis trjburu man tayyarelerine karşı hücum ile « Arkadaslar! geçmiştir. başlamıştır. Bombardunan tayya * Zafer bayramımızın 12 nci yıldonuBundan sonra bu sene ilk defa harelerinio geldiği hususî aletler va • miinü hepinize derin saygılanmla teb • zırlanan itfaiye bandostmun iştirakile sıtasile tesbit edilir edilmez bütün rik ederim. Kutra olsun. itfaiye taburu, Tayyare cemiverinin Eşsiz zaferimizin nasıl büyük güç • tirosali, Kız muallim mektebi, ÇanJı • müdafaa filolarına talimat verilmiş ve bunlar derhal düştnana karşı uçt lükler, yoksuzluklar içmde, fakat rn ca ve Erenkoy kız lisesi talebeleri, Gamuşîardır. Düşmanın hedefi Paris yüksek feragat ve fedakârlıklarla ve latasaray izcüeri, Darüssafaka talebe • idi. Büyük bombardıman tayyare büyük mnietimtzin ve kahraman ordusi ve esnaf eemiyetleri mümessilleri leri uçuşlarmı durdurmak mecbu muzun ruhunu ve benliğini tanıy?n bir geçmişlerdir. Tam saat on ikide Be riyetinde kahruşiarsa da diğerleı.i sevk ve idare ile kazanılmış olduğunu yazıt meydanuıdan ve Seluniveden 21 çok bulutlu olan havadan istifade genç arkadaşun şimdi söylediler. Benim pare top atılarak bayram selâmlan • ederek müdafaa hattını iki defa sözlerim de ancak bu hususu lasaea tek mışfar. yarmağa muvaffak oltnuşlardır ve rarlamu olacak.» Gecit resmine iştirak eden kıt'alar hedeflerini teşkil eden «Leburj» Kumandan Paşa, Büyük Harbin *oBeyazıttan tramvay yolunu tak^ben • (le Bourget) tayyare karargâhımn nunda vatanın halini ve mületimize reTaksime çıkrmşlardır. Taksimde Be • üzerine gelerek bombardımanı takva görülen focayii izah etti. trgal ve fe1ed;ye tarafından hazırlanan büyük çeIiden hava fişekleri atmışlardır. lâk'tler karşısında millî benL'ğin de • lenk Cumhoriyet abidesine konduktan Takip tayyareleri bunları her iki ba elinde nasıl dirildiğini çok güzel ve sonra merasime nihaye vterilmişrir. defasında da tardetmiştir. Fakat heyecanlı bir tarzda anlattı ve şöyle deMerasim ve resmigeeit çok par di: mütehassıslarm mütaleasma göre lak olmuş, tramvay seferleri t«Hl e • düşman tayyare karargâhmı tahridilmiş ve sokaklan dolduran sehir hal« Arkadaslar, be tamamile muvaffak olmuştur. kı geçişi heyecanla takip etmiştir. M'lletimizin kendi idaresrat keadi •• Hedef Nasi (Nancy) olmak üzere Fener alovi line alması ve Dâhi Başkumandanımızın mukabil bir taarruz yapılacaktır. Dün gece asker tarafından BvoJ millet ve ordumuzun basma geçmesi Kaydedildiğine göre müdafaa filo • lu ve tstanbul taraflarmda iki Mtvük işte böyle çok çetin ahval ve şeraU i larına telsizle gelen malumat «a « fener alayı yapılrmthr. Aiaya halk ta çinde vukua gelmişti. Fakat millî idare yesinde düşmanın taarruzunu ge • ict'rak ehnistir. Şehir bastanbaşa baykurulunca tarihin yönünü •• kmum d«* çiftirmek imkânı haad raklarla donablnuş, gece bütün resmî Resmi geçitte Tayyare Cemiyetinin timaali ve etti ve şu »özlerle hitabesini bi • tirdi: «. Harbiyoden çıkan on binlerce zabia'n pek çoğu rahmeti rahmana ka • vuşmuştur. Gerek şebitlerin, gerek di • ğer ölen arkadaşlann ruhlannı hürmetle anar vo başta Gazi Hazretleri olduğu halde sağ kalan Harbiye evlâtlanna uzun ömürler ve vatan ve millete ha • yırlı hizmetler dilerim. Bütün hüzzan, asırdide Harbiyemîzi taz'mle sclâmlanvğa davet ederim.» Herkes ayağa kalkarak Harbiyeyi telâmladı. Cevat Paşa, şimdi işaret yıldızı çivileneceğini Harbiye bildirerek nsn yaş kütüğüne yüzüncü seneye ait kürsüden alkıtlar trasında indi. Yeni Harb<ye mezunlarmdan Suat B. bu çivileme merasimini yaptı; kütük • teki yıldızlann sayısı böylece 100 oldu. Bu »ırada mızıka Harbiye marşmı çalıyor ve bütün Harbiydiler bep marşı söylüyorlardı. Davetliler, Harbiyenin iç avlusunda hazırlanan masalara götürülerek dakika kadar istirahat edildi. Meclis Reisimiz, mütekait paşalarla konuşurk?n: « thtiyar zannettigim eski jenerallar bugün gencleştüer!» diyordu. on birden dlr. Masalar, iskemleler, havagazı lâmbaları, hersey eski hatıraları uyandırıyor. Gazinin bu «nıfta oturduğu yerin' hizsına o zamanki erkânıharp ünifor • masile çıkarıimış resmi konulmuştur. Davetliler arasında bulunan smıf ar kadaslan Gazi Hazretlerinin oturdu • ğu iskemleyi gösteriyor ve kendisinin o vakitler isSbdadi yıkmak için nrsıl hassasiyetle uğrastığını ve bu uğurda maruz kaldığı cezaları anlatıyorlardı. Salonun bütün duvar'arı, o suuf talebesi olan 38 zatin resimlerile süslenmişti. Ziyaretçilrden mütekait tsmail Hakkı ve Ali Beyler bu sınıftaki yer • lerini bularak derbal eski iskemlelere ohırmuslardır. Sanki o zamanlan ya sıyorlardı. O kadar scvinnvjlerdi. Gazi sınıfında resimleri bulunanlar asimdi Tekirdağ meb'usu c7 • Ankaradaki merasim Geçit retmi Saat beş buçukta Harbiyenin yeni tnezunlarmın isto'rakile m'ktebtn met hali öminde büyük bir geçit renni ya • pıkh. Kâzım ve Cevat Pasalarla eski ve yeni kuma; danlan selâmlıyan bu ge çit alaymm başmda Harbiye alay ku • mandanı Rifat Bey bulunuyor, mukad Harbiyenin 1934 mezunlan Cumhuriyet abidetine çelenk koydukı tan sonra telâm vaziyetinde sanlar neler yaptılar? «Son bir asırlık Türk tarihinin iyi nesi varsa hepsini bu mukaddes yurdun rae • zunlan yaptılar» dersem Türk milletinin düsüncesine tercümaa olurum. Bütün dünyayı yalnız asker ola» rak değil, mütekâmil bir insan olatak ta dehasma hayran kılan Büyük Gazi, birçok büyük kumandanlar, idareci, mühendis, şair ve saire gibi memleketin bütün işlerinde çalışmış birçok kimseler bu ocaktan yetişmişlerdir. Misal aramağa ne lüzum var? Başta koca Gazi gözümüzün önündedu' Cihanın yoluna bile müessir olan başlıbaşına bir amil değil mi? Türk ve Türkiye kelimelerini bugün berkese hürmetle yâdettiren o Gaziyi yetiştiren bu mukaddes Harbiye oeağıdır. Yalnız onu kucağında yetiştirmek bile bir âlem yap • mah k»dar iftihar etmeğe değer.» Cevat Paşa, Halâskâr Dâhimizin, rehberliklerile daima muvaffak oemin buluadugunu ilâ de« alay saneağı onu takip ediyor, sonra çelik adımlarla ve pek muntazam bir şekilde yürüyen yeni zabit vekil • leri geliyorlardı. Bütün kumandanla • rm gözleri bu geçifin mükemmeliye • tinden dolayı takdir ve sevinçle dolu idi Sokaklara dökülen izdiham halinde halk çılgınca tezahürat yapıyor, mü • temadiyen alkışlıyordu. Harbiyeliler • den sonra deniz genç harp zabitleri, «üngülü Harbiye talebeleri, makinelitüfek bölüğü, askerî liseler talebeleri, Bahriye mızıkası, si a'kişlandılar. Deniz Harp lisesi talebeleri, Tıbbiyeliler geçtiler ve hep Harbiyedeki merasimde bir bahriye talebesi nutkunu irat ediyor Cemil Beyle, halihanrda orduda çalı s^n birinci fırka kumandanı Galip, büyük rrkâmharbiye ikinci reisi Asım, kumand«n|anmndan Sabri, Abdi ve harita umuraî müdürS Sedat Paşalar da vardır. Çok beğen len Gazi dershane • sinin ziyaretmi müteakıp davetFler, mektebin iç avlusunda mukemm'] su • rette hazırianan büfede pa3ta, limona • ta ve dondurmalarla izaz ve ikr;m e • dildiler. Davetilerin bir kısmı ve bilhassa askerî erkân eski silâh arkadasla • rından ayrılmak istemiyorlardı. Ayrılık zamanını geciktirmek için bah • cazbandı ile eğ • çede geç vakte kadar kalanlar pek çoktu. Harb'yfnin yeye gelenler çok rılmışlaırdır. Dünkü merasimi müteakıp Harbiyelilet namına mektep kumandanı miralay Rauf Bey tarafından Gazi Hazretlerile ye Büyük Erkânıharbi • Reisi Fevzi Pasa HazTetlerine lenccli vakit geçirilmis ve Harbi • iyi inhbalarla ay • : Memlekette zafer ve tayyare bayramı Suriyedeki Rus tebaası vatan* larına dönüyor Gazi Hz. nin deraanesinJe Harbiye Mektebi kumandanı Ra • • uf Bey davetlilere mektebi gezdirerek Gazi Hazretlerinin erkânıharp son sı • nıfta iken bulundukları dersaneye götürdü. Kapuında «Gazi dersanesi» yazılı ve 30 ağustos 934 29/12/1320 ta rihini muhtevi bir levha konulmuş o • lan bu salon artık müze olmuf'uMektep kumandanı, davetlilere dersane hakkında izahat verdi ve çok alâka ile dmlenildi. Bu müze çok güzel tetrip edilmiş trihî bir eserdir. Tamamen, Büyük Gazinin içinJ^ çahftıgı zamanlan hatırlatacak sekilde Fransadaki hava manevratar! tebrik ve tazim telgrafları çekil • miştir. Dünkü geçit resmini müteakıp Harbiyeliler namma Taksim abid'esine bir çelenk konulmuştur. Bugün hayatta olan en yaşlı Herbiye mezunları Harbiye mektebinin, bugün ha yatta bulunan en yaşlı mezunlan sunlardır: Kâzım Pasa (1287), Abdullah Paşa, Osman Paşa (1293), Haru nurreşit Paşa süvari mirlivası (1293) Esat Paşa, Halil Zeki Paşa, Fuat Paşa, Salih Pasa (1301), Galip Paşa (1301), Hakkı Paşa (1302), Esat Pa?a (1303), Ziya Paşa (1304), Cevat Paşa (1304), Sadi Paşa (1305), HUsamettin Paşa (1305), Basri Paşa (1306), Cevat Pasa (1307), Neset Paşa (1309). Polis kıtaatı Beyaztt retmi geçidinde