22 Ağustos 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

tCamhttrivet Casuslar Arasında cfo? 115 Nakilii A. DAVER { Şehir ve Memleket Haberleri ) Siyasî icmal Belediyede bir suîistimal Beş memur azledüdi, mahkemeye veriliyor Belediye müfettîşleri bir müddettenberi temizlik embarlarmda sıkı surette teftişatta bulunmaktadırlar. Şimd'ye kadar yapılan teftislerde temizlik am • barlannda ve çöp iskeleleri işlerinde miih'm bazı yolsuzlnklara tesadüf edilmiştir. Bunun üzerine temizlik işleri memurlarmdan beş kişmin vazifelerine nihayet verilmiştir. Yolsuzluklar bilhassa çöp dökme işlerinde yapılmıştır. Şehirde toplansn çopler şrhrîn rauhtelif mıntakalarmda • ki iskelelerde toplanmakta ve buralar dan mavunalar vasıtasile liman açıkla • rında ekıntı mahallerine gotürülerek dökülmektedir. Bu ameliy^yi müteah • hitler yapmaktadırlar. Müteahhitler çöpleri dökmek üzere hareket eden mavunalann brrbir seferi için bir istihkak ilmühaberi almaktadırlar. Bu ümübaberler temizlik işleri memurlan tara • fmdan verflmektedir. Bu cumleden olmak üzere bir müteahhid? gayrinizami olarak istihkak flmühaberi verihniştir. Bu nmuhaberleri verenlerden temizb*k işleri müdür musvmi v<fcili Mithat Ef. fle temizlik işleri muayene memurlan ve kâtiplermden Nacî, Muzaffer ve Hakkı Efendiler ve diğer bir efendi işlerinden çıkanlmışlar ve beklannda kanunî ta • ldbatta buhmuhnası kararlaştmlrmştnr. Genç san'atkâr, dudaklannda cesur bir tebessüm olduğu halde gözünü kırpmadan ölümü karşıladı! Londraya sahte bir pasaportla gelmiş ve kemanı elinde büyük bir otele inmişti. Bu musiki aleti, umumiyetle bir seyyar kumisyoncunun bağajları arasında görülmezdi. Biraz sonra, İngiliz harp limanlarmı ziyarete başladı. Amirleri, onun tayyarecilik hakkmdaki bilgilerine hiç ehemmiyet vermiyerek tama • men cahili olduğu deniz ve donanma işlerine metnur etmişlerdi. Kendisi için felâketin başı parasız kalmasi oldu. Rotterdam bizce çoktan malutn ve mşhur bir casus yatağı olan Dierks ve şürekânna mektup yazarak para istedi. Bu adrese gi • den biitiin mektup lan posta sansürü tevkif ederek bize verirdi. He • men bir zabıta memuru gonderip Buschmanı tevkif ettirdim. Cebin • de on parası kalmamıştı. Kendisini yakalıyan memura: Benden ne istiyorsunuz. lşte evrakim, demişti. Sonra ezberledi • ği dersi okumağa başlamişb. Ben seyyar kumisyoncuyum. Holanda tebaasıyım, buraya pey • nir, muz, patates, ustura ve saire satmağa geldim. Fransada asît pikrik, clbise ve tüf ek sattam. Bunlan hangi ticaret evi tedarik ediyor? Rotterdamdaki meşhur Dierks ve şürekâsı... Kkndir bu Dierks ve siire Gayet mühira ve büyük bir ticaret evi. Büyük mikyasta ve muhtelif emtia üzerinde ticaret yapar. Ya, öyle mi? Emin misiniz? Evet. Bizim bildiğimize göre, Rotterdamda «Dierks ve sürekâsı» levnası bir dükkânın arka tarafında küçük bir yazıhaneden ibarettir ve puro sigarası sattığını iddia eder; fakat Alman casusluk teşkilâtına yataklık ve vasıtalık eder. Zavalh şaşırdı kaldı. Bu arada Dasaoortunu muayene eden arka • daşım binbaşı Swann, bu sabte pasaportta, Rotterdamdaki Alman casuslanna muallimlik eden Flo • resin malum ve mutat yazısım tanuniftı. Eskiden mektep mualliml olan bu Floresin gayet bariz hususiyetleri olan mutaazzım ve iddialı bh* yazısı vardı. Evrakı arasında Rotterdamdaki Alman baskonso losu ile Almanyanın Hollanda atasemiliterinin ve Alraanya hesabına casus tedarik eden diğer meşhur ve faal kimselerin mektuplan çıktı. Kemanî, idama mahkum edildi. Muhakemesi esnasinda hazır bulunanlar, onun gösterdiği samimiyet, mertlik ve cesaret karşısında büyük bir teessür duydular. Mahkumiyetinden sonra da kemanı yanında bırakıldı ve ölüm saatini bekler ken keman çalmak yegâne tesel lisi oldu. Idam edileceğinden bir gün evvel Londra kalesine nakledilir ken ketnanmı da beraber götürdü ve geç vakte kadar keman çaldı. Fecir vakti kurşuna dizmek üzere kendisini götürmeğe geldikleri zaman kemamnı öptü ve: Elveda sevgili kemamm, ar tık sana ihtiyacım kahnadı, dedi. Kurşuna dizilirken gözlerini bağlatmadı ve namlıların karşısmda, dudaklannda cesur bir tebessüm olduğu halde, gözünü bile kırpmadan ölümü karşıladı. tngilterede yakalattiğım ve idam ettirdiğim casuslar içinde en çok acıdığım bu centilmen ve san'atkâr genç olmuştur. Ayni günde, başka bir mahke • mede bir mnsikişinas daha idama mahkutn ediliyordu. Bu, yukanda ismi geçen Breeckovrdur. Askerlik hakkında hiç bilgisi olmıyan bu adam ingilizce güzel konuşuyordu ve kendisini, sıhhati için seyahat eden bir Amerikalı diye satabile • cek kadar Amerikalılan taruyordu. Hollandadan hareket etmeden evvel kendisine Londrada Lizzie Wertheimin adresini vermişlerdi. Bu kadın aslen Almandı. Vaktile Ingiliz tabüyetine geçen bir Almanla evlenmifti. Sonra kocasından ayrılmıştı. Şimdi, kâfi iradı olduğu için çahşmadan yaşıyordu. Hollandadaki casusluk acentalarından birine lngiltereden gönderilen bir mektubun sansör tarafın • dan yakalanması, bu çiftin üzerine nazan dikkati celbettL Mektup almanca yazılmıştı ve Kensington Hotelde oturan Reginald Roland diye imza atan bir adam tarafmdan yazdmıştı. Gizlice yapılan tahkikat, bu adamın kendini Amerikalı diye kaydettirdiğini ve Madam Lizzie Wertheim isminde bir kaduüa beraber yaşadığını, çok parası olduğunu ve bu çiftin bir manejden kiraladıklan atlarla parkta uzun gezintiler yaptıklarını ve gayet pahah lokanta • larda yemek yediklerini göstermişti. Bütün bunlarda hiç şüpheli birşey yoktu; yalnız Hollandadaki şüpheli adrese gönderilen mektup mtde buIandırıyordu. Başka mektuplara intîzara karar verildi. Tabiî çiftin şüphesi celbedilmemişti. tkinci bir mektup daha ele geçti. Bu, daha manidardı. Roland, arkadaşı Lizzie Wertheimin garabetinden şikâyet ediyordu: Londradaki otel hayatı onun başını döndürmüştü. Artık, yanında fatn dö şambr olmadan seyahat etmek istemiyordu. Bu mektup bize kadının Iskoçyaya gittiğini ve Rolandın raporlannı yazmak için Londrada kaldığım da öğretmişti. İskoçyada kira ile tuttuğu bir otomobille her tarafı do • laşmış ve önüne gelene tngiliz donanması hakkında bitip tükenmek bilmez sualler sortnuştu. Otellerde tanıştığı genç deniz zabitleri onun bu musırrane suallerinden kuşku • lanarak keyfiyeti âmirlerine haber vermişlerdi. (Mabodi var) Su meselesi hallediliyor Belediye fakir mah^I'e lerde meccanî tesisat yanacak Bel°d;ye Sular idaresi bu sene zar • fınds Terkos isale sifonlarmın şehre 45,000 rmtre m'kâbı su nakîedebilme: si için lâzım gelen tes sah ihtfva eden bir proje hazırlamışh. Bu projenin tatbikına baîlanmış ve büyük bir kısmı da bit'rilnrşrir. Tersih havuz'anndan sonra mühim tadflât yapılan Kâğıthane Edirnekapı sifonOe, Kâğıthane . Ferikoy isak tesisatı işlemeğe baslamıştır. Ferikoy sifonunda yaplıan tadilâftan sonra ana borular takviye edildig"'nden evvelce bu civardaki su şeb'kelerini kuvvetlendirmek için yapılmış olan Balattaki terfi merkezi kaldmlmıstır. Kâğıthane sifonunun tamamen taz • rf edilmesmden sonra Beyoğlu cibe • tme her gün 3 0 bin nntre rnikabi su verflmeğe başlanmışbr. Birkaç aya kadar şehre gecelî gündüzlü su veriuneğo baslanacakhr. Ayaspaşa, Cihangir, Beyoğlu ve Taksun cibetlerindeki yüksek apartımanlarm en yüksek daurlerrâe krdar su verilmeğe başlanmışbr. Belediye Sular idaresi şehrin falrir mahaHeierine de T^rkos muslukhn vaz'ma baslamıştır. Yaz münasebetile Kumkapı, Samatya ve chrarmdald çeşmelerden su akmadığından bu taraflar» daki hark susuzluktan çok sıkmfa cek • mektfydi. Esasen çeşme sulan mikroplu olduğundan sıhhat noktai nazann • dan bunlann içilmesi ve kullamhnan muvafık görübnemiş ve ba gibi mahallerde halka tenekesi on paraya su tev. ai edümesi muvafık gSrühnüstür. Bundan başka sehirdü bütün su tes:sata Sanal edüd3cten sonra fakir mahalle • lerdeki evlere su tesisah yapüacak, bu tesisat içm ücret almnnyaeaknr. Yal • nız sarfiy?t için çok ucuz bh* ücret alınacakhr. Böylel9clo halknı gayrisıhht çeşme sulanm kullas edflecektir. Fazla alman telefon paraları Şirket 220 bin lirayı bankaya yatırdı Telefon şirketi, abonelerinden fazla almış olduğu mükâleme ücret' lerini Belediye nam ve hesabına bankaya yatırmıştır. Bu paranın yekunu 220 bin lira tutmaktadır. Belediye hentiz Nafıa Vekâleiin den abonelere verilen kadar iade talebi mühleti hakkında bir cevap alamadığmdan bu parayı banka dan tahsil etmemiştir. Maamafih haber aldığımıza göre Nafıa Ve • kâleti bugüalerde cevabını vere cektir. tade talebinde bulunan hiç bir abone mevcut bulunmadığın dan bankadaki bütün paraların Belediyece tahsil edileceği anlaşılmaktadır. Hindistan müslümanlaı? imurlengin ahfadı tarafm dan Hindistanda kurulan büyük imparatorluğa tngiliz istilâsile nihayet verildikten sonra ekserisi Turanî olan Hindistanın Müslüman anasırına kanşı Hindu yani Mecusi unsuru tngilizler tarafından her suretle kuwetlendh*il • miş, hükumet idarelerile yüksek asrî tahsil tnüessesatına ve demiryolu ve emsali mühim işlere hep Hinduler kayınlmışb. Hatta Keşmii gibı nüfusunun çoğu Müslüman oIan yerli hükumetlerin başma bile hep Hindu hanedanlan getirilmişti. Hâkimiyetten mahkumiyet vazi • yetine düşen Müslüman halk bu felâketler karşısında şaşırtnış ve bir türlü kendisini toplıyarak ara1 a rında birlik vücude getirememişti Fakat bugün Hindistanın doğ • udan doğruya tngiliz idaresindeki eyaletlerinde bulunan seksen mil • yonluk büyük Müslüman kütlesi nin ilk defa hem Hindulara hem de tngilizlere karşı siyasî bir birlik vücude getirdiklerini müşahede ediyoruz. tngiliz Hindistanı yani yerli hükumetlerin idaresinde bu Iunmıyan yerlerdeki Müslümanla rın şimdiye kadar vücude getirdikleri başlıca siyasî müesseseler (u mum Hindistan Müslüman konfe ransı) ile (umum Hindistan ligi) idi. Fakat bu iki müessese mezhep, seviye, siyasî mülâhazalara bîna • en birbirnden çok farklı bulımduklarından şimdiye kadar hiçbir işte birleşememişlerdi. Lâkin zaman geçtikçe Hindis • tan Müslümanlan arasında siyasî şuurun uyanmıs olması ve Hindu siyasilerinin Müslüman unsurunu eskisinden daha berbat bir şekilde tahakküm altında bulundurmak istemeleri, bunlan siyasî savaşta bir cephede bulunmağa sevket miştir. Bunda tngilizlere karşı si yasi haklarını daha iyi müdafaa edebilmek düşüncesi de amil ol • muştur. Hindistanda umumî ve eyalet teşri meclisleri ieıtihabat zamam yakuüaşıyor. Bu Müslüman teşki • lâtının merkez heyetleri tarihte ilk defa 12 ağustosta aktettikleri müş. terek toplantıda Hindistanın yeıfl kanunu esasisine dair tngiltere hükumetinin Londradaki imparatorluk parlâmentosuna beyaz kitap şek linde yapılan teklife ve tngiltere Başvekili Mr. Makdonaldın yeni kanunu esasi mucibince Hindistanda tesis edilecek umumî ve eyalet parlâmentolarına iştirak edecek Müslüman meb'usların mikta rını tayin eden hüküm ve kararı . na karşı kat'î vaziyetlerini tayin eyledikleri gibi şimdiki intihabatta müştereken mücadelede bulunmağa da karar vermişlerdir. Müslüman teşkilâtı beyaz kitaptaki esasatı ve Makdonaldın hük münü, Müslümanlann hukukunu kâfi derecede himaye ettiğine mutmain olmamakla beraber kabul etmiştie. Teşkilât Blucistanm doğ rudan doğruya tngiliz idaresi al tındaki kısmında tngiiiz memurlannm tuttuğu siyaseti tenkit etmiş ve bu Müslüman memleketinde ıslahat yapılmasmı istemiştir. Ayrıca nüfusunun ekseriyeti Müslüman olan Sind vilâyetinin Bombaydan tef rikini talep etmistir. Diğer taraftan beyaz kitap ve Müslümanlara verilen intihap hakkı Hindulerin kongre fırkasım tefrikaya düşürmüştür. Kongre fıp kas' Müslümanlann tngilizler ta rafma geçmesini men için Gandi nin zoeu üzerine Müslümanlann ay» intihap hakkını kabul etmediği gib r T ADLtYEDE 16 maznunlu bir mahkeme Ağırceza mahkemesinde dün on altı suçlusu bulunan yeni bir davaya başlanmıştır. Suçlulardan bir kıs • raı gümrük memuru ve bir kısmı da komusyoncudur. beyannamelerinde Bunlar gümrük tahrifat yap • olmadığı makla maznundurlar. Fakat dünkü celsede teşkili tarafeyn bh* güne bırakılmıştır. cihetle mukakemenin devamı başka MÜTEFERRİK Ibrahim Tali Bey Trakya Umum mufettişi tbrahhn Tali Bey dün Edirneye gitmiştir. Evkaf yeni bir dava açtı Muhtelit Türk Yunan fından yeni bir dava yada kalan bir takım hakem mahkemesinde Evkaf idaresi taraaçılmıştır. çiftliklerin Pertevniyal vakfma ait olup Tesalbazı kimseler tarafından işgali münasebetile yüz elli bin lira tazminat istenmektedir. Mahkeme tatil devresini bitirdikten sonra bu davanın rüyetine başlanacaktır. Dün gelen seyyahlar Dün, ttalyan bandvah Oseana vapurile şehrimize 580 seyyah gelmiştir. Bu seyyahlann içinde ltalyan, Alman, Fransu ve tngilizler bulun • maktadır. Seyyahlar dün otomobillerle sehri gezraişler, Topkapı sarayını ve müzeleri ziyaret etmişlerdir. Bugün gene ltalyan bandıralı Leonardo de Vinci vapurile şehri • mfze 500 ltalyan seyyahı gelecektir. Bir yankesici mahkum oldu Yankesicilikle maznun olup bir müddettenberi Ağırceza mahkemesinde muhakemesi devam etmekte olan AbduIIah hakkındaki tahki • kat ikmal edilmiş ve dün bu husustaki karar tefhim edilerek suçlu Uç ay hapse mahkum edilmiştir. Motörin ve gazolinden nasıl resim alınacak? Gümrük ve tnhisarlar Vekileti tarafmdan Istanıbul gümrüklerine gönderilen bir tamime göre, motörin ve gazolinle emsali maddelerden alınan gümrük resmi hakkında ta dilât yapılmıstır. Şimdiye kadar, içindeki hafif yağ miktari yüzde ondan fazla olan motörin ve emsalinin yalmz bu fazla kısnu yüksek gaz ressnine tabi hıtuluyordu. Bundan sonra böyle terkibînde hafif yağ miktan fazla olan motörin ve emsali maddelerin tamamından gaz resmi alınacaktır. MAARIFTE Or'a tedrisat muallimleri Bu sene orta tedrisat müesseseleri için yeniden muallime ihtiyaç vardır. Temmuz ayında açılan muallimlik imtihanlannda kazanan • lann adedi pek az olduğu \ian istenilen netice elde edilem vniştir. Eylulde tekrar orta tedrisat tnuallimliği için imtihan açılacağı söy • lenmekte ise de bu haberin doğru olmadığı anlaşılmıshr. Eroin kaçakçılıgı yapan beş çocuk mahkemeye verildi Beyoğlunda eroin kaçakçılıgı yapan çocuklardan mürekkep bir şebeke raeydana çıkarılmış ve güm • rük ihtısas miştir. Dün bu şebeke mensuplarının muhakemelerine bakilmıştır. Maz • nunlar Belkıs isminde genç bir kızla Hulusi, Süleyman, Adnan, Ibrahim, Mustafa isminde beş çocuktur. Bu çocuklann satmağa teşebbüs ettikleri eroinleri tedarik ettiği iddia edilen Arnavut AIi de suçlu mevkiine sevkolunmuştur. Suçlular, eroini nereden bulduklannı açıkça söylemekten çekin • mişlerdir. Bazı şahitlerin dinleniltnesi için muhakeme başka güne bırakılmıştır. mahkemesine veril VİLÂYETTE ŞEHİR ÎSLERİ Jandamaların imtihanı Dün lstanbul Jandarma kumandanlığında jandarmaların neferlik ten onbaşılığa terfi hntihanlan yapılmtştır. Belediyede işlerine geç kalan memurlar çıkarılıyor Vali ve Belediye reisi Muhittin Bey, Belediyed'e memurlacın mesai saatlerinde vazifeleri başmda is pati vücut edip etmediklerini teftişe devam eylemektedir. Muhittin Bey, gayrimuayyen günlerde sabah saat 7 de Belediyeye gelerek muayyen zamanda memurlann vazifeleri başmda bulunup bulunmadıklarmı tetkik etmektedir. Şimdiye kadar yapılan teftişat neticesinde bazı memurlarm vaztfe • lerine nihayet verilmiştir. Bu me yanda Belediye Fen tşleri müdür * lüğü tercümam Tevfik Beyle diğer memurlacdan Galip Bey işlerinden çıkarılmışlardır. Birinci yoklamada mesai saatinde vazifesi başmda bulunmadığı gö • rülenlerin iki yevmiyeleri kesilmekte, ikinci yoklamada gene vazife leri başmda bulunmıyanların ka • yitleri teırkin ediknektedir. ' LtMANDA Deniz Ticaret MüdUrU Deniz Ticaret müdürü Müfit Necdet Bey, Iktısat Vekâleti tarafından davet edihnif ve Ankaraya gitmiştir. Bu davetm vapurcular işi ve liman tarifelerfle alâkadar olduğu tahmin edilmektedir. Bulgaristandan Romanyaya kaçan Türkler Türkîyeye gelmek istiyorlar MALÎYEDE Toptancı perakendeci esnaf meselesi Toptancı ve perakendeci mese • lesi eFan halledilememiştir. Bazı esnaf maliyeye müracaatle kendilerinin toptancı addedilmesinden şikâyet etmekteditrler. Bunlann itirazlan birer, birer tetkik olunmaktadır. tstanbul tahakkuk müdür lüğü bunu hal için eski bir Bele diye karannı getirtmeğe karar vermistir. et dahi etmemişti. Bu karardan Malavya gibi milliyetperverler memnun olmıyan greden ayrılarak meşhur Hindu politikacılan kon fıkannı teşkil etmişlerdir. Müslü • manlar şimdi bu iki teşekkülle mücadele edeceklerdir. MUHARREM FEYZİ Hafta tatili ve esnaf Son günlerde yapılan teftislerde hafta tatili kanununa riayet etmi • yen birçak dükkâncüar yakalanmış, haklarmda zabıt varakası tutulmuştur. Bunlar mahkemeye verilecek lerdir. GÜMRÜKLERDE Rana Beyin tetkikatı Bir aydanberi şehrimizde bulu nan Gümrük ve Inhisarlar Vekili Rana Bey dün de tnhisarlar idaresinde ve Günvüklerde meşgul olmustur. Rana Bey, tnhisarlar idaresinin yeni ıslahat programı mucibimce başIıyan faaliyet tarzına göre nasıl bir iş randmam temin edeceği ve varidatta ne nisbette bir faı k elde edileceği noktalarından tetkikat yapmakta, ayrıca gümrükl'ere ait bazı pürüzlü meselelerle meşgul bulun maktadır. Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştar Romanyaya kaçan Bulgaristan Türklerinden bir grup Bulgaristandan Romanyaya kaçan Türklerden müteaddit imzalarla aldığımız bir mektupta deniliyor ki: «Bizler, Bulgaristanm Rusçnk sancağına bağh Kaşarua, Karvan vo ödenlik karyeleri ahalisindeniz. Bulgar büku • meo* memurlannın tazyik ve hakaretle* ri yüzünden Romanya topraklarma «ğınmış bulumryoruz. Tutrakan kasabası Türkleri ve Rumen memurlannın hi • mayesi altında bulunuyoruz. Ana vata» na hicret etmek için Bükreş elçiliğine müracaat ettik. Şimdi gelecek cevabı bekliyonız.» ECNEBİ MEHAFtLDE Yeni basılacak madenî paralar için san'atkârlarrmız arasında bir resim müsabakası açıldığı malutndur. Resmimiz bu müsabakaya gi* ren san'atkârlarm riyor. yaptıkları re • simlerin alçıdan kalıplarmı göste • Yeni Alman konsolosu Almanyanın Memel jeneral konsolosu M. Dr. Toepke, tstanbul jenoral konsolosluğuna tayin mittir. edil 1400 Kr. Senelik Altı aylık 750 Üç ayhk 400 15Ö Bir aylık Abone şeraiti Türkiye için Hariç için 1700 Kr. 1450 800. yokhnr