12 Ağustos 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

tCamharivet SBS " Aj>ustos Casuslar Arasında 107 Nakili: A. DAVER yerildiği zaman kaçarak ltalyan • lara teslim olacaktı. Herif, nihayet Avusturya hatlanna geldi. Kendi sine verilen tahrip vazifesini ha kikaten yapımş mıydı? Burası nseçhuldür. Fakat ailesmin yanına avdet için önüne çıkan fırsattan '' fade etmişti. Çünkü, umumiyetle Hırvatlar, Avusturyaya ihanet etmemişlerdir. Harbin uzun sürmesi ve bilhassa tzonzo meydan muharebesindeki muvaffakiyetsizliğin Kaporetto hezimetile neticelenmesi ttalyan or dusunda büyük bir yeis uyandır • mıştı ve Jeneral Diazın demir eline rağmen orduda itaatsizlik vak'aları çoğalmıtb. Bunun üzerine askerin manevi • yatını yükseltmek için, haziranda yapılacak olan Avusturya taarru zuna karşı garip tedbirler alınmıstı. Slâv lejyonerleri, siperlerde, Avusturya propagandasımn yalan olduğunu ve ttalyan askerlerini firara ve teslim olmağa davet için söylenen sözler hilâfma, harp esirlerine A • vusturyada çok fena muamele edildiğini işaaya memur edildiler. Bunlar diyorlardı ki: Avusturyadaki ttalyaft esirleri çıplak, yalnayak ve açtırlar. Usera *karargâhlannda kıtlıktan ve ve • remden ölüm milrtan korkunç su • rette artmıştır. ttalyan başkumandanlığı, eski Avusturya askerleri lisamndan duyulan bu sözlerin ttalyan askerlerini düşman tarafına firardan men'e kâfi geleceğini ve efradın üsera ka rargâhlannda aç kalmaktansa ttalyan siperlerinde harbetmeği tercih edeceklerini ümit ediyordu. ltalyanlar, pek mükemmel olan casusluk teşkilâtlan sayesinde 1918 haziranında Avusturyalılann ha nrladıklan büyük taarruzun baş lıyacağı zamanı dakikası dakika • sına öğrenmislerdi. Fakat buna rağmen, Piave nehri üzerinde 30 kilometro genişliğinde bir cephede 5 ilâ 6 kilometro derinliğinde geri ahl dılar. Bu esnada ileri hatlarda kulla • nılan Slâv lejyonerleri, hücumdan evvel mevzilerini tahliye ederek geri çekümek için emir almışlardı. Fakat bu lejyonun bazı müfrezeleri bu emirden çok geç haberdar edil • diklerinden elimize düştüler ve bihakkin Iâyık olduklan şiddetli cezaya çarpıldılar. Bu firarilerin hepsi kurşuna dizildi. Montelloda bütün bir müfreze yakalandı ve hemen kurşuna dizildi. San Donada Çek • lerden mürekkep bir lejyoner taburu darmadağın edildi ve ekserisi süngüden geçirildi. Sağ olarak ele geçenler de Oderzo yolu boyunca ağaçlara asıldılar. Bunlann ara sında, Çek lejyonlarının en mühim toşkilâtcısı olan Jan Kapka ismin • de biri de vardı. (Mabıtdi var) f Şehir ve Memleket Haberleri J Siyasî icmal Fatih Maliyesinde yapılan ihtilâs Alınan paranın on bin lira oldugu anlaşıldı Evvelki gün kü nüshamızda Fatıh malmü dürlüğü zat işlerinde bir ihtilâs vak'ası meyddt na çıkarıldığı nı ve miktan dört bin lirayı tecavüz eden bu suiistimal hak • kında tahkikat yapılarak alâ kadarlann Ad • Tahldkatla meşgid liyeye tevdi edil olan muraktp diklerini yazmıs Raşit Bey bk. Yapılan tahkikat neticesinde ihtilftsın 810 bin lirayı tecavüz ettiği anlaşılmış ve bu iste alâkadar olan Fatih subesi muhasebe kâibi Refik, tevzi tnemuru Ahmet Beyler tevkif edüerek Adliyeye verilmişler ve maznunlar cürümlerini itiraf etmişlerdir. Maamafih maliye murakıbı Raşit ve Hüsnü Beyler bu suiistimal meselesi etrafında dün de tahki • kata devam etmişlerdir. Dün Fatih malmüdürü davet edilerek kendi sinden izahat ahnmıştır. Suiistimal gönderilen cetvellerin Dîvanı Muhasebatta tetkiki esnasinda mey • dana çıkmıstır. Bir refikimiz bu ih* tilâstan bahsederken tstanbul defterdan Mustafa Beyin bununla meş • gul olduğunu yazıyor. tstanbul defterdarlıği malum oldugu üzere bir senedenberi kanunen mülgadır. Mustafa Bey ise Beyoğlu ciheti maliye murakıbıdır ve bu isle mesgul de • ğildir. Deniz tarifeleri «Akay»ın bîlet ücretler aynen ipka edtfdi Liman tarife komisyanu, Deniz Ticaret müdürü Müfit Necdet Be • yin riyasetinde toplanarak Akay ve Şirketi Hayriye idarelerile Liman şirketinin yeni tarifelerini tasbit et • üştir. iComisyon bu devreye ait tetki katında, Üsküd'ar halkının sene.er • denbeci devam eden haklı şikâyet ve temennilermi nazari dikkate alarak Üsküdar hattı biletlerinde e • hemmiyetli nisbette tenzilât yapa • rak Kadıköy Haydarpaşa ücret leri derecesine Lndirmiştur. Bu tenzilâta göre, gidip gelme 20 kuruş olan ikinei mevki 17,5 kuruşa, gidip gelme 25 kuruş olan birinci mevki biletleri de 22 kuruşa indirmiştir. Tarife komisyonu, Üsküd'ar hattı için yaptığı bu tenzilâtın, Şirketi Hayriye bilânçosunda açacağı a • çığı kısmen telâfi içm memur kar • nelerme muayyen nisbette bazı zam» lar yapnustK. On para dan otuz paraya kadar olan bu küçük zamlaırla ayhk memur kamelerinden bir kısmına 13, bir kısmına 26, diğer bir kısmına da 37,5 kuruş ilâve edilmiş olmaktadır. Liman tarife komisyonu, Akay îdaresinm bilet ücretlerini aynen ipka etmiş, Liman şirketinin yük • leme, boşaltma ücretlerinde de bu şirketin tasfiye edilerek liman işlerinin hükumete intikali mevzuu bahsolduğundan şimdilik bir tadllât ic ra edilmemesini muvafık bulmuştur. İtalyanlar, Avusturyalılarm hazsrladıkları taarrıızıın zauv&vmı dakikası dakikasına öğrenmislerdi! Bunun üzerine binbaşı Vinci Yugoslav lejyonerlerinin başka bir tar?«a istihdamına karar verdi. Istenilen meziyet ve seciyeyi hau olanlar seçiliyor, bunlara sahte Avusfaırya mezuniyet vesikalan veruiyor, A: vusfurya ün formalan giydirildikten sonca Avusturya hatlan arasından geçirilerek Avusturya içerilerine gönderiliyordu. Bunlar, kendilerine gösterilen fabrika, köprü, telgraf ve telefon hatlan gibi hedefleri tahrip ediyorlardı. El kumbaralan ve infilak maddeleri istimalinde mahir bir grup yetiştirilmiştL Grouadaki tngiliz tayyare karargâhına gön • derilenlere de paraşüt vantasile tayyareden inmek öğretilmişti. Harp esirlerinin bu şekilde istihdanıın • dan ltalya hükumetinin resmen haberdar olmaman lâzım geldigi için Pivko Ue Vinci bütün hazırlıklannı gizli yaptılar. Lejyonerlerin izin kâgıtlan basıldı, üniformalan dikildi ve kendilerine Avuaturya ordusu gerismde menzillerde faaliyete geçmek üzere haztr bulunmalan emredildi. Bu tertibatı tercfibe için bir fırsat ta çıktı. E»ir edilen bir ltalyan küçük zabiti, kaçıp gelmeğe mu • vaffak olmuştu. Bu küçük zabite bir lejyoner müfrezesine kılavuz • hık etmesi için enair veriIdL Bu müfTezenin kumandanı, mahut ve meşbur Avusturya. küçük zabitî Mlejnek idi. Müfreze, güzel bir haziran gecesi hareket etti. Fakat tş başlangıcında sarpa sardi. Çünkü ltalyan kılavuz, karanhkta, geldiği pati kayı bulamadu Lejyonerler, Avusturya ileri karakollannm uzakla • rından dolaşıp geçmek isterken bir çok taşlar düşürdüklerinden nöbetçiler csilâh başma!» işarerini ver • diler. Bir îfildak bunlan y'akaladı, arkaıradan şiddetli bir tüfek ateşile istikbal edildiler ve çabuk dağıldı • lar. Coi di Rosside yapılan ikinei bir tecriibe daha muvaffakiyetli oldu. Pivko, Avusturya hatlarınm geri sinde muhtelif askerî hedefleri berhava ettnek için bir Hırvat esiri kandırmağa muvaffak olmuştu. Hrr vata bu işi görmek için içi dinamit dolu kalın bir baston verilmişti. Ayni zamanda Pivkonun Avuatur yadaki dostlarından birine gönder» diği talimatı havi eski bir dua ki • tabı da teslim eoilmişti. Talknat, gizli mürekkeple kitabtn sahifele • rmdeki bos yerlere yazıltnıştı. P i v ko Avusturyadaki dostlan ve ailesi efradüe daima muhabere ediyordu. Bunlar, mektuplann İtalyadaki üsera karargâhlarmda bulunan bazı esirlere yazıyorlardi. Onlar da mektuplan Pivkoya veriyorlardı. Hırvat, Avusiuryalılara, İtalyadaki İUera karargâhından kaçtığını söyliye • rek usulden olduğu üzere bir kaç ay izin alacak ve tekrar bir kıt'aya Şişli yolunda iki motosiklet çarpıştı Üç k şi yarplandı ve hastaneye kaldıvıHı Deniz konferansının akıbeti ne olacak? Üniversitede Yeni sene için programlar hazırlanıyor Ihtikâr komisyonunun raporu universite Rektörü Cemil Beyin riyasetinde dün öğleden sonra Yük §EHİR İSLEKİ sek Tedrisat umum müdürü Hâmit ve Maarif Vekâleti Talim ve Terbiye heyeti reisi Avni Beylerin de iştirakile bir toplantı yapılmıştır. thtikâr komisyonu tarafından lçtimada Fakülte dekanlan da buhazırlanan rapor bugün tktısat Velunmuşlardır. kâletine gönderilecektir. Haber allçtimada Universite teşkilâtında ve tedrisat usullerinde yapılacak dığımıza göre şehirdeki peraken • yenilikler hakkmda kararlar veril decilerin fiatlerinde bazı ihtikârli miştir. satışlara tesadüf edilmistir. Top • ders senesinden itibaren Ütan fiatler tabiî bulunmuştur» , nhr site Fakültelerinje tedris ve ADLlYEDE'ı talebenin vaziyeti hakkmda yeni saslar tatbik edilecek ve Hukuk, Kablo parasını yiyenler I Tıp, Edebiyat ve Fen Fakültelerine Dün üçüncü cezada Af yon vilâ • yeniden bazı kürsüler ilâve oluna yeti namına kablo mubayaası için caktır. Yalnız bu ilâveler için kadgelip 444 lirayı zimmetlerine geçiroda değişiklik yapılmıyacaktır. ren Vecdi ve Bahri Efendilerin muDün Rektör Cemil Beyi bazı ec hakemelerine devam edilmistir. Tah nebi profesörler de ziyaret etmis, kikatı yapan müfettîş Lutfi ve Veh uzun müddet görüsmüslerdir. bi Beylerin ifadelerine müracaat eÜNİVERSÎTEDE di'raesine karar veriltniştir. Kenan Bey Adliye Vekilile görüştU Müddeiumumî Kenan Bey dün Petrapalasa gidcrek şehrimizde bulunan Adliye Vekili Saracoğlu Şükrü Beyi ziyaret etmistir. Bu mülâkat esnasında tstanbulda yapılacak olan Adliye sarayı binası meselesi de görüşülmüştür. Prof. Şevket Aziz Bey geldi (Birinci »ahifeden mabat) «ademeler vukua gebnrşttr. ölenlerin ve yaralananlann çoğu Yahodi tüccar ve sarraflardır. Mecruhlardan matbaacı Attali tarafmdan hastanede gazetecilere verilen malumata nazaran Araplar Yabudile • rin evlerhri muhasara ettStleri zaman Tahudüer telefonla zabıtadan istirodat «ftmisler, fakat zabıta memuB*!an meydanda görunmemişlerdir. Bilâhare îmam ve hahamlarm tavassotile bir mStareke ektedflmisse de bâdiseler'rı önü alm'mamışhr. Nihayet Fransız kumandanı idarei orfiye üan ebniştir. Cez&yhr işleri hakkmda salâhiyet sabfbi bir Fransızm Deyli Heraküın Parit nuhafcirine verdiği malumata göre Kostantmde ve diğer sehirlerdeld hâdiseler, Şimalf Afrikanm her tarafmda fasistl«r Carafmdan Yahodiler aleyhrne tertip ohman mucadelenin bir neticesidir. Ya • kmlarda vefat eden Fransız itriyat Kralı M. Coty mavi gömleklî fastst teskilâtı vücode getirirken Cezayirde ve diğer Şimalî Afrika memleketlerinde Yahn • idiler •Ieyhine kullanmak uzere Paris • IP sırf Araplardan mürekkep bir fasist tabura da teskil ebniştir. Şirrdîki hâdiselerin bu fasist teskflâ • oile aUkadar okhtgn zannonmuyor. Fransa hBkumeti tarafından ittiİMf o Cezayirdeki kanlı hâdi Rauf Hayrî Beyin tevkiff selerin iç yüzü talep edildi (Birinct »ahifeden mabat) rar verilmeaini talep ebniştir. Müddeiumumiden sonra söz alan gümrükler idaresi vekili de iddiaya if • tirak ederek maznundan alınması lâ • zım gelen naktî cezanın da Uhu hük • me almmasmı talep etmistir. Rauf Hayri Bey diin fazla olarak bir vekfl daha getirmişti. Yeni vekil bu vak'a bakkmdaki dosyalan heniiz tetkik etme§« vakit bulamadığmı, bina enaleyh müdaraanm baska bîr güne talikmı istemis ve kabul olunmuşhır. Mahkeme onSmSzdeki çarşamba günn saat îlrive bırakılmışbr. Ionan frvkalâde askeri tedbirlere rag men Tezayirde yenîden daha vahnn ve daha kaeh hâdıselerin zuhur edeceğrâden korkulmaktadır. Cotynin teskil etfa'ği Arap taburu Cezayirde fealiyete geçtîği gun garip bir tesaduf olarak ba milyonerm vasiyet • names? de neşredilmistfr. itriyat krah olan ve Fransada btrkaç pazeteye sahio bnlunan Coty Kors^kalıdır. Orada dogduğn sehir e • len Aîaecioda hayır mSessesafa vncn • de getiriimesi ve şebrin tezyin ve iman için 300.000 tngib'z liralık bir para bırakmısta*. Bu sehrhı fıkarasına tevzi e dümr^k fizere aynca 6,500 İngOiz lirası teberm eylemistîr. VİLÂYETTE Geçen ay zarfında Londrada topIanan birinci beynelmilel antrepo • lojî kongresine iştirak eden profe • sör Şevket Aziz Bey evvelki gün sehrimize avdet etmistir. Şevket Aziz Bey kongreye Anadohı antre polojisi hakkmda fîç muhtelif tez vermis ve müdafaa ebniftir. Cemal Beyin ziyareti Cumhuriyet Halk Fırkast idare heyeti reisi Cemal Bey dün vilâ yete gelerek Vali Muhittin Beyi ziyaret etmiş ve bir müddet görüş • müştür. Hangi dükkânlar erken kapanacak? Buğdayı koruma komisyonunun yeni kararları Buğdayı koruma kanunu tatbi • katına dair itirazlan tetkik için teşekkül etmiş olan komisyon dün vilâyet mektupçusu Osman Beyin riyasetinde toplanarak bazı karar lar vermiştir. Buna nazaran Marda denilen unlardan vergi ahnmiya • Dün Belediyede caktır. Mağaza ve dükkânlarm kapan • tkinci nevi unlar 10 kaliteye ayma saatlerine dair itirazlar hak • rılmıştır. tkinci nevilerin beher çukında bir karar vermek üzere dün vahndan 100 birinci nevilerden 150 I sabah saat 11 de Belediye reis mukuruş resim alınacaktır. avini Hâmit Beyin riyasetinde kayLtMANDA makamların ve Daîmî Encümen azalannm iştirakile bir içtima yapılmıştır. ^51 936 sene*inde müddeti bitecek II olan Vaşington ve Londra deniz muahedelerinin ya hali aslisi ü! zere yahut tadil edilerek yenilenmesi lâzım ge'mektedir. Bunun için gele cek sene yani 1935 te bir konferanı aktedilmesi icap ediyor. Böyle bir Dün Şişlide tstinye yolunda mîi • konfecansm toplandıktan sonra nehim bir motosiklet kazası olmuştur. ticesiz kalması cihan efkân umu • Kaptan Zühtii Galip ve Adil Feyzi miyesine, askerî ve siyas! umum! Efendiler 245 numaralı motosik vaziyete fena tesir edeceğinden letle gezmeğe çıkmıslardır. Alman çiftliği öcıüaden geldikleri zaman konferans için bu seneden hazırhk Arman isminde bir Ermeninin binyapılmasina lüzum görülmüştü. Bu diği motosiklet arkadan gelmiş ve istihzarat esnasında konferansta kazaen iki tnotosikler birbürine çarp verilecek kararlann esasatı hak • mış, ikisi bl den yere yuvarlanmışkında alâkadar devletler arasında trr. Râkiplerinden her üçü de muhbir itilâf hasıl olamadıgı takdirde telif mahaüerinden yaralanarak has<i konferansı toplamağa hacet kal taneye kaldınlmı 'ardır. maksızn mezkur iki deniz muahede MÜTEFERRİK sieıin mefsuhiyetini ilân etmekten binnetice alâkadar devletlerin serbest kalmalanndan başka bir çare Maarif Vekili Zeynelâbidin Bey yoktur. birkaç güne kadar sehrimize gele Terki teslihat işlerinde ilk teşebcektir. Abidin Bey burada ikinei büsü yapan tngiltere oldugu gibi Dil Kurultayına i»tirak edecek aydeniz kuvvetlerinin tahdidi ve tenni zamanda maarif ve Universite kisi maksadını güden deniz konfeislerile mesgul olacaktır. ransına ait iptidaî müzakerelerde de en fazla faaliyet gösteren tngilteredir. Fakat bu müzakereler daEsnaf Bankası heyeti umumiye ha bidayetinden itibaren müfkülâ içtimaı dün öğleden sonra yapıla ta maruz kalmıştır. Müşkülât za • caktı. Ekseriyet olmadığından geman geçtikçe artmaktadır. O d e lecek aya tehir edilmistir. recede ki mezkur muahedelerin tec didi ümidi artık çok zayıflatniftır. Şimdi bütün ümitler beş büyük deLâstik ve deri ayakkabı rekabetfaıi niz devletinin kuvvei bahriyelerini aylarladanberi tetkik eden komisbir kat daha arttırmak için hazırlayon yann Ticaret Odasmda son demış olduklan yeni programlann hiç fa toplanacaktır. olmazsa bir iki senelik muvakkat biı zaman için tehir edilmesi hakkınKomisyon, bu toplantıda, şundiye da bir anlaşma yapılmasına bağh kadar her iki tarafla yapılan temas bulunuyor. ve tetkikierin neticeleri üzerinde lptida! müzakereler Japonyadan müzakerelerde bulunacak ve rapogelecek murahhaslara intizaren runu hazırlamağa baslıyacaktır. sonbahara bırakılmışh. Japonyadan beklenilen mütehassıs kalyon kaptanı twaahita şkndi Londraya var» mış bulunuyor. Fakat haiz oldugu Sağır ve Dilsizler Cemiyeti 16 salâhiyet ve talimat pek mahdut ağustos perşembe gecesi için Marolduğundan mumaileyhle müza • kereden kat'î bir netice husulü memara ve Adalara bir tenezzüh termul değildir. tip etmistir. Şirketin 68 numaralı Deniz konferansının toplanma vapuru persetnbe günü saat 7 de sını şüphede bırakan başlıca amilKöprüden kalkacaktır. lere gelince bunun birincisi sekiz ECNEBÎ MEHAFÎLDE bucuk senedenberi uğurunda ça lışılan terki teslihat işlerinm ahire: feci bir surette iflâsı, konferansın aczini ilân etmesidh*. Silâhlan bırakma konferansının tçinde bir jeneral, bir binbasi, ilerlemesine başlıca mâni müsavatbir yüzbası ile iki pilot bulunan bir sızlık meselesi olmuştu. Deniz konRumen tayyaresi sehrimize gelmiş feransını dahi toplanmadan iflâsa ve dün tekrar avdet etmistir. mahkum edecek gibi görünen müş* külâtın ikinei amili budur. 1922 ve 1930 konferanslannda Japonya kendi donanmasım Amerikan ve Küçük san'atlerin Türk tebaasıtngilîz donanmalarının dununda ve na hasrı hakkındaki kanunun tat 3, 5 gibi muayyen bir nisbet dahilinde olmasını zoraki kabul etmişti. bikına baflandığı malumdur. Bu Ahiren Mançuriyi ve Moğolistanm kanunun beyaz Ruslara tatbik e • bir kısmını askerî işgal ve nüfuzu dilmiyeceği hakkındaki haberler altına alarak fevkalâde büyümüş teeyyüt etmemistir. Polis dünden olan Japonya bahrî kuvvetlerinin itibaren beyaz Ruslara teblîgatta diğer iki cihan devletinin kuvvei bah bulunarak evvelce hazırlanmış olan riyeleri dununda kalmaunı mllî cetvelde tayin edilen müddet hu şeref ve haysiyetine münafi addetlul ettikçe bu işleri terketmelerini mekte, mezkur nisbetin devamma bildirmistir. kat'iyyen yanaşmamaktadır. Fransı silâh işlerinde Almanyanın kendi sile müsavi ohnasmı nasıl havsalas* na sığdıramıyorsa Amerika dahi Ja ponya ile müsavatı şiddetle reddetmektedir. Amerika Bahriye Naz«inm son beyanatı bunu sarahatle an* latıyor. IVaarif Vekili geliyor Esnaf Bankası içtimaı Lâst k deri meselesi Sağır ve dilsizler cemiyetinin tenezzühü Bir Rumen tayyaresi geldi ve gitti Beyaz Ruslar da küçük san'atleri bırakacaklar Üçüncü amile gelince bu, tngiliz efkân umumiyesinde bu devletin donanmasım bugünkü nisbetin fev« kinde arttırmasım istiyen bir cereyanın çok kuvvei buknuş olmasıdir. Velhasil kara silâhlannm azal • tılması ve tahdit edilmesi gayesini güdeo konferansın âkıbetine deniz konferansının dahi uğrıyacagı an • laşıhyor. MUHARREM FEYZİ toplanan heyet kâncıların müracaatleri hakkmda da bugün toplanacak Daimî Encü men kat'î bir karar verecektir. Diğer taraftan antikacılar da «biz akşam saat 8 den sonra satış yaparız» tarzında müracaat ederek müsade istemişlecdir. Bunlann talebi bugün tetkik edilecektir. Mezeciler, gece saat dokuzda kapanma kararına kendilerinin de ithal edilmiş olmasına itiraz etmiş • lerdir. Bu maksatla Ticaret Odasma d'a müracaat eden mezeciler, mü?terilerinin gecelere mürehasır bulunduğunu ileri sürerek kahve ve lo kantalar gîbi geceyarısına kadar açık kalmalarını istemektedkler. Cumhuriyet Nüshası 5 Kuruştur Liman Şirketi Unıumî Heyeti toplanıyor tstanbul Liman şirketi umumî heyeti bugün toplanarak, şirketin tasfiye işini müzakere edecektir. Bugünkü toplantıda tasfiye muame • lâtını tedvir için bir heyet seçile • cektir. lçtimada dükkânlarm kapanma saatleri etrafmda kaymakamlar arasmdaki tefsir farklan birleştiril miş ve tütüncü dükkânlannm da saat 19 da kapanmalanna karar verilmiştir. Çaycılar, ispirtolu müskirat sa • tanlar, kunduracılar ve sair dük • şeraitl i 'Ç' jTürkiye Hariç için n Senelik 1400 Kr. 1700 Kr. Altıaylık 750 1450 Üç ayhk 400 800 Bir ayhk 150 yoktur