11 Ağustos 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

HAYAT Ansiklopedisi inci cüzü çıktı Borsa işlerimizden Yukselen itiraz Ve şikâyet sedaları on günlerde borsadaki vadeli muameleler hakkında bir ta • kun şikâyet sesleri duyulmağa basladı. Borsa acentalanndan bazılan borsadaki isletrnde millî bankalann yardımlarrodan mahruTD olduklannı, mOlî bankalarmızın borsa i&Ierine bu alâkasızlıği karsuında d'ğer bazı ban kalarm vaziyeb" diledikleri g*bi istismar ettiklerini ve ezcümle Repor unvam albnda bazan 25 30 a çıkan farklarla iş görtneğe ancak muvafakat eyledik • lerroi söyliyorlar. MTlî ve ecnebi ban k'Iar kendi statüleri dahilınde ve isie rine geldiği veçhüe çalışacak muesseseler olduğu için birisinm hiç yardım et rnediği, d'ğerinin yardımlarnu pek pabafaya nr>I ettiği nok*alan üzerinde soyieneeek fazla söz bulunamasa gerektır. Maamafih ortada bir dert olacak. Herhalde y?ra var ki feryat yükseKyor. B'*z borsa islerum belki hükumet cep hesinden lâyik olduğu takayyiitle takip ve flrizam ohmmadığmı söylemeğe daha ayade mütemayiliz. Borsa islerm'n bizde dahi normal seraitle cereyanı hükumetin sna alâkasile taldp olunmak Iâzım geld'ğine kaniiz. Borsa tnenkul kıymetlerin pazandır ki alısvetisi umumî mânasmda spekü • lâsyon unvanile ifade olunan bususî şerait idnde vâki olnr. Orada malı ala nm maksadı ona ilân'haye sahfp olmak değildir. Bu mal gayrimetüral alım sa tunianna nisbetle hayret olunacak bir ccklukla el değistirir. Bu gayrimenkul kıymetlerin canlı bir faalîyetini idame etmek demektir. Kâğıt üzerine nakle di'.mis servetierin hakikî krymet ve mahiyetleri ba hareket ve faaliyetie sabit o'ur. Spekiilâsyomm bu umuıııî mânssı muztr değil, b:lâkis zaruridir. tnkisaf ve ivı ol»l.: l t ^ w U » 4 * «l^r. U^ mtmMMa b a • 61 CumhuriyeC S e n 8 NO 3 6 8 7 Telgraf n melrtup adrest: Cumnuriyet. Istanbul Posta lcutusu: tstanbul No 246 CUIÎiarteSI I I AgUSlOS relefon: Başmuharrtr ve evi 24290 rahrlr heyeü: 24298. Idare w matbaa kısmile Matbaacılı* ve Neşriyat Şirfcetl 24299 HAYAT Ansiklopedisi 6 ncı cilt hazırdır. Cflzlerinİzİ bir an evvel ciltletiniz I 934 V J Tatili faaliyet eden ticarethaneler Piyasada yazıhane ve mağazalar azalıyor Buna yeni kazanç kanununun sebep olduğu îddialarını Maliye tekzip etmektedir fstanbulun en islek caddelerinde ve birçok yazıhane ve ticaretha neleri ihtiva eden binalarda dukkân, mağasa ve yazı • hanelerm birer, birer kapandıği görülmektedh*. Bu terki ticaret ve tstanbul Tahsil müd ü r ü Tal& Be tatüi faah'yetin t V sebepleri etrafında salâhiyet sahi • bi kimselerle bu hususta görüstük. BunIardan bir kısmı bu neticenin yeni kazanç kanununun tatbik şekiinden tevelIot eden mahzurlardan ileri geldiğini «öylemektedirler. Hali nazırda kazanç vergısine mat • rah olarak istinat edilsn nokta bun dan 23 sene evvel yani 1327 senesinde yapılmış olan tahriri müsakkafatta vazedilen iradı gayrisafiler üzerine tahakkukat icrası keyfiyetidir. Meselâ 1327 senesinde senevi iradı gayrkafia 100 lira olarak tesbit edilmif bulunaa bir mühendis, avukat veya herhangi bir serbest meslek erba^mın yazıha • nesinin, vergiye matrah teskil edecek senevi iradı gayrisafisini bulmak ve bunun üzerinden vergi tahakkuk ettirmek için Maliyece vazedilm>s formü • lüne tevfikan altın raicine irca suretile 6 ile zarp edilmekte ve bu hasıh zarbm yani 1 0 0 X 6 = 6 0 0 liranın % 100 hesabüe 600 ve bunun üzerinden de ayrıca % 20 olarak buhran ve muvazene vergisi üâvesüe 720 lira vergiye tâbi tutulmakUdır. Halbuki, birçok yerlerde yeni tahriri müsakkafat ya pıhnıs ve bugünkü sartlara uygun olarak konmuf olan varidatı gayrisafiler esas ittihaz edilmelidir. Bu formül dairesinde tahkîkat icrası serbest meslek erbabını ağır mükel • (Mabadi fresinci tahifede) Sarka ilerliyen demîr ag Elâzlz şimendifer hattı bugün açılacak Memlekete muhacir akını Bu sene Balkan lar dan 50,000 kişi gelecek Nafıa ve Maliye Vekilleri Muhacirlerin mühim kısmı Trakyaya iskân edileElâzize vardılar cektir, Türkiyeye şarktan da hicret başladı Elâziz hattmm küjat resmine gıden Nafıa Veküi AH ve Maliye Vekıli Fuat Beyler Elâziz 10 (A.A.) Elâziz bu • gunlerde fevkalâde zamanlarmı yasryor. Sık sık öten tren düdükleri halk ü • zerinde büyük heyecan bırakmak (Mabadi befinci tahifede) Memleketimize akın akın gelmekte olan muhacirlerden bir grup Muhacir iskânı meselesi mühim bîr şekü ahnağa başlamısbr. Yeni iskân kanununun ta'.biki üzerine bu sene memleketimize Balkan memleketlerinden 50,000 kisinin gelmestne intizar edil diğini yazmışbk. Filhakika bu hicret ufak, ufak parlüer halinde vukua gelmektedir. Gene bu sure'le geçen sene yalnız İstanbul yolile memlekeb'mize 20 000 den fazla muhecir gelmiş bu •unnvakiadır. Geçen sene b'îhassa Ro r> •> g e l e n muhacir'erin bir k ı s na birinci müfettislik mıntakası olan Diyarbekire sevkedilmislerdi. Kâfi mik* tarda tahsisat obnamasmdan ve Trak yada ikinci umum müfettislik ihdas e • dihnis bnhmmasından dolayı bundan sonra gelecek muhacirlerden iskân hakkın: talep edenler olursa bunlar Trak yaya sevkedileceklerdir. Son günler de gelenler bu mıntakalara sevkedil • mektedîrler. Muhacir iskânı işi gitbkçe en mühim (Mabadi dordüncB »ahifede) Edirnede yapılan 3 bin kişilik asrî hapisane Memleketimizde ilk defa yapılan bu müessese, hapisane değil; asrî teçhizat, vesait vesairesüe adeta bir şehirdir ı Üniversitede yeni sene tedrisatı Rektör Cemil Bey şimdîden tetk'kat yapıyor Üniversite Rektorii Cemil Bey yeni stjne tedrisa tı etrafmda esaslı te'ktkat yapmak tad». Cemil Bey tetlrkat n«ticele • sonra Ma*Wf Ve kiH ile görüsecek ve mühim karar lar ittihaz ofana caktnr. Haber aldığı Rektör Cemü Bey traza göre üniversitede ba sene şu iş ler yapılacaktır. Ecnebi profesörlerine tedrisat sahasında vâsi salâhiyetler ve rikcek, bunlar tedrisah kendi tasnifleri(Mabadi ikinci »ahifede) yatında spekiilâsyonun bu k'smını, e ger yoksa, hatta yaratm'k lâzımdır. lstitraden arzedelim ki bu türlü a !'«verslerin su'isb'mali m\nasına kulla pilan spekü'âsyon baska birşevdir. Spekiilâsyonun bu sırist;mal sekli ihttkâr v« sa're Thi nihayet b'rcok dhetlerin den ahlâki ve kanuna raugayir bir hareket*ir. Borsanın kendi saüm kaidelerine mutabık olan alım satım isleri esasen iyi ve faydalı işlerdir, ve bu islerin kmii kadrolannda kolaylıkla cereyan edebümeleri lâzımdır, hükumetin alâ ka ve dikk'ti de bu islerin bu suretle cereyanını temîne matuf olmak gerek tbr. On beş günde bir yapüan borsa li kdasyonlarmda b~nkalann müdahalesi denildiği gibi % 25 30 gibi farklarla vuku buluyorsa ş'kâyetçileirn bu yüz den bors'mızın yangın yerine döndü ğünS yanayakıla ifade eden sözlerne manmak icap eder. Avrupa piyasala nnda azamî 2.5 la görü'en bir istn burada on kere fazl'sile gönilmesi, bas ka hiçbir zaran obnasa. borsanvzı öl diirecek bir hareketn'r. Halbuki borsa • nuzın ölmesi değil, yaşaması ve inkişaf etmesi lâzımdır. Vazİyet hakkmda biraz tetkikat icra etirdik. Flhalrika son zamanlarda borsamızda her on bes günde bir 300400 bin lira tutan lilrdasyonlan karşılamak için para darlığile karfdasılmı* ve bu para fıkdam dolayısile reoorlar yük selm'şb'r. Reporlann yüksek ohnası baslıca şu hâdiselere atfolunmaktadır: 1: Dollfussan katlile Avustnrya ah valmdeki kansıklık, 2 : Fransanm geçirdiğî kabine buh ranı ihb'maVi, 3 : Ziraî ısiihsalât zamanı olması hasebile paranm kısmen müstahsile doğ ru akması, 4 : Klerng itilâflan dolayısile para • larm Cumhuriyet Merkez Bankasmda toplanması ve ihracat yapılamaması yüzünden bu matlub'tm henüz karşıhğı mütekabilen mahreç memlekeüerin merkez bankalarmda terakum edeme • 5: Musevi meselesi (Trakya hâdise leri üzerine Musevüer eDerrodeki tah • vilâb fazla fazla sablığa arzetmislerdir) 6: Vergilerin cîbayeti dolayısile pa • ranın müh'm lasmınm devlet hazmesi ne inHkali, 7: Zayif ellerde kuvvetK pozisyon • lar tutulması, yani borsada bir parça Köylü Buğday Ofisi teşkilini istryt>r Buğday fiatlerinin müthiş sukutundan dogan elim şeraiti değiştirecek başka çare yoktur Mec'tözü «Hususî» Köylünün buğd y ı n ı korumak maksadile un üzerine res:m konmak suretile ittihaz edilen te • dabir tamamüe kövlonün aieyhme çık • mış ve iktısadî vaziyeti bâd bir şekle sokmuetur. Ziraat Bankasmm buğday alımı ma • amelesinden bu dvar halkı kat'iyyen is tifade ebnemektedir. Bugün köyliiye ait herhangi bir mahsul maliyet fiatinden ıiMiııııııııııııııtıııını Edirne hapisamesmm nnmmi manzaras Ediırne (Hususî) tnfaatı ikmal edilen Nümune hapisanestnin bu gunlerde kat'î kabulü yapılacaktır. Azamî 3000 mahkumu barındıra • cak olan bu müessese, Balkan Harbinde yanan cYanık kışla» da yapılan tadilât ve insaatla vücude getirilmis en modern hapisanelerimizden biridir. tnsaat geçen sene 211,000 liraya ihale edilmiş ve plânlacı Maarif Vekâleti mimarj ve Güzel San'atler Akademisi hocalarından profesör Egli tarafından yapıltnıştır. Hapisane, yataklar üstüste ol • mak üzere yüzer kişilik 15 büyük koğuş, 9 siyasî höcere, 24 münforit höcece, altı^ar kişilik 20 oda, 6 atelye, 2 dersane, 26 mahkumun birden yıkanabileceği dus ve hamam tertibatı, sıhhî tesisatı haiz halâlar, 240 yatakh bir hastane, akıl has • talan için hususî tesisat, eczane, kimyahane, pansıman ve ameliyat odalan, karantine yecleri, 150 kişilik jandarma dairesi ve bir de müdiriyet binasından ibarettir. Bun lardan başka hapisane 6 metro yüksekliğinde ve bir metro kalınlığmda fark karsılıgile hatten aşın mal kapat mğa kaMnşanlar bulunmasu Bilhassa bu son kuım her borsada da'nra kargaşalık unsurlan ohırlar. B : ze bu malumab verenler borsa mızda son gunlerde şikâyet mevzuu o • lan rnüşkülâhn sebepsiz olmadığını anlabnk istemis ohıyorlar. Fazla olarak Türk borsasmda birçok tahvilâbmızın vaziyetleri, hükumetçe yapüan itilâflardan dolayı, ist^krar kazanmıştır. Os manh tmparatorlugu borçlarmm kat'î surette hallolunduğu m'lumdur. Şîmendifer tahvilâtı vaziyetlerinde de kezabit Utikrar tenvn edilnrştir. Erbabmm ka naatle vaki ifadelerine göre İstanbul borsasınm bu ib'bar'a vaziyeti d'ğer birçok Avrupa borsalarma nisbetle d?ha çok emniyetfidir. Yukankt iıahatla vvjnyetia iyi koHî her tarafına birer parça temas ebniş ba Almanyada umumî af ilân edildi Bütün siyasî mahkumlar . aftan istifade edecek Berlm 10 (A. A.) Dün neş redilmiş olan affı umumî kanuna, fevkalâde mühim ve fumullüdür. Binlerce siyasî mahpusun tahliye edüecegi tahmin olunmaktadır. Altı aydan asağı olan bütün cezalaIa bin marktan M Hitler asağı olan bütün nakdî cezalar, bilâ istisna, ve ancak mahkum »abıkalı ol ife'nci çck asağı ve çok ucuzdur. Köylürün en ç riyade muhteç bulundugu gaz, hız, tütün, çay ve şeker grbi maddeler çok nahah, giyecek eşya ise ates pahasındır. Borcu olmıyan köy^ü pek enderdir. KöyKiyü ba felâketen kurtarmak İÇTI «Cwmhuriyet» in ötedenberi üzerinde ısrar ettiği buğday ofishri teskil etmek Iâzım ve zaruridir. Butçeye tesiri kabili mkâr ol(Mabadi dordimcü »ahifede) Kiirek şampiyonasını Galatasaray kazandı ınııımmıııııımıımmıuıııııııııııııiHmınmınııınıııııııııııımıııııııııııııı MiııtHiııııııııiıııiHiıtmıımwtıııtııınıim Dün Yenikapıda kayık yarışları, Modada yüzme müsabakaları, Veliefendide at koşuları yapüdı Hapisanenin dahili manzaralarından bir koşe duvarlar ve kö*e!erinde 9 metro yüksekliğmde her tarafı cam kub belerle çevrilmiştir. (Mabadi alttnet »ahifede) lunuyoruz. MHlî bankalann roudab'le etmeroe'erne karşı denilecek büyök söz olmamak'a beraber m3?î bankala • runızm borsayı bütün bütun kendi ha Kne bırakarak h'ç a'âka gö^ermeme ler'ni de muvfdı bulmayız. Hele bükumeb'miz>*n borsavı haklı haksız tnöskü )ât içinde tereddiye ve ö^üme gitmek tehUke'er'nde kerdi basına terketme mesi lâbüttür. Millî tBsarnrfun ve m31| zengmliğin memlekeb'n büyuk islerne kanşmasmı bb'yoruz Doğrudur, ve muasır cemiyetin en müterakki şekli bu dur. O halde borsayı canlı tutmağa birinci derecede ihbyaç vardnr. Çünkü ba islerin aynası borsadn, ve giderek mü tekâmil bir borsanın millî hayatta na • bız vawfesT« ifa edeeegi ve millî ha yahn adeta nabzını teskil edeceği ma • Hmdur. mııtııımııuHiııııııınıııııııııııııımııımıııııııııııııııırıi)'iııııi!i!iıııııııııııııııııııııııııııııııırıiııııınıııınınıtınıııınınınıııııiııııııııııııııııınnıııın ASIISÎZ haberler îdare rüe«ası avasında tebeddülât yok Arkara 10 (A.A.) Dahüiye Vekâ'e'inden teb'ğ edilmisbr: Son gunlerde gazetelerde idare »ü esası arasında birçok tebeddüller ola cağma dair hususî ist;hbarlara müste • nrt birbirini nakzeden havad'sler rö rübnektedir. Bu havadislerin memlekette bnrçok ailelerin huzur ve rahahnı bozmaktan, islere az cok fena tesir etmek • ten ve gazete ist'bbarlarmın efkân âmmede sıhhatsizliğine hükmettirmeğe saik olmaktan baska m'llet ve memle ket için fayda*ı yoktur. tdare rüessnun taym ve tebdiî'er m;i?î tas4k«ı "VVan etmedikçe hakjkatin bilinmesi mümkün değildir. Dün yapılan skif müsabakasından heyecanlı bir an tstanbul mıntkası kürek şampiyo nası dün Yenikapıda yapıldı. Cuma günleri esasen kalabalık olan bu sahil ya • nş'ar münasebetile adeta izdibrm de necek bir kesafet erzediyordu. Yanslarda büyük bir rol oynaması beklenen Beykoz kulübünün fıta'ann dan ifcisi Yenikapıya nakledilirken bir koha ile musademe etmiş ve zedelen nvstir. Bu vaziyet Bevkoz ktireknleri : nin n sbeten zayif k>>'malarını intaç e'ut". Teknik netice şudurt Müptedikrt Tek ç'f e: B"rinci Galatasaray, k'nci Fenerbahçe, üçüncü Halir. tki dfte dirsekli birnc" Galatasaray, ikinci Fenerbahçe, üçüncü Beykoz. tki çfte b'rnci Galatas~ray, ik'nci B c koz, üçüncü Fencbahce. Dörtlük smıfı tahdit edi'm."» tekn»> ler birinci Gaîetasar?^, îkinci A.nadolu. Uç ç fte bninci Haliç, ikinci Ga'a tasaray. Kıdamnzler, tek, smıfı tahd't etî.'lmiş tekneler, birinci Fenerbahçe, ikin(Mabadi alttnet aah'Jede) • : : YUNUS NADf