30 Temmuz 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

I R A ZAM TALAT PAŞA NASIL O L D ü R U L D ü ? Facia esnasında yanında bulunan 41 A F T A „ muharririnin muşahedeleri çarşamba Bu HAFTA mecmuasındı umhurıy i NO. 3 6 7 5 Telgrai re mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul, No. 246 PâZarteSI 3 0 T6nW1UZ 1 9 3 4 Telefon: Baçmufcarrir ve evl: 24290, Tahrir heyeü: 24298, Idare ve matbaa tasmile Matbaacılık re Neşriyat Şirketi, 24299 YakınurihteobirMhlf« tmal Fnştuun cftaleıi Şitndiye kadar çıkmamış hariknlâde fotoğraf ve vesikalar Bu çarşoınba gfinü 7Günde okuyunıu Ihracatımızın da Ithalâtımızın da Artırılması âphesiz yanlış bir fikirle itha • lâtımtzm artmasından korkanlar vardır. Filhakika ithalâtnr flıracattan fazla olmasında doğrudan dogruya millî parayı tehdit eden bir tehlike vardır. Fakat nazarî olarak itfaalâtla ihracat yekdiğerini karşdıyan fld ameliyedir. Hakikatte bir millet ih raç ettiği kadar ithal edebilir. Herhangî bir memleketin ihracatmdan fazla ithalit yapman ya daha evvel toplanmıs servetlere istinaden vuku bulur, yahut yeni yeni borçlara dayanabüir. Müddehar serveb'n sarfı millî bunyenin o nisbette zayıflaması demektir. Borçla ithalât yapmaksa bilâbare tediye müşkülâtuıa müntehi olur. Son Alman moratoryomunda göriildüğü veçhile. Borçlan ödemek için millî para ile ecnebi dövizi satın almağa ihtiyaç vardır. Bu ise ber zaman kolayca ve tehlike «zce yapılamaz. Eğer bir milletin barice vuira bola • cak tediyab yalnış eşya itibarüe itha lâtını Sdemeğe münhasır kalsaydı bunım muvazenesini bulmak çok kc''olardu. Bir milletin ancak ihracah kadar ithalât yapabileceği, tipkı bir tek insanm parası kadar eşya «atm alabi • leceği gibi bir hakikattir. Olsa olsa bir insan satmalma kabiliyetmde mevcuiduna kredismi zammedebilir. Milletler icm de hal aynen ve tamamen budor. Halbuki mÜletlenn ticaret bilânçoia nndan baska bir de alelitlâk tediye muvazeeleti de vardır. Burada her türlü devlet borçlarile göze görünmez pa • ralarra ihracat ve ithalâh da mevki altr. Onun için mesele sırf bn yüzden bir parça kanııkhr. Kanşıkhr ama hallo • lunmaz derecede karışık deinldir. îs lerini muntazam takip ve tedvir eden "fc«* minet bttton tnr am«fiyel«r! "Hlafı ytıkan bir avna açiklığifo daima göz • Snfinde tutabilir. Bir zaruret diye kabul olunan kon tenjantman tedbirleri beynelmilel iktısadî mönasebetlerin normal cereyanı m ihlâl etmiştir. Bunlann ryiliginden ziyada fenalığı olduğunda bütün dünya müttefik gibidir. Fakat milletler arasında bu türlü kayitler o belâlardandır ki üzerlerinde adeta sari hastalıklar gibi milletten millete geçmek tehlike sini taşırlar. Bir millet tahdit tedbirleri alınca ononla münasebette bulunan diğer bir millet hrç olmazsa mütekabih'yet kaidesile bile ayni tedbirleri al mağa mecbur olmaktadır. Ve böyle 13de tahdit tedbirleri bütün dünya milletleri arasmda dalga dalga katmerleştikçe vaziyet gittikçe daha gayritabiî ve gittikçe daha zor ohnuştur ve ol maktadır. öyle ki her millete göre it halât yavaş yavaş korkunç bir umacı halfne gelmiş bulunuyor. Halbaki ha • kikatte msanm insana ihb'yacı içtimaî bir zaruret olduğu gibi milletin millete ihb'yacı da ayni kaiden'tı daha geniş •eklinden başka birşey değildir. thra cat nekadar tabiî ve nekadar arzuya şayansa ithalât ta o kadar tabiî ve hatla e kadar arzuya şayan göriilmek lâ nmdır. Denebilir ki bir milletin yalnız ihracah değil, ithalâtı da zenginliğinin ve hayat faaliyet ve kabiliyetinin en a* sîkâr delilmi teşkil eder. Yukanki mülâhazalar bizi şu netî • ceye sevketmelidir: İthalât korkula • cak birşey değildir. Bilâkis ithalâhn çokluğunu daha ziyade memnuniyetle karşdanacak bir hâdise gibi telâkki etmelidir. Yalnız şu tek şartla ki itha • lâtrn ihracat karşılığı olacağı daima gözonünde hıtubnalıdır. Hakikati halde ithalât yapacak kadar parası olan millet zaten bu parayı ihracatOe temm etmekte olan millet demektir. Bu için başka türlü tasavvuruna ne ilmen, ne de amelen imkân olmadığı cihetle ithalâhn artmasını arzuya şayan görmenin hakikî manası ihracatımızı da artıra lım demekten başka birşey olamaz. Şunu da unutmamalısuuz ki beynelmilel sahada tahdit ettiğiniz kadar tah dit olunursunuz. Tabiî şekilde ihracat kabiliyetrnizrn azan>î haddine kadar çıkabilmeniz için ithalâh da hemen hemen ayni kuvvette hoş görmeğe mecbursunuz. Her iki ameliye ikhsadî faYUNUS NADt (Mabadi ikinci sahifede) Avusturyada harp devam ediyor, yeni karışıklıklar oldu ttalyan gazeteleri ((Sulhu kurtaracak fey Almanya nezdinde diplomatik teşebbüs değil, top ateşidir)) diyorlar Belgrat 29 (A.A.) Hali firarda olan Avusturyalı Naziler, asker taşıyan kamyonlarla top arabalannın geçme • «ine mâni olmak maksadile Yugoslavya hududu civanndaki yollan tahrip etmişlerdir. Avusturya hükâmet kıtaah, Bleiburg şehrini, ancak çok çetin bir mücadeleyi müteakıp istirdat edebilmişlerdir. Viyana 29 (A.A.) Bazı rivayetler hilâfma olarak, Karinti eyaleb'nde vaziyet asla vahamet kesbetmiş değildir. Asi Naziler, perişan bir halde Lâvanta ormanlarma iltica etmişlerdir. Bunlarm zayiah mShimdir. Yüz kadar ölü ve gene yüzlerce yaralı vardır. Hükumet kıtaahnm zayiah ise askerden 5, jandar • madan 4, diğer teşekküllerden S mak • tul fle 10 kadar yaralıya münhanr kalmışhr. En »on vuruşma, 700 kadar Nazf nin, Yugoslavya hududunu aşmak maksadil« tahaşşüt ettikleri VoHcerma civarmda vuku bulmuştur. Şimdi bu asfler hükumet kuvvetleri tarafmdan sıkış tmlmış bulunuyorlar. Kendilerme bir ultimatom verilmistîr. Nihayet yanna kadar teslim olmalan bekleniyor. Naztlerin zayiatt Vîyana 29 (A.A.) tnsbroek emnivet müduruniia katH Ve Viyana hâdi»eleri Szerine Tyrol halkı ve Heim vrehrler rmllî sosyalistlere karşı galeyana gelerek bunlann aleyhinde doğru • dan doğruya harekete eeçmişlerdir. Hususî haberlere göre mfllî sosyalist ler son uç gün içinde iki yuzu olü. bireok yarah ve yüzlerce esir verrnşler • dir. (tratz fiehrindt* bir hâdise Viyana 29 (A.A.) Gratzdan bildirildiğine göre, dün akşam, saat 19 raddelerinde M. Dolfusun hahrasmı tanz içfn kosu meydanmda icra edilen merasimi müteakın, şehrin muhtelif yerlerinde birdenbire birçok silâhlar patlamuhr. Mesel» tahkik edilince nazilerin meydan olnnnalarına tahammul edemiyen Şutzkoro efradınm kendilerine hâkim olamıyarak belediye bahçe sindeki halkın uzerine ateş actıklan anlasılmıştır. Şaskına dönen ahali her ta • rafa kaçışmağa baslamıshr. Opera caddesinde, geçenlerden bir kişi telef ol muş, iki kişi de ağır yaralanmıstır. Gratz sehrînde son derece bir heyecan hâkîmdir ve yeni hâdiseler çıkmasmdan endişe edilmektedir. Hilâliahmer gençlik teşkilâtı büyültülüyor Cemiyetin gençlik için yeni kararları Ankara 29 (A. A.) HilâGah merin geçea ders senesi ıçmdeki fa aliyfti hakkmda cemiyet merkez heyeb" ımnnnî k i tibi Anadolu A jansma şu beya natta balunmaş • tur: « Şhndiye kadar nizamname nmcibtnce men leket dahilmde kırk iki HOâfi Bhmer gençlik dernek şubesi kurul mus ve gerek bu demek subeleruıe : bu sene 3 4 misli Macaristan hudutta tahşidat yapıyor Fakir talebeye yapılan yardımfilimler getirtîlecek fazlalaştırılacak, çocuklar için M. Dollfaa Zlü m dSşe&ndm (Viyana muhabiri mahsusumuz tarafından gSnderiImiştir) Hüâliah mer Cemiyetbrin Ankaradaki nrntnnı Tnerkex btttan Merkez heyeti aynca Ankara Hal • bagh ve gerek müstıJril olarak dört yukevi tçb'maî Muavenet kohı Be mBşte • zu mutecaviz demek kohı t^sekkül etreken neftt Ankarada yevnuye 1007 mistir. Bu teşkilâU iştirak eden tole çocuğu iase etmis ve fakir talebeye kibeye verflmek üzere simdiye kadar yirtap vermiş v« bazdarm giydirmiş va mi 3d bin üç yüz liralık pul ve maktu makbuz tabrtdilmis ve ders senesi ni • mülhakatta fakir mektep çocuklanna !•> vazun ve kırtasiye göndererek ba su hayetkıe kadar bunun asağı yukan yaretle yardımda bulunmuşhır. nsmdan fazlan sarfolunmuşhır. Dernek şube ve kollan varidatlari • le fakir çocuUara kitap, levazım, kır • tasiye, elbise, ayakkabı vermek ve iaşekrini temin surefa'le yardımlarda bu • lunduklan gîbi aynca unaumî merkezee de bu husosta muavenette buhı • nuhnustur Bu sene için faaliyenmiz ders sene • si baslangıcmdan Hibaren daha genâş liyecekhr. Merkez heyeti şimdiden bu • nu nazan kibara alarak hazırlıklara bas* lamifhr. Mümkün olduğu kadar kırta • siyeciligi bertaraf ederek amelî bir tarz(Mabadi altmct sahifede) M. Dollfuss heyecanh tezahüratla gömüldü Başvekilin çocukları, babalarının öldüğünü henüz bilmiyorlar, çocuklarla M. Mussolini meşgul oluyor mevki almıslardı. Dinî âyini, Viyana bas piskoposu kardinal Initzer bizzat icra etti. M. Musolini tarafından fevkalâde (Mabadi beşinci tahifede) Bir kısım memurlara 3 ten sonra izin verilecek Sıcaklar münasebetile Belediye de zayıf bünyeli memurlarını öğleden sonraları çahştırmamaya karar verdi Vilâyet, dün tstanbuldaki resmi dairelere gönderdiği bir tamimde son günlerde şehirde sıcakların gayribabiî bir şekil almasu dolayısile memurların ağustos nihayetine kadar saat üçten sonra münavebe ile tatil yapabileceklermi bild^ımişthr. Vilâyetin emrine nazaran daire âmirleri, mevcut memurları ikiye ayıracaklar, bir kısım memınrlar mntat mesai müddetince çalışacaklar, bir kısım memurlar ise saat üçten sonra tatil yapacaklardır. VilâUllllllltMl Ernin Bey Samsun meb'usu Almar hastanesinde vefat etti Bir seneden • beri rahatsız bulunan Samsun meb'usu Emin Beyin tedavi e<JiİTnekte oldu ğu Alman has • ianesinde vefat «ttiğîni teessürle baber aldık. Cenazesi bugün saat 11 de A l man. hastane sinden kaldırıla bmın Bey merhutn cak, namazı Beyazıt camismde Vılındıktan sonra Edirnekapıdaki Şe(Mabadi beşinci tahifede) yetin bir kısım memurlan gene eskisi gibi çalıçtnma&ı, işlerin geri kalmaması için dir. Belediyede zayif bünyeli oîanlara izin verilecek Diğer taraftan Belediye de bu hususta bazı kararlar vermiştİT1. Bu kararlara göre bünyeleri zayıf olan memurlara sıcakların devami müddetince saat üçten sonra mezuniyet verilecektir. Belediyede böyle zayıf bünyeli memurlann adedî oldukça fazladır IIIMIII IIIIIIIIIim'MIIIIIIIIIIIIIIH Almanlara uore vanyet Berlin 29 (A.A.) Havas ımıhabirinden: Almanya matbuatı Avusturyada vaziyetin «alâh iktisap etmekten uzak bulunduğunu ispata çahştnaktadır. Gazetelerin Mdia ettCklerine göre hâlâ kanh kavgalar devam etmekte ve hükumeti hazıra erkânı arasmda vahim rekabetler hâdis olmaktadır. Almanyadan akınlar devam ediyor Viyana 29 (A.A.) Bavyerada 'Atabadi altınct Mahifede) Hâditenîn ilk gunSne ait bir înfîbat Viyana radyosu binasımn pencere» lerinden ölüler çıkartltrken Viyana 29 (A.A.) Müteveffa Dollfussün sandukası önünden dün lâakal yüz bin kişi geçmistir. Başvekilin c«nazesi öğleden sonra mutantan merasimle kaldınldı. Belediye dairesinin önünde piyade, süvari ve topçu kıtaah, halkın u • mumî heyecanı içinde, cenazeye kar.sı selâm resmini ifa ettîler. Ta but, sundurmanın uzerine konulduğu esnada, hazırun arasmda bulunan kadmlar hıçkıra hıçkrra ağlıyorlardı. Merasime iştirak eden resmî şahsiyetler çok kalabahktı. Hususî mehafilde, mülkî ve askerî hükumet erkânı sefirler heyeti, Basvekâlet vekili Pırens Star • hemberg ile beraber bütün kabine azasi, belediye reisi ve nihayet Rebicumhur M. Miklas ile maiyefl Yeni bir stratosf er sereri Amerikalılar mevcut balonların en büyügünü yaptılar, fakat o da Sovyet balonu gibi kaaaya ugradı Rapit City Şimalî Amerikada 28 (A.A.) Stratosfer balonu saat 12,45 te havalanmıştır. Rapid Siti Şimalî Amerika 29 (A.A.) Dün buradan havalannnş olan shatosferk balon, dünyanın en büvük balonudur. 85,000 metre mikâbı hacmindedir. Safra olarak 2700 kilo aaçma taşımaktadnr. tçinde bulunanlar sıcak elbise ve 7 ton ağırlığmda yiye cek ve sair levazım götürmektedirler. Bu ba'onla uçanlar, pilot binbaşı Vil yam Kepner, fennî rasıt yüzbaşı Albeıt Stevens ve muavln pilot yüzbaşı Orvil Ondersendir. Bunlar, teşebbüslerine kurban gitmiş olan Rus âlimlerinin elde etm;ş olduklan nüfa rekorunu kuıp 24,000 metreye yükselmek ümidindedirler. Dosdoğru gökyüzüne yükselen balonun hareketi esnasında 30,000 kişi hazır bulunmuştur. Saat 18 i 4 geçerek, binbaşı Kep ner bir telsiz göndererek, stratosferik mıntakaya 40,200 kadem irtifama eriştiklerini ve 77,000 kadem yüksel meyi ümit ettiklerini bildirmiştir. Hareketmdenberi, balon birçok müşkülâta maruz kalmış, ezcümle 16,000 kadem irtifaa yükseldiği anda birden ^ ovyetlerin Stratosfer balo~ıu havalamrken bire 14,000 kademe düşmüş ve saat • Ierce bu irtifada kaldıktan sonra ye • niden yükselmiştir. Binbaşı Kepner, balonun uğradığı bu anzanra neden ileri (Mabadi beşinci sahifede) IIIIMIimilllllHIIIIITIIMlllllllllllllllllllllllllıllllllllllHllllimilllllllllllimilllimilimllllll Yeni romanımız Şirketi «Dişi îblis» tefrikamız yarm bi tiyor. Onun yerlne çarşamba gününden hibaren yeni bir romana baslıyscağız. Yeni tefrrkamızı «Dişi tblis» m karilerimiz tarafından büyük bir mcrak ve lezzetle okunduğunu göre rek gene maruf tngfliz zabıta romanIan muharriri Edgar Vallasm eser • leri arasından intihap etb'k. Çar,>amba günü ilk parçasmı okuyacağınız romanın adı «Ollâtlar Şirketi» dir. «Cfl.llâtlar Şirketi», «Disi Iblis» ka dar, belki ondan da güzeldir. Bunu daha ilk günden siz de anlıyacak • sınız. Fransız ve tngiliz gazetelerinde inti şar eden bir fotoğraf: Af. Doh.'ussun Slümünden sonra Basvekâlet bi nam?un önü ve bir zırhlı otomobil^