26 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

V Casuslar Arasında 60 NakUİ: A. DAVER { Şehır ve Memleket Haberleri J Siyasî veicmal Türkiye tran Jâpon ticaret *Camfmriyet V6H zran heyeti gittî Düşman ordulannm muzafferane giriş ve geçişîhi seyretmek üzere, Beyoğlu caddesindeki binaların Heyetin tetkikatmdan pencereleri kaç defa ^lelâcele kiralanmıştı aldığı neticeler Diişman casusluguna ve propagan ı dasma karşı açhgıımz mücadelede, Osmanlı faiikâmeti, harbin hiçbir devrinde, bîzim için tamamen emin değfldi. (Yani Osmanlı hükumetine emni yetimiz yoktu demek isb'yor) Osmanlı devletmin bizim yanımtzda harbe girmesi, bunu hükumete ve efkân nrnnmiyeye eebren kabul ettiren birkaç nadir kims«nin eseri idi. Ba zevat, daha başlangıçta nüfnzln hasımlarla karsdash • lar. Başlarmda meselâ tzmir Valisi Rahmi Bey gibi kimseler bulunan bu ha sımlar, itilâf devlerine kar« bir açık kapı bırakmak istiyorknh. Rahmi Bey, düfmantn menfaatlerini, kendi vazifeafle telifi kabil olmıyacak bir şekilde himaye ediyordn. Enver Pa«anm A! • nanlara karsı kayitsiz re şartstz »ada kati ve Türk zabîtlermin ekseriyetinîn Almanyaya mütemayU ohnası, çok te» selli ve ktnrvet verici birşeydi; fakat bunlar da, Karbin bötttn devaıra mUddetince, halkın ban kmmlarile itilâf devletkri aramnda faal nkmatebetle rin mevcudiyetine mâni oiamadüar. Memleketimize iktısadî tetkikatta bulunmak ve iki memleket ihracat ve ithalâtını alâkadar eden meseleler üzerinde alâkadarlarla görüşmek üzere şehrimize gelen Ja • pon ticaret heyeti dün aksam Semplon ekspresile Sofyaya hareket etmiştir. Heyetle beraber »eyahat eden Osaka Mainichi gazetesi başmu • harriri M. Masanri Shknoda gax« • tecilere seyahatin maksat ve ya • yelerinden baiısederek şunlan töylemistir: « Türkiyeyi ziyaretten bashca. maksadımız, Dri memleket armsra • dald ticarî münasebetlerm inkisaf ına çahşmaktrr. Te»lim etmek icap eder ki asn hazirda para, ticaret için fnübadele vaHtan olmaktaa çıkmışttr. Harp sonunun lctı»adt îbtiyaçlan tarihîn ilk devirlerinde cari olan netotlan hakim Inknış tır. Japonyada iktisadt aamretlerle ba metotlan tatbika mecbur vaziyette kalmıştır. Bunlar da bi • lirtiniz ki compensarion ve kleriag itiznl«rmi taşryan siatemlerdir. Heyetimiz, Japon sanayiine da • hil esyalan mübadele edebilecek raemleketler sayüle veya diger nevi İâtihsalârile mübadale esaslan Gzerinde mesaide bulumnaktadır. TOrkiyedeki mesahnis de ba mak> «ada matuf bulunuyordu. Burada tktitat Vekâletinizin Japon emtia* sile mübadele edebilecek Türk eşya ve mamuliti hakkinda bir (j) Httesi tertip ettigini gördök. Ba eşya içinde bizi daha ziyade alâkadar eden pamuk ve tuzdur. Yazık ki, aenevt pamuk iatihsâl&h • nıı 100,000 balyeden fbaretttr. Bunun yariM memleket dahilmde »arfolunmaktadir. Tarttı da yakm memleketlere gSnderilmektedir. B« curetle pamuklarmızı bis alamıyo' rua. Tuza glmce bizim için bn maddeden de istifade mttmkun olamiya • caktır. Çünkü lhnanlannızda mo • dern tesisat olmadifmdan tahmil ameliyeıi masraflan çok yük»ek olmaktadır.> Süvâri polis teşkilâtı İstanbulun yeni süvari polisleri dün ilk defa olarak Emniyet Müdürlügüne geldiler Kafkas bududunda vukubulan nnı harebelerd* Ermeniler, Türklere çok mazarrat verdiler. Ba mtntakada lataatm toplanmalan ve hareketleri ba düşman ansurun gozleri Snönde cereyan ettifi için Ermeniler, azçok gizli bir rurette daima dtişmana malumat vermek imkanmı bolmuflardır. Fakat Ermeni • ler, yabıız casuslnk etmekle kalma • ımşlar, errak ve oephaiM kollarma müteaddit baskmlar ve hucumlar yap mifUrdır. Hatta menzil yollan a n • smda kuçük askerî müfrezelere de pn> ra kurmuşlardır. Ba suretle Kafka» cephesi gerilerinde büyük bir emni yetsizlik ve asayissizlik vardu Türkle • rin yaptıklan müthi» mukabeleınttl orada bulunan bfitün Ermenilerm im • hasile neticelendi. Ennenilerin yaptıklan karşısında Türkler bdvi* bareket etmekte haklı değilseler büe maznr • durlar. Ermenilerln îmhan mes'oliyeti, Osmanlı devleti tebaasnu kendi memleketlerine karfi flianete »«vk »e tefvik eden itilâf devletleri isrihberat dairelerinin omuzlarma yüklenmiştir. Sabık tzmir valiri Rahmi Bey mek için yaphklan ba sefer esnatında tstanbulda, tngüiz ve Franmlann mak»at ve niyetleri hakkmda, cidden hay • rete lâyik bir şekilde malumat almı • yordu. Türk mevzflerine karşı yapıla • cak her taarruzdan evvel, şehrin 18 • vanten (tatlı su frenklerine ecnebiler lövanten derler) muhitlermde eske • riya, sevinçli bir heyeean baş gSsteri • rordu. Dlîsman ordularmm muzafferane giriş ve geçisini seyrebnek üzere, Beyoğln caddesindeki bmalann pencereleri kaç defa, alelâcele kiralanmısh. th'iâf devletleriie Türkiyedeki taraf tarlan aratında mevcat münasebetler, tabif, Türktyeve ihanet için gayet mösait fıriatlar hazırlıyordu. Ba bakım • dan Bulgaristan yolile tıtanbal ve 1» • vicre ar's<ndaki gidip gelmeier çok muzirdi. Fakat bazı tfeart mönatebetleri devam ettirmek mecbariyeH yfi • zünden ba gidip gebneleri, kal*î «a • <fc!t» menedemedik. ,' Dahüiy* VekAletinin ba« sehir lerimizde aüvari polU tefkilâta ihdanna karar verdiği malundur. Ba meyanda tstanbulda da Emniyet müdürlüğfl tarafmdan bir «Bvari polis teşkilâtı vücude getirilmiştir. Ath polUler dün ilk defa muallimlerinin kucnandası altında Emniyet mUdürlügüne gelmişlerdir. Süvari polisler, talimleri nihayet bulduktan sonra vazifelerine baş • lıyacaklardir. Rethnlerimiz süvari polisleri dün Köprü üzerinden geçerlerken göstermektedir. mmfl? Tabiiyeciler kongresi 93 üncü kongreye biz de iştirak ec?eceğiz önümüzdekİ ey lul ayınm 16 s He 20 si arasmdı Hanover şehrin • de 93 Bncfl Al man ıııııum tabi iyeciler kongre* topianacaktnr. Ba kongreyr danyanm her ta rafmda bulunan v Iumu ut>!fye mu • tehassıslan davet edilmişlerdir. Kon Dr. Suect P«at Bey gre heyeti tertibiyesî, ba kongreye memleketimizdetı de Tıp Faküîtesi emrazı umumiye doçentlerinden Dr. Suat Fuat Beyi resmen davet etmiştir. Ulumu tabiiyecilerm ba kongresın de aluma tabnyeve ve tababete ait umumf mesail, bflhassa son senelerdeki inkisaflar görSsuIecektir. Kongreye memleketimizden fştirak edecek olan Dr. Suat Foat Bey Tür kiye içmeler ve kaplıcalan hakkmda yazdijh bir etüdü kongere heyetine göndermiştir. Heyet bu mevzuu şayani dikkat görmiiş ve ruznameye koymuştur. Dr. Suat Fuat Bey kongerede bu e tut etrafmda şifahî izahat verecektir. Tabiî afetlere karşı sigorta Yangına karşı sigorta var, hayat sigortası var, kazalara karşı sigorta var, eşya nakliyatı için sigorta var, vapurlar için sigorta var, hatta futbol maçlarını bile yagmura karşı sigorta var da bazı tabü âfetler için neden sigorta yok? Meselft zelzele olur, binalar yıkılrr; kasırga olur, damlar uçar; •el basar, evleri götürür. Ba tabiî tfetlere karşı Mal, mülk ve hatta canımızi neden sigorta et • tiremiyoruz. Geçenlerde Uşakta, Afyonda oldugu gibi, memleke • tin muhtelif yerlerinde, her sene ya zlzele yahut ta seylâp olur, birçok zararlara sebebiyet verir. Bu zararlar kâmilen değil, hatta kısmen olsun telâfi edilmez, edileraez. Çünkü memleketimizde tabit âfetler^ karsı sigorta usulü yoktur. Hatta memleketimizdeki sigorta şirketleri zelzele netice sinde çıkan yangınlarda bile, mu> kavelenameleriflde mevcut olmadıgı için, sigorta bedelini ödetnezler. Avrupa ve Amerikada ke, tabit tretlere karşı daki sigorta mevctıt olduğa gibi binalar zelzele neti • cesinde çıkan yanginlara karşı da sigorta edflir. Ayni usul bizde de tatbik edilmeli ve sigortanm fay B ran Şehmşahı Rı«a Pehlevî Hatl] retlerinin, Reisicumhur Gazi "^ Hazretlerinin daveti üzerine Tuf kiyeyi ziyareteri siyaset âleminin tarihî ehetnmiyeti haiz bir hâdisesini ve daha doğrusu bir dönüm noktasmı teşkil ediyor. lran Şanîannm Türkiyeyi ziyareti birinci defa vâki olan birşey değildir. Fakat ismi üzerinde, devri istibdatta vuku bulan bundan evvelki ziyaret ile şimdiki hiçbir suretle kabili kıyas değildir. O tarihte şarkın her iki imparatorluğu çökmekte ve başlannda bulunan hanedanlar tefessüh eyle roekte idi. Şimdi ise gerek Türk, gerek tran milletleri, ecnebilerin nüfuz ve müdahalelerinden ve kapi tülâsyon şeklindeki hâkimiyetlerinden ve himayelerinden kurtularak asırlardanberi kaybetmiş olduklan tam istiklâli ve hâkimiyetlerini tekrar ellerine almış bulunuyorlar. Her iki millet büyük rehberlerinin gösterdiği asrî terakki ve medeniyct yolunda ilerlemektedir. Büyük rehberlerin görtişmesi ve anlasması Türk ve tran milletleriniı can ve gönülden birbirmi anlaması demektir. Bugüne kadar tran ve Türkiye daha ziyade dahilî siya sete yani idarî, içtimaî ve askerî cihetten asrî bir millet ve devlet teşkilâtına malik olmağa ehemmiyet veriyorlardı. Şimdi haricî siyasette her iki milletm teşriki mesa ide bulunmalan zamanı ve safhast gelmiştir. ı Türkiyenin re tranm, garbî ve vasatî Asya milletleri üzerinde tna* nevî ve an'anevî büyük nüfuz ve teshleri var dır. Bu İki milletin anlaştnası ve birleşmesl Asya kıt'astndaki milletlerden yan*vnm mede • niyet ve terakki ve hatta siyasel sahannda birleşmesi demektir» Bunun Sçindir ki Şehinşah Haz • retlerinin Gazi Hazretlerini riya • reti bütün şark memleketlermde derin sevinç ve atî için parlak ümitt ler uyandırmıştır. Bu ziyaretin kıy» met ve manasını ryi takdir eden Av« rupa matbuatı şark tarihinin bir Inkılâbı noktasma geldigmi beyandaı müttefikth*. i smaef KHTTVIH ve ımnerıtKkt Çanakkale muharebeleri esnasında Çanakkale muharebeleri emasînda, Türk casuslan da çok iyi çaliftılar. Möçir Liman Pasa d&smanlanmızm kuv • vet ve hazırlıklan hakkmda hemen daima gayet doğrn haberler alıyordu. Ba cümleden ol?rak Selânikte çalısan bir casus bötün faydalı tafsiiâtile ve ga • yet dcgnı olarak tngilizlerle Franm • lann Settilbahir ve Kumkaleye pek yaktnda ihraç yapacaklarmı haber ver • m.şh. (Fakat Lîmap. P a » bu casusun ha Kerine inanmamış olacak ki o tngiliz lerle Fransizlann Settilbahirden ziyade, Anadolu «ahîline, Besîkeye ihraç ya • pacaklanna inanıyoT ve 25 nisan gü nü ihraç hareketi tamamen yapıldığı zaman bile, bir rörlü Anadolu tarafın • daki fırkalan, Rumeli tarafına gefir • meğe karar veremiyordu. A D ) Anadcflu sahillam'nm abluka altmal alınması Osmanlı easuslukla mScade • Ie teşkilâtına çok müşkülât çıkardı. Çünkü ba kıyılara yakm ve dSşman tarafmdan işgal edilmiş olan bötfin adalar gibi, MhiIIerde de, tngiliz ve Fransızlara yardun eden birçok Rum nS • fus vardı. Çok geçmeden tzmir, Tur • kiye aleyhindeki casusluğon merkezl oldu. Çok geniş olan ba büyiik şehir, casnslsra bulunmaz ilticagâhlar arıe • diyordu ve adalar, sandalla birkaç saatlik mesafede idi. Ba yuzden duş manlar, memleket danflinde alınan tedbirleri çabucak öğreniyorlardı. M (Mabadi var) Bomontinin arpaları Kafkas eephesinde, bir taraftan o • bür tarafa fuar sık sık vâki olan bir • seydi. Bandan îki tarafın istihbarat dairelerî istifade ediyorlardı. Fakat Ruslarm istifadesi daha fazla olmustur. Çünkü firariler, ekserîya, daha ryi ia şe edileceklerini ümrt ettikleri tarafa gidiyorlardı. Umurrayetle Ruslarm ia şesî daha îyi olduğu için Ruslardan zi • yade Türkler arasında firariler fazla olmustur. (Herhalde haMa Türk askerleri a ra^ında düsman tarafına firar edenler pek azdır. Ordumuzdan kaçıp düsmana iltica edenlerin hemen hiçbiri Türk unsurtından değıldı A. D ) Bazı askerierin kaçmak ve geri donmek suretile dört bes defa cephe de • ğistirdikleri sabit olmustur. Karadeniz, deniz b'caretine tamamen kapanmış oimunakTa beraber, Rus casusluk tefkilâtmm Trakya ve Anado • luya girmesme karsı müessir bîr mânl teskîl ediyordu. Gariotir ki ts'anbul daki Bomonti bira fabrikan, muhtaç olduğn arpalan daima vapurla Ro • manyadan getirmenm hnkânım bu! * maştur. Bu çeşit vaziyetlerm casu<luga temin ettiği imkanJan anlamak ko • laydır. D&şman fstihbarat daireieri. Geli • bolu yanmadasındaki muharebeler esnannda böytik bir faaliyet göstermiş • tir. ttflâf devletlermm Çanakkale Bo ğazmı zorlamak ve tstanbulu zaptet • Japon sefiri ne Jiyor? Japon serareti tarafından heyet şe* refine verilen ziyafettea tonra gatetecfler Japon sefiri Vicomte Musbakoji fle goruşmüşlerdir. Cemıyeti Akvamın birçok komiteıerinde Japonyayı tem • sil eden sefir, soallerin birçoğuna ee • vapsu bırakrmş, Lozan muahedennin Bofaclarm ctkerlikten tecridine dair olan maddesinm tadili nSthnali karşı • sındaki (lırinin ne oldoga sualineı « Japonlar o kadar mütevazıdır • lar ki, kendilerinden ba kadar uzak memleketleri alâkadar eden meselelere atla müdahale etmek istemezler.» * Cevabtnı vermiştir. ^W Japon sefiri hukumeHnden mezo m'yet almubr. Yakmda Avrupara gidecektir. I dalanndan halk ve memleket istifade etmelidir, diyoruz. Doğru değil mı? ŞEHİR İSLERİ LtMANDA MÜTEFERRtK Teberru vesikaları telefon şirketine gönderildi Telefon abonelerinden fazla o • larak alınan paralann sahipleri tarafmdan hastane yapılmak üzere Belediyeye terkedildigi hakkmda toplanmış olan teberrü vesikalan dün Telefon şirketine gönderilmiş Te bu paralar istenilmiştir. 4 Akay idaresi yarmdan itibaren yaz tarifesinin tatbikma başlıya • caktır. Diğer vapur şirketleri de tarifelerini değiştireceklerdir. Akay vapurfarının yaz seyrüsefer tarifesi Buzhanelerdeki pahalılık meselesi MUIkiye"mektebinn yeni mezunları Dün gelen Yunanlı sporcular Ku!ak mütehassısı doktorlarm aylık toplantısı Romanya vapurile dün fefarimize Yunan Dağcıhk kulübfine mc.ısup 20 tporcu gelmîştir. Yunanlı tporcular Istanbul Dağcıhk ve tYüriiyücüIük kulübü mensuplarile diger sporcular tarafmdan istikIbal edilmişlerdir. Resmimiz sporcuları yapurlarının güvertesinde göstermektedir. Ticaret Odası idare heyeti dîin öjleden evvel toplannuş ve hususî •urette aynlan komisyon tarafın • dan buzhanelerde yapılan tetkJka • tm verdigi neticeler üzerinde gö r rüsmüştür. «, Me»ele şudur: Şehrhnizde buîa *" Gayrimabadiliere nakit tevziah i • nan 6 buzhane, müvarıdat azaldıfi çin hanrlıklara devam edilmektedir. tsiçm fiatlerini arhrmaj'a mecbur oltihkak erbabma ak defter ve listelertn mıışlardrr. Buzhanelerde muhafaza tanzimi bugün bitecektir. Dağıtılacak edilen peynir, yağ, bahk ve aaire olan 160,000 Türk lirası Muhtelit Mügıbî malfarm miktan eski şekilde badele Komuyonundan alınmu ve artarsa fiatleri imfırebilecekler ve Takdiri Kıymet Komisyonunun emri • zîyan etmiyeceklerdir. Ba iddia ne Cumhuriyet Merkez Bankasına ya<Jo|ru olsa brle, tacirlerin sikâyetini bertaraf edecek mahiyeti yoktur. hnlmıştu'. Hasıl olan kanaat, bugünkü îhtiyaçKomisyon tevziata bir iki güne ka • «an fazla olan buzhan« adetlerinin dar başlıyacaktır. tahdit edilmesidir. Bu suretle kalaeak olan buzhanelere daha fazla ranl girecek, muhafaza ücretleri de tktısat Vekâleti müfettişliğine normal bir hadde inebilecektir. tayin edilen mülga tstanbul mımtakası Ticaret müdUrü Muhsin Naim Bey yeni vazifesine başlamak Üzere dün Ankaraya gitmiştir. Dün Etıbba Odasmda burun, kuMuhsin Bey, an sene fasılasiz suIak ve boğaz mütehaasısı doktorlar aylık ilmî toplantılarıni yapmişJar, rette tstanbul Ticaret müdürlüğü ilmt münakafalarda bulunmuslar • nü ifa etmiş, gayret ve istikametile dır. kendisini sevdirmiş kıymetli bir Bu toplantklan »onra kulak mümemurumuıdu. Yeni vazifesinde tehasuslan yaz mevaiminin girmesi münasebetile {çtimalarmı bir müd de ayni muvaffakiyeti göstereceği füphecizdir. ' det icm tatil etmişlerdir. Gayrimübadillere tevz at MüDciye mektebi son snuf siyasf şabesi haziran devresi imUhanları bit mis, bu devrede Salâhatt'n, tbdirs, Rifat Oğuz ve Sabri Beyler mezun olmuş > lardn. Dün l'olonya vapurile şehrimize 250 Almatn seyyahı gelmiştir. Seyyahlar dün otomobillerle şehri dolaşımşlar dır. Bugün Köstenceye gideceklerdir. nilletlerm mevctrdiyeti ve bunla • nn birlesmeii sulhu takviye eden birer âmil oldugundan Türkiye Ha tranm terakkileri, kuvvetlenmeleri ve teşriki mesai ermeleri garbî AsysJ nın sulhu için de çok kıymettardır. Müşterek düşmanlann istilft ve savleti karşısında bile birleşemiyen» eski Oamanh ve tran saltanatlan ortadan kalkarak İki mîllet terakkP ve intibah bulduktan sonra siyasf ve iktısadi ve Lhtimal askerî men faatlerinin müşterek bulunduğunui anlamakta gecntmemişlerdir. Bu nun delili tran Şehinsahs Hasret lerinin memleketimizi zryarete ge> lerek her yeri tetkik etmekte g5s • terdikleri derin alâka ve arza ve müsarünlleyh hazretlerine TfirU mlileti tarafmdan gösterilen samimî hürmet ve misafnperrerliktir< Bu ziyaretin hayırh siyasî tesirleri yalnız iki memleketin münasebatma ve hudutlan dahiline münhasır kalmıyacak ve pek yakmda yakm ve vasatî şarkın her tarafında görülecektir. MUHARREM FEYZt Dün gelen seyyahlar Büyük kurtarıcılar, aziz olun, var olun! {Bamakaleden mabat) Bu hakikatleri anlamak ve zeval ıbulmaz bir dostlukla biribirme sarılmak şeref ve talihi, Gazi ve Pehlevi nesillerine nasip olmustur. Dünya yüzünde, bugün de, yarm da siyasi ve iktısadi menfaatlert bîribirine bu kadar uygun, dostlan ve düşmanlan ayni olan îki mîllet yoktur. Bugün tstanbulda selâmla mak şerefine nail olacagınuz Od Büyük Kurtancı, münferiden kur • tardıklan milletlerini müştereken yaşatacak olan bir dostluğun kurocusu olmak şerefini de kazannns • Urdır. ' Büyük Gazi ile Büyük Pehlevit Memleketlerinize bütün yaptıkJannıcdan sonra kurdugunuz bu dostluk abldesi Bnünde, her 8c! mHlet bir ajhzdan sevgi ve şükranla sizlere bağrıyor: , Aziz pluBi varolunf ABİDÎN DAVER LüleburgaTüsîünden geçen haceri semavî Muhsin Bey Ankaraya gittî LUleburgaz m Cuma gecesi saat bir raddelerinde kasabamız üzerinden Edirne Istanbul cüıe tine seyreden bir haceri semavî görülmüştür. tki üç dakika sonra da top sesine benzer büyük bir gürültü isitilmiştir. Bu gürültüden haceri semavinin kasabamıza 50100 ki • lometro mesafesinde bir yere ve Ahmetbey köyü ile Çorlu, tstıranca daglan civanna düstüğü tahmin edilmektedir. Bes altı saat sonra yağan y a | • mur esnasmda bir tarlaya sığınmıs olanlardan kıpti bir kadina yıldınm isabet ederek ölümüne sebebiyet vermiş ve bazı telefon hatlan bo zulmuştur.