24 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

ftt Mısırçarşisı kapısı karşısmda Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumları Ka'ıvesini içîyor ıı «p«ft ÎSTANBUL CAĞALOĞLU n. 9 p o* HQ:rQ11 : nO. 3 o 3 9 Telgraf v» mektnp adredf Cumhuriyet. İstanbul Posta kuturo: fstanbul, Ko. 248 r a z a r £ 4 naZirail Telefon: Baçmuharrlr ve evl: 24290, Tahrlr heyetl: 24298, îdare ve matbaa toamlta Matbaacılık Te Nesriyat Şlrketi, 24299 umhuriy Gazi ve Şehinşah Hazeratı gece Bahkesire hareket ettiler de ve gizlenme hususlan dikkatle takip olunuyordu. Manevranın hitamınd'a Şehinşah Hazretleri, kumanda ve zabitan heyetme vuku bulan beyanatlarında memnuniyetlerini ve takdirlerini izhar buyurmu;lardır. Şehinşah Hazretlerile Reisicum • hur Hazretleri manevra meydanına giderlerken ve goç vakit dönerler ken on binlerce kadın, erkek ve çocuk tzmir halkı taskm ve coşkım bir balde muhabbei tezahüratı göstermislerdir. tzmir halkının Şehinşah Hazretlerin* gösterdikleri samimî hürmet ve muhabbet her tasavvu • run fevkindedir. Bu aksam Şehinşah Hazretlerile Reisicumhur Hazretleri serefine lzmir şehri tarafından sehir kazino • n n d a büyük bir suvare verilecek ve sovareyi müteakıp iki devlet reUi Bahkesire gitmek üzere fehrimiz den aynlacaklardNr. 3ezi Hazretlerile muhterem miieT » firimizin tzmiri tefrifleri dolayısile yapılan takı zafer me usıdleri bilhassa tetkike mevru olmuştur. Her sınıf kıt'alann harekette çabukluk ve araziden istifa Bütün Türkiye Kahvesini içiyor [st Mısırçarşısı kspısı karşısındt Mehmet Efendi Mahtumları Maarifte yeni Bir teşebbüs: Ikmal mektepleri ngünlerde Ankaradan bir ta kım haberler aksediyor: Ma • arif Vekâleti gelecek ders yıh basında bir takım ikmal mektepleri açmak istiyormuş! Bu meseleyi bir kere, kendi noktai nazarunua göre tahlil etmek iyi olur. Mesrutiyet devrinin Maarif Nezareti 1912 de neşrettigi tedrisah iptidaiye muvakkat kanununun albncı madde • sfle bir takım ihtiraf mektepleri açmak istiyordu. Bu madde şöyledir: «Elisleri ve ihtiraf mektepleri mekâtibi iptidaiyenin üç devresini tamam eden çocuklara hırfet öğretmek ve sanayi tezgâhlannda, fabrikalarda istihdama âdat eylemek üzere teşkil olunan mektep • lerdir. Bu mekteplerin teskilât ve tedri<ab bir nizamname ile tayin oluna cakbr.» 1920 yılına kadar bu nizamname yapılmamı* ve ihtiraf mektep* leri açılmamiftır. Yalnız yedi senelik idadüer sulta niye kalbolunduktan sonra beş senelik idadi programmı takip eden liva idadilere, unvanlan muhafaza edilmek üzere, dokuz senelik (ilk alb senesi ilk tahsfle aittir) birer yüktek iptidai mektebi (Ecole primaire superieure) ha line konulmuştu. O vakit iptidai mektepleri ikişer seneli üç devreyi ihtiva ediyordu; sulta» nilerde ue ilk tahsil, beş teselik ipti «laî kısmında vtriliyordu. Bu karga • şalık Cumhuriyete kadar devam etmif tir. Yeni nevî liva idadilerinin, Qk tahsilden «onrald birinci senesi (ihzarî) adını ahyor, talebe bu «mıfta müşterek bir program takip ediyordu. Diğer iki senesi, umumî, ziraî, ticarî, nnaî şu • belenne aynlıyordu. Bu mektepte dokuz senelik bir tahsil gören genç, sultanilerin ayni senesine tekabül eden birinci devre dördüncü senesine de ğil, yaşı ıleılemiş olduğu için birinci senesine bile alınmıyordu. Şu halde mektebin tahsili umumî hayatta gence hiçbirsey temin etmiyordu; çiinkü ihtısas fubeleri o yolda yetişmiş mu • allünlerin yokluğundan dolayı ya açılamamış, yahut açümıj ise de bir muvaffakiyet göıterememis olduğu içın mezunlar. zua&t, sanaat ve ticaret hayahna a'ılamıyordu. Onun için sadece matıallerine memur yetiştiren umumî subesi kahyordu. Elde o vakit tutulmuş bir istatistik olmadığı için bu mekteplerin son zamanlanndaki talebesinin miktarmı bilmiyoruz. Faiıat gördüğüraüz bırkaçında, üç senelik talebe miktannm otuzu geçmeuiğini biüyoruz. Bu ragbetsizliği bu mekteplerin muayyen bir gayeye hâdim olmadığile tevil etmek doğru olur. Liselerin tesekkülünden sonra, bu idadiler orta mektep aduu aldı. Orta mektepten çıkanlar, ya bir lisede tahsillerine devarn ederler; yahut devlet memuriyetine girerler. Bugün, orta mekteplerin hiç te küçük görülmiyecek bir ehemmiyetleri vardır ki o da orta tahsilini bitirdikten sonra bir memu riyete intisap eden genç, arkadaşlan • nm Useyi bitirmesinden bir sene son radan ib'baren istediği vakit lise mezu; n yet imtihanına girer ve memuriyette biriktirebildiği para ile yüksek tahsilini yapar. Bu, Türk gencine Cumhurıye • tin temin ettiği nimetlerden biridir. Şitndi yeni tesis edilmek istenen ikmal mektepleri, yukarıda söylediğimiz mekteplerin hangi makulesine dahil olacak ve bunlardan mezun olacaklar ne gibi vazifeleri ve baklan haiz bu lunacak; bu noktayı tayin etmedikçe ikmal mekteplfinin ihdasındaki se bepleri anlamak giiç olacakhr. Avrupada ikmal mektepleri birkaç türlüdür ve bütün ihtiyaçlardan doğ rnuftur. Hatta ilk ikmal mektepleri, bususî fertler veya müesseseler tarafından açtlmış, lüzum önünde devlet, mahallî idarelerce açılan bu türlü mekteplere tahsısat vermiştir. Bizde açü ması dHşünülen ikmal mektepleri hangi gayeye hizmet edecektir. Bunlarda fld veya üç senelik bir tahsil görerek çıkacak olanlar, fabrikalarda kalifiye lifçİ mi olacak? Herhangi bir atolyede n i çahşacak? Bir zanaat sahibinin yanmda çırakhk veya kalfalık mi edecek; JNf bankada, yahut ticarî bir sirkette Ordumuz dün Izmirde biiyük bir manevra yaptı Bükreşteki müzakereler Bir Akdeniz misakı yapılması görüşülüyor Bükreş (Hususî) Emniyet me selesi hakkmdaki tesebbüslere devam edilmektedir. Küçük Itilâf daimî meelisinin bu defaki mesaisine bilhassa bu mesele mevzu ohnuftur. Diğer taraftan, Fransa ve Romsnya Hariciye Nazır • lan da hep bu mevzu uzerine konuş • m?ktadırlar. Haber aldığıma göre Fransa ile Küçük ttilâf devletleri arasmda, kararlaşLnlan esaslar çunlardn*: 1 Garbî Lokarno misakmm resmen teyidi. 2 Balbk devletleri arasmda bir misak akti. 3 Sovyetleri, Polonyayı, Almanyayı ve Balbk devletfermi de ihb*va eden sarkî bir Lokarno misakı akb*. 4 Sovyetleri, Küçük ttüafı, Balkan iHlâfmı, ttalyayı ve Fransayı ih nva eden ve Bahrisefitte azim menfaatleri bulunan bir devlet srfable tngilterenîn de tasvîbi"! haiz bulunan bir Akdeniz misakı akti. Bunlann tahakkukuna mâni olabi lecek ancak Almanya, ltalya ve Po • lonyarra vaziyeMtridir. Fakat bn d«v> letlerle de, bu hususta müzakereler ce sekiz devlet, bir rivayete Şehinşah Hz., Türk ordusunun Misaka bir rivayete göre Fransa, Yugoslavya göre de Türkiye, yüksek kudretini takdir buyurdular Yunanistan ve Bulgaristan girecekler fzmir 23 (A.A.) [*] Bugün saat on altıda Şehinşah Hazretlerile Reisicumhur Hazretleri Gaziemir civarında tahaşşüt etmis olan takriben bir kolorduya yakin kıt'alan muayene vaziyetinde tetkik buyurmuşlardır. Basvekil ve Hariciye Vekilleri ve Şehinşah Hazretlerinin maiyetinde bulunan yüksek askerî heyet ve Türk ordulan müfettişleri beraber bulunuyorlardı. İki devlet reisi, teftişi bitirdikten sonra derhal bir manevra yaptırmak arzusile aralarında konuşarak kumanda heyetine bir muharebe vaziyeti ve meselesi vermişlerdir. Geç vakte kadar süren manevrayi baştan nihayetine kadar bizzat Âlâhazreti hümayun ile Gazi Hazretleri birlikte idare buyurmuslardır. Tayyare filolannm hücumlarile tayyare defedici bataryalann faaliyeti, alelumum kıt'alamn havadan ve karadan hücumlara karşı tarzi hareketleri ve kumandanlar ve kıtalar arasmda anlasma ve haberles[*] Ajaas bu telgrafı sabaha karsı saat 3 te vennistir. I Bükrefte Franta hakkmda şayavM dikkat beyanatta bultman KTOİ Karol reyaa ebnekte olmuı pek muhteme! • dir. Herhalde, M. Tituleskonun, Almanya sefiri de dahü olduğu halde, Bük (Mabadi dSrdBneS •ahifede) Muhterem misafirimiz şehrimizi ne vakit teşrif edecekler Şehinşah Hazretlerinin Istanbulda geçirecekleri zamana ait pro • (Mabadi befinei aahifede) Ibrahim Bey ihtiraı hakkında izahat veriyor 8 kişilik bir kamarayı ağır ağır yere indirmek için 16 metro kutrunda bir paraşüt kâfidir Türk mühendisinin icadı Gürültü ile mücadele Dahiliye Vekâleti mühim bir tamim hazırladı, ayak satıcıları saat 8 den sonra bağırmıyacaklar Dahüiye Vekâleti, ^ehtrlerde sü kunetin muhafazası hakkındaki tetki kahnı bitirmis ve bu hususta almacak tedbirlere dair bir tamim hazulanuş br. Bu tamim sudur: «1 Otomobilierin gece gündüz lüzumsuz yere ve müşteri çağırmak için koma çalmalan yasakbr. 2 LJmanlar d'hUinde vapurlar lüzıunsuz yere düdük çalmıyacaklardır. 3 Tramvay vatmanlannm lüzumsuz yere çan çalmalan yasakbr. 4 Ayal sabcılannm akşam se • k ; zden sabahm sekizine kadar bağırarak sahs yapmalan yasakhr. 5 Büyük şehir ve kasabalarda denvr tekerlekh', yaysız araba, kağnı, otobüs ve kamyona benzer gürültü yapan nakil vas^alannm geçecekleri yol ve caddeîer belediyeler tarafından ta yin edilecektir. 6 Dilencilik esasen yasakhr. Buna rağmen bazı yerlerde dilencilerin bağırarak sadaka istedikleri görülmüstür. Bunîann da önüne geçilecektir.» f Hâkimiyeti Milliy bayramı Bugün, Hâkimiyeti Milliye bayramıdır. 1922 senesi teşrini sanisinde Millet Mec lisi, saltanah yıkmış, Türk milleti padişah lık idaresinden ve belâsmdan kurtulmuş tu. Türkiye Büyük Millet Meclismm kurulu şue birlikte esasen fHi surette miHetin eline geçmiş olan hâkimiyet hakkı, salta nahn yıkılması kararüe resmen de teessds ebnişti. O senenin 2 teşrînisani tarihi, mevlidi nevehiye tesadüf ettiği için padişah ve halife namı alhnda her türlü zulum ve hıyaneti yapanlann ortadan kaldınldığı ve hâkimiyet hakkmm asıl sahiplerine verildiği bu hayırlı ve uğurhı tarihin her senenin mevlidi nebevi gününde tes'idi ka rarlashnlmışb. Bu sebeple, bu yı!m milli Hâkimiyet. Bayramı da 24 ha zirana tesadüf etmiştir. Bu büyük milli bayram munase • betile, bugün hötcn resmî daire ve müeseseler tatildir. Cumhuriyet aziz karflermin bay rammı kutlularken, büyük milleti mize her zaman için, her sahada büyük yücelikîer diler. Belediye ne diyor? Belediye reis muavini Hâmit Bey, mım.m.HH.n..,HMHm.m.ı.ı ınııııınımumnmıiHiıiHiım 1 Dir seyyar satıcı aokahta <Z0<UK çıktığı kadar bağırtrken muharririmizin bu mevzu uzerindeki so* aline söyle cevap vermiştir: « Zabıtai belediye talimabuune (Mıibadi dord&neu tahifede) n1Mi.n.,nııı.H..nnHiMiHiMm.n...ınMHnHn..ııı.mım..lHnnumı „**, Yeni hal dedikoduları Binaenaleyh bizde ikmal mektep muhasip mi olacak? Köylerde nalbantleri açmağı istilzam eden prensipler teIdc veya marangozluk mu edecek? Husis ve ihtiyaçlar tesbit ediknedikçe, alâsa ne olacak? Çocuğunu, ilk mektep hlacak adımm, mesrutiyet zamanm üstüne iki veya üç sene daha okutmak fedakârhğını ihb'yar edecek baba, el daki liva idadileri gibi, rağbetsiz ve bette bu fedakârlıktan müspet bir neneticesiz kalmalanndan korkulur. Devb'ce bekler. letin bütçesi böyle meşkuk neticeler Bu yeni ikmal mektebinden çıkacak için naktî fedakârlıklar ihtiyanna mütalebe, orta mektep talebesi hukukusait midir? Eskiden yapılmış tecrübenu haiz olacaksa, ikmal mektebine ne lere dayamlmasa bile, bu yoldaki prolüzum var? Orta b'caret mektebi, orta , jelerimizi evvelâ birkaç mütehassısa ziraat mektçbC'ortâ*'" san'at mefaebi' jtetkik ettirmek ve almacak nebceye var. İkmal mekteplerinden çıkacak* o % , j göre hareket etmek daha doğru olmaz lanlar da bu muhtelif meslek orta mek* mı? haklarını h z j tepleri mezunlarınm hakların haiz 0<• I Jacaksaj hüsusiyetleri nedir? „,„, Mühendis Ibrahim Ayad Bey icat ettiği paraşütle mücehhez bir tecrübe tayya resinin başında kabul ettirdigim bir hava tahlisiye â Mühendis tbrahim Ayad Beyin tayletinin tecrübelerinin icrası için Fransız yareleri kurtaracak bir paraşüt icat etHava Nezaretile 20 eylul 1931 tarihintiği ve bu Türk mühendisinin icadı de aktettiğim mukavele mucibince PaFransa hükumeti tarafmdan sahn a riste sarfettiğim üç senelik mesaiden hndığını yazmışbk. Dün mühendis tb rahim Ayad Beyle görüşerek ihtiraı sonra tstanbula geldim. Herkesçe ma hakkında kendisinden malumat istedik. lum olduğu gibi tayyareler en seri bir Kıymetli fen adammm verdiği malu nakil vasıtası olmakla beraber bunlan mat ve tafsilâtı aynen yazıyoruz: bavada hıtan kuvvet süratlerinden mu(Mabadi altmct sahifede) thtira ettigim ve Fransız hükumetine MiıııııııııiMiıııııııııııııııııııınııııııı ı iHiıııııııııııınıı ınımmnıııııı Muhittin Bey: «Kabzımallar da kim oluyor, onların itirazlarını mevzu diye ele almak bile hatadır» diyör Kerestecüeı yangm yerin de vücude getirilen yeni meyva ve sebze halinin insaatı ta • mamlanmak ü zeredir. Dört aya ka dar açılması mu karrer olan bu hal daha sim diden birçok it k a z ve sikâ Vali ve Beıeaiye reyetleri mucip ol« Muhittin Bey makta, bazı dedikodulara yol aç maktadır. ...... Kerestecilerdeki haUn de, Kadıko yünde yapılan hal gibi ise yaaramıyacagını ve Eyüp otobüslerine garaj olmaktan baska bir netice vermyeçeğjni ileri süren kabzımallar, bilhassa dükkâplarm küçüklüğü dolayısile ihtiyacı karsıhyamıyacağına naıarı dikkati celbederek bu hususta kendilerinîn ftkiıleri sondmaması yülünden vaziyetin böyle zararh bir sekil aldığmı söyle mektedirler. Vali ve Belediye Reisi Muhittin Bey dün bu hususta bir muharririmize şu beyanatta bulunmustur: « Kabzımallar da kim oluyor ? M Müstahsiüeri ellerinde kıvrandıran ıcabzımalları karşımıza bir mevzu olarak almak bile hatadır. Şimdi gayristhhî diStkânlarda oturan bu adamlann, Belediyenin ihtiyaca uygun bir tarzda yapbrdığı hali beğenmemeleri şayanı hayrettir. B<z hali yaparız. tstiyen gelir, istemiyen gelmez! Zaten kabzımalların idialan varit değildir. Hal, simdiki gayritabiî vaziyeti düzeltecektir.» Belediye Iktısat müdürü Asun Süreyya Bey de, hal ebafında kopan gürültülere söyle mukabele ebniftir: « Kadıköy halile yeni bina arasmda hiçbir münasebet yoktur. Kadıköy hali bir perakende sabs yeri olarak fLutfen sahifeyi çevirinis) Kibrit şirketi çakmak ta satacak Hükumet, şirketin tekliflerini kabul etmedi Çakmak sahş lan hakkında hü kurnetle kibrit şirketi arasmda ta baddüs eden ih tilâf üzerine An karada yapılroak ta olan müvake reler neticelenmiş, • şirket müdürlerinden Hamdi Bey şehrimize döjımüştar. t^ Bu müzakerat esnasmda şirket ma rahhaslan tarafından hükumete rouhtelif teklifler yapılnnşlır. Bu teklifler "' (Mabadi dördüncü aahifede) ıııııııııııımıimıııııiıııııııımıııırııııııııııııııııımmın