21 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

I«t Mısırçarşisı kapısı karçısmda Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumlan KaHvesini içiyor UtiUirinCI S6F18.' NO. 3 6 3 6 C u m h u riye T Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumları Kahvesini içiyor Ist. Mısırçarşısı kapısı karşisında Telgraf „ mektup adresl: Oumhurlyet, S ^ P nbirinci sene: No. 3636 m ?• me«up «»* o u ^ ^ ^ bİstanbul ^Postau kuturo: trtanbui. No *• Perşembe 21 Haziran 1 İ t s n : Istanbul. No 346 Perşembe 21 Haziran 1934 Telefon: Baçmuharrlr ve evl: 24290. Tahrir heyeti: 24298, tdare n matbaa tosmlle Matbaacılık ve Neşrlyat şirkeö, 24299 Beynelmilel Borçların fasit Dairesi ! eğer memleketler harice olan borçlaruu ya alhnla ve yahut faemen hemen o manaya gelmek üzere ihracatlarüe ve bil hassa ihracat fazlalarüe ödiyebilirlermis. Harpsonu hayatının insanlara ««rettiği çıplak hakikaüerden biri de budur. Bunun harpten evvel de ay • nen bn suretle kaide olduğuna »üphe yoktur. Fakat harpten evvel hemen bütün dünyada para mikyan altmdı, ve bu krymetli maden binnefis teda • vül vasıtası olan parayı teskü ediyordu. O zaman para bizzarure mahdut ve kredi ise hesaplı idi. Herketin alabildiğine borcu olamazdı. Mevcot borçlar tediye imkânlarile rabıtatu değiIlerdL Harpten sonra borçlan zaman zaman ödenmesi muhal heyulâ lar haline koyan keyfîyet binnefis paranın ve kredinin geçirdiği hartkulâ de istihalelerdir. Harpten sonra altm paralıktan çık • tı, yalnız mütedavil kâğıt paraya mnayyen nisbetler dahilinde teyit kuvveti gibi kullamlan bu maden banka • laruı kasalarında depo edilir oldu. Daha çok altnu olan memleketlerin daha sağlam paraya malik olacaklan farzedildi. Bn hiç şüphesiz hakikatle az çok teması olan bir faraziyedir. Fakat beynelmilel münasebetlerin aldığı çok •üratli rhtilât şekillerine göre dünya yüzünde şu veya bu milletin daha çok altına malik olması kâfi degüdir. Bütün milletlerin paralanna devamlı bir istikrar temin edilmedikçe beynelmilel İkbsadî mübadeleleri son senelerde tçinde yüzdüğü müşkülâttan kurtarmağa imkân yoktur. Ifte daha düne k«dar dünyanın malî ve iktısadî en kuvvetli memleketlerinden biri olan Almanya da haricî borçlanna karşı alh •y müddetle moraioryom üân etti. Bu, Avrupa devletlerinin Amerikaya olan barp borçlaruu ödememelerine yep • yeni bir ilâvedir. Almanya diyor ki harice karşı umurnî ve hususî tediyatı muntazaman yapmak için dislerimi son dereceye ka • dar sıkarak son dakikalara kadar fedakârlık yapmakta devam ettim. Bu tediyat yüzünden devlet bankamda paramm karsılığı olan altm ve döviz miktan % 3 buçuğa kadar indi ve mark tehlikeye girdi. Harice yalnız Dawt ve Yung borçlannın faizi senevi 150 müyon mark tuttuğu halde kasalanmda bu miktara tekabül edecek bile altm yok. Binaenaleyh tediyah ve barice kıymetli para naklini altı aylık bir müddet için tatü ediyorum. Altı ay sonra Almanyadaki vaziyet düzelmis olacak mı? Hesapça Almanya bu müddet zarfmda evveli kendi parasmı tutacak altm ve döviz karsılığmı çoğaltacak, sonra da buna na • caran tediyahna intizamla devam imkânını bulacaktır. Bir kere beynelmi • lel mübadele mütemadiyen azalarak gidiyor. Alb ay zarfmda fazla ihracatla vaziyette salâhı temin edici bir geniflik farzına imkân tasavvur oluna • maz. Tediye yapmamaktan mütevellit bir karsüik iddihannı farzetsek alb ay •onra sayet tedîyat başlarsa muayyen müddet zarfinda bu karsılığın dahi eriyip gitmesinin nasıl önüne geçmeli? Birçok ad&mların hayatlannda vaki olmuftur: Aliye borç, Veliye borç, alacaklılarm takazası bir hayli müd det basdöndürücü bir tazyik icra et tikten «onra borçlu bütün bu dağımk faesaplan toplıyarak cümlesini ödiye • cek yeni bir borç akteder, ve birkaç »y dinç kafa ile oturmaktan memnun olur. Fakat heyhat kî müddeti gelin • ce ayni borçlan bu defa toplu olarak odemek lâzun geleceği anlasıkr. Borcu tecil etmek müşkülü muvakkaten fcertaraf etmek demektir. Kazanıldiğı zannolunan <aman çabuk geçecek, ve şnesele eskisinden daha müşkül bir vadyetle karsmıza dikîlecektir. Dediğimiz gibi Abnanyanm tedi yah tatü etmesi, Avrupa devletlerinin \merikaya olan borçlaruu ödememe* lerinin bir zeyli gibi ortaya çıkıyor. Milletten millete tediye altm esasüe vnkn buldugundan Avrupa devletleri kendi vaziyetlerin! tehlikeye düşür • 1 YVNVS NADt (Mabadi Sçâncü sahifede) Küçiik itilâf ve Balkan Gazi Hz. ile Şehinşah Hz. ve Başvekil itilâfı ile Sovyet Rusya Pş. dün gece Izmire hareket ettiler Küçiik Itilâfla komşuları arasındaki bağların mıntakavî misaklaı esası dahilinde takviyesi bekleniyor Paris 20 (A.A.) Havas Aj&nunın Bük re* muhalbiri bildirivors Küçiik İtilâf miimes « sillerinin dünkü celsesi Küçük İtilâf devletlerinin komşularile müna • «ebetlerine tahsis edil mistir. Gelecek ay, bkr tarafUn Küçiik ttilâf devletleri diğer taraf * taa Balkan d'evletlerile Sovyet Rusya arasm • daki bağların, mintaka vî misaklar esası üzerin KGçük Itillfm Bükreşte toplanan Haricfye NazirlaTÎ de, kuvvetlenmesi mel Af Yevtiç M. Ben M. Titalesko Dolfüs Urafından aelâmliunışrnr. buzdur. tki devlet adamı trenin hareketine Bugün kapanma celsesi yapıla • kadar görüsmihlerdir. M. Bartu bn eak ve resmî bir tebliğ nesredile cektir. fırsattan IstSfade ederek, Fransız M. Bartunun Bükreşte bulunusuhükumetinm, üç büyük devletin V nun Küçiik ttilâf içtimaına hu*u*î subat tarihli beyannamesine tev • bir ehemmiyet verdirdiği asikâr fikan, Avttsturyamn, yalnız istflc • dn*. lâlinm değil, ayni zamanda Stresa Ankaradan Izmire Bükreşte neler görüşülüyor? M. Bartu Viyanadan geçerken Viyana 20 (A.A.) Avusturya Telgraf Ajanaı bildhiyor: Bükrese ghmekte olan Fransız Hariciye Nazm M. Bartu dün aksam Viyanadan gecmift ve istasyonda Başvekil M. konferansınm tavsiyeleri çerçeve»! dahilinde iktısadi ve malî inkişafımn da temini için tngiltere ve ttalyı hükumetlerile tesriki mesaiye de • vam edeceğini "teyit eylemiştrr. Lâstik deri rekabeti Hazretlerinin Ankarada evvelki gunku t&yaretlerine ait intıbalar: (Tukanda tolda) Tlcaret Lisesln&e, (tağia) *tnogratya müzestnde, (asağıda tolda) tsmet Pasa Ka Enstttusünde, (sağda) Şehintah Hazretleri Enstitüden ayrüvlarken Şehinşah Hazretlerinin Hilâliahmere teberruları Ankara 20 (A.A.) tran Şehin • sahı Alâh~zreti Hümayunla Reisicum • hur Gazi Mustafa Kemal Hazretleri memleket dahilinde bir cevelân yap • mak üzere maiyetlerinde Başvekil ts • met Paşa Hazretlerile tran Hariciye Nazm Bakir Han Kâzimi ve Hariciye Vekfli Dr. Tevfik Rüştü Beyefendi, naiyetî Şehinsahi ile mihmandarlan pa • şalar ve Reisicumhur Hazretlerinin maiyetleri bulunduğu halde bu aksam saat 22 de tzmire müteveccihen hareket buyurmuslardur. Büyük Mfflet Meclisi Reisi Kâzım ve Büyük Erkânıharbiye Reisi Fevzi Resrnî bir tebliğ neşredildi Başvekil Paşa Fırka Grupunda kardeş Iranîa yapılan müzakereler hakkında izahat verdi Ankara 20 (A.A.) Resmî tebliğ: Dün Halkevinde verilen temmlden »onra Şehinşah. Hazretleri maiyetlerinde Hariciye Veziri olduğu halde, Hariciye Vekâletine gelmis bulunan Reisicumhur Hazretlerine ve Başvekil Pasaya miilâki olmuslardır. Hariciye Vekili doktor Tevfik Rüştü Bey Reisicum' •^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ Lâstik ayakkabbılarm resmi artırılıyor, deri sanavicüeri de yarın bir kongre yapıyorlar Ankara 20 (TelefonU) Ye • nJ Utihlâk jer gisinm Bütçe En cümeninde tadil edilen bir mad desine göre ev velce hariçten gi ren lâstik ayak • kabılann beher küosundan 50 ko* rus isb'hlâk ver » gisi ahnırken, bu Yarınki buyuk konvergi, hariçten gi greyi açacak olan ren lâstikler i • Oda meclisi azasınçm olsuıif oa * dan Osman Nuri B hilde imal edilmiş bulunsun 150 kurusa çıkanlmışbr. Lâyiha yakmda Heyeti Umumiyeye sevkedilecektir. yeti tertibiye riyasetine yüzden fa*la da rapor gönderilmiştir. Kongre münasebetile dün Ayakkabıcilar cemiyetmde bir top • lantı yapılmıstır. Tertip heyeti bfi tün hanrlıklannı ikmal etmiş, murahhaslann ikanreti için bir otel temin olunmustur. Kongre, Halkevinin büyük salo • nunda toplanacaktır. tçtimaı, kunduracılardan ve O<Ia mecTisi azasından Osman Nuri Bey açacak ve bu kongrenin top lanmasını icap ettiren zaruretleri izah eden bir mıtuk söyliyecektir. Müteakıben divani riyaset intihabı yapılacak ruznamenin müzakeresi•e Teçilecektir. Ruznamedeki yegâne madde, Türk ayakkabı, derî ve kösele sanaviinin înki'afı içm almması lâ • zım jjelen tedbirl«rdîr. Müzakere ler esnasmda sanayîci meib'uslarin takririle Büyük Millet Meclisme de aksetmis olan lâstik ayakkabı mes«Iesi de ehemmiyetle mevzuu bahsolacakttr. Bu noktadaki müzake • relerm çok beyecanlı olacağı anlaşılmaktadır. Kongre tertip heyeti reisî, Oda meclisi azasından Osman Nuri Bey, bu toplantı münasebetile gazete • mize şu izahatı vermiştir: < Türk ayakkabı, d'eri ve ko sele sanayiinin cihansümul bir söhreti vardır. Kongre, bu kadar (Mabadi dordüncü sahifede '• hur Hazretlerinin nezdlerinde balunuyordu. tki memleketi alâkadar eden i«Zer ve beynelmilel umami siyaset hakkında kardeşçe görüşler tea tisine mevzu olan bu mülâkat üç saat kadar devam etmiştir. tki memleket münasebetlerine ait her (Mabadi dordüncü sahifede) bil bütün yüksek zevat tarafından tes(Mabadi dordüncü sahifede) Pasalar Hazeratile İcra Vekilleri azası mülki ve askeri erkân ve protokola da Fransa Erkânıharbiyei umumiye reisi Londrada İngiliz gazetelerine göre Jeneral Veygandın bu ziyareti müstakbel harbin nlânlarile alâkadarmış Londra 2 0 (A.A.) Jeneral Veygand, bugün Londraya gehnistir. Müsarünileyh, İngiliz erkânıharbiyei u mumiye reisinin misafiri olacaktır. KENDİ KENDİMİZİ TENKİT. Gazeteciler unutulmuş! Evvelki gun gelen «Hakimiyeti Milliye> gazetesinde şu fıkrayı okuduk: < Şehinşah Hz. nin Ankarayt ziyaretleri münasebetile tertip olunan bütün merasimde matbuat unutulmuştur. Dün gerek Ankara we tttanbul gazetecileri, gerek ecnebi gazeteciler saraya buraya stğın mak mecburiyetinde kalmtslardır. Dericilerin konaresi Ayakkabı, deri ve köseleciler kon gresi yarm saat onda Halkevinde top lanacaktır. Türkiyenin her tarafından gelen murahhaslann iştirak edeceği bu kongreye sanayi muhitinde bü yük bir ehemmiyet atfedilmekte dir. Başta Ankara murahhaslan olmak üzere, şimdrye kadar sehrimize 60 murahhas gelmiştir. Bugün akşama kadar da birçok murahhaslann gelmesi beklenmektedir. Bundan başka, kongrede okunmak üzere he lddialar ve »ayialar Fransa Erkâmharbyei umumiye re îsi Jeneral Veygandın Londraya geli şinin resmî bir mahiyeti olmadığı ilân edüdiği halde tngfliz sosyalist gazete • leri bu ziyaretten endişe ile bahset mektedirler. Londrada müntesir DeyK Herald gazetesi bu ziyaret münasebetîle Fransu ve tngiliz erkânıharbiyei umumiye reislerinin Avrupada yeni bir harp zuhur ettiği zaman iki devletin askeri tesriki mesaide bulımmalan için müsterek bir plân hazırhyacaklannm sayi olduğunu kaydediyor. Deyli Heralda göre bu müheyyiç sayialar bu gibi meselelerde mevsuk malumat sahibi bulunan mehafilde deveratn etmektedir. tngiltere hükumeti berrî Avrupada Cemiyeti Akvam misakı ve Lokarno muahedesi haricin • de askerî bir taahhüdün altına girmi yeceğmi defaatle üân etmiştir. Maa • haza Harbi Umumideki tecrübeler bu gibi ilânlann şayanı kabul oknadığmı ispat etmiştir. 1914 te Ingiltere Bas vekili Asquith ile Hariciye Nazın Sir Grey tngilterenin berrî Avrupaya ait bir taahhüdü olmadıgmı üân etmiş • lerdi. Halbuki o tarihten bir kaç se • ne mukaddem Fransa ve tngiliz erkâ «Smeraf Veygana ndıarbiyei umumiyelerinin sıkı bir tesriki mesai içm harp plânlan hazır lamif bulunduklan sonradan meydana çıkmısbr. Fransa ile Ingütere arasında bir itta'fak muahedesi olmadığı hald«» Fran sanın seferberlik plânmda Fraisız cephesinin solunda tngiliz ordusu için yer bnakumısbr. İngiliz sosyalist gazeteleri Avaro kamarasmda tngiltere hükumetinin Fransız erkânıharbiyei umumiye^ rçisinin ziyareti münasebetile .tngütggyn hiçbir suretle askerî bir taaMıüde^nrişmiyeceğini tasrihe davet ^edilmesmı j istemektedirîer. ^ry». «Bu hali en az •anutkanlığa ver mek istiyoraz. Çünkü böyle meraıııııımınııııınnııııııiMinıııınınınıtiiiiıımımiHinınınıifinımıınıııııırıırııııuıııiMiiMfinııımMiıııııımMnınmiınııniMiııııııunıııııııniHiın simde matbuat evvelâ hatırlan mast lâztm gelen müessesedir. Olan biten islerle Türkiye efkâri umumiyesi arasında münasebat tesis edecek olan odur.* Hakimiyeti Mılliye Tefıkimiz bize biz matbuatın bu memleketteki mazhaTİyetini takdırde bıraz gecikmiş gö ründd. Bu maku* taV^'rîn ilk nısanesi dün görulmuş olmadığı gıbı maatteessüf son hâdıse son nısanesmi teşkil edeceğe de hiç benzemez Şehinşah HazTetlerınin istıkbaline gönderilen heyetin maiyetme kıık beş hademe ko yan hukumetimiz matbuata brr tek mevki ayırmak semahatmi gösterememiştır Bunun unutulmuş bir mesele olmadığmı tasrih etmeğe mecburuz. Matbuat içinde yalnız Cumhuriyet kendi hesabına hususî muhabirler göndermeğe muvaffak olabilmıştir. Ankara programmda olup biteni ise işte Ha kimiyeti Milliye refikimiz yazıyoT. tmtihanlara hazırlanan Üniversite talebest u* m^oeden bir grup Hakkatin ifadesi hesabına bu va lman neticelerin normal sayılabi UnfVersite imtihanları bu ay soziyeti bu suretle tebarüz ettirmekle beleceğini söylemektedirler. 1 lf râber marouat n'?V ba Vjesile ile d* • nuno*a tamamlanacak^ıy. * Simdîye kadar yapılan im,tihan4aTda, tale • Maarif Vekili geliyor ıdan acız kaJmamış oldu % Jran Şehinsahi Hz. nin Univer • ol • şükranla siteyi ziyaretleri mukarrer olması dolavısile yakmda sehrimize gel • î, Ec'nebi pppTeaörler, talebelerin • f (Mabadi dSrduncu •ahifede) İTürkiyeclte matbuat* varciın 'cîeri çok memnun olduklartnı ve a«*' Üniversite imtihanları Simdiye kadar yapılan imtihanlarda talebenin yüzde ellisi muvaffak oldu