19 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

19 Hazîran 1934 Şehinşah Hazretleri Millet Mecîisinde Cumhariyeİ YOLCULUK HATIRALARI: 7 Avrupada yahudi meseîesi Yahudi aleyhtarlıgı Almanyadan Fransaya mî geçiyor? Yirmi dör t asırlık mücadele Yahudüer ve milliyetci lik Yahudiligin tarihî Pariste anladığım ve öğrendiğim mühim şeylerden biri de Avrupada canlı bir halde yaşıyan bir Yahudi mesele sinin mevcut olduğudur. Biz, Türki yemizde henüz bu meseleyi tamamile hissetmiş değfliz. Esasen Yahudilerin en mücadelesiz yaşadıklan memleket tarihte de Türkiye olmuştur. Bugün i • se Türklüğü kabul eden için Cumhu • riyet idaresi hiçbir ırka farklı gözle bakmamaktadır. Halbuki; Avrupanın birçok memleketlerinde Yahudiler çok evvel idarenin her kısmına nüfuz et mişler ve bunun neticesi olarak beynelmOelcilik cereyanlarınm millî hedef • lerle çarpışmasına vesile olmuslardır. Biliyoruz ki; bugün Yahudilerle Avrupada en mühim mücadeleye girişen • ler Alman mültecileri hemen tekmil Almanyadadır. Fransada ise esasen otedenberi için için diyebileceğimiz müz min bir halde, fakat endişesiz bir va ziyette olduğu zannedilen bu mesele son siyasî hâdiseler yüzünden tekrar ortaya çıkmış bulunuyor. Bilhassa, Al manyanm kovduğu Yahudfleri Fransanın kabul etmesinden sonra, Pariste bu mültecilerin tesis ettikleri tek fiatli büyük mağazalann Fransa tüccarlanna rekabet kapısı açması üzerine işin içi ne iknsadî menfaat te girmiştir. Ha • kikaten, Parism birçok mahallelerinde Alman Yahudileri Fransız Yahudilerfle birleşerek (Prix Unique, Uniprix ve Monoprix) namlarile büyük mağaza lar açmışlar ve buralarda; 3, 7, 10 frank gibi uç fiat üzerinden mal sat mağa, ve Parism meşhur büyük ma • ğazalannı sarsmağa başlamışlardı!.. Bu magazalarda sahlan üç fiatli mallann içinde fiatine gore kârlı ol?nlan var • dı, fakat çok pahalı olanı daha çoktur, maldan anlamıyan halk şüphesîz bu suretle aldanıyordu!.. Nihayet, hükfi met ve parlâmento işe müdahale ede • rek bir fiat üzerine mal satılmamasına dair bir kanui çıkardı. Şimdi, bu ma • ğazalar tasfiyeye tâbi tutulmuşlardır. Bu münasebetle Paris gazeteierî nin birçoğunda bir fiat mağazalannm Yahudilere aidiyeti cihetile aleyhtar nesriyat başladı. Ben, o vakit bu aleyhtarlığm içyüzünü anlamak merakmı hissettim. Neye Yahudi aleyhtarlıgı vardır? Neden bu insanlar hemen her tarafta hoşnutsuzluk husule getiriyorlar? Yahu • dilerin asırlardanberi ayni akıbete dücar olmalarmdaki sebepleri aramak kadar meraklı birşey tasavvur edile mese gerektir. Bu merak ile Yahudilerin leh ve a leyhinde okudugum kitaplardan çı • kardıgım nerice benim bitaraflık hissi me tesir etmedi. Yahudiler haklı olsun, haksız olsun; ortada bir vaziyet var • dır. O da birçok milletlerm Yahudile • re karşı mücadele açmış bulunmasıdır. Ve en şiddetli şeklini Almanyada bu lan bu mücadelenm şimdi Fransaya sirayet ettiğmi göriiyoruz. Tetkikimize göre; Yahudi aleyhtarlıgı tarihe gecmiş bir bahistir. Lugatle • re girmiştir. Bu bahse şöyle bir goz gezdirecek olursak Yahudi aleyhtarlı^ınm Yahudi ile beraber doğduğunu anlanz. Yahudi ırkı, yirmi dört asırdanberi ya • şadığı yerdeki insanlarla daimî müca • dele halindedir. Ve bu mücadeleyi yirmi dört asırda birçok defalar her tür lu eefa ve zulma karşı muvaffakiyetle karşılamışhr. Muvaffakiyetin şekli de nkın bu kadar çetm mücadeleler içmde simdiye kadar mahvolup gîtmemesidir. Yahudilerin uğradıklan bu müca dele kendi aralanndaki tesanüdü hiç bir mîllette görülmemiş deredece azamî haddine vardırmıştır. ttiraf etmelidir ki, yirmi dört asır dünyanın her türlü milletile, ve dünyanın her yerinde mücadeleyi kabul etmek büyük cesaretlere muhtaçhr. Fakat, bu cesaret bildi ğimiz maddî cesaret degil, dayanmak cesareti, herşeye tahammül etmek cesaretidir. Bazan, ırkm muhafazası için Yahudi izzeti nefisten bile tecerrüt e der. Hal ve vaziyete göre hareket etmek, zayıf oldugu zamanlarda mecburî şartları kabul etmek, fakat, zayıf bulduğu vakit te merhametsizce ezmek Yahudinin asularca tabiati olmuştur. Yahudi nkııun bu yirmi dört asırda uğradığı zulümlere tahammül neticesi artık bir metot haline koyduğu bu mücadele şekillerine ticaret âlemînde de tesadüf ederiz. Ticaret âleminde de Yahudi zayıf olduğu vakit şartlan istiyerek ve bilerek kabul eder. Zayıf bulduğu vakit merhametsiz olur. Bu merhametsizligi Yahudi, yirmi dört asırlık dövüsmelerden kazanmışbr. Fakat, gene sualimize gelelim, Yahudi neye her yerde ve her T.ım»n dövüsmeğe mecburdur? Neden kHapIar Yahudi aleyhtarhğmm Yahudinin ilk günündenberi başladıgmı söylüyorlar? Bunun cevabını gene kitaplarda ve hâdiseler de bulabiliriz. Tarihtekî se • bepleri: Yahudi dininm ve âdetlerinin nkî hususiyetleri muhfazcUaki tapn nüdü ile beraber bu hususiyetlerin diğer milletlerinkinden çok başka ve kendi aralannda olmalanntn celbet • fa'ği nefret ve düşmanlık hisleridir. tlk münaferet bu suretle başlamıştır. DiŞer taraftan, bu din, âdet, ve ırk hususiyetIerinin bir araya topladığı insanlardaki tesanüt sayesindeki çalışmaların mu vaffak ohnasfle ortaya çıkan kıskanç • lik ta münafereti kmam etmiştir. Ya hudryi şimdiye kadar hiçbir millet mu ve femessül edememiştir. O daima ben» Uğini muhafaza etmiştir. Tarihen Yahudi aleyhtarlığnu tetkik edince bu aleyhtarhğın sebeplerini şu üç grupa ayırmak mümkündür: 1 Dinî ve itikadî sebepler th^ • ologique, 2 fkhsadî sebepler. 3 Millî sebepler. Dinî ve it&adî sebepler, Yahudfli ğm hususiyetlerindeki büyük farklar yüzünden asırlarca sürmüş, bütün orta çağda (kunmu vusta) devam etmiş tir. Tarihin bu kısmında actısadî se • bepler de büyük müessirler arasında dır. Millî sebeplere gelince bunlar en zfc yade bu asırda başlamış ve en had şeklini zamanımızda bulmuştur. Bu mücadele tarihi; meraklı ve hay« ret edilecek hâdiselerle, acıkh krtallerle doludur. Yahudilere en eski zamanlarda tb ranî derlerdi. Bilâhare Yakubun son • radan aldığı isimle ve Allaha karşi bile kuvvetli manasma gelen tsrail denildi. Babilin sukutüe Geldanüeri kendilerine ramettikten sonra da Yahudi ismi yayddu Yahudilerin bu eski tari hini Tevrat hikâye ediyor. Israü oğullan Davut ve Süleymanm imparatorluğu parçalanddctan sonra Yuda kabile • lerinin teşkil ettiği devletle Milâttan on asır evvel başlryarak GeldanOerl* olan büyük bir harbe kadar devam e diyor. B4 muharebelerle Fırat nehrinin kenarlanna atılan tsrail ogullan bir müddet sonra tekrar Davudun yapb • ğı Kudüs etrafuıda toplanıyorlar. Şöhreti zamanımıza kadar gelen bu Yahudî cemiyeti ve devleti Milâttan 70135 senesine kadar devam ederek bütün o havaliyi hatta cebr^ı yahudileştrriyor. Fakat, 135 te hnistiyanlığın yıkhğı Yahudi Kudüsten sonra artdc Yahudi na mı siyasî mahiyetmi kaybederek ırfd ve dinî bir mahiyet ahyor. Hâlâ asn mızda da devam etmekte olan mahiyet artak işte budur; ve denflebilir kdf bir dinden olmaktan dolayı meydana çıkan yegâne milliyet Yahudiliktir. Esasen bir Yahudi cemiyeti demeK olan devletleri vıkıldıktan sonra Yaho* di milleti, tsanm bir mkrsanna atfedilen bir efsane gibi, dünyada dolaşıp durmaktadır. : Yahudilerin çektiği meşakka* ve zulüm de şüphesiz ki tarihte en acıkh şeklile başlamıştı. Romali lar zamanında Yahudilere yapılan zulüm ve işkence hiçbir vakit Kurunu vustadan aşağı değildir. Bu zulüm ve iskenceler uzun asırlar silr\ müştür. Romahlar zamanında esirlerin büyük. bhr kısmını Yahudiler teşkil ediyordu, Fakat, bazan esirden aşağı olan Yahudilero Roma lılar Yahudi dininin icap ettiği v« kendi işlerine gelen bazı muafiyetleri,»imtiyazlan verdiler. Bu şaye • de Yahudiler bir hahambaşıya mer. but bir hususî cemiyet halini al dılar ve hahambaşı Yahudilerdea vergi alarak işlerini görmek vazi • yetini ta Roma zamamndan alrmşto", Kurunu vustaya girinciye kadar Yahudiler ziraatle, çobanlıkla meşı gul bir mfllet idi. Bir türlü ticaretej alısamıyorlardı. Fakat, memleket « siz kalan ve oraya. buraya dağıtı . lan Yahudilere gittikleri yerde toprak vermediler. Bunun neticesi olarak ta Yahudiler şehir ve kasaba* larda yerleşmeğe mecbur kaldılar< Kurunu vusta Yahudileri bu halde buldu. Artık, Yahudiler için Yunam lılardan öğrendikleri ticaretten ka çare kalmamıştı. Bu mecburi yetler altma Yahudi tüccar, ku musyoncu, ve kuyumcu oldu. Ku yumculuk onu rehin üzerine borç vermeğe sevkettL Oradan Yahudf bankerliğe ghdL Kurunu vustada, Yahudi hıris . (Lutfen sahifeyi çeviriniz) "Şehınsah Hazretleri Trabzon da Yavuzun güvertesinde Haridye Vehilimiz Maçkada büy&k mıaofırtmize <hos geldiniz* derken (Birînei tahifeden mabat) Gazi Hazretlerile Şehinşah Hz. nin I* tm arzediyorum. Var olun sevgili Şehin mirden avdetlerinde Bahkesir yolile şah!» gelerek tarihî Çanakkale harbinin ce reyan ettiği sahayı tetkik ve ziyaret etFevzi Pf. Hz. nin çay ziyafeti meleri, oradan Bandırma ve Bursaya, Şehmşah Hazretleri Meclisten bilâhare Yalova ve Istanbula gitmeleri çıktıktan sonra doğruca Ordu E • (Birinci aahifeden mabat) hasıdu, tranla Türkiyenin iktısadî mu muhtemeldir. •ine giderek Büyük Erkânı Harbifesattan yekdiğerinden uzak kalnasebetleri iktısadî noktai nazarlar • y« Reisi Fevzi Paşa Hazretlerinin mışlardı. tranla bir hudut mese • dan yekdiğerimize yakm ve birçok çay ziyafetinde hazır bulunmu» lesi vardır ki, kaç senelik bir meŞehinşah Hazretlerinin tstanbucoğrart ve tabiî sebeplerle bağh bu* Jardır. sele olduğunu şimdi size rakamla Iu şereflendurmeleri münasebetile lunuyoruz. ttimadımız kuvvetlidir ki, Ziyafet çok samimî olmuştur. hazrrlıklar devam etmektedir. söylemek müşküldür. Fakat mıî • bu yeni hava ve yeni devrin inkişafı tran sefarethanetindeki Şehinşah Hazretlerinin ikamet • balâğasız söyliyebilirim ki yüz seesnaunda iktısaden dahi her iki memIerine> tahsis edilmiş olan Dolma • kabul resmi nedenberi süren bir hudut ihtilâfı leket çok müstefit olacaktu. (tnşal • bahçe sarayı haztrlanmıştır. 20,45 t« Şehinşah Hazretleri Gan iki devlet arasında her türlü em • lah sesleri). Hazretleri şerefine tran sefaretinniyet hislerini zehirlemiş bulunuHerşeyden evvel arkad'^larımm yordu. Bu müşkül, nisbeten az bir jde bir ziyafet Terdijer. O gün Vedhi Bev bir tayvaresi . nazarmda teccssüm ettirmeliyim ki, samanda ve daha ihtilâflı birçok milletlerimiz fcfkü itibarile yakın bir müskülât zuhur etmişken iki mil • vaziyettedirler. Ve ayni devri feçir • letin tabiî menfaat ve hislerini idmektedirler. Büyük bir millî roCca • rakteki isabetlerile ve asil müessir deleden çıkmış olan Türk milleti is • olarak iki tniletin başında bulunan tiklâl azmini ve iradesini bütün siyabüyük Reislerinin istikbali gören, setinde tutmuş olan yeni tran dev • büyük millet menfaatlerini gören letinin sarfettiği gayretteki büyüklügü irade ve dirayetile bu mesele halve asaleti kemalile takdir etmekte ledilmi* bulunuyor. (Sürekli al dir .(Bravo sesleri) Ismet Paşanın nutku İstanbuldaki hazırlıklar Inhisar idaresinin sllrprizi Hudutlardaki emniyet Ondan sonra arkadaşlar, iki milletin, iki devletin hemhudut olan mıntakalar ve arazilerinde emniyet ve asayiş müşkülâtı yek diğerine karşı daima bir düşünce tevlit ediyordu. Birkaç senedenberi hudutlar civanndaki mıntakalarda asayişi boztnak istiyen bütün un • «urlar her iki tarafta gördükleri ciddi bir siyasetin kudreti karşı sında nevmit olmuslardır. tki memleketin hemhudut ara • zisl asayiş itibarile ve yekdiğeri nra saadetini istiyen hissiyatla git • tikçe diğer memleketlere nümune olacak bir sükunet ve bir çalışma havası vücude getirmektedir. (Bra • vo sesleri) tki millet aranndaki yakınlıklar Bundan sonra her iki memleket için kudretli ve müstakil bir devlet halinde ilim ve medeniyetin bütün terakkilerini ve inkişaflannı tahakkuk et tirmek aziz emeldir. (Bravo sesleri, albşlar) Bundan başka göriiyoruz ki, fikir sahasmda ve ülkü yolunda da mem • leketlerimizin hayat ve temayülleri arasında yakmlık ve çok benzerlik vardır. (Bravo sesleri) Arkadaşlar, bütün bu munasebet • Ierin beynebnilel âlemde en ciddî bir takdire mazhar olması hakkunızdır. Çünkü bütün bunlar insanhgm asil hislerine, asilfikirIerin e istinat ettiği gibi yalnız sulh içinde milletlerimizin inkişafına hizmet etmek gaye • sini takip etmektedir. (Bravo sesleri) Yeni tranla yeni Türkiyenin münasebetleri sulh noktai nazanndan bi • zim memleketlerimiz için oldugu kadar komşulanrou ve daha uzak komşulanmız için de nirnet sayılmalıdır. (Bravo sesleri, şiddetli ve sürekli alkışlar). Bu tarihî hükümlerin tesiri tranla Türkiye arasında şahsî kanaatleri mizce ve sizin veçhelerinizle sevket tiğimiz siyasetin manası olarak sizin kanaatlerinizce tran ve Türkiye mü nasebatında yeni bir bahtiyarlık devri başlangıcı telâkki olunabilir. (Bravo sesleri) Bu yol çok feyizli bir yoldur. Türkiye Büyük Millet Meclisinin bu kadar büyük eserleri tahakkuk ettirmesinden ve bu kadar büyük bir şahsi yeti sinesinde muhabbetle devaguş etmesi bahtivarlığına nail olmasmdan dolayı gelecek nesiller sizi tebrik e decektir. (Şiddetli ve sürekli alkış lar, bravo sesleri). BByuh misafirimİM Sam tttna aza.lz öasarlarken . ziyafet! kabul re»mi takip 1« tstanbul fizerinde açacak ve şehrin tstanbul, Usküdar, Kadıkoy taraflarmdaki meydanlarına küçiik şişe lerle likör ve hediyelîk »igaralar atacaktır. Bu Iükör ve sigaralar küçücük, renkli atlas paraşütlere bağAnkara 20 (Hususî) Yarin sa • h olarak tayyareden salıverilecek M 16 da Ankara Halkevinde tran Şeve yavaş yavaş yere inecektrr. tn hinşahı Hazretlerinin şereflerine özsoy huarlar idaresinin bu şerefli gün piyea temsfl edilecektir. özsoyu bu • münsebetile halka havadan hediye gün için Münir Hayri Bey yazmış ve edeceği bu likör ve sigaralann zi Ahmet Adnan Bey bestelemiştir. Ni • yan olmadan ve kurılmadan yere inmet Vahit, Seniha Harumlarla Nurullah mesi içîn tedbirler alınmış ve yapılan tecrübeler müspet neticeler Şevket Beyler başrolleri teganni ede vermiştir. jeeklerdir. Kız lise ve orta mekteplerile Terbiye Enstitüsü korolannın iştirak edecekleri bn eser millî operamızın 3k •dına sayılmaktadır. Istanbul Konsertramn Moskova sefiri Fethullah yatuan vo Riyaseb'cumhur bandosa Han Pakirevan diin Moskovadan mahtelk orkeatrasmı eserin bestekân şehrimize gelmiştir. Müşarunileyh, Bu etti. Bugün Halkevinde bir temsil verilecek Büyük hâdisenin ehemmiyeti Iranın Moskova sefiri şehrimize geldi Arkadaşlar, hudutlar civanndaki mıntakalann yekdiğerini seve • rek ve yekdiğerinin hudut ve arazisine hürmet ederek yaşamalan iki milletin bütün münasebatı üze • rir.de esash bir tesiri olan kuvvetli bir amildir. Büyük hâdisenin ehemmiyetini yüksek nazarlannızda hakküe rireîli ettircbtldiysem bununla takip edil * miş olan siyasetin ve bilhassa milletlerimizin başında bulunan yüksek şahsiyetlerin uzağı görmek, doğru bir siyaset takip etmekteki isabetlerini daha iyi tebarüz ettir miş olurum. , Bu dostluk bir an'ane, bir itikat halini alacaktır Arkadaşlar, şahısiar gibi millet • ler arasında da her türlü siyasetin kuvvetli müessiri, samimî emniyet hissi ve yekdiğerine karşı saygı, takdir hissidir. tnsanlar birbtrle rini sevdikleri ve saydıklan vakit, bütün muamelelerinde bu duygu nasıl müessir olursa milletler de münasebetlerinde birbirini sevmek ve birbirinin saadetini istemek duygusuna bütün siyastlerini kurar lar. Bu sebeple kuracağunız ve kök leştireceğimiz an'ane bütün nesiller • de kuvvetli bir itikat halini almakta dır. Bizim kanaat ve inanımız odur kı, tran ve Türk milletlerinin yekdiğer • lerintn yüksek menfaatlerini birbirle rinin saadet ve kudretinde aramak kanaatini bugünkü nesille gelecek nesillere itikat halinde telkin etmeğe muvaffak olursak memleketlerimiz için saadet devri başlıyacak demektir. (Alkışlar) Kardeş tran meclisine selâm Başveküimizm ak sık alkışlanan ve bravo seslerile karşüanan beyanatla nnı müteakıp Cemil Bey (Tekhdağ), Halit Bey (Beyazıt) ve rüfekası ta rafmdan aşağıdald takrir verilmiştir: *Yüksek reisliğe, Iran Şehinşahı Âlâhazret hü maytmun Turkiyeye teşrifleri münasebetile Türk mületinin hissi yatına tercümcm olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinin meserret ve memnmiyetlerini izharla kardeş Iran meclisine selâm ve kalbi muhabbetlerinin arzını ve tran milletme refah ve saadet temenniyatmda bvhmulduğızmm tahtı kara alınarak makamı riyaset vasıtasile iblâğmt teklif ederiz.% Takrir reye konularak mütterikan ve alkışlarla kabul edilmiştir. Şehinşah Hazretleri Meclisin sürekli aDnşlan arasında localarmdan ayn • hrlarken Âlâhazret hümayun Meclis heyeti umumiyesini selâmlamıştır. Yavazda aske rl teftis tdare edecek ve moharriri de sahneye Şehinşah Hazretlerinin Istanbulu koyacakhr. Koroyu Halfl Bedi Bey hatesriflerinde burada bulunacak, binrlamış, rejiyi de Fazlı Bey üzerine allâhare Moskovaya dönecektir. mışhr. Eserin ük resmî temsüi salı günü saat 16 dan itibaren Ankara ve Is tanbnl radyolan tarafından neşredile • Yavuz diretnotumuz dün sabah cektir. özsoyun millî danslannı Selma saat yedide Karadenizden limaıu • ve Azade Selim Sım Hanımlar oynı • mıza «vdet etmiştir. yacaklardır. Bu temsil Ankarada millî Limanımızd'a bulunan harp gemitiyatro hayatmnzda bir döniim ve bir lerimiz yann Dolmabahçe açıkla namle sayılacaktır. rmda demirliyeceklerdir. Yavuz limanımızda Şehinşah Hz. Ankaradan yarın hareket edecekler Şehinşah Hz. nin refikaları Berlin 18 ( AA.) Lozana git mekte olan tran Şehinahı Hazretlerinin refikalan, üç kun ve maiyetile birlikte buraya muvasalat etmişler ve istas • yonda Alman makamatı mümessillerüe tran sefiri tarafından selâmlanınıslar • Ankara 18 (Telefonla) Şehinşah Hazretleri memleketimizdeki ikamet ve seyahatlerini bir müddet daha temdit edeceklerdir. | Müşarunileyh Hazretleri çarşamba SbıB Gazi Hazretlerile birlikte İzmire hareket buyuraçaklardır, Türkiye îran iktısadi münasebetleri Iran ve Türkiyenin iktısadî muna • sebetleri dahi her iki memleket için çok menfaat getirecek bir faaliyet sa