13 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

YAKİN TARlHTEN SAHIFELER Meşhur Fransız sergüzest romanlan muharrirlerinden M. Gabriyel Bernar, geçenlerde Pariste pek garip surette ölmüştür. (Kaderin Cilveleri) diye de bir eserin sahibi olan Gabriyel Bernar, gerçekten kaderin tuhaf bir cilvesine kurban gibniştir. Fransız gazetelerinde okoduğumu • za göre bundan bir hafta kadar evvel, 2 akşam geç vakit, gazetecifer evinden Salih Münir Paşanm 28 »ene evvel çıkmif, dalgın dalgın ve ihtimai ki yeSultan Hamidin emrile yapmağa teni bir romanın mevzuunu zihninde pisebbiis ettiği Balkan ittifakına ait hasirerek, yürümeğe başlamışbr. tıralannın birinci kısmı 3624 numaPari • Suvar gazetesi idarehanesinin rah sayımızda çıkmwtı. Bu hatıraiaönüne geldiği bir sırada, M. Bernar, rın ikinci kısmını da bugün dercediorada duran ve şuna buna fenalıktan yoruz: ziyade muziplik ederek gönül eğlen • dirmeği düsünen beş alb kişiye ras • Belgratta Kral Petro ve Basvekil M. lamıs, fakat farkında olmamısbr. Pasiçle birkaç defa vukubulan müiâ • katmızda kendilerine Sırbistanın, coğDerken, bunlardan biri, bu dalgın rafî vaziyetine nazaran, ne Hirlii tehlimuharriri göriir görmez, ona bir oyun Sırp BaşvekiU Sırbistan Kralı kelere manız olduğunu ihtar ettikten oynamak istemiş, ve hemen oracıkta müteveffa müteveffa sonra «Krallığm tesekkü'ü gününden • kaldmmın üstünde eline geçirdiği boya Pafîç Petro beri Avusturya devleti siyasî ve iktısadolu bir kovanın içüıdeki fırçayı kap • zın serbestçe ve sektesiz sevki için emdî politikasram icababna göre sizlerl bğı gibi, Gabriyel Bernarın burnuna niyetli baska bir yol aradık. Türkiyeye tazyikle mütehrkkimane niifuzu altın dayamıştır. müracaat ettik. Kemali şükranla söyleda tuhnakta ve dahflen hürriyet ve isBirdenbire kendine gelen muharrir, riz ki Türkiye bu hususta bize pek çok tiklâlinizi kasretmektedir. Avusturya teshilât gösterdi, muavenct etti. Tica • hızla geriye çekilmiş ve mütecavizi lılarra, Macarlann garezi Sırbistanı gepayhyarak, oradaki polise teslim etret yolumuzu sizin tarafa çevirdik. Sarek siyasiyat ve gerek ikbsadiyat noktai mek istemlştir. Fakat, muziplikten basyenizde mehmaemken yaşıyrbilecek nazanndan âdeta bir Nemse evaleti ka maksat gütmiyen mütecaviz yalvargibi kullanmalrtır. Diğer taraftan Bul • kadar mahreçler temin ettik. Bundsn mağa baslamıs: böyle mahsulâtımızm çoğu Türkiyeden garlann Sırp tınsuru ve kavmiyeli hak Bu kadarcık birsey için mesele geçecektir. kında ne türlü hissiyat besledik'eri, koçıkarmayın. Elbisenizi kirlettiysem, ö«Türkiyenin müteamx bir devlet ol» mitacılarm her zaman Sırp cemaati efderim.. diyerek özür dilemiftir. madıgını ve Sırbistanın tamamiyeti mülradraa vaki olan taarrnzlarile de ma • M. Bernar buna kulak asmamif ve kiyesine halel gelmemesi kendi menafii lumdtır. Bulgarlann Balkanlarda cesim adamı zorla, polis merkezine kadar iktızasmdan oldugunu da biliyonız. Bive yekpare bir Bulgaris*an krallığı tessüriiklemistir. Ancak, kendisi birden • naenaleyb Türkiye hakkında pek dos • kii hakkmdaki tasavvurlan da meçhubire fenalaşarak yere düsmüftür. tan« ve halisane hissivat perverde ey • lâttan, mektumaPan defildir. Hem de Polisler, hemen onu hastaneye sevleriz. Diper taraftan Bulgarlann istilâ • Bulgarlar bu büyük Bufgaristam tesis ketmislerse de, kendine gelmeden, gecuyana düşünceleri, harissne emelleri için icap eden tevsiahn bir kısmını asıl celeyin öbnüştür. Yapüan muayene nemalumumnzdur. Sırp unsuru hakkındaSırbistanla Sırp unsunmun takin oldu • ticesmde, M. Gabriyel Bernann, su • ki muamelelerinden dilçiriz. Elhasıl ğu vflâyeMerimizde icra etmek emelinliyen koklıyarak, zehirlenip öldüğü tessizinle Sırbistanın menafii her suretle dedirler. Sırbistantn böyle bir taraftan bit edümistir. Avustaryanm tahakkümüne ve bir ta • müfterek olduğuna ve her iki tarrfm ayni tehlikeye maruz bulunduğuna karaftan da Bulgar istüâsı tehlikesine maBundan sonra, Silâhlan buakma niiz. Menafi mutekabil olunca takar • konferansında terki mevzuu bahsolaruz obnası nüfusunun nisbeten azlığmdan ve askerî kudretin:n kifpyetsizli • rüp ve itilâf ve ittifak husulü t»biidir. cak adam öldürücü silâhlar sırasında, ğinden ve ieabmda kendisine rau • Bu sebeplerle sizinle birlesmeğe hazısüliyene batmış fırçalann da unutul • nz. Ticarî yolumuzu sizln memleketi m olacak kuvvetli bir müttefiki ve maması lâzım gelecektir. dostu olmamasmdan ileri geliyor. Ma nizden geçinnekle hayabmızj sizin yediemanet ve iffetinize teslhn edeceğiz. lumonuzdur ki hiçbir devlet hukuk ve Avusturyanra esiri olmaktansa size menafüni yahıız muah^datıa ve uku'la Yenibahçede Lâlezar bostanmda dostça bağlanmagı tercih ederiz. Sizin müdafa» ve muhafaza edemiyor. Anbahçıvan Ramazam öldürmekten suç • Avusturya gibi emniyetimizi »uiüümal cak maddi kovvetfle yani silâhile, tolu Arnavut Hüdai tstanbul Ağırceza etmiyeceğmizi biliyoruz. Bundan böyle pfle, tüfeğile, süngüsiie nrahafaza edimahkemesince 15 sene hapse mahkum bizi ne Avusturyahlara ve r.e de Bulyor. Zayıf olan devlet'erin hukukura edilmifti. Temyiz mahkemesi, bu kagarlara mmnet ettirmemenizi ve onlarve menafiine pek riayet olunmuyor. ran nakzetb'ği için dün yeniden vazi • d«n görebileceğimiz faydalan, menfaMücerreptir ki zayıf ve âclz olan dev • yeb' tespit etmek üzere vak'a yerinde atlerf mesruiyet ve imkin dairesinde Ietler ergeç kuvvetli devletlerin taarrusizin bize temin eylemenizi isteriz. O • Ağırceza mahkemesi reisi Aziz, aza zuna dücar oluyoriar. Kemal ve Sakıp Beylerle Müddeiumunun için su son zamanlarda hükumeb'ni«Türkiye devleti meslegi iktızasınca mi muavini Kâsif Beyden mürekkep zm bize gösterdigi b'carî ve ikbsadi müaharm hukukuna tecavüz ve mülküne ehli vukuf tarafından kesif yapılnuş • sardata, teshflâta Oâveten bazı seyler taarruz etmez. Yalnız kendi hukuk ve br. daha yapdmasını talep ve rica ederiz. istiklâlinî vikaye ve tnüdafaa kaydin • tstediğinıîz şeyleri mahremane olarak dedir. Ne Türkiyenin ikuadi terakki size \trecejpm bir itb'faknam«> lâyiha • yatı Sırbistanın ne de Sırbistanın 3ctı • ımdı sörSp anlarsınız. Bntlar Sırbiye sad! inkisafab Türkiyenin menafiini ihhakkır.da pek fayd'lı olmıkla beraber lâl etmez. Bilâkis her iki taraf biribsriYenisehirin «Kızıl» köyünden Tüıkrye hakkında da asla zararlı de • nin iktısadî terakkiyatından istifade eHüseyin, bir tarla meselesmden karığfldir. decek hal ve mevkide bulunm»ktadır • sını, kayınvaldesini tabanca ile öl5İ7.e söyledipîm gibi ihrarabmız zalar. Her iki taraf ta Bulgarlann tecazüdürmüs, kayınbiradermi ağır, çocuhire ve canh hayvanathr. Çok yer tutuzü tehlikesine maruzdurlar. Onmt icîn ğunu da hafif surette yaralamıstır. cu ve binnisbe pahada hafif ve yi'.kte elele vererek beynimizde bir takarrüp, Kayinbiraderi ölüm halindedir. Kaağır mallardır. Nakliye ve yem masaribir itilâf husule getirmelîyiz. Hali sulhtil firar etmiştir. Jandarma kuvvetfini azaltmak için bunlann en kısa yolta, hali harpte birîbirhnize müzaharet Ierî şiddetle aramaktadır. dan denize indirilnaesi icap eder. Bu ebneliyiz. Bir de Bosna Hersekte a» cihetle Sırbistanın sark cihetinde Tuna len Sırp unsurundan bir milyonu mü başkalarma yaptıracağız yahut kendi • üzerinde kâin Prado mevkiinden itibatecaviz bir halk var. Bu iki vilâyet germiz yapacağız. Siz de isterseniz kendi ren Türkiye arazisinden geçerek Şinkin çi elyevm Avushıryanın işgali albndamemleketfnizden geçecek kısmını muhlimamna kadar temdit etmesini talep dır. Lâkin, cihanın hali bir kararda durtelif ecnebi müteahhitlere ve yahut bir ve rica ederiz. Yapacağınız bu yolun maz, ileride belki Avusturyanm isgaline Türk Sırp kumpanyasına yaptınnız» inzıbat ve askerlik noktai nazanndan nihayet vermek lâzım gelir. O zaman dedi. sizin için büyük ehemmiyeti olacağı mölk sahibi olan Türkiyenin muvafa Veda için vukubulan Tiülâkahmda gibi zengin mıntakalardan geçecegi cikatine müracaat tabiî olacağuıdan Sırp hetle iktısadiyat ve Hcaret noktai na • Kral Petro da Sultan Abdülhamidin unsunmun hukukunu ve menafiini terv»sıtamla kenJ>'s:re göndermif olduğu zsnndan da faidesi olacakbr. viç edeceğimizi temin edebiliyorum» Teminat akçesi olarak varidabnız • n«meden dolayı müteşekkir ve minnetdedim. tar kaldığmı söylr^ikten sonra: dan çok para ayırmağa mecbur olmaHulâsaten kaydettiğim bu beyanah . manız için teminat akçes'nin her sene « Türkiye ile Sırbisianın rnenafn mı M. Pasiç hüsnü telâkki etti ve eevanısfmı vermeği taahhüt ederiz. müsterek oldugunu tekrar ediyorum. ben: Beynimizde itilâf ve itifak taksrrür Her iki taraf arasmda bir itilâf ve itti€ Evetî AvushıryalJann hakkmuzedince Sırbistanda kom;tec<Iann faalihat husulü elzemdir. Ne siz ve ne biz da reva gordükleri muamelât taham • yetlerine meydan vermedikten başka ahann hukukuna ve mülküne taarruz mül olunmaz dereceye gelmişb'r. Bizim Bulgaristan tarafmdan Türkiyeye taararzusunda değiliz. Ancak hukukumuzu baslıca ticaretimiz domuz, sığır, zahire ruz vukubulacak olursa iki ordu öe Bul ve mevcudiyetimizi temin kaydinde ve eriktir. Bunlann bir kısmmı Macagaristana tecavüz ve Sofya ve Vidin yiz» diyerek Paşiçin beyanahnı teyit ristan ve Avusturyaya satanz. Bir kıssancakl?rmı isgal ehneği de taahhüt etti. mraı gene Macaristan ve Avusturya yoeyleriz. tstemiyerek kabulüne mecbur Sirbivenin yapmak istediŞî demiryotfle sair memleketlere sevkederiz. Bu olacağımız öyle bir harbin muzafferi • lunun bizim taraftaki güzergâhı vakıâ mallanınızı satamaymca ahalimizi, asyetle hitamında Vidin, KuManice, Ber mahsuldar ve bereke*li araziyi ve zenkerimizi geçindiremiyeceiHmizi, besli kofca, Isltvnice, Pemik. Radomir, Kösgin madenleri ve cesim ormanlan hayemiyeceğimizi ve bu cihetle memle tendil kazalannın Sırbistana ilhaknu viydi. ketimizde isyan zuhurile hükumetimitalep edeceğizdh*. Buralardaki menîbii servetimi • zin sukut edeceğini Avusturyalılar biliSırbistanın hayatını bu demiryolu tezin işlemesinden hasıl olacak menafi • yorlar. Onun için AvustnryaMar is'e min edecekbV; ve bu hathn denize yaden baska Sırbiye t?rikîle Romanya • dikleri vakit hastalık veya sair türlü kın olan en müh'm kısmı sizin elinizde dan gel«cek esyamn nakliyah da bize bahanelerle sevkiyabmızı menederek bulunacagmdan Sırbistanın havabna sihayli kâr bırakacakb. Hem de bu hat bizleri kendi politikelanna gore kul • lanmağa ve her isiroize müdahale et • ri hâkim kılıyoruz demektir. Bu tesli • sayesinde Arnavutlugun ve lşkodranın miyetten hakkınızdaki emniyet ve ititamamile inkiyat albnda bulunmıyan mege alısnlar. Mal almamak, nakliyabmıntakalannm inzıbah temin edile • madımızm derecesini takdir edebilirsir:zı vahi sebeplerle menebnek. tehditcekti. niz. Ancak bu demiryolunun Alman Ierle işimize yaramaz toplar, süâhlar ve veya Avusturyalı kumpanyalara yaptıGelecek yaznnızda Pasiç tarafmdan türlü esya sai'a ald rmak istediler. Anlması hem siztn ve hem bizrm için teklif edilen ittifak liyihasını aynen vusturyanm böyle daimî tebdidah, tagayricaizdir. Bu hattm kendi memle • nesredeceğiz. hnkkümü, afır •.eklîfah albnda yaşa • ketinrizden geçecek kummı onlardan maktan bıktık, usandık. Mahsul&tnro SALİH MÜNİR 28 sene evvel bir Balkan ittifakı teşebbüsü Türkiye Sırbiye hududundan Şingine gidecek bir demiryolu yapılması mukabilinde Sırbistan, Bulgaristana karşı ittifak akdine can atıyordu Olup bitenler Boya kokusundan ölüm Filistin mektubu Yeni bîr taç istiyen hükümdar Emir Abdullah Londray a neden gidiyor? ANKARA MEKTUPLARIt Ankara yapı kooperatifi Hükumet merkezimizdeki bu teşebbüs yeni ve feyizli bir imar hamlesinin başlangıcı olabilir Ankaradan bir manzara: Yenifehirde yeni binalar Nakzedilen bir karar Karısını ve kayınvaldesini öldUrmüş Kudüs (Hususîî) Filistinin dahilî ahvali son zamanlarda öy le kanşık bir şekil almışlır ki, herkes yarınm ne gibi hâdiseler doğuracağını endişe ile düsün mektedir. Siycoistleri n buraya fazla Son gfinlerde Ankarada bir yapt nıiktarda hicret Maveraüfferia hü • kooperatifi tezis etmek yolunda ' kuvvetli bir cereyan uyanmış buluederek, beraberkümdart Emir nuyor. Bu maksatla mütesebbisler lerinde getirdik Abdullah toplantılar ve tetkikler yapmaktaleri para ve burada gordükleri müdırlar. zaheret sayesinde araziyi peyder Yapı kooperatifi memleketimiz pey ellerine geçirmeleri ve bu defa de henüz tecrübe edilmemiş bir koEmir Abdullahın Londra seyahatine operatif nev'idir. Büyük muvaffa çıkınası efkân umumiyeyi en ziyakiyetler vadeden böyle bir ilk tecde isgal eden hâdiselerdir. rübe için Ankara süphesiz en üzel 1500 kilometrodan fazla tulü obir muhittir. lan (Filistin) in her tarafı açık olAnkarada, insaat humması birduğundan, Yahudi muhacirleri ekse çok sebeplerden dolayı yava?lamıstır. Ev yapmak için parasi olanlarriyetle buraya pasaportsuz girebilila bir eve baslıyabilmek îçin kâfi yor ve hiç müşkülâta uğramaksızın hazırlığı bulunanlar çoktan kendi dahilde barınıp, sonra da yerleşiyordamlannm altına sığmmıs bulunu lar. yorlar. Esasen Ankara devlet mer» Hükumet bu insan kaçakçılığinın kezi olarak bir memur sehridh ve eötıünü alamadığı gibi, bu yolda gepeyce uzun bir müddet bu vasfı lenlerin, pasaportla gelenlerden da muhafaza edecektir. Onun içindir ki darlık »eneleri gelip çatmasa bile ha fazla olduğunu resmen itiraf etinsaat yavaslamağa mahkumdu. mektedir. Böyle olmakla beraber Ankara Bu Yahudi akını karsısmda bo • tamamlanmış bir çehir olmaktan heğulacak vaziyete giren Araplar ise nüz pek uzaktır. Bütün yeni mahalne yapacaklannı şaşırmakta ve ellelerin cadde ve sokaklan boyunca lerindeki topraklann süratle başka bos arsalar «yapı> hasreti çektikellere geçtiğini gördükçe, hiçret kaleri gibi birçok insanlar kötü, gaypısının pek yakın bir atide kendileri rUıhhî kerpiç evlerde ruhlannı n • için de açılacağını acı acı düşün • kan kâbus içind"e «iyi ve ucuz ev» sayıklamaktadırlar. Bugünkü Anka mektedirler. ranın kira rayici, hesabmı bilen ve Zira, siyonist istilâsı, durmadan maaşından baska geliri olmıyan meilerliyen ağır bir silindir gibi Arap mura ancak güneşsiz, bahçesiz bir varhğının üzerinde muttasıl yürü bodrum katı veya kerpiç bir ev gösmekte ve bu varlığı hergün biraz termektedir. Süphesiz Ankarada bir daha ezerek yok etmektedir. çok modern evler ve apartıman Bundan başka, Filistin Araplanlar da yapılmıstır ve bunlann hiç biri bo* değildir. Fakat Ankaranın IU yese düjüren bir mesele de dabarındırdığı birçok yüksek maaşlı hilde mütemadiyen kaynamakta odevlet ve müesseseler memurlarına lan fesat ocağınm ve Emir Abdul mukabil büyük kalabalık küçük lahm beslediği gizli emellerin Arap maisetli inıanlardan terekküp et bünyesini sarstnakta olmasıdır. Dimektedir. tyi ve ucuz ev hasretini ğer taraftan, geçen sene teşrin ayen çok çekenler bu küçük maisetli larında yapılan kanlı tezahürat hiç insanlard'ır. bir semere vermemiştir. On yıllık insaat hummasınm srö • Akvam Cemiyetinin Filistin mandaze jrörüncn eserleri millt bir iftihar sını Ingiltereye tevdi eden karan mu • vesilesi olacak kadar zengin ve çok olmakla beraber yeni rejimin yaracibince, (Maveraüsseria) simdiye katıcılık kudretinin misaMerinden bîdar yahudi istilâsından masun kalmıştı. rini teşkil eden «veni Ankara» nın Buranın hükümdan bulunan Emir Abhususî mesken bilâncosu, şehirdeki dullah bu nimetle iktifa ebniyerek bir insan kalabalı^ının artıs sevrme niszamanlar Irak tahbna göz dikmis, fa • betle zayıf kalmistır. Yapı kooperakat bu tahhn, biraderi merhum Fay tîfi mütesebbislerinin vaotıkları musalm eline geçtiğini görünce, şimdi de kayeselere göre 1926 danberi yapılan evler, gene o tarihtenberi ev Filistin kralı olmak sevdasına düsmüftür. Bu emeli tahakkuk ettirebilmek için bark kurmak için hayatlarını birlesde, Londra kabinesi üzerinde pek mü tirmis olanların sayısırdan bile çok azdır. essir olacaklannı bihakkin tahmin eySon sekiz sene icînde Ankarada lediği siyonistlere aşırı derecede meyil 3764 evlfT>me ka»dedildifi halde ve teveccüh göstermistir. avni mü<Jdet içirde vaoılan Mna • Emir Abdullah iste şimdi de, Lonların sa^ısı ancaV 1731 d:r. Halbuki yeni kurulan bir şehirde yapı sadra seyahatine çıkmısbr. Emir hare • vısı elbette evlenme savısından kat ketinden evvel Filistin ahalisinden bir ka* üstün olmak lâzıırdır. nevi umumî vekâletname istihsaline Gene koopefatif mütesebbisleriçok uğrasbğı halde, buna muvaffak onin yaptıkları hesaplara göre An lamamışbr. Kendisi ancak muhalefete karada yeni vaDi ve meskenlerde mensup birkaç kifiden imza tophyabil tahminen 17,000 nvfus oturmaktamiş ve birkaç ziyafette hazır bulun d'r. Halbuki nüfus tahriri yapıldığı maktan başka bir iş göremeden yola zaman esasen büvük bir mesken çıkmısbr. telgrafla müracaatte bulunmuştur. Gazetelere akseden haberlere bakıFîlistin fevkalâde komiseri pek zihrsa, Emir Abdullahın bu Londra se yade halkçı geçinen bir zattır. Münayahatinden maksadı, (Maveraüsseria) sebet'ı, münasebetsiz, birçok kimseleile Filistini birleştirip bu suretle teşekkül edecek olan krallık tacuu kendi ri <ık sık ziyafete çağnmaktan baz dubaşına giymektir. Buna mukab'l de yar. Köylüleri ve bedevileri bile nan ve (Maveraüsşeria) nın simdiye kadar nimetimien mahrum etmemek için bakapah duran hudutlannı siyonistlere azan onlan da tofrasmda toplar ve onçacak, onlarm bu topraklar dahIinde larla Wraber. hükumet konağında, yeyerleşmelerine azamî kolaylık göste re bağdı» kyrsrak, kuza dolmalannı, recektir. gene onlar gibi rarmaklarili yiyerek tstitraden sunu da kaydedeyim ki, (demagoji) yapar. vald olan istimzaca, tngiltereden aldığı Filistin büyük müftis', bundan tak • cevaba gre, Maveraüsseria Emiri Abriben iki ay kadar evvel, bir tavassut dullah, Kral Jorj tarafuıdan ancak on heyetinin başında Hicaza gibnisti. Bu dakika kabul edilecek ve bu müddet seyahat, Emir Abdullahın hoşuna gitzarfmda ayakta duracakmış! medi ve araları açıldı. Hatta müftiye Kendisinin bu emellerini ve teşeb büslerini haber aJan (Arap heyeti tenv taraftar olan gazetelerde, Emkin aleyhinde şiddetli yazılar çıkbğı görüldü. siliyesi) geçenlerde, fevkalâde surette Hicazla Yemen arasmdaki muharetoplanarak, bir hayli müzakereden sonbeden istifade eden bura hükumeti, ra btr beyanname neşretmis ve bun da, bu kabil emeller peşinde koşan Akabe körfezini tahkim eylediği gibi ların Arap camtasından hariç olduk • Gazze ve Birüssebiden körfeze müntehi laroıı ilnn ebnistir. şoseler mükemmelen tamir ve ıslah oHeyeti temsüiye, aynca, Akvam Ce lunmushır. miyetine de, bu teşebbüs aleyhinde fçmde bafonaa rm n&fviu yı pılanna nazaran nisbeUiz d«reccJ< >*tiksek olan Ankarada alh sene îçinde nüf u«, yeniden artmtshr. İste bunun içindir ki yapı kooperatifi teşebbüsü, yapı ihtiyacının hâlâ fiddetle yasadığı devlet merkezinde en müsait bir tecrübe muhiti bulmuş olacaktır. tnsanın kendi başını ve çoluk çocuğunu sığındıracaği evini koope ratifile, yani b&şkalanmn yard'ımile ve başkasma güvenerek kurması belki ilk bakışta aykın görülebilir. Ancak, birlikte basarma diyebile ceğrmiz kooperatif tekniğinin bas, ka memleketlerdeki muvaffakiyetlî eserlerine bakarak yapı kooperatifleri sayesinde değil, yalnız Ankara boşluklarmı doldurmanm, fakat ayni zamanda baştan ba,şa imara mub* taç olan Anadolu sehir ve kasaba • larının birçok ypılanm yapmak imkânınm elde bulunduğuna hükme • debiliriz. Buna manmak için su tecrübe edılmif hakikatleri bilmek kâ> fidir: Yapı kooperatifleri tek insanı yalnız basına yaphramıyacağı bir eve kira pahasma sahrp kılar. Yapı kooperatifleri ucuz msaat yapar. Yapı kooperatifleri hıfnssıhha ve konfor ^artlarını ucuzlatn*. Ankaradaki yapı kooperatifi müteşebbisleri bayka memleketlerin tecrübelerinden cesaret almakta • dırlar. Bulgaristandaki tecrübe bile kuvvet vericidir. Filhakika Bul garistanda harpten sonra kurulan v« sayısı yedi yılda elliyi geçen yapı kooperatifleri büyük isler görmüslerdir. Bu kooperatiflerden birkaçının Sofyamn manzarasını değisti recek ve güzelleştiecek derecede büyük mikyasta insaat yaptırdıklan söylenmektedîr. Bununla beraber yapı koopera tifleri kooperatif nevileri içinde bafanlması en güç, en nazik kooperatif nev'idir. Ankaradaki teçebbüsün basta birçok bankacı olmak üzere münevver insanlar tarafından ele alınmıs olmasmı muvaffakiyet îçin bir teminat sayabiliriz. Müteseb bisler henüz sermaye temini ve şirketin isijnat ettirileceği esasları tetkik etmekle meşguldürler. Sermaye hususunda lâzım gelen menabiin kolaylıkla bulunabilece • ğini ve bu arada Ankaranın imannı bir devlet meselesi telâkki eden Cumhuriyet hükunvetinin nakten mahdut olsa da kefalet gibi sekil • Ierle bu teşebbüsü mühim bir himayeve mazhar kılacağı ümit edile bilir. Hükumet müzahereti haricînde Ankarada kendî memurlannm mesken derdine memur apartımanları msa ettirmek ve mesken zam lan vermek suretlerile deva arayan biivük millî müesseselerîn esaslı ve paktî vardımlan temin olunabilir. Bankalar, bir memur aüartımanı yaptırd'klan zaman vatırdıklan ve uzun bîr müddet zarfmda amortismanını deroiş ettikleri parayı ipctek mukabili ve fazla ortaklann mü« teselsil kefaleti karşılığı yapı kooDratifin** uzun vade ile ikraz ed<» bilirler. Bundan baska kooperatife sirecek memurlannm mesken zamlannı bazı kuyut ve *ürut altmda on sene «»iH müddetler ic'n kaoi talize ederek defaten kooperatife verebilirler. Ve nihavet birçok memleketlerde yaoıldığı gibi kooperatif, ipotek mukabili, yani sağlam teminatlı tah • vilât cıkarabîlir ve tasarruf erbabı bu tahvilâtta kendilerine aynî temînata müstenit bir gelir membaı bulmus olurlar. Hulâsa yapı kooperatifi Ankara îçin çok hayırh bir teşebbüs ola caktır. Onun şüphe etmediğimiz muvaffakiyeti ayni zamanda bütün memleket hesabına yeni ve feyizli bir imar hamlesinin başlanğıcı o • Ubilir. Gelecek yazımızda kooperatifin ev sahibi olmak istiyen bir ortak bakımından vadettiği kolaylıklan bazı hesaplara müstenit misaMerle a n • latacağız. M. Z. M. N.