13 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bütün Turkiye Mehmet Efendi Mahtumlan Kalıvesini içiyor Igt Mısuçarşısı kapısı karşısında o o n o n l n QfiOQ * " İSTANBÜL CAGALOĞLU ÖOIIÖ. n u . O U £ O Telgraf ve tnektnp adrerf: Cmnhurlyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul, No 246 Teleion: Başmuiıarrir ve evi: 24290. Tahrtr heyetl: 24298, tdare ve matbaa tosmlle Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi, 24299 um Ist. Misırçarşısi kapısı karjısında Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumlan Kahvesini içiyor Ondan üç çıkınca, Yedi kalmaz ! Bugün bu sütunu meşhur Fransız muharriri M. Stephane Lauzanne'ın ibret ve dikkatle okunacak bir makalesine tahsis ediyoruz: irisi, devlete, asağı yukan on milyarlık bir varidat getiren kazanç vergJsinin nisbeti on • dan yediye indirilecek olsa, bu varidat yekununun da yediye inecegini iddia eder etmez, muhakemzsinin selâmeu' ve hesaplannın doğruluğu Ue tanmmış olan bir adam: Hayır.. Asla! dedi; nazarî he • sap diisturlarına göre ondan üç çı • karsa gerçi yedi kalır. Lâkin maliyenin hesaplarma göre böyle değildir. Bu rada iki kere iki bile dÖrt etroekten çok uzakhr. Bu yolda misal mi istersiniz?. Diinya kadar!. Ve adamcağız, bu misalleri birer birer «ayıp dökmeğe basladı. 1840 senesine doğru tngiltere tna • liyesi berbat bir vaziyette idi. Ne yapılsa, ne edilse, bütçe, her yd, otomatik bir ınrette ve mutlaka açık veri • yordu. Punç nammdaki mizah gazeteci de, Maliye Nazm Sir Robert PiK, (Peel) elinde kocaman bir olta Ue, bir tfirlü ele geçmiyen mütevazm bir bütçe avlamaga uğrafir vaziyette tasvir ediyor4u. Günün birinde PIÎ karannı vcdi. Avara kamarasınm huzuruna çıkü ve dedi ki: Maliye işlerinde makul ve meş • ru ne vana fazlasile yapbk. MükeOefIerden dahna fazla istedik ve dahna da ek*ik aldık. Ban vcrgüer vardır ki neyin üzeine binerse onu, ha.ta banları mükellefleri bile yok eder. Bizim elimizde ancak bir çare kalmısbr: O da, çok elde etmek için az istemektir. Nazır, dediği gibi de yaph. Vergiye tâbi bulunan yedî yüz kalent kadar eşya va büsbütün vergiden muaf ve yahut ki eskismden çok noksan r t « M tâbi tutuldu: Bu, umumî bütçe yeku • nunda yüzde aekiz nitbetinde bir noksan yapıyordo. Halbuki ertesi sene yalna ba yüzde sekiz telâfi edilmekle kalmadı; varidat bütçesinde aynca yüzde üd fazlahk görüldü. Demek oluyor ki bu muspet hâdisede yuzden s«kiz çı kınca, doksan iki kalacak yerde, yüz fld kalmı*. Bir misal daha: Gene lngikerede, geçen aann baslangıcında, kahveye konmuf olan resim libre başına 1,90 frankb ve adam basma, bu resim, 0,13 sanb'm getiriyordu. 1841 tarihinde bu resmt'n iiçte iki*i tenzil olundu: Derhal îstihlâk yirmi misli artb ve hazinei kralî adam başraa 1,10 frank irat dercetti. Bu sefer de, yüzde 66 noksan yüzde 800 fazla temh» etmiş oluyordu. Şimdi Fransaya geçelün: 1871 de, her tarafta para arashran Mösyö Ti yer (Thiers) dahilî posta ücretlerinin on beş santimden yirmi beş »an • thne artınlmasını emretmisb*. Bu • nun bir fayda tetnin etmiyeceğini kendisine anlatmak istedikleri halde inat etti. Neb'cesi: 1872 senesinde dahilî posta ücretlerrâden hasd olan vari dahn hiç değişmemiş oldugu görüldü. Bir yd içinde yazılan mektuplarm sayın eskisine nisbetle ynrıdan aşagı düş müştü. Burada da, üç, iki daha, gene üç etmtsb. Daha sonra, bu karar değişb'rilip te ücret gene 15 sanb'me irca edilince, mektupla muhaberat miktan iki senede üç misli ve beş senede on misli oldo. Gene bu asrın iptidalarmda, Matin gazetesinin devamlı ve siddetli neşriyab üzerîne, dahilî posta ücreti on beş santimden on santime indirflince ayni ne tice görüldü. tki senede, mektup adedi iki misli daha arttı. Bu sefer de, üçten bir çıkınca iki degil, alb kalmışh. Bütün bu dediklerimizi gayet basit bir formülle ifade etmek mümkündür: «Birçok küçük irat, bir tek büyük irattan ziyade para geb'rir!» Sir Robert Pfl, 1840 senesinde tngiltere bütçesmi tevzine muvaffak oldu ğu zaman işte bu hakikati idrak etmiş bulunuyordu. Keza Gıladiston 1867 de, Paris ikbsat cemiyeb'nde: ctyi bir maliye nazm • nm bütün marifeti vergileri azaltmayı bümektedir..» Dediği vakit, gene bunu tavsiye et • miftL STEPHANE LAVZANNE Muhterem misafirimizin seyahatleri Şehinşah Hz. dün Erzurır mu teşrif buyurdular Müthîş bir facia Bir kasırga 2500 ınsan oldurdu Neşriyatımız nazari dikkate alındı Bonoların sukutuna karşı tedbir alınıyor Gayrimübadillere ait elmâk satışlarının bono miktaruıa göre tesrii kararlaştı Ankara l'î ( Telefon]a) Gayrimübadü bo nolan hakkında aon günlerde «Cumhuriyet» te görül en neşriyat nazari dfkka te alınmış, alâ . kadarlann za > rardan vikayesi için aşagıdaki izahatm itası lüzumlu görülmüştür: Gagrimüba • dillerin Yunanis tanda bıraktık lan mallara mu kabil Türkiye Gayrimübaddlerden bir grap içtima halinde de kendilerine fcayrimenkul mal nin müzayedesinde üzerlerinde yaverilmesini kolaylaştırmak ve zilı kıymetler üzerinden kabul ve her hak sahibinin işine gelen mah mahsup edilmektedir. Bunlann kar» alabilmesine imkân verebilmek üşılığı olan mallar ise Ziraat Bao • zere bu mallann aralannda satılığa kasma tediye edilmiştk. Peyder • pey satılmaktadır. Vesikalar muh • çıkarıbnası, gayrimübadillere de bu teviyatının bu maüarla itfasmın ka» satışa iştirak için istihkakaları mubil olacagı şüphesizdir. kabilinde birer vesika itası esası kabul edilmis, bono ismi verilen vesiBinaenaleyh şu vaziyet karşttında kalarm mahiyeti bundan ibaret bu bu vesika kıymetlerinin düşmesi ilunmuştur. Gayrimübadillere ayrı • çin halkm kendi menfaatlerine uy lan gayrimenkullerin sahşına isti mıyacak şekilde gösterdikleri telâştan baska bir sebep gösterilemez. rak hakkını veren ve tedavülü ko • laylaştırmak için hâmilme ait olarak Eldeki mallar satışinın bu vesika • ların miktanna nazaran tesrii için tertip edilmiş olan bu vesikalar Yuicap eden tedbirler de alınmıştır. nanlı ve gayrimübadil Rum emlâki Kıymetli misafirimiz, candan tezahüratla karşılan Salvadorun mühim bir dı, raaiyetleri erkânnına kolorduda ziyafet ve&üdij kımı sular altında İalüadonm mevküni gSıterîr Karîta Vafington 12 (A.A.) Salvadordaki müthif kasngadan 2500 kişi ölmüşHir. Amerika Salibiahmeri, Salvador hükumetine yardun teklif etaıiftir. Panama 12 (A.A.) Salvadordan hava yolu ile gelen yolcular, memle • ketin sular albnda kalarak, büyük bir kısmınm harap oldugunu haber ver • mektedirler. Muhterem miıafirimize hediye edilm ek Bzere Kaymeride yapılan tayym'0 gösterilen hüsnü kabulden çok Erzurum 12 (Sureti mahsusada memnundurlar. gönderdiğimiz muharririmizden) Muhterem misafirimiz tran ŞehinşaŞehinşah Hazretleri Harasandan hı Hazretleri bu sabah saat dörtte geçen Iran transit yolu hakkında uyandılar. Kahvaltısmı aldıktan izahat aldılar. Avdetlerinde bu yolsonra saat altıda Karstan hareket dan Tahrana gitmenin kabil olup ettiler. Kars valisi bey, Şehinşah olmadığını aordular. Vali Bey, yol Hazretlerini vilâyet hududuna kainşaatı henüz bitmediği için bir dar teşyi etti. Erzurum vilâyeti humüddet sonra bunun kabil olacagıduduna girilirken Erzurum valisi m söyledi. Necati Bey, büyük misafirimizi karŞehinşah Hazretleri burada kuşiladı ve beyanı hosamedi etti. Sarulan çadırlan tetkik etmişler ve at 10,30 da Harasan köyüne mu • tranda çadır bezi yapan bir müesvasalat edildi. Burada kolordu tasese yaptırdıklannt fakat tran orrafmdan büyüklü küçüklü 40 çadırdusu için kat'î bir sekil tercih bu • dan mürekkep bir kamp kurulcnusyurmadıklannı ve bu itibarla, ça • tu. Şehinşah Hazretleri için ayn dırlarm nazari dikkatini celbet • ayn yeraek, yatak ve istirahat çamekte oldugunu söylemişlerdir. dırlan yapılımştı. Kampın kuaılduŞehinşah Hazretleri burada bir gu meydana çok güzel bir tak ya« saat kadar uyudular. Saat ikide pılmirştı. Tak ve çadirlar bayrafc • buradan hareket edildi. Şehinşah larla süslenmisti. Muhterem misa • Hazretleri Erzuruma on kilometro firkniz Şehinşah Hazretleri ögle mesafede Deveboynu mevkimde yemeğini yalnız olarak burada ye otomobillerinden indiler. Ali Sait Paşa, buranın askerî noktai nazardîler. Şehinsah Hazretlerinin mai • dan ehemmiyeti hakkında Şehin • yetlerine büyük bir çadırda ziyafet (Mabadi altıneı tahifede) verildi. Misafirlerimiz kendilerine tngiltere tutaz kalmak tehlikesine maruz Londra 12 f A.A.) Cenubî Rus yadan şimalî Fransaya kadar Avrupa • nm bütün bir kısmını müteessir eden kuraklık, tngiltereye de zarar vermekte ve bu kurakhgm bertaraf olacağma dair de henüz hiçbir emmare görül • memektedir. tngilterenin hassaten cenup kısmında susuz kalmak endisesi günden güne arbnaktadır. Londrada susuz kalmak tehlikesi pek muhakkak ohnamakla beraber, yedi mîlyon nüfusa su temin eden belediye sular idaresi, suyun azamf ta • •arrufla sarfedihnesi hakkında, dSa, bir beyanname nesretmişb'r. Bulgaristanda bütün siyasî fırkalar dağıtıldı Sofya dün gene ordu tarafından abloka edildi, şehrin muzır eşhastan teraizlenmesi bekleniyor Sofya 12 (Hususî Muhabirimizden, telefonla) Kabine bu akşam bütün siyasî fırkalarm ve bu fırkalann naşiri efkân olan bütün gazetelerin yanndan itibaren seddine karar vermişh'r. Bu karan Sofyada Dahiliye Nazırı, vilâyetlerde valiler derhal tatbik edecekler dir. Siyasî fırkalarm herne nam ?e şekfl altında olursa olsun yeniden teş • kili kat'iyyen menedilmiştir. Fırka içtimaları ve her nevi toplanblar da menolunmuştur. Bu toplanh ve içUmalan yapanlarla bunlara iştirak edenler ayni ağır cezalarla cezalandınlacaklardır. Tevfik Salim Pasa Açıkta kalan profesörün hastanelerle de alâkası Tıp Fakülte sinde kürsüâj lâğvedildiginden dolavı acıkta ka lan Tevfik Sa lim Pasanın yerine Fakülte De kanlığına ordi naryüs profesör Nurettin Ali Bey tayin edilmistir Nurettin Ali bugünden i ren vazifesine Tevjık Salım Pasanv baslıyacaktır. yerine Tıp Fakiütesi Avusturya gene kan ve ateş içinde kaldı Aîman ve İtalyan Başvekilleri yapacaklari mülâkatta Avusturya meselesini görüşecekler Italya Başveküi M. Musolini üe Almanya Basvekfli M. Hitler ttalyada Venedik civarmda bir vülâda görüse • ceklerdir. Bu mülâkat resmî ve siyasî müzakere mahiyennde olacağmdan iki Basvekflin beraberlerinde birer heyeti murahhasa da buhmacakbr. Müzakere esasmın rejimleri arasmda yakın rekabet bulunan mîllî sosyalizm ile fasizmin müttehit bir cephe teskii etmeleri olacağı şüphesizdir. Fakat ttalya ile AI manyanm birleşmesine dahna engel olan bir mesele vardır: Avusturya meselesi. Bu mesele şu sıralarda gayet vah<m bir sekil almıştır. Geçenlerde Avusturyada muhalif sosyalistleri ve bunlann amele teskflâtım kan ve ateş içinde oratadan kaldı ran M. Dollfuss hükumeti şimdi Hitlerci olan Avusturya millî sosyalistlerinin şiddetlî hücumuna uğramısbr. Memleketin her tarafı sflâh ve bomba atesi albndadır. Bu harekette hangi tarafm kazanacagı belli değildir. Vaziyet şüphesiz Venedik mülâkabnda yakmdan tetkik edüecekHr. ttalya Almanya eephe birliğinin vücude gelmesi Avi8turya meselesi hakkında iki BasvekHia Avaataryada geçen »eferki hâdiselerden intıbalar: Amele ma • hallelerini bombardıman eden toplar ve şehirde yanan binalar anlasmasma bağh bulunuyor. Bu hususta dün gelen telgraflar şunlardu: Viyana 12 (A.A.) Bütün gün memlekette bomba ve silâh patla rnıştır. Bu kabil silâh tasıyanlann örfi idare nizamnamesi mucibince ölüm cezasına çarphnlacaklan ilân edilmiştir. Efkârı umumiye, meyustur ve hükumettn, asayişi iade edeceği süpheli görülmektedîr. . Londra 12 (AA,) Deveran eden şayialara göre, M. Hitlerle Mu* solini arasındaki görüşmelerm başlıca mevzuu, Avusturyanın vaziyeti Yeniden teşkil edilen (içtimaî u lahat) müdiriyeti Bulgar millednin yeni devlet fırkasma ait esaslan karar • Ifulgar BafvekiK M. Kimon Gorgiyef Yeni dahilive Dekanlığına petirilen laştıracakbr. Bulgristan bu suretle bir tek devlet fırkası tarafından idare oaeririyah profe Nurettin Ali Bev ka gazetesi olmıyan btrkaç gazetenin sörlüğüne tayin edHen profesör lunacakbr. daha seddi beklenmektedir. Franek gelecek ders senesinden itiFırkalann naşiri efkân olan bütün gaBaşvekfl M. Kimon Gorgiyef bugün baren dersl^rine bafliyacakrnr. zeteler 10 gün zarfında (içtimaî ıslagazetecilere beyanatta bulunarak dedi Tevfik Salim Pa«a seririyattaki hat) müdiriyetine müracaat edip ye • imtilıanlanna girmediginden bu imki: niden inb'şar edebilmeleri için ruhsab'ye tihanlan diğer profesörler yapa • « Bu kararlann bundan daha 11 almaga mecburdurlar. caldardır. sene evvel Stamboliski kabinesi mevkîi Gazete muharrirleri ye neşriyatı hakTevfik Salim Paşa, verilen karar hakkmda l a n söylcmistir: kmda ağır takyidat vazedildiği için fır(Mabadi dSrduncu sahifede) « Mevzuubahs karan evvelki gün ıiHiıımııiıımıııııiMiıııııtııiMinıınııııııııııııııııiMiıımınııııııııııııııııııııııııııtııııııııııııınıııııııııııınıııımııııııımııııııııınıiınıiMiııııııııııiımı resmen bana tebliğ ettiler. Karara karşı bh* itiraz veya teşebbüsüm yoktur. fmtîhanlara girmiyorum. Ha*tanelerdeki alâkam da kesfl • msşth*. Bu meyanda Gureba hastanesindeki vazifem de nihayet bul • mustur. Evd*e serbest tababet yapacagrm.» Deniz silâhları yarışı Italyanın 35,000 tonilâtoluk zırhlılar yaptırmağa karar vermesi Ingilizleri telâşa düşürdü Unioerntenîn yeni bötçegî ünrversîtenin yeni bütçesi de bu(Mabadi alttnct tahifede) Bugün llk tahsil meselesi {Yazan: Feridun Vecdi) Üçüncü sahifemizde Yakın tarihten sahifeler (Yazan: Salih Müntr Paşa) Beşind sahifemizde İtalyan donanmast bir Londra 12 (A.A.) ttalya tarafından otuz beşer bin tonilâtolyk iki nrhh insası tasayvuru resrtıî mehafilin manevra emannda nazan dikkatini celbetmistir. Londra tahdit itilâflannı imza ebnemif olan (Lutfen sahifeyi çeviriniz) Ankara mektubu Beşind sahifemizde V..