14 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumları KaHvesini içiyor tst Mısırçarşısı kapisi karşısinda umhuriyet Onbırıncı sene: No. 3 6 2 9 Teigrai« mewup adrwi: cunmuriyet, istanbui Posta kutusu: istanbui, NO. 246 PBrşambe 14 Haziraıi 1934 Telefon: Başmuharrir re evl: 24290, Tahrlr heyeti: 24298, İdare ve matbaa kısmile Matbaactfık ve Neşriyat Şirketl, 24299 Bütün Türkiye Kahvesini içiyor Ist Misırçarşısı kspısı karşısında Mehmet Efendi Mahtumları Dünya buğday Fiati nasıl ? * rabtn derdi kırmızı papuç, IM • zimki de buğday!. Son günlerde buğdayın dünya fiatinde birdenbire bir oynaklık peyda oldu, ve ryiye, yükselmeğe doğru. Türkiyede buğday mahsulüne bu kadar ehem* miyet verdikten sonra bugdayın dünya fiatinin bu oynaklığına ehemmiyet vermemekiiğımiz mümkün olmazdı tabü. Malumdut ki buğday mahsulü. fi ati bütün dünyaya samil olan mahsul lerdendir, ve dünyanm her terafında ekmek bas gıdayı teskil ettiği için buğday, dünya mahsullerinin basında ge • lir. BUIrsinlz ki kıtlık denilen şey buğday mahsulü obnadığı zaman tahak • kuk eden bir afettir. Buğday mahsulü flıtiyaca kifayet etmlyecek halde olduğu zaman sıkınh çekildiğini bil:yorduk. Bu mahsulün ihb'yaçtan fazla olduğu zaman da başka bir sıtontıya sebep olabildiğini üç dört senedenberi öğrenmis bulunuyo • raz: Buhran. Filhakika dünya buhra • nmın bellibash (ebeplerinden biri bütün dünyadaki buğday mahsulünün ibtiyaçtan fazla olmaıı ve binaenaleyh fiatinin de alabüdiğine düşük bulun mandır. Türkiyemizde bile dikkat etmez misiniz: Halkımızın ekseriyeti çiftçi ve bunlartn ekseriyeti de buğ • daya olduğu içm buğday para etme yiace köylünün satmalma kabiliyeti azalmtş ve bundan da bir türlü içinden çdcamadığımız buhran doğmuştu*. Ciftçinin buğday mahsulü para ei. nce o vergismi vermekte bile müsküiât çe> kiyor, nerede kaldı ki çarsıya, pazara insrâ de şunu bunu satm alabüsin. ts Ier zincirleme biribirine bağlıdır: Köylü satm alamayınca borçlannı ödemiyecek va^lyette damektir. Ticaret köylünün aktverişile faaliyette bulunamajrmca n« bankalara ve devlet hazneıine kadar ber tarafta bir ağır aksaklık peyda ohnak tabüdir. Londrada inîkat eden Cihan tktısat konferansı buğday meselesini tetkikle iffa'gal edecek bir komite teskil eylemisti. O koca konferanstan yamız bu komite yadigâr kalarak hâlâ yasamakta ve şurada burada içtimalanna de • vam etmektedir. Komitenin bütün müzakereleri buğday ziraatini biraz azaltarak eldeki stoklan harcamak ve böyle böyle buğday mahsulünü normal bir bale getirmektir. Komite müzakerele • rinde çok güzel neticelere vararak alâkadarlara kıymetli nasihatler yapıyor ama düne kadar bunJara kulak asan kimse de göriilmüyordu. Derken bugdayın fiati dediğimiz gibi birdenbire ve kendfliğinden yükselmeğe basladu Dünyanm mühim buğ day merkezlerinden biri olan Şikagoda nisan nihayetinden haziran iptida • lanna kadar buğday fiati beher buselde (27 kilo) 75 dolar santimmden 100 dolar «antimine kadar yükselmistir. Ayni müddet zarfmda Vhripegde 6 5 sentsten 80 sentse eıkmışhr ki % 2530 bir tereffü demektir. Acaba bu te • reffü buğdaym hakikî ve umumî bir kıymetlenmesi midir? Bu sualin cevabı üzerinde tevakkuf etmek asla faydasız değüdir. Yukanda bahsettiğimiz düs • tura göre buğday dünya fiatinin kıymetlenmesi dünya buhranınm salâha yüz tutmasmm çok esash bir baslangıcmı teskil edebilir de onun içm. Anlaşüıyor ki büyük mikyasta buğday müstahsili memleketlerin hiç ol • mazsa başlıcalarmda bu sene havalarm kurak gitmesi mahsul tahminlerini hayli hırpalamıs ve içinde bulunduğu muz istihsal senesinin buğdayı bir hayli noksan olmak ihtimali simdiden baslıyan bir fiat tereffüne meydan ver mistir. Şimalî Amerika Birlesik cum huriyetleri ittihadmm şimali garbî taraflarmda aylardanberi yağmur düs roüyor. Gerçi son günlerde biraz ya ğıs olmussa da aylardanberi devam eden kuraklık toprağın rutubetini silip süpürmüs olmak hasebile bilhassa yazIdt mahsuller artık hiçbir suretle kal kmamıyacak veçhile kavrulmus bulu nuyordu. Kanadada vaziyet bu kadar feci ohnamakla beraber kuraklığra uzaroası orada da tahribat icrasmdan hâli kal • mamıstır. Rusyada Sovyetler hükumeb" bilhassa cenup havaHsi mahsulünün kuraklıktan pek ziyade müteessir ol mus olduğunu resmen ilân etmtstir. Şehinşah Hz. Gümüşanede Büyük misafirimiz bugün Trabzona muvasalat ve Yavuzk Samsuna hareket buyuracaklar Ankarada istikbal için büyük hazırlıklar yapıldı Gümüşane 13 (Sureti mahsusa da gönderdiğimiz muharririmiz • den) Muhrferem misaf irimiz Şehinşah Hazretleri bu sabah saat dörtte uyandılar. Erzurumun halkı, Şe • hinsah Hazretlerini bir ker« daha selâmlamak üzere ikamet buyur duklan Vali konağı önünde toplanmıştı. Bir tabur asker, mektepliler ve halkın tezahüratı arasmda saat altıda Erzurumdan hareket edıl mistir. Valî Necati Bey Gümüşane hududtaıa kadar Şefainşah Hazret • lerini teşyi etmistir. Burada Gümü sane Valisi Ethem Bey muhterem misafirimizi karsılamısttr. Saat on buçukta Bayburda muvasalat edil • mistir. Şehinşah Hazretleri burada as • kerî merasimle karsılandılar. Şehir bayraklarla donaıumstı. Şehinşah Hazretleri doğruca, kendilerine tahsis edilen piyade alayı kazinosuna gittiler ve bir mücTdet istirahat buyurdular. Saat on bir bu • çukta öğle yemeği yediler. Yemekten sonra bir buçuk saat kadar uyudular. Muhterem mis&firmiz Bay • burttan ayrtlırken gene büyük te zahüratla tesyi edHdiler. Saat beşte Gümüsaneye muvasalat buyurdu lar. Müsarünileyh Hazretleri Gü müşanede çok parlak merasimle istikbal edildiler. Asker, roektep • liler, halk candan alkışlarla Şehin • şah Hazretlerini karsıladılar. Şehinşah Hazretleri gticeyi burada geçlrecîklerdir. Kıymetli mîsaKrmrâi akşam yemeğini yalnız olarak Vali konağmda yediler. Diğer misaflrlere hfikumet konağında mükellef bir ziya • fet verildi. Erzurumdan Bayburda gelirken Şe • hinsah Hz. Kopdağı üzerinde o • tomobillerinden indiler. Ali SaH Pasa, Umumî Harpte Ruslarla burada cere • yan eden muharebe hakkmda Şehinşah Avrupanın alâka ile beklediği mülâkat M. Musolini ile M. Hitler bugün görüşecekler Mülâkat, İtalya ile Almanyanın bir cephe birliği vücude getirmeleri mak»adile mi hazırlandı? Londra 13 (A.A.) Royter ajansınm Roma muhabiri büdiriyor: M. Musolini ile M. Hitler, yann, Strada Pisani köşkünde müzakerelere baslıya caklardır. Müzakerata, İtalya namına M. Musolini, M. Suviç, Baron Aloisi ve M. Cerutti, Almanya namına da M. Hitler, M. Von Noyrat ve M. Von Hassel istirak edeceklerdir. Görüsme Ier cumartesi sabahına kadar devam edecektir. Muhterem muafirimizin bagun şereflendirecekleri bir manzara TrabzondaıT Birçok ziyafetler tertip olunmuştur. Havaî fisekler atılacaktır. Haber alındığına göre, mülâkat teşebbüsü Almanya tarafmdan vaki olmuftur. Bidayette mülâkata pek az taraftar olan M. Musolmi, Cenevrede geçen hafta yapılan muzakereler akamete doğru gidildiğinin muhakkak olduğunu gostermesi üzerine mülâkatm yapıhnasma hemen karar vermistir. M. Hitlerle M. Noyrat 14/6 da ha • va yolile geleceklerdir. M. Musolini kendilerini hava meydanmda karfi • hyarak Straya götürecektir. Muzakereler esnannda şu öç mese • lenin görüsülmek ihtimali vardır: 1 Gazi Hz. ve büyük mısafirimizj Reisicumhur Hz. ile Iran Şehinşahı Hz. arasmda teati edilen telgraflar Ankara 13 (A.A.) Reisi cumhur Hz. dün Erzuruma mu • vaealat buyuran tran Şehinşahı Hz. ne fu tel yazısım göndermi»lerdir: Iran Şehinşahı Âlâ Hazreti Hümayun Riza Şah Pehlevi Hazretîertne KARS Z&ti Şehinsahilerinin sıhhat ve afiyetle seyahat buyurmaların dan mütevellit memnuniyetimî ve huzuru biraderanelerile şerefyap olmak zamanma tahassürle intizar eylediğimi kalbt muKabbet| lerimle arzederim. CAZİ M. KEMAL tran Şehîaşahı Hz. nin cevabt Hazretlerine izahat verdi. Şehinsah Hazretleri, bu izahah büyük bir alâka ile dinlediler. Bugün bu havaliye müthiş dolu yağdu Gümüşane ile Torol arasındaki yol, dağdan inen topraklarla tama • tel yazısı şudur: Türkiye Cumhuriyeti Muhterem Reîsi cenabı azametmeap Gazi Mustafa Kemal ANKARA Muhterem kardesimden. son derece memnuniyet ve tesekkü • rümü mucip mevedd'etkâr telgrafı almak fırsatını ganimet bilerek TüVkiyenin güzel toprağında hakkımda gösterilen fevkalâde dostane hüsnü kabulden müte • vellit kalbî minnettarlığıma, ankarip sonsuz iştîyakLa arzu ettiğim mülâkatımızda bizzat tecdit edeceğim ümidile arzederim. RİZA ŞAH PEHLEVİ men kapandı. Gümüşane Valisi 100 amele gönderdi. Gece sabaha kadar yol açılamazsa seyahatin taahhuru muh temeldir. Dolu, ekinlere zarar vermistir. Yîr(Mabadi üçöncu sahifede) Bugun M. Hitlerle beraber Italyaya gidecek olan Alman Harieiye Nazm Fon Noyrat 1 SOâhlan bnakma meseleci, ba meselede başlıca güçlfik Franstzlarla Abnanlar arasmda olmakla beraber, M. Musolini, M. Hitlerden ne gibi bir hal çaresi teklif edeceğini soracaktır. tki devlet adamuun, süâh yanşmdan (Mabadi dordüncu sahifede) Bir Çin heyeti geldi Heyet azaları inkılâplarımız hakkında tetkikat yapmak üzere bu akşam Ankaraya hareket ediyö»*ia» Çinîn kalkmması, slyast, ikhsadt ve içtimaf sahalarda yükselmesi için Çin millî hükumeti tarafmdan devamlı mesai sarfedildiği malumdur. Bu cümle • den olarak Nankinde millî hükumete merbut büyük bir komisyon teskil e • dilmistir. Bu komisyona mensup bir heyet, memleketimizhı geçirdiği tnkılâp lar etrafında tetkikatta bulunmak S • zere dün şehrimize gelmiştir. Bu he • yet, Nankindeki ıslahat komisyonunun neşri maarif komitesi kâtibi M. M. P. H. Chang ile ayni komisyonun fen a zalanndan M. Farrai Chang, M. Z. D. Shu ve M. Shelley Loveden mürekkeptir. Çin heyeti memleketimizdeki etütlert,ni yapmak ve hükumet ricalimizle te • maslarda buhmmak üzere bugün Ankaraya gidecektir. Heyet memleketimizdeki tetkiklerini bîtirdikten sonra gene ayni maksatla muhtelif Avrupa memle • ketlerini ziyaret edecektir. Heyete riyaset eden M. Chang dün bir muharririmize maksat ve seyahat leri etrafında şu izahah vermistir: « Çini tamamen asrî bir hale koymak, memleketin siyasi ve içtimai bün nıııııııııııııııımııııiMiiMiıııııııııııııııııııııııııııııınıııııııııı Küçük san'atler kanunu Ecnebi tebaası işçilerin isimieri tesbit ediliyor İstanbul zabıtası faaliyete başladı, ilk aylarda bekârlar ve sabıkahlar Ulerini bırakacaklar Beyaz Ruslar hakkında ne muamele yapılacak? Küçük san'atlerin Tiirk tebaa sına hasri hakkmdaki kanuna merbut talimatname Emniyet müdiri yetine tebliğ edildiğinden kanun hükümletrinin tatbikına geçilmiştir. Talimatnameye nazaran ilk iki ay zarfmda çalgıcı, terzi amelesi, berber ve saire gibi ecnebi tebaası bu işleri terketmek mecburiyetinde dirler. îlk ayda yukanda yazdığımız meslek erbabından bekâr olanlar, cü rüm islemis bulunanlar, ikinci ayda ıse burad'a evlenmiş ve burada yerleş miş bulunanlar bu işleri terketmek mecburiyetindedirler. Kezalik ta limatnamenin ikînci ve üçünciı kı sımlannın tatbikına da geçildiği zaman birinci ayda bekâırlar, cüriim islemis olanlar, ikinci avlarda da diğerleri bu işlerden aynlmış ola caklardn*. , Polis bunların bir cetvelinî çıkarLeningrat muhabirimizin bes altı gün evvel nesrettiğimiz mektubu Rusyada buğday vaziyetinin bu sene azçok sı • kısık olacağmı tafsilâtile bildiriyordu. Romanya, Yugoslavya ve hatta Macaristan gibi diğer bazı memleketlerde dahi buğday vaziyeti şimdiye kadar azçok endife verici bir vaziyetten kur tulamanns bulunmaktadır. Iste son tereffulerin sebebi. Bazı felâketler sebep olduklan ıstaraplar kadar iyiliğe de hizmet edebiHrlermis. Oyle bir hâdise Harp hazırlıkları Almanyada mühim bir karar Alman ordusu tekrar memlekete hâkim oldu ımMiıııiııııiHiıııiımıiMmıııııiHiııiHiMimımınıtııiııınıııııımiııınmıııınıııııııuı ,ı,:ı.ııiMiıııııııuuiHmnıııımmtinııınıınimiHiMiıiMiııımımi Çin heyeti axalan: M. Chang, M. Farrai, M. Shu ve M. Shelley Loom yesini kuvvetlendirmek, kükür seviyesini yükseltmek velhasıl Çini maddt ve manevî bir surette kuvvetlendirmek için bir program tahtında çalışılmak tadır. Bu maksatla Nankinde çalışan mütehassıslardan mürekkep büyük bir komite vardır. Biz de bn komite he sabma seyahat ediyoruz. (Mabadi dordüncu sahifede) Çocuklarımız niçin zayıf ? Alâkadarlar «Mekteplerde jimnastik değil, jimnastiğin karikatürü yapıhyor» diyorkr l..nan ordusu başkumandam Jenerat Fon Fric Beyaz Ruslardan bir kadtn garsun maktadır. Esasen talimatname A jans marifetile ilân edilmis oldu • ğundan kendilerine ayrıca tebliğat yapılmıyacaktır. Ancak cetvel kontrol edllecektîr. Küçük san'atler kammile birlikte (Mabadi dörduncü sahifede) Almanyada M. Hitler rktidar : levkiine geldikten sonra Reichs • ^vehr (Raysver) denilen meslekî ordu ve polis kuvvetlermden başka (Mabadi dSrdüncü sahifede) nıınHiııııiMiıııııııııııiMiııııınııııiHiıııınııııııııııtıınıııınııııımHiııııınıııııııııtıımııımıııııiiiıiHiııııınııııııımııııııııımııııııınıııııııımıııııııı tnhisarlar Vekili Dün sabah Ankaradan şehrimize geldi Gümrük ve tnhisarlar Vekili Ali Rana Bey dün sabah Ankaradan şehri • mize gelmiştir. , Rana Bey doğru lnhisarlar Idarestne giderek öğleye kadar meşgul ol mustur. B'rut tnhisarı müdürii Lutfi Bey Rana Beyi ziyaret ederek •kendisile ba • (Mabadi altınct sahifede) dersıertnden bir fntıba mumî müfettişi Selim Snrn Bey, hükumetin ehemmiyetle mesgul olduğu ba mesele hakkmda Vekâlete dikkate sayan bir rapor göndermiştir. Raporda, şimdiki vaziyet izah edilI • Ltse' ve öftt : mefaepltrde beden termis ve ıslahı çareleri bildirümistir. biyefsi derslerinin ihtiyaca kâfi olmaSelim Sın Beye göre, beden terbi tnası yüzünden talebenin mühim bir yesi tedrisabna haftada bir saat aynlkısmı zayıf kalmaktadır. ması çok azdnr. Bunu en aşağı dört Maarif Vekâleti beden terbiyesi u(Mabadi alttnet sahifede) mi karsumda bulunduğumuzu zaman gösterecektir. Eğer bu seneki buğday mahsulü mevcut stokun velevki yarısını istih lâk ettirecek bir noksan arzederse bu fenahktan buğday fiatimn tabüleşme ğe doğru gitmesi gibi bir iyüik çıkabilir. Ancak her tarafta basadın arkası almmadıkça bu hususta kat'î bir fikir soylemeğe imkân yoktur. Onun için de biz bugünlük önümüzdeki vaziyeti kayt ve ihbar etmekle iktifa ediyoruz. YUNUS NADİ Maarif Vekâletine yerilen bir rapor