10 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 6

10 Haziran 1934 Şehir dün bir yangın felâke U geçirdi (Birinci tahifeden mabat) krâ uyamfc bulunduğu saatlerde Çik • mif obnn gibi bir hüsnü tesadüfü aynca kaydetmek lâzımdır. vin kütükleri ve enkazı arkadaşımızın geçeceği yolun üstüne yıkılmıştır. Ceviz kütüğü ihracatı Azamî 60 liraya satılan ceviz kütüğü ihracatı devam ederse memlekette ceviz ağacı kalmıyacaktır ı Yangın geç haber verildi Bu çöküntü esnasında sol ayağı in • dnen itfaiye kumandanı thsan Bey yangın hakkında demiştir ki: « Yangmı haber alıp ta süratle yetiştiğimiz vakit Tavukçu sokağmda ki 35 numaralı evle yanındaki kona ğm üst kısmı kâmilen yanıyordu. Dehşetli bir şimal rüzgân içinde, içiçe ya pılmıs ahşap evlerden müteşekkil semti kurtarmak için itfaiye büyük bir gayret ve fedakârlıkla çalışmıştır. Kâfi miktarda su vardı.» Yangın nereden çıktı? Yangın, 12 yi 15 geçe Sultanhamet parkı karşısmda, Halk Fırkası Umumî Kâtibi Recep Beyin evinin yan cep • besindeki sokakta Hüseyin Avni Beyin 35 numaralı evinden çıkmışbr. Bura • da, Amasya nakliyat amban sahibi Fahrettin Bey kiracı olarak otunnakta idi. Evin ateş aldığmı ilk gören, Fah ri Beyin hizmetçisi Hafize Hannndır; ba sırada sadece evin tavan kısmmdan duRMuı çıkıyordu. Fakat üç katlı tahta konak çıra halini almış olduğundan, Hfaiyeye baber verilmciye kadar ge çen iHc saşkmlık müddeti z&rfında alev saçağı sarmtş, cadde üzerrndeki dört katlı böyük evin üstkatı da tutuşmuş tur. Bunun özerine ateşi gören Ticret mektebinden ve diğer bazı yerlerden de itfaiyeye haber verilmiştir. Evleri yanan aileler birkaç parç a eşya Tle açıkta halan aileler evleri bu semtte olanlarla, yakm ma • manda bitişiğindeki konağı sardı • ğinı yukarıda kaydetmiştik. Adil hallelerde oturanlar işlerini bırakıp koPaşa konaği namile maruf olan bu şuşmuslardı. Bunlardan başka, kesif bir cesim bînada 7 aile barınmaktaydi. teyirci kalabahğı da Sultanahmet partkametgâhlarının yeryer ve ateş i. kile, yangm etrafındaki sahalan dol • çinde kaldığmı gören bu aileler, büdurmustu. jrttk bhr telaş ve korku ile dışari fırlamiflardır. Saat 13 raddelerinde bu muaz • zam konak baştanbaşa bir ateş külçesi haline gelmiş, bitişiğindeki evler de tutuşmuştu. Cumhuriyet Halk Fırkası tstanbul idare heyeti reisi Cevdet Kerim, Vali muavini AIi Rıza, Emniyet Müdürü Fehmi, Belediye muavini Hâmit, Be • lediye fen heyeti müdürü Yusuf Ziya, Eminönü kaymakam vekili Hasan Şükrü, Alemdar nahiyesi müdürü Fahri Beylerle, bir kısım Şehir Medisi a zalan ve alâkadar diğer memurlar da gelmişlerdi. Kartarabttdikleri Tavukçu sokağmda Fahri Bey ailesi ile Adil Paşa konağının muh • telif kısımlannda oturan Ziraat Bankasında Rıza, mühendis Ferit, Karamürsel fabrikasında çalışan Tahsin, mütekait Halil, dava vekili Behçet, sanayi mektebi muhasebecisi Ref et, kumusyoncu Behzat, Urfa tapu kâtibi Besim Beylerm aileleri, Şevki Paşa ailesi, 11 numarah evde oturan Ahmet Şevki Bey ailesi, 13 nutnarada Yusuf Ziya Bey ailesi ve 3, 5, 7, 9 numarah evlerin kiracılan kâmilen dışarda kalmışlardır. Bu aîlelerden mühim bir kısmı akrabalarının ve dostlanın evlerine gitmişlerdir. Yardıma muhtaç olan • lara da yiyecek ve yatacak yer te dariki için tedbirler alınmış, hiç kimse açıkta bırakılmamışbr. bazılart Mudanya iskeletinden ihraç edilen c*vl% hütüklertnden iki mislinden fazladır. Ağaç sahibiMudanya «Husutî» Anadolu nin buna karşı yaptığı masraf ise ovalannı şenlendiren, mahsullerile cevizi ailece bir gün toplamaktan her sene köylünün cebine bir para ibarettir. temin eden kıymetli ceviz ağaçlarımız çok değersiz bedelle elden Anadolunun muhtelif iskelelerinçıkıyor. Fevkalâde müstesna bir den yapılan bu ihracat sahibinin ağaç 60 liraya kadar satılmakta • olduğu gibi memleketin de zara • dır. Bu ağacın esas kıymeti ve temin rınadır. Daima kıymetini muhafaza ettiği senelik faydaya göre bu fi ve hatta arttıran bu millî servetin, ai te hiçtir. 60 liraya satılan bir amemleketin ihtiyacı düşünülmiye ğacm bedeli yüzde on iki faiz temin rek elden çıkanlması doğru değiletmif olsa senede 720 kuruş eder. dir. Tapusu elinde bir tarla sahibiHalbuki bu ağaç hiçbir sene 150 nin tarlası içindeki bir ağaç kendi okkadan aşaği ceviz vermemiştir. sine ait ise de bu gibi millî servet Ceviz fiati geçen yaza kadar köy herkesten evvel memleketin olduden almmak şartile 10 kuruştan ğunu unutmamak lâzımdır. Bu kaaşağı düşmemiştir. Şu halde en az dar hızlı ceviz kütüğü ihracattna namahsul almdığı sene 60 liraya sa zaran Anadoludaki ceviz ağaçlan • tılan bir ağaçtan 1500 kuruş alınımızın hepsinin kuruduğunu kabul >or ki, 60 liranın getirdiği faîzin etmek lâzım gelecektir. Ateş mütemadiyen büyöyor! ttfaiye ateş haberinn alw almaz auratle yangm yerine yetişmişse de, bu ıırada bîrbiri üzerine istrf edilmiş variyette bulunan üç dört ev tutuşnrat bulunuyordu. Bir taraftan Ticaret mektebi binası, bir yandan Recep Beyin evinin sırası, bir taraftan da denize kadar inen bütiin saha tehlike al tmdaydı. Ateş mütemadiyen büyüyor, yangın sahasmdan uzakta bazı Nakilbent sokağı ateş alttnda Fahri Beyin evinin ilerisinde büyük bîr taş kubbe bulunduğu cihetle, Tavukçu sokağınm bu sırasında yanacak bina kalmadığmdan yangınm bu kolu durmuştu. Buna mukabil, ates Nakilbent sokağma doğru ilerlemişti. Ticaret mektebi bi nasile, rüzgârın aksi istikamete es • mesine rağmen Recep Beyin evi de ateşin bitisiğinde ve büyük bir tehlike altmdaydı. Cevdet Kerim Beyin faaliyeti Cevdet Kerim Bey, yangın mahalline gelince, en muhatarah yerlere kadar giderek, hem felâkete uğnyan halkm tehlikeli yerlerden kurtanlması, hem de atesle mücadele sahasmın tahdidi işlerile bizzat meşgul olmuştur. ttfaiyede vaktile bir buçuk sene bulunmuş olan Cevdet Kerim Bey, tecrübeierhıe istinaden mühim tavsîyelerde bulun • muştur. Bu suretle tutuşan evlerle ayn ayn uğrasmaktansa, ates sahasınm çevvihnesi ve çemberin gitgide sıklaşhnl • ması usulü muvaffakiyetle tatbik edil • miştir. Poli$ tahkikatt Yangınm ne şekilde çıktığtm te«V>t f^in polU geç vakte kadar tah . Rusyadan alınacak makineler Siimer Bank tarafından Konya Ereğlisinde kurulacak ikinci pa • mukiu mensucat fabrikasının ma • kinelerinin mubayaasi için memleketimize gelen Sovyet heyetile ya pılan müzakereler neticelenmiştir. Zolotaref Yoldaşm riyasetindeki Rus heyeti Moskovaya dönmüştür. Felâket sahası genişliyor Yangm miinasebttilm daran tram vaylar raylara honulan hasuat tertibatla hortumlann üzerinden atlatıhyor çatilar da tutuşuyordu. . ttfaiye ateşi çevirmek için ilk tedh'vri almış, bir taraftan da kâfi miktarda sn tedariki için tertibat itti hazııva başlamışttr. fstanbul ve Beyoğlu ftfaiye müfrezelerinden baska, Bakırköyden de bir yardım müfrezesi yangın yerine gelmistir. Esasen dar ve kıvnntıh olan Nakilbent sokağmm kamilen ateş ve duman içinde kalmasi itfaiye müfrezelerinin çalışmasını güçleştiri yordu. Bu esnada yangm en şiddetli devresine girmia, Adfl Pasa kona ğına bitişik 3 ve 5 numarah evler, 7 numarah Selânikli Abdurrahman Adil Beyin evi yamış, alevler sokağı karşı tarafındaki 4 ve 6 numa ralı konaklan da tutuşturmuştu. Bu evlerde Şevki Paşa aile«ile, kaytnakam Faruk Bey ikamet etmekte idi. Nihayet ayni sokakta 9 numarah Madt Beyin evi de ateş arasinda kalmış. Yangın Ahmet Şevki Beyin 11, Yusuf Ziya Beyin 13 numarah hanelerine de geçmiştir. Itirazları tetkik komisyonu ilk içtimaını yaptı Feyzi Daim Beyi riyasetinde Nüz het ve Hilmi Beylerden müteşekkil tstanbul maliye tetkik itiraz komisyonv dün ilk içtimauu aktederek Uuarî tetkikatta bulunmuştur. Rusyadaki talebelerimiz geliyor İtfaiye kamandam muharrirlerimize yangımn dehşetini anlatıyor kikatla meşgul olmuş, birçok ifa deler almıştır. İlk tahkikat yangı • nın Hüseyin Avni Beye ait ve Fahri Beyin kira ile oturduğu evden çıkhğını göstermiştir. Bu ev 16 bin liraya sigortalıdır. Fahri Beyin eşyalannın da 2 bin liraya sigortalı olduğu anlaşılmıştir. Moskovadaki smaî müesseselerde staj görmekte olan talebelerimizin haziranm ilk haftasmda memle • kete avdetleri icap ediyordu. Stajlannı ikmal etmiş olan gençleri • mizin Moskovadan hareketleri kısa bir müddet için tehir edilmiftir. Talebeler bu ay nihayetinde gelecekler ve Sümer Bankın fabrikalarına taksim olunacaklardır. Istanbul Borsası kapanış fiatleri 9 6 9 3 4 NUKUT Sterün Dolar Fransız fr. Lireı Belçlka fr. Drahml Isvicre fr. Leva FloriD 20 (.ek kronn 1 lsveç krona Avosturya şil. Peçeta Mark ZlotJ 2() Lev 2! > Dınar 1 Rnble 1 20 20 2(ı 2U 34> 20 Turk altını Mecidiye Baoknnt f)s. B. 63 • 122 U6 213 114 24 815 23,50 8V..S0 9b 31 22.50 1b 21.50 25 19 52 32 925 3î,50 235 63U 125 168 V16 117 2» 81S 25 84 100 33 24 17 47 23 27 20 54 34 626 3',50 237 Zabttanın aldığt tertibat Zabıta tarafından ahnan tertibat ta, her tiirlü kargasaltklara mâni olmuş, evleri yananlann esyasmın kurtanlması ve muhafazası işinde yardunlar yapıl mıs, ifaiyenin çalışmasuM kolaylaştıracak tertibat almmıştır. Bu tertibatı bizzat Polis müdürü Fehmi Bey idare etmiştir. Su baskını Yangın bu viziyette iken, ates sahasmın etrafı itfaye çemberile çevrilmiş bulunuyordu. Bir taraftan ates sahası müthiş bir su baskını altına alınmıç, bir yandan da sa • haya bitişik evlere tutusmamalan için su sıkılmıştır. ttfaiye neferleri, bin tehlike içinde etraftaki bütün yüksek binala • rm damlarında hortumlarla çalış mağa başlamışlardır. Kazalar ve yaralanan itfaiyeciler Yangın esnatında, halktan nüfusça zayiat olmamıstır. Yalnız bir itfaiye neferinin kolu kınlmış, diğer iki nefer yaralanmış, itfaiye kumandanı Ihtan Beyin de ayağı incinmiştir. Kazalardan en mühimmi şu suretle olmuftur: Kolu kırüan nefer, büyük bir taş kubbenin üstünde yanan evlere su sık • makta idi. İki tarafı yandıgı için ortada kalan bu yerin bir yangm duvarı yıkılmış fırlıyan tuğlalar itfaiye ne • ferinin koluna çarpmıştır. Kazazede bü yük bir acı ile kıvnlarak taslar üzerine düştüğü halde elinden hortumunu bırakmamış, kırılmıyan kolu ile tut mağa çalışarak yerine gelecek olan arkadasmın kubbeye tırmanmasım beklemistir. Yarah nefer, ancak vazifesini devrettikten sonra hastaneye nakline razı olmuştur. Amerikada grevler Kleveland 9 Amerika (A.A.) Taksi şoförleri, grev yapmıştır. Grev, birçok şiddetli bâdiselere sebep olmuştur. ölen yoktur. meğe başladık. Beş alb dakika sonra da itfaiye yetişti. Fahri Beyin söyledikleri Fahri Bey evinin yanması hak • kında demiştir ki: « Ben evde değildim. Arkadaşlarımdan Tahsin Hamdi Bey acn bara telefon etti. Komşunuzda yangm var, derhal yetişkı! dedi. Ev benim değildir, fakat eşyalanm Balkan sigorta sirketine 2 bin liraya sigortalıdır. Yalnız çolukçocuğu giiç halle kurtarabildik. Eşya çıkarmağa vakit bulamadık, hepsi yandı gitti.» Yen ÇEKLER Loodra Parıs Milaoo Brtksel Ceocvrc Sofya Amstcrdam Stok^ol^^ Vıyana Madrıt Berlın Varşova Bodapejte Bukreş Belgrar Yokohama Moskova I 634 I 634 Açılış Açıiı; Bütün şehirden su alındı Mttfrezeler 72 hortumla faaliyete gecmislerdir. Bol su tedariki için uzak yerlere kadar hortumlar uzatılmış, bu suretle sehrin birçok semtleri hortumlardan örülmüş geniş bir ağ îçine almımşrtr. ftfaiye ateşle mücadele için Nakilbent camisinden, San'atler mektebinden, denizden, Kuruçeşme deposundan, Fırkadaki depodan, Belediye önündeki sarnıçtan, Yerebatandan, Hapisane önünden, Süleyma • niye Askerlik şubesi önünden, Nuruosmaniye camisinden, matbaamınn karsismdaki tstanbul Erkek lisesindeki depodan su almakta idi. Su yerlerini, Sultanahmetteki yangm yerlerroe bağlamak için ttfaiye 3500 metre uzunluğunda hortum kul lanmıştrr. Tramvaylar nasıl işletildi? ? Kapanış 634,2» 0,7984 12,06 9,22 3,4117 Esyaları tahliye edilen binalar Fakat sahası mümkün mertebe tahdit edilmiş olmakla beraber, rüzffânn dehşeti tehlikenin vahametini artırdığmdan yangm yerine civar ma halleler tamamen boşaltılmışh. Büyük bir telâsa düşen halk esyasını yakın arsalara taşımğa çahşıyordu. Mekteplerinin damlarile yangın ta • rafmdaki cephesini kovalarla su taşıyarak konun?ğa çalisan ticaret talebeleri de lâboratuvarlarile kütüpane!f>rin • deki kıymetli eserleri çıkarmağa baş • lamışlardı; fakat ahnan terbirlerle it faiyenin gayreti bu korkunç akıbetin önüne geçti. Saat 14 te şiddetini azaltmağa baslıyan yangm, saat 14 buçukta söndüriilmek üzere bulunuyordu. Hafize Hamm yangmı nasıl görmü»? Yangmı ilk gören Fahri Beyin hiz • metçisi Hafize Hanım da şunu anlatmıştır: « Jandark mektebinde okuyan Fahri Beyin kızı Nebahat Hanımı mektepten getiriyordum. Evin önüne geldiğimiz zaman tavan kısmından duman çıktığını gördüm. Derhal içeri girerek hanıma yangmı haber verdim. llkin inantnadılar ama, sonradan çıkıp bakınca ateşi gördüler. Derhal karakola koştum. Polisler îtfaiyeye telefon ettiler. Sonra eve dönüp kovalarla su dökli, eldivenleri çıkanp bir çıkın yaph ve hepsini bodrumun hava almak üzere açılan penceresinden içeri ffflattu *•* Muhtelif yerlerden su alındığı için, hortumlar tramvay raylan üstünden geçtiğinden, yangın esnasında tramvay münakalâtı durmuş, birçok arabalar bir • biri ardısıra birikmiştir. Tramvay kumpanyası buna karşı güzel bir tedbir al mış hortumlann geçtiği yerlere, meyilli raylar döşemiş, bu suretle tramvay a • rabalanna adeta mania atlatarak seyrüseferi temin etmiştir. Bir amele ağtr surette yaralandı Sultanahmet yangını, Gazliçeş mede Debağ fabrikasında çalışan Şükrü oğlu Hikmet isminde bir ame lenin ağır surette yaralanmasına da sebep olmuştur. Yangına yetişmek üzere Bakırköyden yola çıkarılan 69 numaralı ttfiaiye otomobilinin tekerleği kınlmış ve yerinden fır lıyarak Hikmete çarpmıştıır. Yüzile kolundan ağır surette yaralanan amele hastaneye kaUfırılmışhr. dı. Yatak sırsıklamdı. Döşeme üstünde küçük küçük su birikintileri vardı. Sanki birisi, yatağa, yorganlara, yashkla ra kovalarla su dökmüştü. Her tarafta o dezenfekte edici mayün keskin koku>u duyuluyordu. Tuvalet masasmuı üstünde Mis Brigerlandm biraz evvel bahçivan kulübesine giderken bavu • lundan çıkardığı ve sonra tekrar ayni yere koyduğu antiseptik mayi şişesi duruyordu. Şişe boşalmıştı. Lidya şaşırmıştı. Acaba bu işi ya • pan kimdi? Aklına fena hiçbirşey gel miyor, yatağımn ıslanmasmı bir mu zipliğe hamlediyordu. Ne yapacaktı? Bu işi hemen tamir etmek unkânsızdı. Bütün hizmetçiler yatmışlardı. Onları uykudan uyandırmak uzun olacakh. Tam bu sırada bitişik odada bir kanape bulunduğu hatınna geldi. O odaya giderek kanapeye uzandı ve kurşun gibi ağır bir uykuya daldı. Bu sırada yatağma uzanmış ve du • daklannın arasına bir sigara sıkıştur • mıs olan Mis Brigerland tıbbî bir ki • Bir arkadaşımızın atlatttğt kaza Muharrirlerimizden Ahmet thsan Bey de bu yangında iki tehlike atlatmışhr. Bu civarda ikamet etmekte olan arkadasımız heyecanla ates sahası içinden geçerek yanmak üzere olan evîne doğru koşntakta iken Cevdet Kerim Bey taraftndan kolundan tutularak durdurulmuştur. Tam bu sırada yanan bir emek üzere sokağa, babçe kapuuun ö nüne çıkmıştı. Mis Brigerland kapıyı açtı. Boynundaki ıslak mendilin bir ucile ağzuıı ve burnunu kapadıktan sonra içeri daldı. Hiç trreddüt etmeden hasta çocuğu yorganile beraber kucakladı ve koşa koşa villâya döndü. Madam Meredite tahsis edilen odaya girdi. Çocuğu o • nun yatağma yatırdı. Çocuk ne kımıl • dıyor, ne de ses çıkanyordu. Mis Brigerland bir sandalyeye oturdu ve kol saatine bakarak dakikaları saymağa başladı. O kadar sakindi ki gören pek tab:î bir işle meşgul olduğunu zannederdi. Yirmi dakika sonra kalktı. Çocuğu tekrar yorgana sardı ve kulöbeye gö türiip bıraktı. Geri dönerken kapıda bir otomobil gürültüsü duvdu. Hasta otomobili gelmisti. Çocuğu ahp götüreceklerdi. Adımlannı sıklaşhrdı. Lidvanın odasma geldi. Yatağı yüzel; ce düzeltti. Sonra bahçeye ind . Kaıı • çuk pardesüyü, başlığı, ıslak mendi • 0,798 12,06 9. .115 3,41.5 83,455 2,452 64.56 1,1747 19.0725 3,0b 4,2525 5,82 2,0t94 4,2125 3,936» 79.VO5 34,72 2,65 088,75 34 9375 2,655 1084,75 83,5975 2.4535 64.67 1,1747 19,145 3,06 4,2975 5,82 2,0647 4,2193 8,9432 79,6542 İST1KRAZLAR Açılış 193 f Türk borcu tah vı 1! 1 . . S . . 3 1933 ikramiyeli istikrazı Istlkrazı Dahill 28,90 Yangımn sirayet ettiği evler Fabri Beyin kiracı olarak otur tfuğu evden çıkan atesin kısa za Yangın yerine gelenler Yangm haberi şehirde duyulunca, Dfeİ İBLİS /azan: Bdgar VaUas Tercüme eden: Ömer Fehmi tapta şu satırları mütalea etmekle roeşguldü: 42 ne karaca derisindcn eldivenler taktı. Sonra lâmbalan söndürdü. Usulca a sağı indi. Hizmetçiler kilerde idiler. Yemek yiyorlardı. Onun bahçeye çdctığı nı ve bahçıvan kulübesine doğru iler • lediğini kimse görmedi. Kulübenin topu topu iki penceresi vardı. Bu pencerelerden donuk bir ışık sızıyordu. Mis Brigerland bunlardan birine yakIaşarak içeri baktı. Hasta çocuk yata ğında yatıyordu. Annesi yanında yoktu. tkinci bir odaya ait olan öbür pencereye gitti. Kadın o odada da değil di. Belki de hasta otomobilini bekle • Bavulundan kuvvetli antiseptik bir mayii muhtevi büyücek bir şişe çıkardı. Bununla ipekli mendillerinden bi • rini nlatarak boynuna sardı. Başına deniz banyolannda istimal edilen lâs • tik Ukkelerden birini geçirdi. EUeri • Lidya kazinoda çok eğlenmtşti. Kap Martene geldiğinden ziyadesile mem nundu. Yalnız çok yorulmuştu. O kadar uykusu vardı ki bütün arzusuna rağmen Mis Brigerlanda gördüklerini anlatamadı. Yalnız: lyi eğlendik, dedi. Size birçok şeyler anlatacağım ama gözlerim kapanıyor. Yann sabah... Evet evet, yann sabah... Haydi yatalım. Beraberce yukarı kata çıktılar. Mis Brigerland Lidyayı odasmın kapısına kadar götürdü. Orada aynldılar. Lidya elektrik düğmesini çevirir • ken odada antiseptik bir maddenin keskin kokusunu duydu. Koku o kadar fazla idi ki tahammül etmek kabil değ*Idi. Oda aydmlanmca kokunun nereden geld<ğini anlamak istedi. Yata ğına yaklaşınca olduğu yerde donakal mMikroplar vatıtasile sirayet eden hastalıklarda sürat bazan o kadar baş döndürücü bir hal a» lır ki şaşmamak kabil değildir. Pek kua bir zaman evvel sapsağlam olan vücut vahim akıbete doğru alabildiğine koşar.% Mis Brgerlandm uykusu gelmisti. Tatlı bir uyuşukluk içinde sigarayı tab Uya attı. Kitap elinden düstü. Gözleri kapandı. 19 Cinayeti miidafaa eden bir nutuk Ertesi sabah Mis Brigerlandm oda hizmetçisi saat sekizde yatak odasma girdi. Elindeki kahvaltı tepsisini ma • sa üzerine koyarken: Mis, Madam Mereditrâ basma ne« ler geldi, biliyor musunuz? dedL (Mabadi var)