11 Haziran 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumlan Kahvesini içiyor l ı t Mısırçarştsı kapısı karşisında nnhirinni c a n a . U» 0 C 9 C ISTANBUL CAĞALOGLU UllUinilül 581113. nO. OD&D Telgraf T» mektap adrerf: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutuso: tstanbnl.No. S48 Telefon: Basmuharrir ve evi: 24290, Tahrte heyeti: 24298, tdare ve matbaa kısmile Matbaacıük ve Neşrlyat Şlrketl, 24299 umhuri Bütün Türkiye Kahvesini içiyor st. Mısırçarşısı kapist karşısmda Mehmet Efendi Mahtumlan 1934 Gene gayrimübadil Bonoları hakkında fak bir hareket ve hassasiyet gayrimübadil bonolarmı göze çarpacak bir miktarda yükseltmeğe yetti. Bonolar bir fld gün zarnnda 13 ten 19 a, 20 ye yükseldi. Bunıra sebebi basit hakikatin açık ve kat'î ifadesinden ibarettir: Maliye Vekâletinin imzasını taşıyan bonoUrm miiza yedeye çıkarüan emlik alım ve satım lannda paradan hiç farkı olmadığım söylemiştik, ve ilâve etmiştik: Hükumet çıkardıği bono kadar emlâki satılığa arzedecektir, bir. Satılacak emlâk kalmazsa ki bu mm ihtimali yoktur hükumet geri kalan bonoları nakten ödiyecektir, iki. Bunlar birer hakikattir, ve şurası da nMihakkaktır ki bonolann emlâke ve paraya kalbedilmeleri öyle bitip tükenmez yıllara sürecek bir iş te değildir. Tas çatlasa bu mesele bir iki sene zarfında hallolunup biter. Hak&at bu olduğuna göre gayrimübadil bonoları zâhirde gayrimuayyen, fakat içyüzünde mahdut vadeli hükumet senetleri demektir. O halde bonolann kıymeti bo e t u dahüinde hesap olanabüir. Hergünkü müzayedelerle hergiin nakte tahvilleri kabil olmak üzere azamî bir 3d tene zarfmda tamamen tetviye ve tasfiye edilecek hüku met kâğıtlan. Paralannı nerede kul lanacaklaron blimiyen bankalarm bu bonolar üzerinde muaroele yapmakla en sağiam ve en kârh bir if görmüş olacaklarmda şüphe yoktur. Mesele n : n mahiyeti gözönünde tutularak her kâğidın nakte tahvil olunabileceği zaman farkile ve her taraf bol bol ka zanmak şartile gayrimübadil bonola • nnm cari kıymeti hakikatte en aşağı nihayet 70 olabilir. 13 ve hatta 1920 nerede, 70 nerede? Mesafe hâlâ çok büyüktür. Tekrar edelim ki gayrimübadn bo nolan kıymetinhı bu kadar gayritabiî bir surette düşmesinin ilk sebebi bizzat gayrimıibsdillerdir, ve bilhassa bun • ların nisbetle az miktarda bonoya sahip olanlandır. Bunlar ellerine bono geçer geçmez onları hemen nakte tahvil etmek için her tarafa başvurmağa koşmuslardır. Herhangi tnal piyasaya birdenbire bu kadar çok miktarla arzo luDunca kıymeHnden kaybeder, ve araya alıcılarm açıkgözlülüğü ile satıcılarm telâsı kanşmca iş son defa ol duğu gîbi panik manzarası arzedecek bir derekeye kadar yuvarlanır gider. Gayrimübadillerin kendi menfaatlerinî muhafaza edebilmek için evvelâ kendi aralannda kendi kendilerine meram anlatacak derlitoplu bir cemiyet hayatı tesis edememiş olmalarına cidden teessüf olunur. Bu işe mellî bankalan mızdan birini alâkadar etmek bile müm&ün olurdu. Bir parçacık ötesi beri edilmekle bu işi eline alacak her hangi millî bir bankamız gayrimüba dillere hizmet etmekle beraber kendi hesabına da en aşağı bir milyon lira kazanmış olabilirdi! Teşkilâtsızhğm fecaatine bundan daha beliğ bir misal göstermek kabil olmasa gerektir. Şimdi zarann neresinden dönülürse kârdır denilecek bir vaziyet önünde bulunuyoruz. Olan olmuştur, bir kere üsttarafı için gayrimübadillerin elle rindeki bonolan bir parça »ıkı tutmalannı tavsiye ederiz. Bono sah'plerin den alacaklı olanlann hükumet ve sahıslar hemen icraya geçmiyerek ban kaya tevdi olunacak bonolar üzerinde haciz muamelesile iktifa etmeleri bono sahipleri kadar kendilerinin de menfaati iktızasıdır. Akıl ve manbk denüen şey zembille göke çekilmemiş oldukça bu işlerin bu suretle tanzimme hiçbir mâni yoktur kanaatinde ısrar ederiz. HususOe hükumet meseleyi dikkat ve himmet nazanna almağa karar verdikten sonra. Buna ise Iüzum ve zaruret vardv. Çükü bonolann asıl sahibi hükumettir, ve çünkü bunlan imzalayıp veren kendisidir. Hükumet kendi imzasını tasıyan bir senedin sebepH sebepsiz kıymet kaybetmesme karşı lâkayt kaIamaz, ve ka!amamak lâzımdır. Zaten başka türlüsünS tasavvur etmek imkânı ohnadığı için hükumet ortaya çıkıp ta sadece: Gayrimübadillere verdiğim bo•olara tekabül «decek miktarda en» ı Rıza Şah Hz. memleketimizde TevfikRüştü B.in verdiği Heyeti Vekilenin dünkü içtimaı Büyük misafirimiz dün sabah 9 da Gürcübulakta hududumuza gîrdiler izahat dinlendi Karşılama merasîmi çok parlak oldu, öğle yemeğini Beyazıtta yiyen Rıza Şah Hz., dün 16 da Iğdıra muvasalat ettiler, geceyi Igdırda geçirdiler Şehinşah Hz. bu sabah Karsa hareket ediyorlar Iğdır 10 (Sureti mahsusada gönderdiğimiz muhabirimizden) tran hü tnimdan Haşmetlu Rıza Şah Pehlevi Hazretleri, bu sabah saat dokuzda, maîyetlerile birlikte hududumuza vâsıl oldular. Reisicumhur Hazrefleri tarahndan Şehinşah Hazretlermm mihmandarlık • larına tayin buyurulan ücüncü ordu müfettişi birinci ferik Ali Sait Pasa, kolordu kumandanı Kemal Pasa ve hü • kumet nanmu Beyazıt valîsi tmadet ttn ve Hariciye Vekâleti üçüncü daire şefi Kemal Beylerden mütesekkil istik bal heyeti saat 8 de hududa varmif lardı. Hariciye Vekili Gazi Hz. tarafından da kabul olundu, akşam üstü tstanbula hareket etti Ankara 10 (Telefonla) Hariciye Vekili Tevfik Rüstü Bey bu sabah şehrimize geldi. Istas yonda vekiller, meb'uslar tarafından karşılandı. Heyeti Vekile ögleden sonra Başvekil tsmet Pş. Hazretlerinin köşklerinde toplandı. Bu içtimada haricî vaziyetin tetkik edil diği, Hariciye Vekilinin tahdidi teslihat konferansı, Balkan Ha • ricij s Nazırlan arasında görüsüIen mesail ve diçer temaslarınm neticeleri hakkında izahat verdiği anlasılmaktadır. Tevfik Rüştü Bey Heyeti V e VUe ictimaını mütealnp Gazi Hazretleri tarafından da kabul olunmustur. Ankara 10 (Telefonla) Harici ye Vekili Tevfik Rüştü Bey bu akşam Tevfik Rüştü Bey ki trenle tstanbula gitti. Yann sabah o • radan Yavuzla Trabzona hareket • • decektir. Hasmetlu misafirimiz Rıza Şah Pehlevi Hazretlermtn hadudumuza tfa.it/ olduklan nohtadan itibaren, Karsa kadar guzergâhlanm gosteren harita Hanla Tahran büyük elçimiz Hüsrev Bey Şah Hazretlerine refakat ediyor • lardk tstikbal merasimi çok samimî oldu. tstkbal heyetimize büyük ve küçük rüt • beli birçok zabitlerimiz de iltihak et mşlerdi. Zabitlerimiz büyük finiformalannı girmislerdi. Şah Hazretleri de askeri üriformayı lâbistiler. Ali Sait Paşa he • ydimizin azalannı ve hazır bulunan zabiderimizi büyük misafire takdim et • ti. Şah Hazretleri gösterflen hütnü ka • (Mabadi besinci sahifede) Hudut azerindrfti tah Gürcübulakta, farsça hoşamedi ya • zılı bir tak tam hududun üzerine kurulmustu. Takm bir tarahnda, miralay BâkhHsnm kumandasında bir tran piyade alayı, bir tarafında da Sç bölükten mürekkep bir piyade taburumuz mevki almısh. Şehinşah Hazretleri kap?1ı bir oto • mobille hududa gelmişlerdi. tran hü • kumetinin Ankara büyük elçisi Sadık Şehinşah Hz. nin teftişleri Alâhazret Rıza Şah Pehlevi Hazretleri evvelâ tran alaytnı teftiş etti. Sonra taka doğru üerledi. tstikbal heyeti reisi Ali Sait Pasa ile heyetin diğer azası büyük misafire doğru ilerlediler. Ali Sait Pasa Şehinşah Hazretlerine bayanı hoşamedi eyledi. Mektep imtihanları için mühim bir karar 3 ten az numara alan lise ve ortamektep talebesi haziran icinde tekrar imtihan edilecekler 1 Ankara ' ( Telefonla) Ortamektep ve Hselerde şimdiye kadar bakalorya imtihanı verecek smıflardan maada olan sınıflar talebe sinin, sene zarfmda akhklar' notlara nazar^n sınıf geçme VJ ziyetleri Uyin o Maanf VeKUt lunuyordu. Ya Htkmet Bey ni bütün derslerden üçten fazla not alan talebe sınıf geçiyordu. tki dersten üçten az not almış talebe eylulde imtihana girmek üzere ikmale kalıyor, daha fazla dersten eksik not alan talebe imtihan edilmeksizin sınıfta bırakıh yordu. Maarif Vekâleti suufların ekseriyetle kalabahk olması haseb'le muaUim • Ierin bütün talebeyi lâyik olduğu gibî tanıyamadıklannı nazan dikkate alarak bu seneye mahsus olmak üzere li Tasfiye edilecek Liman şirketleri "~~* se ve orta mektep^er talimatnamesinm sekilde imt'hanlara ait madde»Tii şu seki değlstirmiştir: «A Bütün derslerden üç ve yahut üçten fazla not alan talebe imtihar sız olarah sınıfı geçmiş sayılır. B Her kaç dersten olursa olsun talebe üçten az not aldığı dersl".rden haziran zarfmda bir imtihana tâbi tutulacaktır. İmtihan der • »in maallimile mektep müdürü tatafından seçilen iki mümeyyiz tarafından yapılacaktır. Haziran zarfmda yapılacak olan bu imtihanlarda üç numara alan talebe o derslerden sınıf geçmis elacakttr. Bu imtihanda kaç dersten olursa olsun üçten az numara aldtğt derslerden de ikmale kaltnıs olacak ve eylulde tekrar imtihan e • dilecektir.* tmtihan zatnanı olduğu için bu tadil bütün mekteplere telgrafla tamim edilmiştir. Istanbul Liman şirketi de devlete intikal ediyor Iktısat Encümeni, hükumetin, kanun hükümlerinin Istanbul limanına da teşmili teklifini kabul etti Ankara 10 (Telefonla) tzmir liman ve körfez işlerinin hükumetçe idaresine dair haztrlanan kanun lâyihasuıdaki hükümlerin tstan • bul limanına da tesmilini Basve • kâlet bir tezkere ile rstemişti. tktı • sat Encümeni Maliye Müsteşarı Faik Beyin de huzurüe toplanmıs ve lâyihaya bu yolda bir madde ilâvesini eörüşmüstür. Hükumetin esbabı mucibe lâyihastnda da bildirdiği veçhile, tz mir Liman ve Körfez tsleri şirke • tlnin bütün hisseleri ve tstanbul Liman şirketi hisselerinîn hemen mecmuutıa yakın mîktan hükumete intikal etmis bulımmaktadır. Ticaret kanunu mucîbince, hisse vaziyetleri bu sekilde olan şirket Ierin tasfiyesi zarurî oldugu gibi bu âmme hizmetinin en az menfa • at teminile ifasınm memleket iktı • sadiyati üzerinde yapacağı büyük tesir itibapîle de hükumetin teklifi esas itibarile sayani kabul görül mü», barı madd"eler de buna göre tertio fMÜlTni'tir. Lâvihada mahivetleri itibarile âmme hizmeti olan liman işlerinin imkân has'l oldukca, peydenpey ka nun hükmüne tâbi tutulması mak sadı da gözetilmiştic. Lâyihanın bVinci maddesi, kanun hükvmlerinin tstanbul limanına da tesmilini temin etmekiedir. Yalmz «sermayesinin tamamı devlete intikal etmıs olan» kevdi yerine «ser mavesinin en az dörtte biri devlete intikal etmis olan» liman airketlerî Türkiye ve İtalya Bitaraflık misakı 1942 senesine kadar temdit edildi Ankara 10 (A.A.) ttalya ile Türkiye arasında 1928 senesinde aktedilen bitaraflık misakmın teırvdit edilmesine ait protokol hakkuvdaki tefsirî nota ahiren Ankarada imza edilmiştir. tsbu nota ile yukarıdaki pro • tokolda derpiş olunan üç senelik temdit mücfdetmin bitaraflık misakmın mer'îyette berdevam olacağı yeni beş senelik devrenin inkızası tarihinden itibaren basIıyacağı tesbit edilmekte ve bu suretle mezkur misak 29 nisan 1942 tarihme kadar temdit edilmiş bulunmaktadır. İ nillMIMIIIIIIIIIIMIIMIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIUHIIIIIIHIIIIIIinillllllMllllllllllllllllllllllllllinillllMHnnillllllllllllllllinilllllllllllflMUIinillllllllIIIHin Hitler Musolini mülâkatı Fransız Hariciye Nazırı da iştirake davet edilJi RtSfelerinin hemen hepsi devlete intK:'' etmiş ölduğundan tasfiyesi icap eden Jstanbvl Liman Şirketinin merkez tinası nin tasfiyesi ve bizmetlerinin yeni tesis edilecek mülhak bütçeli bir liman idaresine bağlanması esas konulmuştur. Bundan baska imkân olan yerlerde nhtım, deniz ve nhtım üzerinde seyrüsefer (yand vapur ve tramvay) işlerinin de liman idare • lerine devri hususunda maddeye bir hüküm ilâve edilmiştir. ınıııtfiı ıııııııııııııinııııın Büyük bir kaçakçı şebekesî yakalandı Harice altm ve döviz kaçıran maznunların vergi kaçakçılığı yaptıkları da meydana çıkb Emniyet müdürlüğü ve Gümrük Muhafaza teskilâtmın müşterek takibatı neticesinde sehrimizd'e icrayi faaliyet etemkte olan yeni bir kaçakçı şebekesi daha meydana çıkarılmıştır. öğrendiğimize göre, evvelâ bu şebekeye mensup kumusyoncu Yorgi isminde biri yakalanmn% bu suretle diğer şebeke azalarınm vücudü anlaşılmıstır. Kumusyoncu Yorginin Romanvadan şehrimize gelen muhacirlerden ykmi bir bin Iey toplıyarak bu paraları Galatada sarraf Ligor vası tasile gene Balıkpazarında tsak Bahar isminde diğer bir sarrafa tebdil ettirmekte olduğu görülmüş, kend'i»i bu suretle yakalanmıştır. Bu hâdisenin meydana çıkması üzerine tahkikat derinle'tirümis, bu şebeke efradının altn alışverisi yapan sarraf Dimitri ile de alâkadar olduklan tesbit edilmiştir. Büyük bir şirkete mensup üç memuıun da bu şebeke ile alâkadar olduklan ve şebekenin yalmz bu kabil iıjlerle kalmıyarak vergi kaçak ııııınııııtıııııiııııtııııiıııııııııııtıııııııııııııtııııııiıııiMiıiıııııııııııııııııııııııtııııııııiHiııııııııııiu;ıuıiMiııtııı Emniyet Müdürü Fehmi ve gümrük muhafaza basmüdürü Hasan Beyler çıhğı da yaptığı meydana çıkmıştır. Emniyet müdürlüğü tahkikata de • vam etmektedir. Bundan baska evvelki gün Ro • manyadan şehrimize gelen Prenses Marya vapurundan çıkan bir ka • dmın eşyalan arasında üç kilo ipekli ve gene ayni vapur yolcularından ömer isminde birinin de üzerinden bir kilo ipekli kaçak kumaş çıka rılmıs, her tkisi de thti*as mahke • mesine verilmiflerdir. lâki behemehal müzayedeye çıkaracağunda kimsenin şüphesi olmamalıdır, ve bu muameleyi tesri ettirmek için tedbirler alıyorum. Şeklinde bir beyanat yapsa bu bile vaziyeti ehemmiyetli surette ıslah edecek bir irşat olur. Çünkü hakikattir. Kaldı ki hükumet kendi bonolannın kıymetini tutmak için bundan daha ileri gidecek bazı müessir tedbirler de alabilir, ezcümle bonolann borsaya kayitlerine müsaade etmekle beraber bir iki mülî bankanın bu işe bir parça cık alâka göstermeleri için işarette de bulunabilir. Yahut Gayrimübadiller Cemiyetinin bulup arzedeceği diğer bazı tedbirleri teshil edebilir. Hulâsa mesele bütün elemaman çok kuvvetli olan gayet basit bir me seledir, ve tekrar edelim ki öyle olduğu için çok fecidir. Miktan onlarla m'lyon olan. k^ca : bir servetin m llî servetin tedbirsizlSc yüzünden böyle çarçur olmasma mösamaha edümemelidir ve edilemez. YUNUS NADÎ llzT.'cm Başvekili M. Musolini Alman Basvekili M. Hitler ve Roma 10 (A.A.) lyi bir mem badan öğrenildigine göre M. Hitlerle M. Musolini arasında tasmim olunan mülâkat gelecek bafta zarfmda, ihti • mal persembe veya cuma günü vuku bulacak ve iki gun sürecektir. Mülâkatjn nerede olacağı henüz belli değildir. Fransa, bu mülâkattan çok fimitvardır. Fransız matbuah, ttalyanm, Alman ve Fransız istinat noktalan arastnda (Mabadi dörduncü sahifede)