22 Mayıs 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

fCamhtrrîvet Casuslar Arasında 26 Nakîli: A. DAVER { Şehir ve Memleket Haberleri Esnaf Bankası tahkikatı Bugünde Hâkim Rıza B. in ifadesLahn?cak Esnaf Banka sı meselesi tab. kikatile meşgıı1 olan Müddeiu mumî muavir: Muhlis Bey dün. bu ise ait istic • vapların dosyasını tetkik etmiş ve bankanın sabık idare mec lisi reisi Hâkim Rıza Beyle, Miîlî tktısat banka Bankamn »aötA idare u n m avukatı A meclisi reisl Hâkim tıf Beyin maluRua Bey matlanRa müracaate lüzum gör mü'tür. Hâkim Rıza ve Atıf Bevler busrün Müddeiumumiliğe çağrıla caklar ve ifadeleri almacaktrr. Atıf Beyden, Esnaf BankasincA tasfiye muamelesi yamlan Millî Iktısat Bankasınm vaziyeti hakkmda malumat istenilecektir. Diğer taraftan Esnaf Bankasın • da hükumet namına tahkikat yap • makta olan müfettisler, dün bankanın eski müdürü Faik Beyin istic vabmı tamamlamı<lardır. Faik Beyin, bu hususta tktısat Vekâletine de izabat vermek üzere bu^ün An. karava gitmesi mubtemeldir. Mü • fettisler, bankanın sabık muhase • becisi Ata Beyi de davet ederek malumat almıslardır. j Siyasî icmal Peeka, gizlendiği yerden ateş etmiş ve casusun tam kafasma bir kurşun yapıştırmıştı! Bir gece, bu casus, Peekanın mmta k?*ı karsısmdakî son Alman ileri ka • rakolunu geçti, Duna nehrindeki ka yıklardan birine atladı ve kürek çeke çeke Rus ceohesine doğru jitmeğe basladı. Ruslan aldatmak üzere, he • rifin arkasuıdan Almanlar, birkaç el ateş ettüer. Sözde Rus casusu imis te kacıyormuş ve gSrülerek üstüne ateş edilmisti. Tabiî Alman tüfekleri ha vaya veya suya sıkılnustı. Bu sHâh sesleri, nehrin karsı sahilindeki Rus nö fcetcüerinrâ nazan dîkkatîni ce'betti. Bunlar, ay ısığmda, bir adamm kfrek çekerek gelmekte olduğunu gordüler. Firarî veya Rus casusu olmak lâzım gelen bu adam, arasıra bevaz bir mendil sallıyordu. Sahüe yanaşv yanaşmaz kayıktan atladı ve Rus nöbetcflerinin avakhumm dibine uzamp kaldı. ?nzde helecandan, korkudan, yorgunluktan bitkin bir hale gelmisti. Biraz sonra kendine geldiği zaman, Alman batlanndan niçin ve nastl kaçıp geldiğine dair uydurma bir hikâye anlattı ve en yakm Rus zabitnun yanma götürülme«ini rica etti. Casus zabite de ayni hi kâyeyi anlrttı. Casuslann bövle bir htle ile cepheden ceoheye gidip geldik • leri arasıra vaki oiduğundan z"bit ev velâ bu sözlere inanmadı. Fakat gelen adam, zabitin tereddüdünü görimce, Telefon edip amirlerinize soru • nuz. Ben deniz istrhbaratı tarafmdan Injrfltereye gönderilen casus filânım, dedi. Almanya tarikile avdet etmem mukarrerdi. tngiltereden Holandaya, oradan Almanyaya gectim. Bütün Al • manyayı garpten şarka doğru katede • rek buraya geldhn. tste evrakım. Yüzbası casusa evinin odalanndan bmni gösterdi. Burası, kendisme mu avmlik eden ve hastal«narak tedavi î çin hastaneye giden bir zabitin odası idi. Casus, teyekkür ederek bemen o • dadaki sevyar karyolava uzandı. Yüzbası da od?s'na çekiidi, yatağına yat tı. Hermz uykuya dalmsh ki gario bir kâbus içinde uyandi. Gördüsü korkunç rüya onun içinde fena bir süphe uyandırmıstu Hemen kalktı, yalnayak yü rüverek koridorlardan geçti ve misa fîri yahrdıih odaya doğru gitti. Harap evde bir mezar siikuhı ve karanhği hâkimdi. Hiç ffurultü etmeden oda ka pısına sokuidu. Anahtar de'iğmden i • eenye baktı. Casus, ISmbavi iyie kıs • mis olmakla beraber odanın içerisi görülüyordu. Adam, bir paket yapıvor> masanın usKînde bulduğu evrakı rij pakete koyuyordu. Bu îsi brHrdkten sonra, be lmrlen kemerini cıkardı ve bununla bir halka yaptı. Halkayı dîzinin Szerine geçirerek kayışı çekti. B:rini boğmak ister gıT)! bir bareket yapıyor ve bunu tekrarhyar?k talim ediyor, kayışı su ratle kaymağa ahshnyordu. Peeka hemen işi anladı. Herifin niveti bozuktu. Peeka derakap odasma dSndü. Kaputunu ve ceketini bükerek ya t?ğmm içine yahrdu Yorganı üstüne orttü. Kendisi de yatağın obür tara fında duran biiyuk masanın arkasma saklandı. Yeni Irak Sefiri dün akşam Ankaraya gitti Naci Şevket Bey, bir muharririmize Türk Irak münasebatı hakkmda mühir^ beyanatta bulundu Irakm Ankara sefirliğine tayin edilen Naci Şevket Bey itimatna • mesini takdim etmek üzere dün akşam Ankaraya gitmiftir. Naci Şevket Bey bundan üç sene evvel gene memleketimizde Irak sefiriydi. Mü. şarunileyh kırk dört yaşındadır ve eski Darülfünun Hukuk fakültesi • nin 1913 senesi mezunlarındandır. Müşarunileyh Irakta müteaddit l'"va mutasamflıklarında vazife aldıktan sonra Bağdattan meb'us intihap edilmiş ve muhtelif kabine • lerde bes defa Dahiliye ve bir defa Adliye Vekâletini derahde etmiş, Ankaradan Bağdada üç sene ev velki avdeti esnasında Dahiliye Vekâleti makammda bir müddet kaldıktan SOTITJL, Irakın Cemiyeti Akvama duhulünü müteakip mer bum Kral Favsal tarafmdan fiaf • vekil sıfatile kabineyi teskile me mur edilmis ve 1933 senesi martm. da mev'^ii îkt'''ardi'n cek'lmistir. Naci Şevket Bey, dün Ankaraya hareketinden evvel kendisile görüşen bir muharririmize memleketimiz bakkındaki ihtisasahnı şöylece anlatmıştır: € Memiekethni ikinci defa o larak temsil etmek üzere pek sevdiğim Türkiyeye dondüğüm için büyük bir sevinç duyuyorum. Esa • •en gencKğimin en tatlı senelerini, ve ftli tabsilimin bütün devresini bitirdiğim icin bu mubite biçbir zaman yabancı bir gozle bakmıyo rum. Bahusus kendilerinden büyük iltifatlar gördüğüm Türkiyenin mümtaz şahsiyetleri ve kendilerine hassaten derin bir bürmet beslediğim Başvekil tsmet Pş. Hazretleri ve Hariciye Vekil i Tevfik Rüstü Beyefendile tekrar temas edece ğimden mütevellit mesruriyetim büyük tiir. Irakm sevgili ve genç bükümdanndan dehalarımn hay ranı olduğum ve kendilerine büyük bir hüsnü hürmet ve tezimle mer • but bulunduğum, Türkiyenin Ulu Gazisine samimî selâm ve bürmetler takdim etmek şerefine de nail olacağım için pek bahtiyarım. Iraklıların selâm ve muhabbetlerinin de dost ve kardeş Türk milletine muhterem gazeteniz vasıtasile iblâğını hassaten rica ederim, Siz de biliyorsunuz ki Iraklılan özkardeşIerimiz olan Türklere bağlıyan birçok rabıtalar vardır. Kuvvet ve samimiyeti işbu rabıtalara istinat e Bulgaristandaki darbei hükumet ulgaristan, hükumet ve ida resi bir türlü istikrar bula • madığı için darbei hükumet» lerin eksik olmadığı bir memleket tir. Şimdi bunlardan bir yenisine daha şahit oluyoruz. Bu defaki dar bei hükumeti yapanlar askerlerdir. Neuilly sulh muahedesi Bulga ristanm ordustmu tabdit etmiştir. Maahaza bu memlekette nizamiye ordusundan başka askerî unsurlar yok değildir. Bunlardan biri ihtiyat zabftleri teskilâtıdır. Memleketin dabilî ve haricî emniyeti tehlikeye maruz kaldı ğı zaman stkı inzıbata alışık olan bu silâh adamlan der hal hükumet otoritesinî temin edecek hareketin başına geçmekte, yabut böyle bir barekete istirak et mktedirler. Bugünkü darbei hükumet, M. Muşanofun istifasile neticelenen ka< bine buhranınin meydana getirdiği icinden çıkılmaz karışık vaziyete nihayet verecek son çare idi. Musanof hükumeti millî bloka dahil fırkalara istinat ediyordu. Lâkin bu fırkalar memleketi idare için değil daha ziyade intihabi kazanmak için ittibat etmişlerdi. Bunun için ilk günden itibaren kendi aralarmda didiniyorlardi. Birîbirini zaytf dü şürcneği ve zayıf düşen fırkanm hükumetten aynlan mümessilinin yer lerini paylaşmağı en büyük marifet sayıyorlardı. Kral Boris kanunu esasiye riayet etmeğe fevkalâde ehemmiyet verdiğinden hükumet otoritesmi ve icraatım ihlâl eden nifak ve şikaka fevkalâde tedbrrlere müracaat et mek ve parlâmentoyu sık sik fesheyIemek suretile nihayet vermeyi is temiyor, bu hal frrkalann büsbütün cesaretini artmyordu. Millî bloka dahil fırkalar brribnierfni yiye yiye nihayet zürra ile liberaller kalbur üstünde kalmışlardı. Zayıf fırkalann mümessillerinin ahiren kabine den çekiknesi üzerme zürra fırkası bu mevkileri kend : adamlarına tahsia ederek kabinede hâkim bir mevki temin etmeğe kalkışmıştı. M. Mufanof zürra fnk»*ım l>u Irak hükumeti tarafmdan tekrar Ankara »efaretine tayin edilen Naci Şevket Bey den iki kard"eş ve dost memleketm münasebatı herbangî bîr muahede veya ittîfaknamenin çok fevkinde dir. Çünkü bu münasebat kâğıt U zerinde kelime ve cümlelerle tav zih edilemiyecek kadar kat'î ve canlıdır. Irakın münenrver gençleri, Tür • kiyenin gerek içtimaî ve gerekse rktısadî ve edebî sabalardaki terakkiyatını büyük bir gıpta ve alâka ile takip etmekted'rîer. Irakm mali ve iktısadt vaziyeti çok iyidir. Bütçemiz mütevazîndir. Eski Osmanh imparatorluğund'an bize isabet eden borcun kâffesini ödemiş olduğumuz irin herhangi bir borç yükünden de kurtulmoş bulunuyoruz. Irakm ber tarafmda emniyet ve sukun vardır. Mükellefiyeti askeriye kanunu bu sene millet meclisinden çıkarak Kral Hazretlerinin tasdiki âlisine de iktîran eylemiştir. Gerek hükumeti hazır a ve gerekse muhtelif fırkalar Irak ordusunun takviyesi hususunda müttefiktirler ve bu yolda elbirliğile çalışmakta • dırlar. Son zamanlarda bilhassa hava kuvvetimizin çoğalmasına e • hemmiyet verilmektedir» Kuvvetli bh* orduya malik olmaktaki maksadımız yakın şarkta sulb ve müsalemeti idame etmek hususunda Ira km esash ve faal bir uzuv olmak gayesine matuftur.> Biraz sonra, kapı yavaşça açıldu Karanlıkta iceriye biri gırdi. Odanın i* çerisi, yatağin başucundaki pencereden giren mehtabm ziyasile hafifçe aydm • lıkh. Gelen adam, ayaklanmn ucuna Casusun avdeti haberi, telefonla ta basa basa yatağa doğru yürüdü. Ay ısıRusya Bahriye Nezareti istihbarat dağı yatağa vurmuş, yorganın altmda bir fresine kadar gitti. Gelen cevap, nehir cismin yattığmı gosteriyordu.Yaklaş tarikile gelen adamm dedikleri doğ • tı, biran durdu. Sonra elindeki kayışı ru olduğunu gösteriyor ve «bu adam ileri doğru uzatarak iğildi. Bu vaziyet • en iyi casuslanmızdan biridir. Kendi • te adam, tam pencerenin Snune gel • sine teshilât gösteriniz, hüsnü muame • mişti, pencereden vuran aydınlıkta iyîle ediniz» diyordu. ce görünuyordu. Tam kayışı uzatmış • Bunun üzerine ileri karakol hattın • tı ki birdenbire bir tabanca patladı ve da, bölük kumandanmın yanında bekherif yatağın üstüne yıkıldu Peeka, masanın arkasradan tyice niletilen adama karsı muamele değisti. şan alarak ateş etmiş ve casusun tam Nereye gitmek istiyorsunuz ? Bir kafasma bir kursun yapıştırmıştı. S?kotomobü emrinize hazır, dediler. landığı yerden çıktı. Eiektrikli cep fe • Doğru yüzbası Peekanm yanına nerini yakarak baktı. Herif kapand'ğı ghmek isterhn. Kendisme verecek möyatağuı Sstünde Htriyerek can veriyor, him haberlerim var, dedi. şakağmdan kan akıyordu. Yüzbaşı telefon etmek istedi. Tele • Kolordu kumandanma sorarak yüzfonun sesi cıkmıyordu. Hemen casusu başmm karargâhmı öğrendüer ve ge misafnr ettiği odaya koştu. Peekanın eeyansmdan sonra casusu bir otomoodasmdan geçen hatlar, muavinintn obile koyarak Peekanm evine gön dasma da uğnyor, oradan dtsan çıkı • derdüer. Kapryı bizzat ySzbaşı açh yordu. Hatlan muayene etti. Maktul •e bu meçhul ziyaretçi, refakatindeki casus pencerenin önunde bütun tellezabit tarafmdan kendisme takdim e • ri kestnisti. Odada bulduğu evraktan dildikten sonra, onu odasına götürdü. yaptığı paket masanm üstünde bekli • Casus, bütün Aimanyayı bir ucundan yordu. Peekayı boğduktan sonra bunobür ucuna kadar katederek geldiğini lan alıp smşacağı belli idi. Fakat şimve kıtaatm harekâtı hakkmda gayet di çoktan kendisi öteki dünyaya git mühim haberler aldığmı söyledi ve bu mFstL haberieri, müstacelen Peekaya bildir • di. Adamın verdiği malumata naza Bolşevikler, Rusyanm mukaddera • ran; Alman ordusu, yüzbaşının bulunhna hâkim oldukları zaman, Çarlaruı duğu nuntakaya karşı büyük bir taar muazzam ülkesinde msanlann mukadruz hazHhyordu. Casus, bu haberleri derab üzerinden bir kasırga geçti. Bu verdikten sonra, yorgunluktan bitkin kavırga, kimbilir, yüzbası Peekeyı da bir halde olduğunu ve kendisme yatanereye atmiffa? cak btr yer gösterihnesini rica etti. (Mabadi var) ŞEHtR tSLERl Tepebaşı bahçesini Şehir tiyatrosu artistleri işletecek Haziranın birinden itibaren Tepebaşı bahçesi yeni bir şekilde açılarak iş~ letilmeğe başlanacakhr. Bahçeyi; Şehir tiyatrosu artistlerinin teşkil eylediği kooperatif idare edecektir. Belediye memurin kooperatifi de bu kooperatife hissedardır. Bahçenin tanzimi ve halka nafi bir şekle girmesi hususunda bü • tün tedbirler alınacakür. Bahçede Şe • hir bandosu çalacak, muayyen günler» de balet heyeti tarafmdan yazlık sahnede numaralar gösterilecektir. Bah • çenin bir kumı da çocuk bahçesi haline getirilecektir. Burada çocuklar için eğlence tesisab yapılacakbr. Ekmek fiatleri 10 para artırıldı Son gunlerde an fiatleri biraz yük • selmeğe başlarmş ve bu tereffü ekmek üzerinde de tesir yapmıştır. Bundan dolayı yeni nerhi tesbit eden konüsyon dün toplanarak ekmeğin kilosuna on para zanvnetmiş, bu suretle ekmek fiatleri yedi buçuk kuruştan yedi kuruş otuz paraya çıkmışbr. Francala fiatinde tebeddül yoktur. Peekanın evinde ÜNİVERSİTEDE Paris Belediyesi erkânı şehrimizde M. Keslerin konferansı üniversite iktısat enstitüsünde her çarşamba olduğu gibi yann da saat 5 te talebeye bir konferans verilecektir. Yarınki konferansm mevzuu «bugünkü içtimaî mesele • ler» hakkındadır. Bu konferans ictimaiyat ordinaryus profesör M. Kesler tarafmdan v^lecektir. sevdadan vaz geçiremediğinden is tifa etmişti. Lâkin bu istifa He buhrana nihayet verecek başka bir tertip vücude getirmeğe ne ftrkalarm arastndaki vaziyet ne de fırkaların thtiraslan müsait değildi. Bu için den çıkılmaz kanşıkhktan komü • nist gibi müfrit f*rkalann da istifade etmeleri, nihayet halktn büyük «>kseriyetinin istemediği bir rejimH tesis edihnesi ihttmali kendisini gostermişti. Kral son çare olarak M. Muşanofa tekrar kabinenm teşkili vazifesmi tevdi etmişti. Mumaileyh lâzım gelenlerle istişarede bulundi'ktan sonra bu vazifeyi deruhde edemiyeceğini anlamış, ordu memleketin emniyet ve selâmetini kendi e line almağa mecbur olmuştur. G« çenlerde Bulgar Harbiye Nazırile erkânıharbiyei utnumiye reisinm istifa etmiş olmalan daha o zamandan ordunun böyle bir tedbiri düşündüğünü ispat ediyor. Fırkalann fevkinde teşkil olun?cı hükumetin başında sabık Detniryollar Nazın M. Simon Georgiyef is nıinde bir sivil bulunuyorsa da mühim nezaretlerle tevhit olunan diğer nezaretlerden çoğunda askerler var» dir. Dahiliye Nezaretini ihtiyat zabitleri birliği reisi mütekait Jeneral Midilef ve Harbiye Nezaretini Je neral Zlatef deruhde etmişlerdir. Yeni hükumetin ilk icraati komü nistlerin ve Makedonya ihtilâl ko mitasmm elebaşılarını tevkif etmek olmuştur. Yeni Bulgar hükumeti ge> çen her hükumet gibi efkân umumiyenin arzusuna tevf ikan muahe • delerin tadili taraftandır. Fakat Bulgaristan dahilî buharn içinde olduğundan yeni hükumetin komşu larile iyi geçinmeği haricî siyasetine esas tutacağı beklenebilir. MVHARREM FEY7A VİLÂYETTE Bu sene dikilen agaçlar Bu sene 26550 si Sarıyer, Beyoğlu, Beştktaş kazalarında, 840 ı Bey. kozda, 6925 i Üsküdar ve Ka*! 5yfinde, 2995 i Şilede, 9162 si Silivride, 982 si Çatalcada, 16680 i Kartalda, 4414 ü Bakırköyde ve 80321 i Yalovada olmak üzere Istanbul vilâyeti dahîlinde 148,869 adet meyvalı ağaç dikildiği vilâyet Ziraat mfidürlüğünce tesbit edilmiştir. Fidanlardan bir kısmı Büyükdere Meyva enstitüsünden alınmış, mütebakisi hariçten temin olun • muştur. Bundan başka îstanbırl vilâyeti dahilinde 19685 adet orman ağacı da dikilmts, fidanlann bir kısmı Kâğıthane fidanhğından temin o • lunmuştur Bir batında üç erkek çocuk 'Heyet azalart Sirkeei Utasyonmda, Paris Belediye MecH» Reisi M. Fike, refakatinde meclis azasmdan Dr. Lobl^eois, M. Veiss ve M. Chimier oldu ğu halde dün sabah ekspresle şehrimi • ze gelmiştir. Paris Be!ediyesi erkânı Sirkeci is • tasyonunda fstanbul Belediye Reis muavini Hâmit, Belediye Meclisi Reisi, Belediye Turizm Şubesi müdürü Ek • rem Beylerle Fransız sefiri M. Kammerer Cenaplan, tstanbul Fransız konsolosu M. Dubas tarafmdan karsılanmıs lardır. Misafirierimiz, Sirkecicten otomo bülerle Perapalas otelme gitmisler, otelde bir müddet dmlendikten son • ra refakatlerinde Belediye Turizm Şu besi müdürü Ekrem Bey olduğu hal • de Ayasofya, Sultanahmet ve Süley • manjye camilerile müzeleri gezmisler • dir. Fransız sefiri M. Kammerer misa • fîrler şerefine dün sefaretane binasın da bir oğle ziyafeti vermiştir. Paris Belediyecileri dün öğleden sonra Boğaziçinde motörle bir gezinti ktşedm reU M. Fike yaptıktan sonra Ankaraya gitmişlerdir. Heyet reisînin beyanatı Heyet reisi M. Fike dün kendisile görüşen bir muharririmize demistir ki: c Balkanlarda Sofya ve Be'grat sehirlerini ziyaret etmek üzere davet olunmuştuk. Bu münasebetle Türki • yeyi de görmek istedik. Ben şahsan Türk mil'etinin en s?mimî b'°r takdir kânyım. Başta Büyük Dâhi Gazi Mustafa Kemal Hazretleri o'duğu halde Türkiyede pek az zananda basarılan büyük işler dünyanuı her tar? fında çok büyük akisler uyandsrm^ktadır. Bu yük Türk dostu M. Heryonun geçen sene Türkiyeye vaki olan seyahati esa sen eskidenberi mevcut olan Türk • Fransız dostluğunun takviyesi husu stmda kuvvetli bir âmfl olmuştur. Güzel şehrinize ayak basbğumz dakika • dan itibaren bize karsı gösterilen hüs • nü kabulden dolayı çok mütehassis olduk.» , MÜTEFERRÎK Cumhuriyet Nüshası 5 Kumftui ^ Matbaamızı ziyaret eden talebeler Bolunun akçekavak köyünden Akpmar mahallesi bekçisi Mustafa oğlu Kâmü Ağanın bir batmda Uç erkek evlâdı dünyaya gelmiştir. Bolu belediye ebesi Ayşe Haavn tarafmdan aLnan bu üçüz y&vnılann aıkhatleri çok iyidir. tlk doğan çocuğa Gazi, ücincisine Mustafa üçünciisüne Kemal îsmi verilmiştir. Fotoğrafı mızda yavrular, bir günluk iken annelerî, babalan ve ebeleri Ayşe Hanımla birlikte görünmektedir. Bakırköy ikinci ilkmektep tale • beleri dün muallimleri thsan Ha nımla birlikte matbaamıza gelmiş, Cumburiyetm muhtelif çahşma kı • sımlarmi gezmişlerdir. Bu tetkikleri esnasında minimini ziyretçilere faydah oLacak izahat verilmiştir. j Törkiye şeraiti I 'ıvn Senelik 1400 K>. Altı aylık 750 Üç aylık 400 Bir aylık 150 Harîç^ 'v* 1700 Kr. 1450 , 60Û yoktur M. Fike şerefine ziyafet Misafirler şerefine yarm Perapalas • ta Belediye tarafmdan kırk kisilik bir ziyafet •erilecektir.