15 Mayıs 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Bütün Türkiye Mahtumları Kahvesini îçiyor Ist Mehmet Efendi umhurıyet i NO. 3 5 9 9 Telgrai ye mefctup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: fstanbul, No. 246 Sall 15 MâyiS 1934 Teleîon: Başmulıarrlr ve evl: 24290, Tahrir heyett: 24298, Idare ve matbaa tasmile Matbaacılık ye Neşriyat Şirketi, 24299 Bütün A Türkîye " Mehmeî Efendi Mahtumları Kahvesini tçiyor îst Mısırçaraisı kapisı karşısında Mısirçarsısı karşıinda Buğday meselesinde Son bir söz daha enebilir ki Liverpol borsasm • ' da Kanada buğdayınm kilosu beş kurusa satddığına göre ts tanbulda sert Tiirk buğdayının bes kurnşa satıhnasmda pek büyük bir fev kalâdeKk olmamak lâzımdır. Liver • polda beş kuruşa buğday Kanadahlara kurtanyorsa tstanbulda beş kuruşa buğday Tiirk çiftçilerine neye kurtar • mıyacakmış? Evvelâ şurastnı iyi bilmelidir ki Li verpolda beş kuruşa şimalî ve cenubî Amerikalar bağdayı bu Amerikan çtftçilere kurtanyor değüdir. Buğday istihsal ve ihraç eden memleketlerin kâf t*M böyük ziyanlar ve nkinhlar icinde dir, ve bn stkmtılar y*km zamand* bertaraf olacağa da benzemiyor. tkmcisi Kanadada, şimalî Amerika Birleşik hökumetleri cumhuriyetinde, Şıli ve Arjantinde ne buğday istihsali, ne de bayat şartlan bizimkilere kıyas olunaımyacak başkalıklar arzeder. Oralarda ziraat usulleri çok ıslah edil nrftnr. Tiirk çiftçisinin bire vasatî 56 almatma mukabil, Amerikalı çiftçi bire vasatî lâakal 1215 alır. Mahsuüer standerdizedir. Bu istihsal fazlalığı ay« ni zpmenda bize nisbetle kıymet fazlalığı da demektir. Üçüncüsü her roemleket kendi iktısadî sartlarma tâbidir. Çiftçinin öde meğe mecbur olduğu herşey pahalı olan Türkiyemizde yahnz ziraat mahsullerinin ve bu meyanda bilhassa buğdaym çiftçi elinden yok pahasına denilecek bir bedelle çıkması müthiş bir muvazenesizliğin beüibaşh sebebidir. Halkurızm iiçte iki denilecek bü/iik ekseriyeti çiftçidir. Bu memleketin malî ve iktısadî hayatında muvazene o'abilmek için bu büyük çiftçi kütlesinin ajakta durabilmesi, ucuucuna olsa da yaşıyabilmesi lâzımdır. Mahsulü bire 56 oiarak alındığı halde kilosu 60 paraya, 2 kuruşa ve hatta 3 kuruşa satılaeak buğdayla Türk köylüsü bu işin içinden çıkamaz. Türk köylüsü işin den çıkamaz demek, malî ve iktısadî f enadan b eter e gider mektir. için Türk hayatı de • Belgratta da bir tebliğ neşredildi Tevfik Rüştü B. dün gece Viyanaya hareket etti Bulgar kabinesi M. Muşanof, istifaya mecbur oldu Italyanın arazi talepleri Italya Başvekili eski sözlerini izah ediyor Üç dost devletin haricîye nazırı Balkan misakından Kabineyi teşkil edemezse M. Mussolini «biz arazi fethini değil Afrika ve çıkan meseleler hakkında itilâf ettiler temmuzda yeni intihap Uzakşarkta tabiî bir yay? yı düşünüyoruz» diyor Belgrat 14 (A.A.) Turkiye Ha yapdacak riciye Vekili Tevfik Riiştü Bey bu ak Silâhlar meselesi ve çam saat 22 de Viyanaya mütevec cihen hareket etmistir. Italya Başvekili Belgrat 14 (A.A.) Türkiye Ha riciye Vekili TevfBc Rüstü Beyle Ro manya Hariciye Nazırı M. TRulesko maiyetlerile birlikte hususî trenle bu • raya gelmişler ve istasyonda Hariciye Nazırı M. Yevtiçle Hariciye Nezareti ve Türkiye ve Romanya sefaretleri erkânı tarafından karsüanmışlardır. Türk ve Rumen sefirleri Haydar Bey ve M. Gunanesko Nazırları Nosisalda istik • bal etmislerdir. Çekoslovakya ve Yu nan sefirleri de istasyonda hazır bu lunmuslardır. İki nazır maiyetlerile birlikte Hari ciye Nezaretine gitmişlerdir. M. Yev • tiç nezarette nazırlar serefine hususî bir öğle yemeği vermiftir. Londra 14 (A.A.) Havas ajansı bildiriyor: «Deyli Telgraf» m muharriri Hektor Bayvatere verdiği bir mülâ katta M. Musolini, Italyanın kuvvetli bir bahriyeye sahip olmak için hangi se beplere istinat ettiğini anlatmıştır. M. Musolini ezcümle demiştir ki: « İtalya vilâyetlerinden otuzunun merkezleri sahildedir. Roma bile de nize yakmdır. Coğrafya bir memleketin mukadderatını tayin eden değis mez bir vakıadır.» Mületler Cemiyeti ve silâhları bırakma meselelerine temas eden M. Mu solini demiştir ki: c Milletler Cemiyetmin ulahı prensibi hemen hemen bütün dünyaca kabul edilmiştir. Tasavvur edilen ısla hatın silâhları bnakma konferansınm neticelenmesinden sonra yapdması lâ tatifaya mecbur olan M. Muşanof Sofya 14 (A.A.) Kabine Utifa etmıştir. levfik Rüştü Bey Bükreşte iken M. Titalesko ile beraber saat 20 ye kadar görüsmüslerdir. Bu toplanhdan sonra matbuata asağıdaki tebliğ verilmîftirt (Mabadi beşinci tahifede) Müzakereler 3 saat sürdü " Belgrat 14 (A.A.) Türkiye Hariciye Vekilile Romanya ve Yugoslavya Hariciye Nazırlan bugün saat 17 de Yugoslavya Hariciye Nazın M. Yev tiçin nezaretteki odasında toplanarak tstifntn »ebepleri Sofya 14 (Telefonla Hususî muhabirimizden) Bugün Bafvekil M. Muşanof, kabinesinde demiryolu ve posta ve telgraf nazırından münhal kalan nezareti doldurmak için çiftçi ve Iiberal fırkası mümessillerini davet etmis ve onlarm bu husvsiaki son ve kat'î kararlarını sormustur. Çiftçiler kabinede dordüncü bir nezaret istemisler, yani radikalle(Mabadi beşinci Mahifede) M. Mtuolininin yeni bir rmtmi zondır. Çünkü bu konferans akun ka • hrsa, hiçbir tslah isine Hizum kabnya • cak ve cemiyet iflâs edecek tir.» (Mabadi beşinci aahifede) Esnaf Bankası işi Devrişzade Ibrahim Bey, Vali Muhittin B. aleyhine hakaret davası açtı, 20,000 lira tazminat istiyor Esnaf Bankası meselesi hakkmdaki Adliye tahJdkahna dün geç vakte ka dar devam edilmiştir. Bu işe vazıyet eden Müddeiumumî muavini ve binnci tetkik bürosu sefi Ahmet Muhlis Bey, dün bankanm ş<mdiki müdürii Hamdi Bey tarahndan, Müddeiumumiliğin suallerine cevaben gönderilen uzun raporu tetkik etrrriş • tir. Raporda, bilhassa, Esnaf Bankasının tasfiyesini yaptığı Kara Kemalin Millî tktısat Bankası isine temas edilmiştir. Maamafih Hamdi Beyin izahati kâfi görülmediğinden arastırmalann derin • leştirilmesi tensip edilmiştir. Müddeîumumilik, Millî tktısat Ban • kasmin paralanndan bir kısmı devlete ait olup olmadığmı ve bu paralann ne olduğunu tesbite lüzum göımüştür. Esnaf Bankasının eski idare meclisi reisi Mahmut ve murakıp Emin Zeki Beyler bugün, bankanm yolsuz işleri hakkında kendilermden malumat alın mak üzere Müddeiumumiliğe çağınl mışlardır. Bu zevattan başka bankada dört sene kadar idare meclisi reisliğini yapmış olan hâkim Rıza Beyle idare meclisi azalannın da bugünlerde Müddeiumu miliğe davet edilmeleri muhtemeldir. Dün feci bir kaza oldu bir ölü, dört yaralı var Ingiliz seyyahlarını hâmil bir otomobil Saraçhanebaaında bir tramvaya çarparajk parçalandı ((Balkanlarda artık harp olmıyacaktır)) Yugoslavya Kralının bir Amerikan gazetesine beyanati Belgrat, 14 ( Hususî ) Kral Aleksandr Amerika gaze • tecilermden Mr. Kniker b o k e r e Terdiği beyanatta funlan söy • lemlştir: < Balkan larda harp olmıyacaktar. Yıllardanberi Avrupadu bütün karga Kral Aleksandr Hz. salıkların tnerkezi olarak telâkki edilen Balkanlara, bugün bu sıfat verilemez. Balkanlar, artık müte kabil itilâf mıntakasıdır. Hatta id (Mabadi üçüncü »ahifede) Bu derde deva bulmanın kolay ol • madığmı, meselenin halli çok müşkül olduğunu biliyor ve kabul ediyonız. Fakat muhal değildir, hiç hailedilemez değildir. tçinde maaşlarile geçinen memurlar da dahil olduğu halde bütün müsteh likler de biliyorlar ki eğer bu memle ketin malî ve iktısadî hayatı fenadan betere giderse bundan nihayet ve be hetnehal kendileri de müteessir oîa caklardır. tstihsalinden eline kâfi pa ra geçmiyen köylü çarşıdan pazardan eşya satm almadıkça iktısadî hayat yavaslar ve giderek malî hayat zorlaşır. tktısadî faaliyeti duran şehirli ve ka sabalı yarmdan sonra yiyecek ucuz ekmek bulmakta da müşkülât çekecektir. Memurlarm maaşlarını şimdiki intizamla ödemekte ilânihaye devam etmek için devletin müracaat edebileceği ne kayıp hazneleri vardır, ne de istikraz kapılan. Bilhassa buğday mahsuKinde köy lüyü ayakta tutarak şu müşkül senele* ri atlatabilecek Sttuadî ve malî bir muvazene tesis edebiliriz. tşte bu mesele bizun için bu kadar ehemmiyetli ve hayatidir. Ve bunda biz yalnız değiliz. Bütün dünya memleketleri dahilî pa • zarlannda buğdaya, yani yedikleri ekmeğe fazh kıymet vermeği kabul et mişlerdir. Buğday istihsali bir 3d senedir millî ihtiyacmdan fazla olan Fransada bile buğdaym kilosunda k ö y lüniin eline 9 kuruş geçmesine hâlâ bugün dahi böyük itinalarla çalısümaktadır. Buğday işinde esaslı tedbir almıyan yegâne biim memleket halmıştır x diyebiliriz. Türkiyede buğdaym kilosundan koylânün eline asgari 6 kuru» geçmesini temin edecek esaslı bir tedbir istiyoruz. Itocadımızca bu memlekette yapdacak bundan daha mübrem, bundan daha mühim ve bundan daha müstacel iş lyoktnr. Bu is azçok zor olmakla beraber bütün milletçe onun halline teveccüh ettiğimiz zaman onun hiç te halledihniyecek bir mesele olmadığmın derhal göriileceğmi muhakkak adde deriz. Böyle bir teşvikle buğdaym çok YUNUSNADİ (Mabadi Sçmcü Mahifede) 0 *î^y^ r Devrişzade Ibrahim Bejr Bankayı ehemmiyetli bir zarara so kan yazı makinesi işinde alâkadar M. Volfun Almanyadan gönderdiği mektap, Müddeiumumiliğin suallerine ce • vap mahiyetinde olmadığmdan, buradaki sorgular tamamlandıktan sonra kerdisinm istinabe suretile ifadesinin almacağını, maamafih, bunun için roeselenin kanunî takibatı mucip olacak (Mabadi dordüncü aahifede) Ingilterenin kararı Silâh işi iflâs ederse dünyanın en kuvvetli hava devleti olacak Dünk* feci kazalardan intibalar: Yakartda aolda facla kttrbant ha» • taneye nakledilirken, aağda kazaya sebep olan bozuk kaldırtm, ortada hâdie mahalli ve otomobilin hali, yuvarlaklar icinde tramvay arabaatnın vatmanı ile bileiçiti Dün saat 12,45 te ŞehzadebasOe Sa^»TM.hjijl arasmda tramvay cadde • smde feci bir kaza olmuş, bir tramvayla bir seyyah otomobüi çarpışarak otomobüi parçalamtş, bir tngiliz kadau ölmüş ve dört erkek ağnxa yaralanmıs • hr. YapfağHmz tahkiknta gore •«k'a f 8 r le olmoşturt (Mabadi beşinci aahifede) MaıınınınııııınınıııiRmmnmmHimfl Beykozdaki yangm İki gaz deposu yandı, 6000 ton benzin ile 792 teneke gaz mahvoldu, tahkikat yapüıyor ıııııııınınnıııııııııııııııııııııııııııııııınıııııınıııınıııııiHiııııiııınınınıifnınııiNiiHiıımnııınnıı Anburnunda Mehmetçik abidesi Yangın yerinin dün aabahki manzarast .Yangm, Neft Sendikatm Yesua E Evvelki gece saat 23 te Beykozda fendiden kuakdığı tanklardan çıkmif Umuryerinde büyük bir > yangm Çik * ve birbirine yakın vaziyette olan iki mıs, Neft Sendikata ait 6000 tona ya büyük benzin tankı kısa bir müddet ıkın benzinle 792 teneke petrol yan • (Mabadi dordüncü aahifede) mıstır. Jİ Bir tngiliz hava filosu uçuş halinde tngiltere hükumeti silâhları bı rakma konferansı iflâs ettiği tak dirde Ingilterenin lâaka) en büyük hrva devleti kadar hava kuvvetleri tedarik etmesine karar vermiştir. Londrada müntesir Deyli Herald gazettsi, tngiliz sanayi erbabı konferansın iflâs edeceğine emin bu hmduklanndan tngiliz fabrikalan < IUD en mükemmel tayyare modelinî. vücude getirmek için mü«abakaya> grriştiklerini yazıyor. (Mabadi üçüncü aahifede) •". Çariakftalede Anfairnunda yapdan Çanakkalede Ardjuraunda ŞehUUk leri tmar cemiyetinin yardınule vücude getirilen Mehmetç'k abidesinin inşaatı tamamlanmıştır. Mehmetçik abidesi Abidenin sütununda «Mehmetçat» kelimesi vardtr. Abidenin kaidesine şu ibare ve ta (Mabadi beşinci aahifede)
