12 Mayıs 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Bütün Türkiye Mehmet Efendi Mahtumları Kahvesini îçiyor fst Mssırçarsm kapısı kar$i*ında umhuriyet Sen6: NO. 3 5 9 6 Telgraf ve mektup adreai: Cumlıuriyet, Istanbul Posta, kutusu: Istanbul, No. 248 GlllîiarteSI 1 2 MajflS 1934 Telefon: Başmubarrir ve evl: 24280, Tahrlr hcyeü: 24298, îdare re matbaa tosmile Matbaacılık ve Neşrlyat Şirketi, 24299 Bütün * R Türkîye Mehmef Efsndf Mahtumları / Kahvesini İçiyor fst Mısırçtrçıa kaoıaı karçıanda Sulh ve silâh Işleri ne âlemde ? riyan • Kellog misakının harbi kanun harid btrakmak isb'yen ahkâmı hemen hetnen tamamsn umnulmuf denilecek hale geldiğine dadcat ediyor musunuz? Bu neticryi filen temin etmek üzere milletlerin si lâhlan azaltma yolundaki çalısmalan •uya düsmüş gibi bir vazjyettedir. Ja ponya Mançuriden sonra bastanbasa bütün Çin üzerinde bir himaye, yani hakimiyet tesisine bazırlandığını açıkça ifade ediyor, ve şimdiki hald buna karşı koyacak kuvvet görülmüyor. MilIrtler CemiyetinT» bütün insanlığa hak ve adalet dairesinde sulh ve sü • kun vermek iddiası her taraftan dar • beler yemekte devam edip gidiyor. Bu vazîyet karşısmda msanın meseleyi yoksa harp esas ta sulh mu istisna teşkil ediyor »eklnde yen'den ve ciddi • yetle tctkik ve mütaleaya girişeceği geliyor. Mületler Cemiyeti bir ideai müesse sesidir. Heyhat ki msan galiba ve hâlâ karasmm yüksek ibda ve telkinlerine tâbi olacak semavî bir m»hluk ohnak tan ziyade midesinin ve hislerinin ih • riraslarma es?r olan bir hayvandır. E • ğer hakikat bu ise onu hakkile gör • mekte isabet ve hatta fazilet vardır. Htç olmazsa beyhude hayalâtla va • kit geçirihnez. Bu iste hayalle haki kati seçmeğr siddetle ihtiyaç vardır, ve zannohmur ki bunca senelik hararetfi çalnrmalardan sonra artık dananm kuynığu kopmak üzere bulunuyor. Silâh lan azaltma konferansının yakın içti • malan bu teşebbüsün iflâsını ilân ede • cektir. Ufukta görülen netice simdil<*k kahir ve kat'î olarak bundan ibarettir. Bu neticedrn müteessir olmağa ma • hal var mıdır? Eğer sulh fikrinin harpsiz olarak yürütülmesi imkân haricin • de birşeyse ve anlaşılacak hakikat bu ise bu neticeden mateessir olraaklığı • mız degil, laten bldiğimiz bir hakika«ı bir d«ft> ogrendlglmlr Ifin bîlakis memnun olmaklığımız lâzım gelir. Herkes yapacağım bilir ve iş olacagma vanr da onun için. Elbette sulhun insan • Iık şantna lâyık bir ideal tarafı vardır. Onu herkes kendi imkân hudutlan da hüinde temin etmekle ancak şeref ve baysiyet kazanır. Son misakla Balkan • Iılarm Balkanlarda ve hiç olmazsa kendi aralarmda tesis etmiş olduklan vazîyet misalinde göriilmüş olduğu üze re. Umumî olarak silâhlan azaltma işi daha azçok zaman istiyecek demek. Hele bir iki daha boğuşma olsun, he Ie huanlann kafalan üç bes daha kanlı topraklara çarpıp sürçülsün bakalım. Eğer beşerin mukadderahna hâkim o lan tabiî kanun bu ise üsttarafı zaten hayal ve efsane kabilindfin kalmaz mı? Esasen meselenin tahakkuk eth'ril • ÎTKSİ kolay değildi. Büyük Harpten sonra bir kısım devletlerin silâhlan tahdit edümesine mukabil b'lâhare silâh lan çok devletlrin A'manyaya tahmil olunan esaslarda bir müsavat teminine doğru silâblarmı azltacaklan kaydo lunmustu. MiIIetler Cemiyeti nvsakı nnı çizdiği bu program üzerinde hayalle hakikat çarpışarak bir hayli çalısıl dı. Şimdi ifte bu isin yürümediği akı betine vâsıl ohnak üzere bulunuyoruz. Hariciye Vekilimiz Bükreşte Tevfik Rüştü Bey çok samimî karşılandı Hariciye Vekili, Köstencede; dost Romanyayi ziyaretinden pek memnun oldugunu söyledi Dün gece Bükreşte serefine bir ziyafet verildi Köstence 11 (A.A.) Tür • kiye Hariciye Vekili Tevfik Rüş tü Beyle refaka tinde bulunan zevat dün gece vapurla Köstence • ye gelmislerdir. Türkiye Hariciye Vekili bu sabah saat yedide va purdan çıkmış ve Tiirkiyenın Bük ret tefiri Ham duPfth Suphi Beyle Romanya hü kumeti mümessiüf ri tarafından kar • şılanmuhr. Tevfik Galatasaray ile Fener Alturasta yapılan büyük dün berabere kaldılar bir içtima ve protesto... Altuns 11 (A. A.) (Amerika) Borada ya pılan büyük bir uıauıııt toplanh da müflis banker tujylDıı mudafaası ictsı mucadele e • dihnesi lehmde bir karar irtihaz ohmmusrar. Bu ka rarda lnsule ys> pılan muamek pnttesto edihnek Muflis banker İnsul tedtr. Toplantıdan sonra Belediye re isi DÎr îane defteri açmış ve bu defter dobnakta gecikmemistir. Banker Insul için iane toplanıyor! . Beşiktaş şampiyon olda Dünkü maç çok heyecanlı oldu, birinci devrede Galatasaray, ikincide Fener hâkimdi, Galatasaray ir penaltı ile beraber galibiyeti de kaçırdı i Kefaletin indirilmeti tetdifi reddedildi Şikago 11 (A.A.) tstinaf mah kemesi lnsulün tahliyesi için bidayet m*hkemesince konulan 200 bin dolar nalrtî kefaletin azaltdmasr için Insul tarafından yapılan müracaati reddet miştir. Müddeiumumt Insulân 100 müyon dolardan fazla para dolandtrmış oldugunu ispat edecek vesîkalar bulundugunu söylemiştir. Fener • GcAatataray maçırtı ueyreden 'hanunlardan bir gmp Titalesko ve Tevfik R&çtü Beyin bir çekilmif resimlerinden arada RücHi B. kendisini Köstencede karşılamağa gelen Romanya gazetecilerıne bu ziyaretinin resmî bir ziyaret ve M. Tituİoskonun Türkiyeye yaptığı ziyaretin iadesi oldugunu söylemiştir. Tevfik Rüştü Bey bu ziyaretinden de Romanyayi ilk ziyaret e'tiği zaman hissettiği kadar memnuniyet hissettiğini, bu memnuni • yetin iki devlet arasındaki mevcut dostluk bağlarile senelerdenberi takdirkâ n ve dostıj bulunduğu M. Tttuleskoyu ziyaret vesilesile iki misli arttığuu söylemiştir. Tevfik Rüştü Bey Bükreşe hareketinden evvel Dobrice müslüman • lanndan mürekkep bir heyeti kabul ederek kendilerile uzun müddet görüs miis, müteakıben trene bağlanan hususî vagonla Bükreşe hareket etmiştir. îngiltereye yumurta ihracatımız Avam Kamarasında bir suale verilen cevap.. Londra 11 i A. A.) Avara Ka • marasınm dünkü toplanhsmda ticaret nasm namına bîr suale cevap veren M. Armsbygore demiştir ki: « önümuzdeki sene Türkiyeden îngiltereye fazla miktarda yumurta ihraç edilecege benzemektedir. Türkiye ba sene tngiHereye pek ehemmiyeUix miktarda yumurta ihraç etmiştir. Gelecek 14 eylule kadar yumurta ihracatı nın tetndidi için yapılmif olan teklif ler Szerine Türkiye hükumetinin naza n dikkati celbedilmiy ve tahdit husu sonda teşriki mesaide bulunması rica ohmmuftur.» (Mabadi üçüncü aahifede) imam Yahya 200,000 kişi ile Necide ilerliyor! Yemen kuvvetlerinin İbnissüudun payitahtı Riyaza hücum edecekleri bildiriliyor Aden 11 (A. A.) Röyter ajansından: San'adan gelen gayriresmî haberlere göre bizzat İmam Yahyanm kumandasuıda o lan 200,000 Yemenliden mürek kep bir ordu Necrana doğru iler lemektedir. Bu ordu, Nec randa Yemen veliahtmuı kuman • dasmda bulunan ordu ile birleşecek ve rivayete göre, Necitte 1b nissüudun eski payitahtı olan Riya Qalat«uaray Fener maçtnda, rfön çok gSzel bir oym oyntyan Faruki Fener kaletine hücum ederken Lik maçlannuı en sonu ve senenin en mühkn müsabakası dün Taksim stadyomunda Galatasaray Fenerbah Kemal çe takımlan arasında yapılmıştır. Müsabaka, büyük bir heyecan ve asabiyet (Mabadi befinci tahifede) M. Yevtiçin Sofya ziyaretinden alınan neticeler Bulgar Başvekili yeni muahedede hudutlara dair bir kayit bulunmamasraı şart ko&uyor Sofya 9 (Hususî) Yugoslavya Hariciye Nazın M. Yevtiç Sofyada bir buçuk gün kalıp gene Belgrata avdet etti. Bu ziyaret hsklanda neşredilen tebliği resmide açık olarak yalmz de miryolu tarifelerinde yapılan tenzilât tan, yakında aktedilecek ticaret ve baytarlık muahedelerinden ve Bulgar * tebaalanna gösterilecek pasaport ko laylıkianndan bahsedilmektedir. Za ten bu meseleler artık Belgratta muhtelit bir Bulgar Yugoslavya komisyonu tarahndan da müzakere edilmektedir. Fakat M. Yevtiçin Sofyayı ziyaretinde asd gaye olan Bulgaristanm Yugoslav • yadan başlayıp bilâhare diğer Balkan M. Göring, Pire ve İstanbulamıgejüyor? Atmadan ge len haberlere göre Almanya Hava Nanrı, Pnısya Başvekili ve M. Hitlerin muavini M. Göring yakmda Yuna nistanı ziyaret frdecekrir. M. Görmgin Istan bula da uğr? ması muhtemel • dir. Mnsele muhtelif cephelerinden mıHalea edildi: Sulh rlâhlm azaltmaktan olunmaktadır. Çok çelin mücadelelere İmam Sun'ayt müdafaa edecek çıkıın denildi. Silâhlan azakma sulh aJışmış olan İmam Yahya bütün tehli Kahire I I (A.A.) îmam Yahyatemimhnm tabiî bir neticesi olsun de kelere cesaretle göğüs germektedir. nm mağlubiyeti kabul ederek teslimi nildi. Silâhlan azaltmak içm almacak tcap ederse San'ayı siddetle müdafaa silâh ettiğine dair dün dolasan haber taahhuHerin kontrölu lüzumiu görül ler iyi malumat alan mehafilde tekzip edecektir. dü. Müteamza karşı alınacak cephe • ler uzerinde kafa yoruldu. Hepsi ya nınııııııııııiııııııııınııııııııııtıııııııııııııııııııııııııııiMiııiiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııtııııııııııiMiııııınııuııııııiMiııııiMiııııifiıınıııınıııııııını mağı kabul etseydi sulh ve silâh me mak azminde olan Almanya silâhlanıpıkk, fakat silâhlan azaltma maksadı • selesini velev ki bir müddet için tetni yor. Toprsklanmn bir daha istiîâva nın teminmden daima uzak kalmdı. nat alfına koymağa imkân bulunurda. maruz kaldığını görmek istemiyen Şimdiki halde sulhun silâhtan gayri bir Fransa sağlam teminat olmadıkça kentngiltere Avrupa karesinde olup bfee • temin çaresi olmadığı ve olmıyacağı neticesmde karar kılmak üzere bulunudi başımn çaresme kTidisi bakmak cek işlerde fazla taahhüt almaktan çe • yoruz. O zaten beşeriyetin ezeldenberi mecburiyetinde olduğunu pek iyi bil kinmek siyasetini ihriyar ettiği için basbildiği b» kanundu. Demek ki o yal diği için vaziyeti bu noktadan tebarüz ta Fransa olarak herkes kendi başınm nız ezelî değil, ebedî de bir kanunraus! ett:rmeğe ç?lişa çalışa nihayet tngilte • çaresine kendisi bakmak vaziyet ve Hakikaten meselenin kolay kolay irenin suallerine karşı: mecburiyetinde kaldı. çmden çunlamryacak kadar zor da o) Artık teminat istemiyorum, Al Maksadımız tngiltereyi suçlu gösterduğunu insafla kabul etmek lâzımdır. manyanın silâhlanması karsısmda mek değil, bir hakikati müşahede ve Amerika Avrupa işlerine kansmaktmn hayaletle g<^irilecek vak'im yoktur. tesbit eylemektir. Eger beşeriyet içm uzak kalmağa itina eden bir vaziyetteCevabtm vererek kesip attı. Haki • çarpışmek mukaddene Te efer fert • dir. ŞimaK Amerika Cumhuriyetleri katte s'lâhlan azaltma isi Fransamn bu lerin olduğu gibi cemiyetlerin ve mfl Birliğinm Umumî Harbe müdahaleden c«vabından itibaren »uya düşmüş sa letlerin hayatı da bir mucadele demekmemnun mu, gayrimemnun mu kalmıs yılahiür. se îngiHere bu kanunu nasıl bozsun? olduğu şimdiye kadar sıkı bir tahlille Italyanın hem Almanya siiâhlansın, Hulâsa müthiş bir tecriibeden sonra ifaçık ifade edilmiş değfldir. Fakat A hrraı silâhlan tahdide bir çare bulunsun te insanhk bir daha bu hakikatle karşı merikan halkı harp borçlanm ödemi yolundaki tekliflerinden bahsetmeğe karsıya kalrmş bulunacak: yen sabık müttefiklerine karşı vicda hacet bile yoktur. Döne dolaşa bir AvHazırol cenge eger istersen sulh re nınm derinliklerinde asla dua etme rupa meselesi haline gelen bu mesele salâh! : mektedir. de en möhim rol tng"U<ren ndi. Ingil YUNUS NADl Versay muabedesini ortadan kaldır • tere Avrupa sulhunda bir mes'uliyet «I za hücum edecek FayUahtımn tehlikede olduğu bildirilen lbnismuT tir. maiyetindeki Mısırlı doktorlarla beraber... M. Göring Kbring Aünada Atina 11 (Hususî) Prusya Başvekili ve Raystag reisi Her Köring her nekadar gayrire»mî olarak Atinaya gelmişse de mumsileyh burada Almanya dan ttalya ve Yunanistan vasıtasile tstanbul ve Hindistana kadar otomo büle seyahat kabil olup olmadığmı tetkrk edecektir. (Mabadi altıncı aahifede) „ Bafvekili M. Muşanof , lliritllllllllllll!lll1IIIIIIIMllPllllllllllllMlllllllllllllllllllimi1l1llll1IMMIIIIIIIIMII!l!VI! »tHlimilMIIIMItlHIIH'llllimimilllll IMIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIHI Faik B. hesap verecek! Eski Esnaf Bankası müdürü bugün İstanbula geliyor. Müddeiumumilik neticeyi beklemektedir Esnaf Bankasında tahkikatla mesgul olan mülkiye başmüfettişi Tevfik Ta lât, lktısat Vekâleti şirketler müdürü Cetnal Ziya, Maliye müfettisi Abbas Beylerden mürekken heyet faaliyetine devam etmektedir. Bu heyet bankanın dokuz senedenben yaotiğı bütün mu amelâtı gözden geçirmektedir. Bu se beple tetkikat oldukca uzun sür«*cektir. Aldığunız malumata nazaran müfettislerin tahkkah iktısadî ve idari, hukukî olmak üzere iki cepheden yü rümektedir. Bu esaslar dahilinde kırkı müteca : viz alâkadar davet ed lerek ifadeleri aluımış veya malumatlanna müracaat olunmuştur. Kalamatada amele ile zabıta müsademe etti Atina 11 (Hususî) Kalamatada yeni işliyen bir silonun, îslerine mâni olacagı fikrile denîz amelesi tarafından bir hareket yaplımu, zabrta kuvvetlcrile amele arasmda feci miısademeler olmuslur. Ameleden birkaçı telef olduğu gibi bir haylisi de yaralanmışlardır. A mele mahallî hükumete de tecavüzde buhmmustur. Hükumetm aldığı fev kalâde tedbirler üzerine ortalığa sü kunet gelmiştir. Bütün Yunanistan amele teşkilâtları hükumeti siddetle protesto etmek için yirmi dört saat umumî grev ilânniı düfânmektedirler. Ssnaf Bankatımn eıbak müdürü Faik Bey mut Bey heyeti teftişiyeye müracaat ederek kendi vaziyetini izah edeceğini Mahmut Beyin izahatt Persembe günü geç vakit bankanın eski meclisi idare reisi Alâiyelizade Mah (Mabadi ikinci tahifede)
