24 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

24 Nisan 1V34 Cum hvriyei Halkevinde ve Universitede 23 nisan tes'it edildi Bilhassa Universite gençliğinin coşkon ve vakur tezahüratı çok heyecanlı olmuştur '(Birînet tahifeden mabat) de geçirdiği her buhranh devrinde, bağnndan daima bir (deha) fıskırarak, daima istiklâlini koruduğunu bümiyorlar du Nîtekim T/rk mflleti, böyle eşî gö rulmemiş bir felâket uçurumunun tam kenanna geldiği dakîkada, millî enerjisinm, mOIî debasının tam bir öme ğmi bağnndan çıkardı, ortaya attı: Gazi Mustafa Kemal!» dedi. Hatip mulî cidal safhalaruu anlath ve dedi ki: « Milleh'n asil kamndaki (millî sır) ı sezerek, gene milletm asü bağnnda bir selâmet şimşeği gibi çakarak biri o günün zifiri karanlığından bu • günün günesli aydmlığma kavusturan en biivük Tiirk evlâdına, en büyük msana, Gazi Mustafa Kemale sonsuz saygı, sevgi ve bağlılık... Onun millî iradeyi temsfl eden emirlerini verine getirirken can veren bayük öHilere minnet!» Bey kürsüye çıkmıs 23 nlsanm ayni zamanda Çocuk bayramı olduğunu ve köy çocuklannın da alâka beklediklerini urarla söylemiştir. Cavit Beyden sonra Sungur Hannn da ilk sözune: « Sevgili gençlik! yüreğinde sim şek çabukluğu tasan Türk kızınm te miz hislerfrvn tercümam olan sözleri mi bir d?kika dinle!» Diye bashvarak hitabesini îrat et mis, ton sözlerini su cümleler teskıl etmiştir: « Türk koca bir tarih, biz bir is tikbaliz! Kökümüz engin bir mazi.. Nurlu mazi oldukca sana istikb*lin genis ufuklannda havat kapılan daima açık bulunacaktır. 9enin yüksek ve gür seshun dalpalan en hücr* kKseler» kadar ulsaacak: as'an yürekli koca Türk: «Adm gelir Turandan Istkhsm her yandan'» Sungrur Hanım şiddetle alkıslanmış br. Sungvr Hanımdan sonra da Cîhat Bey hitabet kürsüsüne çıkarak demistir : ki: « Arkadaşlanm dünvadaki gençIerin en bahtiyarlanyız. Çünkü nüfuz altmda yaşarken dünvaya sesimizi işit • tirebilen imanın kudreti sayesinde mahkumluktan hâkimliğe geçmis bir milletin evlâtlanyız! Çünkü biz bütün bir dünyanm bir zamanlar bizim mirasunızı taksim e derken, şimdi gönlümüzü almak için sakIabanhk yaphklarmı gördük. Sevgili arkadaşlanm biz bütün dünyadaki gençlerden daha bahtiyanz. Çünkü Türk yarahldık.» Cihat Bey sürekli alkışlarla sözlerine nihayet vermis ve bımdan sonra Lebit Bey disiplinden bahsetmis, müteakıben Osman Nuri, Avni ve Faruk Beyler de söz söylemislerdir. En son millî Türk Talebe Birliği dahiliye bürosu sefl Rüknettin Bey söz alnus ve kürsüye çıka • rak heyecanlı ve atesin bir butbe iıat etmistir. Rüknettin Bey hitabesinde köv ve köylüye temas etmiş ve demistir ki: « (Köylü memleketm efendisidir) diye onun eline en olgun hakimiyet stlâhını verdik. Memleketi düşmandan temizlemek, istipdattan istiklâle kavuşturmak dünkü neslin yarabcı işlermdendir. Bugünkü DesQ mkılâbt yurda yayacak, onu 18 milyon damara asdıyacakbr.» * „ Paris ve Londrada yeni müzakereler Saraybosnadaki maden faciası DÜNYA İÇİNDE KENDİ BUĞDAY DERDIM1Z Italyan Hariciye Miiste Toprak altmdan şimdiye şarı Londraya gitti kadar 60 ceset çıkarıldı (Birinci sahifeden mabat) lanndan bahseden «Tan» gazetesi diyor ki: «ttalyan hükumetinin ve şahsan Duçenin salâhiyettar mümessilinin teşebbüsü burada memnuniyetle karsılanabilir. Bu tesebbüs, Fransız Italyan münasebatının mütekabil itimat ve do«tIuk havası içinde hürişaf etmekte ol duğunu gösterir. Hiç şüphesiz M. Suviçin mülâkat • larmda silâhlan bırakma meselesi mevzuu bahsolmuştur. Bu esnada M. Dumergin Fransanın bu meselede almıs olduğu vaziyeti sarahatle anlatrm; ol dugu muhakkaktır. Şu halde M. Soviç, Londraya silâhlan bırakma meselesin» de halen mevcut olan imkânlann neden ibaret olduğunu ve yeni bir akamete uğramamak için ne gibi tsçebbüslerden tevakki edilmesi lâzım geldiği • ni bilerek gidecektir.» Buğday meselesi bütün dünyanm büyük meselesidir (Başmahaleden mabat) Serbest buğday piyasasında buğday mevsiminin mütebaki müdd'eti zarfında fiatleırin ne olacağım tet • kik edelim. Vaziyet biraz daha ümitli görünüyor. Geçen seneki hasadın teferruatım ve 31 tenımua 1934 mevsim sonuna kadar fhtiyacatı birer birer tetkik etmeğe lü zum görmüyoruz. Vaziyeti beynelmilel ziraat enstitüsünün hesaplanna göre toplu olarak şöyle hulâsa etmek kâfidir. (Milyon buşel hesabile) Dünva istihsalâtı 31 l ı m m u ı mavslnı senu 1927 1928 '1929 1930 1931 1932 1933 1934 ibrsoatçı mamlakctlcrda 2,397 2,534 2,836 2,230 2 653 2,543 2,352 2,055 ithalâtfilarda Dünyanın kabili ihraç fazla bugdayı Umum 1,076 1,128 1,435 1,130 1,388 1,387 1,321 1,105 Yalnıı Rusya 49 3 yoktur 10 113 64 16 30 Clhaa Ihracall 827 809 923 628 824 799 629 525 Mavalm aoaa kabili İhraç atok miktarı 249 319 512 502 564 588 692 580 Fuat Bevîn hitaberi Alkular arasmda kiirsüden inen H'lkevi Reiri Ali Rıza Beyden sonra kürsüye profesör Köpriilüzade Fuat B. çıkmu ve 23 nisanda Osmanlı saltanatınm battığmı ve yepyeni bir Türk milletinin kendi kend<*ne hâkim olarak Tiirk devletinin tesekkül ettiğini sövlemis ve «Gazmin Nutku» kitabından Biiyük Mfl]"t MecKsinin flk toplanmağa hazırhğı dolayuile Gazmin sövledigi ilk beyan • nameyi okumus ve demistir ki: « Büyük Gazi çizdiği plândan in • bhaf etmeden omı tatbik etmiştir. 23 nisanın ne büyük zahmetlerle ve ne mü'külâta karşı vücude geldiğini, yepyeni Türkiyenin nasıl kuruldıyrmu bu okuduthım kısımlar göstermektedir.» Hatip müteakıben Gazmin gençliğe K'tabesine geçmis, ve onu heyecanlı bir l'^anla okuyarak sözlerini bitirmiş ve şiddetle alkulanmışbr. Londrada Londra 23 (A.A.) M. Suvİç dün aksam buraya gelmiş ve doğruca ttalya sefaretine inmiştir. Londra 23 (A.A.) M. Suviç ile M. Makdonald arasmda vaki olmuştur. Londra 23 (A.A.) Basvekü M. Makdonald, bu sabah, Avam Kama rasmda, imtiyazlar encümeninin toplan tuma riyaaet etmek nı ^rF»t bu sabah, Harieiye Nezaretinde kua bir mülâkat Saraybotnada bir »okah Belgrat 23 (A.A.) Saraybos • na civannda Kakgnjde kömür madenlerinde bir infilâk vukua gel miştir. Resmî haberlere göre felâket madenlerde fazla mtktarda gaz çıkması yüzünden hasıl olmuştuc. tmdat ameliyesine hükumet memur larının ve bilhassa Orman ve Maadin Nazirının huzurile devam edilmek tedır. Ancak arazi çökmesi ve su sızmaaı yüzünden bir taknn müş külâta tesadüf olunuyor. ölülerin mıktannın çok fazla olduğu tahmin ediliyor. Hükumet, keyf iyetten ha berdar olur olmaz felâketzedelerin ailelertnin yardımına ko»mus ve ilk muavenetler yapılmıştır. Belgrat 23 (A.A.) Kakanj madenlerinde vuku bulan gaz infila kma dair neşrolunan resmî bir tebliğde madenden şimdiye kadar 60 ceset çıkanldığı bUdirilmektedir. Cesetlerin birçoğu tanımmyacak bir haldedir. tnf ilâk 30 saniye devam eden bir sarsıntı yapmış ve iki kilo metrelik bir dehlizde msan ve esya namma ne varaa yakımştır. Madende bulunan ameleden ancak iki kişi kurtulabilmiştir. mecburiyetinde bulundugundan M. Suviç ile mülakahM. Makdonaldın azâmetinden son • ra, M. Suviç refakatinde Edenle görüşmüştür. M. Grandi olduğu halde, Sir Con Simon ve Lort Vmvertîtedekt hitabeler 23 nisan münasebetfle dün Millî Türk T l e b e Birliği Universite konferans salonunda toplanmış ve bazı talebeler tarafmdan heyecanlı hitabeler soylen mistir. Tanzhn edilen orogram sırasi • Ie, ilk defa Birlikten Ekrem Bey kürsüye çıkmıs ve sözlerine şöyle başlamiftır: « 16 mart 1336 faciasindan 37 gün sonra Anadohmun yüksek bir yaylasında dünyayı yerinden oynatan bir ses yükseldi: Hürriyet ve istiklâlin he> yecanı içinde Türk oğullan millî hft • kinriyetlerini baykirdılar!» Ekrem Bey ateşli bir ifade 3e hitabesme devpm etmiş, rnület hâkimiye tinîn esas kunıluşundan, 23 nisandan bahsetmis ve »özlerini gençliğe hitap ederek şöyle bitirmiştir: « GeçmU zamanlan ogren! O ku ve düşün! Hali gör, anla ve anlat, durmadan çalış, işte en biiyük inkılâp vazifen!..» Alkışlar arasînda kursüden inen Ek • rem Beyi müteakıp söz sırasi gelen ts • mail Hakkı Bey de ezcümle demistir ki: « Memleketm hudutlarmda, en hücra köselerinde çahşarak düşman kurşunuV olmekten korkrmyanlar bizdrndir. Biz vatan ve mfllet meflınmtmu menfaat âleti ittihaz edenlerden deği liz.» Şiddetle aRnslanan bn sözlertnden sonra tsmail Hakkı Bey de sözlerini şöyle bitirmistir > «c Ruh kavi, hayat çetin, yol ırak, baht Türk jrmcîne yâr, hedefe yürüvoruz!..» Müte»kıben Üniversitelilerden Cavit tngiliz gazetelerinin neşriyatı Londra 23 (A.A.) tngiliz efkân umumiyesi, M. Suviçin Londra zi yaretmden silâhlan bırakma hakkın • daki noktai nazarUr arasmda bir prensip yaklaşması neticesini beklemekte, dir. Tuna meselesinde de, kat'î değilse de, elle dokunulabilir neticeler ümit ediliyor. Deyli Meyl, tngilterenin silâhlann ntikrannı istiyen ttalyan plânını kabul edecegmi yazmaktadur. " Deyli Herald ile Moming Post ga • zeteleri, umumî komisyonun toplan • masından evvel siyasî yeni müzake • relerin Kizumsuz veya gayrikabil ol • duğu telâkkisindedirler. Deyli Telgraf, doğrudan doğruya yapraanm görüfme taraftarlığı yapmakta, Fran • saya bu hususta bir tazyik hata olacağuu söylemektedir. Londra 23 (A.A.) Havas ajansı bildiriyor: Fransız notası, Londraya gelmeden evvel, tngiliz resmi mehafili, hariciye müstesan M. Suviçin Londraya seyahatinin daha ziyade bir «teşrifat» mahiyetinde olduğu noktası üzerinde ısrar ediyorlardu Bu mehafil, şimdi, bu ziyaretin, si • lâhlan bırakma müzakerelermin girmiş olduğu çıkmazdan dolayı mühün bir mahiyeti haiz olduğunu kabul etmektedirler. Orta Avrupaya ait meseleler, tngilizttalyan görüfmelermde ilk plânda olacaktır. Rodos isyanı Rumların telefat ve yaralıları çok fazla imiş... i , Rodos isyanı hakkmda Yunan ga • zetelerinin verdikleri malumata naza • ran hâdise esnasındaki telefat besten çok fazla olduğu gibi yaralılarm ade di de mühim bir miktardadır. Atina gazeteleri ttalyanm tazyikahnı yerlî be lediyelerin başma kendi adamla rmı getirmek ve adanın ilhakmı temin etmek maksatlanna atfediyorlar. ttalyanlar adalardaki vaziyeti etrafa aksettirmemek içm bütün muhaberata sansür koymuslardır. On iki ada Rum gençler biriiği ttalya aleyhine nesretfa'ği bir beyanname de bu hâdiseyi şiddetle protesto ede rek Cemiyeti Akvama ve devletlere müracaat etmistir. Macarlar Tekirdagını gezdiler Tekirdağ (Hususî) Bugiin sehrimize Alpullu seker fabrikasmın fen müdürü riyasetinde bu fabrikada çalısan mütelıa»sı*lardan mütesek kil 30 kisilik bir Macar kaf ilesi gelmis ve Macarların millî kahramanı olan (Rakoçi Frens) in bundan 200 sene evvel burada oturdugu tarihî evi ziyaret etmişlerdir. Bazı mera • sim yapıldrirtan sonra mıtuhlar söylenmisth*. Macar kafilesi akşamüzeri tekrar Alpulluya avdet etmis • tir. 1934 senesî rakamları kat'î de ğildir. Dünya istihsalâtı sütunun . daki rakamlarda Rusya, Çin, tran, Türkiye ve Irak hariçtir. Son zamanlarda buğday fiatle riiKfe görülen gevşekliğin baslıca sebebi Arjantin satışlarının muaz zam yekunlara çıkmasından ileri gelen tazyiktir. Bu sene Arjantin mahsulü 256 milyon buşel, yani 7,000,000 tondur. Bir sene evvelki rekolte 235 milyon buşel yani 6,500,000 tondu. Londra konferansı Arjantine 110 milyon buşellik bir ihraç hissesi ayırmıştı. Halbu • ki Arjantin son haftalarda vasatî olarak haftada 17 milyon buşel, yani 470,000 ton derecesinde ihracata başlamıştır. Arjantin ziraat nazırı beyanatta bulunarak Lon dra buğday konferansı mukarre ratına riayet edileceğini her ne kadar söylemişse de bu muazzam sevkiyat bütün piyasaları sarsmış, fiatleri düşürmüştür. Yapılan en son tahminlere nazaran dünyanıp bütün ithalâtçı nem. leketlerinin mevsim sonu 31 tem muz 934 tarihine kadar ihtiyaçları 529 milyon buşel tutmaktadır. Mevsim sonu baslıca ihracatçı memleketlerm elinde kalacak kabili ihraç stok miktarının bir sene evvelkinden daha az olacağı anlaşılıyor. Buğday vaziyetinde husule ge len bu ihsaî salâhın piyasaları bararetlendireceği derkâr ise de; bundan sonra buğday fiatleri mü«tahsil memleketlerde zeriyat safaasında 1934 rekoltesi hakkmda gelecek haberlerin tesirleri altın . da kalacaktır. Kış mahsulü buğ day yetiştiren ve dünya istihsalâ tınm % 75 ini veren memleketler de bu seneki umum ekim sahası 165 milyon acredir ki bir sene ev velkine nazaran yarım milyon acre daha azdır (1 acre 4 dönüm). Mahsul vaziyeti Amerika, Rusya ve birçok Avrupa memleketlerirtde iyi olmadığı cihetle kış mahsulü buğ • day hasılatınuı 7/8 milyon acre noksan bir netice vereceği taiımin edilmektedir. Amerika da ilkbabar buğdayma tahsis edilen ekim sahası da bir sene evvelkine ni»betle bu sene % 2,5 derecesiıufe küçültülmüştür. Maahaza, kış buğdayi yetiştiren ve haklannda mevsuk malumat a lınabilen memleketler hasılatına bakarak buğday vaziyetinde umu . mî bir hüküm vermek doğru ola maz. Zira bunlar istihsalâtı umu • miyenin ancak yansım teşkil edi • yor. Fakat ihracatçı memleketlerde bu sene buğday ekim sahan sureti umumiyede bir sene evvelkmden daha küçüktür. Bununla beraber Avrupadaki ithalâtçı memle • ketler istibsalâtınm verim nokta • sından 1933 kadar yüksek olmıyacağı muhakkaktır. Hulâsa: Vaziyet ne olacaktır? Sanaylde görülen inkişaf hare • kâtı senenin mütebaki müddeti zarfında da devam edecek olursa serbest buğday piyasasında fiatlerin biraz yükselmeğe doğru temayül edeceğini kabul edebiliriz. Fakat, gerek ba«Jıca müstahsil, gerekse müstehlik memleketler hükumet leri ihdas etmiş olduklan muhtelif maniaları indrrmek b<u«usunda cesaret gösteremedikleri müddetçe bu yükselişin mühim bir derece ibraz etmesi mümkün değildir. Zira, bu manialar istihsalâtın gayriikhsadî surette tevzi ve inkısamından dolayı halihazırda dünya buğday taleplerinin artmasına imkân bı . rakmamaktadır. Kemalettin Sami Pş. merhumun cenaze merasimi için yapılan hazırlıklar Hayraboluda imar işleri Tekirdağ (Hususî) Vilâyetimi • zin Hayrabolu kazasında (1200) metre murabbaı üzerine ihzar edilmiş o • lan asrî bir park projesi kasabanın merkezindeki mutena bir mahalle tatbik edümiş ve tesviyei türabiye ameliye sine baslanmışbr. Kaza merkezinde aynca 4 asrî dükkân ve bir gazino ya • pılmağa başlanmıştır. Tekirdaoında ziraı faalivet Tekirdağ (Hususî) Sehrimiz Ziraat Bankası bu sene kövlülerimiz e linden ( 1 2 ) milvon kilo buğday mu bayaa etmiştir. Bu buğdaylar muhte lif depolara doldurulmus, bir kısmı da ecnebi memleketlere ihraç ve sevke dümişfa'r. Bu sene mahsulâtın fazlalığmdan dolayı ihracat faaliyeti de çok artrmstır. tskelemize her hafta muhtelif emebi vapurlan gelerek mabsulât almakta dir. Bir taraftan da köylüler mahsul lermi getirmekte devam ediyorlar. Vilâyetin 9 3 3 senesi istihsalâta sudur: 46.9S9.028 kilo buğday, 20.120.899 kilo arpa, 10.551.888 kilo kus vemi, 11.922.911 kilo yulaf, 9.092.374 kilo kaplice, 7.420.314 kıio cavd»r, 18.368.231 kilo mısır, 433.583 kUo dan, 2.708.690 kilo keten, 186.153 kilo borçak. Bu sene Amerika asma fidanlığı (700.000) köklü ve aşısız asma çubu • gn tevzi etmistir. Bu çubuklar mecca • nen dağıtdmışhr. Aynca (28.000) a det Amerika çubuklan üzerine asılı asma fidam da iki kuruş fiat üzermden satılmıshr. Zürra havalarra müsait gıtmesinden kırlarda çalışmaktadır. Fakat yağmura şiddetle ihtiyaç vardur tRTtHAL Muhteiit Mübadele Komîsyonunda Rasih Sedat Beyrâ halası ve Tisalya Yenişehirli merhum Faîk Beyin zevcesi tsmet Hanım dün irtihal etmiş ve cenazesi Kumkapıdaki hanesinden kaldınlarak Merkezefendideki aiiesi kabristanma defnedilmiştir. Allah rahmet eylesin. (16021) Yaylı sazlar orkestrasınm ikinci konseri Konservatuvar muallimleri tarafmdan bir yaylı sazlar or sestrası teşkil edildiğini yazmıstık. 11 şubat 1934 te teşkil edilen bu konser beyeti birinci konserini 5 nisanda Saray «nemasında vermiş ve bu konser büyük bir rağbete m zhir olmuştu. 29 san'atkârdan tesekkül eden konser heyeti 26 nisanda, 18,30 da gene Saray sinemasında birincisinden daha itinalı bir surette hazırlanmış, ikinci büyük bir konser daha verecektir. Şef orkestr Cemal Res't, sol'st Âli Sezai Bey • lerdir. Bu münasebetle heyetia birinci konserde alınmıs olaa resimlerini dercediyoruz. Valî mua vini Ali Rıza Bey devairin tatil olmasına rağmen dün Vilâyete gelmiş, Kemalettin Sa mi Paşanm yarın yapılacak olan cenaze me rasiminin hazırlıklan hakkm da alâkadarlarla görüşmüştür. Ankara 23 ( Telef onla) Almany a n ı n Kema ettin Sami Paşa merhum için Berlinde yapılan Türkiye büyük. cenaze merasiminden intıbalar: Alman askerleri kah Me elçisi M. Ro ramanın tabutanu top arabanna yerlestiriyorlar. rasimde bulunan Alman hükumeti erkânt, Başvekil muzenberg ve seavini Fon Papen, Hariciye Ncztrı Fon faret müstesan Noyrat ve diğer zevat çarşamba. gü nü tstanbulda yapılacak olan m«r • Ufulıle kalplerimizi sızlatan vücu * dunde her zafenn bir hatırasını taşıyan hutn Kemalettin Sami Paşanm ce kıymetli ve fedakâr kumandanımız Kenaze merasiminde Almanyayı tem malettin Sami Pasa Hazretlerinin cena » silen bulunmak üzee tstanbula hazesinde bulunmak üzere bilumum ma » reket etmişlerdir. lul kardeşlerin çarşamba günü saat 10 *** da Ayasofya camisinde toplanmaları Maiulgaziler Cemiyeti Istanbul 3u rica olunur. besi Riyasetinden: