6 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Aiisîklopedisî 53 uncu cuzu çıktı : NO. 3 5 6 0 Telgfaf ve mektup adresl: Cumüuriyet, Istanbul Posta kutusuf fatanbuI.No. » M CuiTia 6 NİSafl Telefon: Başmuharrir ve evi: 24290. Tahrlr heyetl: 24298, Idare ve matbaa lnsmile Matbaacüık « Neşdyat Şirketi, 24299 umhuriyet 1934 A Sfi^jgnpdisi * Böyük \bir^ttjLneyi bir arada ımnmgkiren en faydafı eserdferfleAevde bir fane bulnnmak lazımdır. JÎSf* Istanbul limanı: Ne vakit ve nasıl ? stanbulun tamamen umıtulmus olan serbest limanı meselesini Seyrise • fainden münkalip bir idare subesi nm müdürü olan Cemil Bey ahiren gazetemize vaki beyanatmda tazele • miştir. tstanbulda gemileri temizliye » cek ve hatta tatnir edecek havuzlan • mız bulunduğu halde adına köprü denilen detnir duvarlar arkasında kal nıif ohnaktan dolayı bu müessescler âhl denilecek bir vaziyete düşmüş bu • lumıyorlar. HaKç havuzlanndan başka Istinyede de bir havuz vardır, ve galiba o da parlak denilecek bir snretfe çalısmamaktadır. Çünkü tstanbul limanında serbest mıntaka ve transit şeraitile is görülmemekte ve bunım neticesi olarak ta burada bu türlü is ler başka yerlerin serbest ve transit muaroelelerine nisbetle daha çok pa< halıya malolmaktadır. Binnefis liman ısleri ise bizde alabildiğine pahalıdırLimansızhktan ts*anbulun pek ziyade mütessir ve mutazarnr bulundnğuna şiiohe yoktur. lşin içmde bulunması hasebüe derdi yakmdan gören Cemil Bey tstanbulun serbest mıntaık* meselesini serbest bir 'iman seklile tasavvur edecek kadar ileri götürmüş bulunmakta ve buntm için haydi hazır bulunan sahayı da teretMütsüz göstermfiktedîr: Haliç!. r Hatta Cemil Bey bizim göprü mese • lesiae ait fikirlerimlzi de aynen kabul ederek Halici bastanbasa bir limaa yapmak iizere asmaköorü lüzumtı • nu ifade eylemektedır. Doğnı fikrp ha kikııti yakından gören berkesin ta • raftarlık edecegmm bu suretle yeni bir delı'ini daha pörüyorsak ta bu asma köprü tsinm herkes tarafından hakkile takdrr olunabilme» hususunda biz • zat kendimizin azçok şSpheye düstü» ğümüzü burada bütiin acılığile açık sö, liyeceğiz. Adına köprü dem'Ien de* mir duvarlar burada herkesin itiya dına dahii olmııa bulunmakta, asma köprü ise herkese yetîşilemiyecek bir baval gibi görünmektedirB Duçenin nutku ve Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey dün Mecliste bu mesele hakkında beyanatta bulundu İtalya Başvekili, Roma sefirimize verdiği izahatte, nutkunda, Türkiyeyi hiç kastetmediğini ve Türkiyenin hakikî bir dostu olduğunu söylemiştir Ankara 5 (Telefonla) Büyük Millet Meclisinin bugünkü içtimaı. nm ikinci celsesi 5,20 de Kâzım Pafa Hz. nin riyasetinde toplandı. Kâtiplik mevkiinde Refik Bey (Konya) vardı. Mahmut Esat Be yin takriri okundu. Mahmut Esat Dünkü Meclis içtimaı 0 Inkılâp Tarihi dersleri için bir miizakere Ankara 5 (Telefonla) Büyük Mİ1! let Medisi bugün 2 de Refet Beyin riyasetinde toplandı. Münhal iki Bütçe encümeni azalığı içâ nintihap yapıldı. Maarif Vekili, Mazhar Müfit Beyin sual takririne cevap verdi, hararetli bir münakaşa oldu [Ismet Pş. Izmirde mühim| bir nutuk söyliyecek Başvekilimizin bu münasebetle M. Musolininin son nutkuna da temas edeceği tahmin ediliyor Ankara 5 (Telefonla) Basvekil tsmet Paşa Hazretle ri tzmire mukarrer tetkik seyahatlerine on güne kadar çıka • caklardır. B&svekil Pt. Ha™etlerinin Izvap vereceğini söyledi çıkarak dedi ki: ve kürsüye Müteakıben reis, hükumetçe bütçe ile alâkadar olarak Meclise sevkedilen varidat lâyihalannm çabuk tetkiki için tktuat, Maliye, Adliye encthnenlerinden aynlacak beşer aza dan mürekkep bir Mufatelit encümen teskilini, lâyihalann orada tetiâk olunduktan sonra Bütçe encümeninde müzakeresinı teklif etti ve teklif kabul olundu. MhShar Müfit B. Maartf Vektii Hikmet B, mirde mühim bir nutuk söyli yeceği ve bu nutkunda siyasî meseleler etrafında izahat ve rirken M. Musolinin ahiren irat ettiçi nutkuna da temas edeceği söylenmektedir. Mazhar Müfit Beyin suali Bundan sonra Mazhar Müfit Beyin tstanbul Universitesinde tnkılâp Ens titiisü derslerini dinlemek için halkm niçin bırakılmadığına dair sualine Ma • arif Vekili Hikmet Bey cevap vere rek dedi ki: « tnkılâp kürsüsünde verilen ders tTariciye Vekili Tevfik Rüştü Bey Bey, takririnde, ttaJyan Başvekili M. Musolinin ahiren irat ettiği nutku münasebeiile gazetelerde görülen nesriyat hakkında Hariciye Vekilinden izahat istiyordu. Tevfik Rüştü Beyin beyanatı Buna Tevfik Rüstü Bey derhal ce•ı ııııı««ııııı • IIIIIIIIIIIIIIIIIIH Buna rağmen tstanbul limanmı yapmak ve tstanbulun serbest mıntaka • «m vücude getirmek lâzımdır. Eğer bunun içm bif iki merbale geçirmek icap ediyorsa tstanbul limanmı cundilik Unkapanı köprüsüne kadar uzat • mak mümkündür. Bu suretle KabataşSarayburnu «rasma çefeilecek hattın iç tarafı Unkapanına kadar tstanbul lhnam sahasım tcskil etmis olur Oradaki köprünün süratle açılıp kapanma tertibatile mücehhez obnan simdilik iç Haliçten de mömkün olduğu kadar btifade etmekliğimizi temine kâfî görulebilir. Limanla t«m*n ebnek ıstediğimiz! maksat tahmil ve athliyenin koktyhğı ve ucnzkığudur. Şimdiden malum oi • mak gerektir Id bu iş deniz kadar ve belki daha iiyade karada tesisat vü cude getirmeği istflzam eder Bu yer lerdeki arsalarm şimdüd Patleri bu is lerm oralarda bütiin bir mükerome liyetle tesisine müsait olacak vaziyet tedir. Eğer tstanbul Umanını yapma ğa karar verirsek haıeket mebdeimiz arsalarm simdiki fiatleri olacaktır. Bundan dolayı hiçbir spekülâsyona meydan vermemek hem vazifemiz, hem de hakkumzdır. Muahedelerin tadili meselesi liiııııııııııııııııııı •••••"••••••••••IIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItllllll bir lisandan izahını bu nutukta bu* lacaktık. Dahilî siyaset münasebetile ve bil « Romada geçen ayın orta hassa ttalya intihabatının arifesin • sında Roma protokolları namı ve • de irat edilen bu nutkun haricî si rilen vesikaların imzasile netice yasete temas eden sözlerinoTe Af lenen üç Basvekil içtimaından biraz rikanın yanında Asyadan da bah sonra fasist rejiminm ikinci bes sesedilmisti. Çok iyi biliyorsunuz ki nelik kongresi münasebetile ttalya gerek coğrafî vaziyeti, gerek mu hükumeti reisi tarafından söylenen kadderatı itibarile bir Avrupa dev nutku bütiin emsali gibi lâyık olduğu leti olan memleketimizin Asyada ehemmiyetle telâkki ettik. Bu nutuk vatanımızın ayrılmaz parçası olan ta muhtelif cepheden alâkamızı uarazisi kıymetli dostları ve büyük yaıvrfıran işler bahs« mevzu idi. Damenfaatleri vardır. Bu itibarla bilha birkaç gün evvel huzurunuzda has*a ön ve orta Avrupaya taal> luk eden her siyasî faaliyetle alâmüdafaa ettiğim mühim bir misaka kalanmak mutadımızdır. mevzu olan içinde bulunduğumuz Balkanlarm yanıbaşındakirainta• Nutukta bu cihetlere temas e kaya taalluk eden ve biraz evvel de dUme«eydî de hatibin büyük bir Akdeniı devletinin fikirlerini temsil diğim gibi bir iki gün evvel Ro • etmesi ve bizim memleketimizin gövmada üç Basvekil arasında imza edilen protokollann çok salâniyetli (Mabadi dördüncü sahifede) •llllltflltlllllllltlı lere gösterilen istek son derece sük • rana lâyıkbr. Bundan dolayı Maarif Vekâleti de, Üniversite de memnun • dur. Ancak tstanbul Üniversite salor • 1500 kisi alır Buraya usulen devam • • den talebe ve muallim adedi 10001200 kisidir. İlk günlerde o kadar te(Mabadi üçüncü suhifede) Şehir Meclisinde çok hararetli bir celse Dün, tramvay ücretleri, işletme ve yapılamıyan hatlar etrafında uzun münakaşalar oldu Romanyadan İtalya ve Macaristana cevap M. Titulesko Trianon muahedesinin Romanyalılara hakikî haklarından daha az hukuk temin ettiğini söylüyor Harp tehlikesi M. Litvinof mühim bir nutuk söyledi «Felâket yaklaşıyor, fakat çare arıyan yok» Moskova 5 (A. A.) Ta. bildiriyor: Sovyet • Rusya ile Estonya, Letonya ve Lit vanya arasında ki ademi teca vüz ve ihtilâfla rın muslihane bal li misaklannı 1945 nihayetine kad'.' temdit eden pro .'I. Litvinof tokollar dün Hariciye Komiserli • ğinde Sovyet Rusya namına M. Lttvi • npf, Estonya namına sefir M. Tofer, Letonya nwmına M. Bidanis ve Litvanya namma da M. Baltarusaits tarafndan imza edilmişb'r. M. Litvinof, protokollann imzasından sonra bir nutuk irat etmiş ve kendisine sefirlerden en eskisi olan M. Bal(Mabadi ikinci sahifede) Belediye Reis muavini Hâmit Bey dün makam namma tenkitlere cevap verirken Şehir Meclisi dün birinci reis vekili Sadettin Ferit Beyin riyasetinde top • Iandı. devredilen bir buçuk milyon lira bor • cun mahiyeti hakkında muhasebeci muavini Nail Bey heyeti umumiyeye izahat verdi. Borcun hakikatte bu miktar ohnadığuu, bazı şirketlerle alacak ve verecek hesaplaruun mahsubundan ve daha bazı muamelelerden sonra ha kikî borç miktannın 578,974 lira tut(Mabadi üçüncü sahifede) Bükreş 5 (A.A.) Havas ajann ' muhabirinden: M. Titulesko, mecliste söyletnis olduğu büyük bir nutukta Trianon muahedesinin Romanyahlara, hakikî haklarından daha az hukuk temin eden bir muahede seklinde göründüğünü bildirmiştir. M. Titulesko, ttalya ile Macaristanın muahedeleri yeniden tetkik arzularını tayip etmekte ve tehlikeli bulmakta, Küçük ttilâfa teminat veren Fransayı takdir etmektedir. M. Titulesko, Romanyanın orta Avrupada iktısadî biı* teşriki mesai hazır olduğunu Serbest mıntakaya gelince bunun ye »iya*etine dakna rini tayin etmekte bir hayliroüşkülâ söylemis, Romanyanın muahedelerin ta uğramts olduğumuz malumdur. Ga yeniden tetkikme muhalefet ettiğini bildherek nutkunu bitirmiştir. liba en son olarak bir aralık Haydar Bu nutuk, neşredilmiş ve derin bir paşa istasyonu etrafındaki çayırlann tesir yapmıştır. bu mmtakaya en müsait bir saba olaMeclis, M. Tituleskonun nutku bileceği hesap edilmis olduğunu hatırnun duvarlara asılarak ilân edil • lıyoruz. Bizce azçok münasebetli ol M. Titulesko mesine karar vermiştir. mak sartile yerin nerede olacağmın o aksülâmel sulh konferansma karşı kadar büyük ehemnaiyeti yoktur. MüM. Tıtuleskoya göre Triyanon gösterilen en güzel bir nişane ve him olan serbest mmtakanm biran evmuahedesi, bütün Rumenlerin ve konferans eserinin devamlı olduğuna vel yapdmasıdır, ve bunun faydası bilhassa Transilvanya Rumenlerinb» herseyden ve her yerden evvel tstannazannda müşterek ıstıraplarla geç en parlak işarettir. Buna istinat eden Romanya haricî siyaseti sun'î bula olacaktır. Çünkü oradaki serbest tniş asırların Rumen milletinin taribir iddia değil, alelâde bünyevî birişler tstanbul için çok kıymetli faaliyet hî vicdamnda yarattığı hakkın aslesmedir. Parolası «mmtakavilikten mevzulan teskil edeceknV. garisini tahakkuk ettirmektedir. cihanşümullüğe» Alr. Böyle bir siMillî birlik ne vakit tehdide maruz Hatta denebilir ki serbest mıntaka yaset simdiki Avrupa nizamından kalmıssa her defasında ilk tehlike bir değil, müteaddit yerlerde parça mutmain olmıyanlar arasında bittaisar«tini Transilvanya Rumenleri parça da vücude getirilmiş olabilir. bi hosnutsuzluklar uyandıracaktır. vermiş ve birliği müdafaaya ilk deTopanedeki Fort fabrikası kendi âle(Mabadi ikinci sahifede) minde bir nevi serbest mıntaka demek fa onlar koşmuşlardır. Bu insiyakî „„,„„„„„,„„„„„„•„,„„„•„ ııııınıııniBiımıııııııııııııııııiinıııııııııııııııııııiHiıııınııınıııııınımnııımnıınıııınıı ti. O fabrikada görülen işlerin mahsulmî ehemmiyeti atfetmekrousipv eIstanbulun hayabnı bu kadar yakmdan leri memlekete girdikçe riisum vere alâkadar eden bu mevzula tstanbul faydahdırcek, oradan doğrudan doğruya başka halkı asla meşgul olmuyor. Şimdiye Hulâsa ederek tstanbulun serbest yerlere ihraç edüdikçe serbest tutulakadar Belediye umumî meclisinde bu olan ve olmıyan liman hayatı ne za cak olunca neticenin btze göstermiş meselelere velevki temenni ve tahas man sualine verilecek cevabın bugünolacagı mabiyet dbet serbect mıntaka sür seklinde oWa da bir kere temas o den tezi yok, mümkün olduğu kadar mahiyetidir. Muhafaza tedbirlerine talunduğunu görmedik ve duymadık! çabuk ifadesinden ibaret olacağım bhr biî itina edilmek lâzım ve üsttarafm « YUNVS NADt daha beyan ederiz. Yalnız ne yazık ki da ise serbest mıntaka tesisatına aza Bir buçuk milyon lira borcun mahiyeti , Celse açılıp bazı mazbatalar ait ol duklan encümenlere verildikten sonra 931 senesi hesabı kat'isi ve bu müna sebetle mezkur seneden 932 senesine 'rUlllltlllllMlllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIllHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII Insulün itirazı boşa çıktı Avukatın tahliye istidası reddedildi. Yeni bir temyiz lâyihası hazırlanarak Esldşehre yollandı İstanbula gelecek Japon filosu Amiralı Gazi Hz. nin kabulü muhtemel Ankara 5 (Telefonla) Ayın on ikisinde tstanbul limanına gelecek olan iki Japon mektep gemisi merasimi mahsusa ile istikbal edilecektir. Protokol umum müdürlüğü bunun için bir program hazırla • maktadır. Filo ayın on ikisinde tstanbula muvasalat edecek ve kumandan amiral Matisita nhtınMÎa askerî merasimle karsılanacaktrr. Gemiler ayın on altmsında Jstanbul limanın dan ayrılacaklardır. (Mabadi ikinci sahifede) lün Hukuk Fakültesinde, Insul meselesinîn hukuki mahiyetini izah edeceği beklenen Profesör Karl Struppun dersinden bir inttba ve profesör Ankara S (Telefonla) Amerikalt müflis Banker Insulün, 17 nisanda Havrdan Nevyorka hareket edecek olan vapura yetiştirilmesi için çalışıltnaktadtr. •r Maamafih Amerika sefareti ban. kerin Amerikaya gönderilmesi hakkında henüz sarih bir talimat al mamıştır. *** Amerikalı müflis banker M. tnsul dün geceyi de tstanbul Tevkıfanesinde gecirmiştir. tnsulüıv. avukatı Ahmet Esat Bey, (Mabadi altınct $ahifede)
