7 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansîklopedisî 53 umhuriye : NO. 3 5 6 1 Telgraf ve mektup adred: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul, No. 248 ClHîiarteSİ 7 NİSaii 1 9 3 4 Telefon: Başmuharrir ve evi: 24290, Tabrir heyetl: 24298, Idare ve matbaa tasmUe Matbaacılık ve Neşrlyat Şirketi, 24299 üncü cüzü çıktı Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kifophaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bolunmak lâzımdır. Sağlam bir malî Hayat kurmak için Boğaziçini nasıl imar edebiliriz? A ltı yedi senedir her yeni Ma liye Vekili geldikçe bir iki defa tekrar ettiğimiz bir meseleyi bir daha ortaya koyacağız: Türkiye mizde sağlam bir malî hayat kurmak için işigücii tamamen tetkiklerden iba ret olacak bir mütehassıs komisyon tesisine ihtiyaç vardır, ve bu konvsyonun teşkili geciktikçe gecikmiştir, bundan dolayı da bizim itikadımızca Türk maliyesinin sağlam temaUer üzerine oturtulması gecikmiştir. Hakikati halde henüz imparatorluktan müdevver maliye zihniyetinden aynlamamış oldu • ğumuzu itiraf etmeliyiz. Vergilerimizin konulması tarzlarile cibayet ve tahsil usuHerimiz, hele bu sonuncular baştanbaşa ıslaha muhtaç şeylerdir: Hem esas itibarile, hem sskiller noktasından. Suikastı yapan üç kişi müebbet kürek cezaBu vazife Istanbul Belediyesile Şirketi Hayriyeye sına mahkum joldular Bükres 5 (A. aittir; Şirket elli otobüs işletmek istiyor Boğazı harap olmaktan kurtarmak bir vazifedir M. Dükanm katli muhakemesi bitti istanbulun yeni tramvay hatları Eyüp hattı sahilden geçirilmek isteniyor Vali Beyin Ankaradaki temaslarına iştirak etmek üzere Belediye Fen Müdürü de Ankaraya gitti Vali Muhittin Beyden sonra Belediye fen işleri müdürü Ziya Bey de Ankaraya gitmiştir. Ziya Bey, Ankarada Na • fıa Vekâletinde Tramvay Şirketi mu rahhaslarile Nafıa VekiK Ali Bey a • rasında cereyan eden müzakeratm bilhassa tstanbulda yeni hatlann insası na ait olan kısmına iştirak edecektir. Malum olduğu üzere bu hatlardan bir kısmı «Eminönü Eyüp», «Aktaray Silivrikapı», «Kurtuluş • Kasımpaşa» oknak üzere üç kısma aynlmaktadır. Bu hatlar insa edildiği tokdirde İstanbulun vesaiti nakh'ye ihtiyacı kısmen temin edilmiş olacaktır. Bilhassa Tıp Fakültesinm tstanbula nakli dolayısile Aksaray Sih'vrikapı hattınm inşasına kat'î zaruret hâsıl olmustur. Eminönü Eyüp hattma gelince: Bu yolun insası için muhtelif tasavvurlar vardır. Bilhassa tstanbulun plânını ya Meselâ en âsikâr bir keyfiyet olarak yeni maliye zihniyetinde mükellef behetnehal kendisinden ttıümkün olduğru kadar fazla para alınmak lâzım gelen bir mahluk olmak telâkkisinden kur tulmak lâzundır. Halbuki bizim mali • yemizde gerek vergi tarhedebilmek fvıdişelermde, gerek tahsil şekillerinde hâlâ hep bu esas hâkimdnr. Bu esasın hâkimiyetinden ne çıkar denilemez. Bu esasın bâkimiyeti mü kellefle hükumeti vckdl^erine muanz ve yekdiğerinden müçtenip kdar. Böyle bir vaziyet karşısında bütün mükei • leflerde meydan alacak tedafüî bir zihniyetin neticesi maliye ile halk arasında bitip tiikenmez bir mücadelenln i • fadesini teşkil eder. Halbuki vergi halkın seveseve ödiyeceği bir devlet ve cibesi olacak ve nihayet bunun en yüksek içtimaî zaruret olduğu bütün mil • letçe takdir edilecekttr. Bu bir müca • dele mevzını değil, belki bir tesanüt kaynağıdır. Vergiden dolayı halk ile hükumet arasında en küçük derecesinde bile husumet fanc ve tasavvur ediTememelidir. Maliyede hâkim olacak zihniyettir ki vergiyî mücadele mev • zuu yapar veya yapmaz. Meselâ verginin tahsilinde bizim takip ettiğimiz usulîe hiçbir tehire cevaz yoktur. Vergide icra hiçbir sebep ve suretle geciktirilemez. Bu kaidenin is • tînat ettiği sebepleri bilmez değih'z. Fakat bazı istisnaî vaziyetler yok mudur ki orada icrayı • teminat mukabilinde tebir etmek adalete muvafık bir nimet olur? Gayretli bir memurun birdenbire hiçbir mükellefçe kolaylıkla altından kalkılamıyacak bir vergi tahakkuk ettirdiği ve mükellefm buna karşı acı acı şikâyet ettiği bir yerde d»ha esaslı tetkîklerle hakikati anlamak üzere icrayi niçin tehir etmiyelim? Böyle bir vaziyette icrayı tehir et • memekten çıkacak felâketin çok kere tamiri muhal olur. Şöyle ki maliye memuru tahakkuk ettirdiği vergiyi tahsil hesabma mükellefin nesi var, nesi yoksa satar savar. Mükellefin kendi hak kını müdafaa yolundaki müracaatlerile bilâhare tahakkukun gayrivarit oldu ğu anlaşdırsa mükellefe satılan malî veya isi değil, onlann ancak haraçmezat satıs bedeli iade olunabilecektir. Bu, bir telâfi değildir. Mükellef mahvolmuştur. Mükellef mahvolmuştur demek Türk iktısadî hayatmdan bir faaliyet unsuru kalkmış ve Türk maliyesi de bir irat kaynağuu kaybetmiş demektir. Böyle bir vaziyetten maliyemiz teessür duyar mı? Çok nazik bir sual. Biz zannediyoruz ki takip olunan usul teessür ve in fiale müsait değildir*. Şhndiki maliye zihniyetimizin takip ettiği yol, herşeyden üstün olarak bize eski devirden yadigâr (hazne menfaati) istikameti dir. Yeni maliye zihniyeti mükeHefin hakkını hiç olmazsa hazne hakkı kadar muhterem tutmak lâzım gelen bir zih niyet olacaktır. Bunun bize göre yep yeni bir zihniyet olacağını söylemeğe hacet bile yoktur. Kanunlann tanziminde ve tatbikında bu zihniyetle meşbu olarak yürüyeceksek bu yeni zihniyeti düsünecek bir uzviyet balketmeğe mecburuz. Maliye Vekâletinin sündiki teşkilâtı carî işler içinde bunalarak yürüyebilen bir tes • kilâttır. Yeni kanunlar bile bu işler i • çinde müskülâtla ve alelâcele tanzim ve sevkolunmaktadır. Şimdild teşkilâtm yeni kanunlar üzerinde enine boyuna tetkiklere vakit bulamamaktan dolayı tamamen mazur bulunduğunu bir daha tekrar ederek bütün bu işlerle ve yalnız bu türlü işlerin tetkiklerile mesgul ola A.) Eski Başvekil M. Dükanm katli muha kemesi 18 gün devam ettikten sonra bugiin brtmtstir. Mazaıun olarak demir muhafız teskilâtına mensup 62 aza bulunu yordu. Divamhf Sînaia istasyo . Muteveffat Rumen numfaki suikastı BaivekHi M. Düka yapan üç kişiyi müebbet ağır hapse mahkum ermistir. Diğerleri beraet etmislerdir. Hüküm, siyasî ağır bir rahatsızlık doğurmustur. Zira, Nazi temayülü ve Yahudi aleyhtarı tethişçi bir teskflât olan Demir Muhafıziar aley hine hükumetin takip ettiği siyasetin kabul edilmemesi demektir. Muhittin Bey Fen mfltfflrd £tyc Bt>p Dünyanın en güzel yerlerinden birini böyle kömür depont halinde bırakmak günahtır Şirketi Hayriye vapurlan tarafın dan geçen sene nakledilen yolcu mik • tannın evvelki senekinden mühim miktarda noksan olduğu nesredilen bir istatistikten anlaşdmtstır. Taşınan yolcu adedi bu sene de mühim miktarda eksilmektedir. Boğaziçi vapurlanna binen yolcu • ların azalması yalnız sirketin zararını mucip olan bir işten ibaret değildir. Bu hali, manzarası, suyu ve havası itibarile dünyanın en güzel yerlerinden biri olan, eğlenceleri, sandal safaları, mesireleri, leziz balıklarile tarihî bir şöhret kazannuf olan bis ve iiham membaı Bosforun harap ve çtplafc kalmasını intaç edecek bir vaziyet ihdas etmesinden dolayı tstanbul şehrinin istikbaJi noktasınd&n da tetkik ve mütalea etmek lâzımdır. Boğaziçi bugünkü şekilde bırakıla • cak olursa »ekenesi hemen her gün azalacok, büyük yalılar, evler kiracısız kalarak yıkılacak, bağ ve bahçeleri, bostanları mahıv ve harap olacaktor. Nitekim büyük yalüarm çpğu kâmilen yıkılmu, kalanlar da ancak depo vazifesini görmekte bulunmuslardır. Halbuki Belediye ile Şirketi Hayriyenin beraberce biraz himmet etmeleri sayestnde Boğaziçini bugünkü vaziyetin den kurtarmak mümkündür. Son zamanlarda Taksim ile Büyükdere ara*mda muntazam otobüs «efer* leri yapüması herne kadar Şirketi Hayriyenin itirazını davet etmekte ise de itiraf etmelidir ki bu seferler, Bo • .ğazm Rumelihisannden yukan kısmı için faideK olmustur. Hatta geceyansı (Mabadi beşinci tahifede) Gazi Hazretleri Irak Kralını tebrik ettiler Ankara 6 (A.A.) Irak Kralı Hz. nin dbğumlarmın yıldönümü münasebetile Reisicumhur Hz. ile Irak Kralı Hz. arasında atideki telgraflar teati edilmistir. Haftnetlu birinci Gazi Hazretleri Irak Kralı Bağdat Doğumlarının yıldönümü müna • sebetile zati hasmetanelerini yü rekten kutlular ve sahsî saadetlerüe dost Irakın ikbali için beslediğim lamimî dileklerimi tunıntn. GAZl M. KEMAL Türkiye Camhuriyeti Reiri M. Kemal Hazretlerine Doğum günüm münasebetile ke> şide buyurulan cemilekâr telgrafım» za tesekkürlerimi arzeder ve zatı devletlerine sıhhat ve afivet ve ne» cip milletinize daimî saa<}et ve 3cbal temenni ederim. GAZİYÜLEVVEL pacak olan mühendisler iki köprü an» sında büyük ve önü açık bir nhtnn in • sasına taraftardırlar. Bugün ise buna imkân yok gibidir. Hem istimlak yapmak, hem de rıhhm infa etmek milyonlara mütevakkıftn. Halbuki nhtm boyunu takip etmiyecek bir EmtnBnüE* yüp hatfa çirkin birşey olacakfar. Bo {• (Mabadi ikinci »ahifede) Dünkü Lik maçları Taksimde Vefa takımı Beşiktaşı 21 yendi Beykoz takımı da, Kadıköyünde, Galatasaray takımınî ayni suretle 21 mağlup etti Doktorlar dün de kazanç Yunan Bulğar hududunvergisini görüştüler da kanlı bir hâdise oldu Bazı maddeleri ağır buldular ve tatbikata yeni malî seneden başlanmasım istemeğe karar verdiler Etıbba Muha denet Taavün Cemiyeti dün dok • tor Neset Osman Beyin riyasetin • de fevkalâde bir içtma aktetmiş tir. tçtunada yeni kazanç kanımu hakkmda azalar arasmda hararedi münakaşalar oe reyan etmiş, saat onda başlıyan toplanb bir buçuğa kadar devam et Sofya 6 (A.A.) Bulgar Ajansı bildiriyor: Evvelki gece geç vakit Dandere yakminde Bulgar Yunan hududunu giz > lice geçmek tesebbüsünde bulunan meçhul kimselerden mürekkep bir grup Bulgar hududu muhafulan tarafmdan görüimü» ve durmalan için yapüan ihtariara ateşle cevap vermişlerdir. Bu • nun üzerine Bulgar muhafızlan mukabele ederek kaçanlardan birkaçmı öl dürmüşlerdir. Yapüan tahkikat neti cesinde bunların propaganda tesirile Bulgaristanı gizlice terketmek istiyen Pomaklar olduğu anlasılmıstır. KENDİ KENDtMİZl TENKİT: Vefa • 'Beşiktaş maçmdan bir enstantane: Vefa kalecisinin bir kurtartfi Dün Taksim stadyotnunda ve Fenerbabçe sahasmda yapılan lik maçlan, bu seneki fampiyonamn seyrini mühim surette değiştirecek neticeler vermiştir. Vefa takımı, Beşiktaşı 21 mağlup etmiş, Galatasaray da Beykoza 21 mağlup olmustur. Bu suretle rampiyonanın b&şlannda bulunan Besiktaş ta, Galatasaray da mevki (Mabadi befinci aahifede) Şehirlerimiz ve kasabalarımız Çaylardan geçiyoruz da küçücuk derelerin kenarında duraklıyoruz. Şehirluimizin ve kasabalarunızın birer plânını yaptrrmak ta işte bu cümledendir. Türkiyede medenî ve içtimaî hayat namına nihayet şehirlerlmizin ve kasa balanmızın birer plânı olması lâzımdır. Sonra inşaat bu plânlara uygun şe killerde yapılarak bir müddet sonra plânlı ve muntazam. şehirlerimiz ve kasabalarımızın vücut bulduğu ancak böylelikle görülebilecektir. Bu basit meseleyi kafalarrmızda büyiilttükçe bütültüyor ve bir türlü icra mevkiine çıkaıamıyoruz. Plâna bir kere masraf yapacağız. o kadar. Bu da dağ, deve değıldir. Üst tarafını şehirlerimizin ve kasabalanmızm o plâna göre inkişafı, kendi kendine temin e decektir. Şu güzelim İstanbulun bile hâlâ plânı yapılamadı, ne zaman yapılabileceğini ise yalnız Allah bilir. Anka radan başka diğer çehir ve kasafcalanmızda mesele henüz düşünülmPdi bıle. Hânsız inşaatla şehirlerimiz ve kasa balarımız hergün içinden çıkılması müşkül garip şekillete gkiyor. Mcnlekette bu başsız kıçsız gidişe dur diyecek bir akıl ve mantık sesinin yiiksekLğinı ne zaman goreceğız? Müf lis banker Ingiliz tabiiyetinden medet umuyor! İnsulün, Amerikalılara ne zaman teslim edileceği henüz malum değil Müfiis banker Insul, dün tstanbu! Tevkifanesinde mu tat bir gün ge cirmiştir. İnsul öğleye kadar ya zı ile mesgul ol muş öğleden sonra saatlerce roman o kumustur. Cuma günü.Tevkifanenin ziyaret günü olduğundan dün Tevkifane pak kalabakk i di. Bu itibark Tevkifane dahi Hnde tertibat a hnmıs, bith:ssa m»şt»r. etıbba Muhadenet Cemiyetinin dünkii içtimaınd'a tçtimada birçok doktorlar aralarmda konuşurlarken hatipler yeni kabul edilen kazanç ver gisi kanununda doktorlarm mağduriyetine sebebiyet verecek maddeler bulunluğunu söylemişlerdir. Bundan başka kamınun tatbikl cihetine gidil diği takdr>"de sadece ailesinin maişetini temin edebilmek için çalışan birçok doktorlarm kabinelerini kapatmalarına sebep olacağı yahut kabinesini kapatmak istemiyen ve meslek şerefinin zedelenmesini arzu etmiyen birçok etıbbanın eşyalannın IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIMIIIIIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMI1MIIIIIIIIMIIII1IMI haciz edilmesme kadar sebat etse ler bile neticede birçok doktor ailelerinin perişan olacağını ve bu yüzden sıhhati umumiyenin de ehemmiyetli suı~ette haleldar olacağını söylemişlerdir. Diğer taraftan kazanç kanunu maddelerinin buradaki maliye memurlan tarfmdan yanlış tefsirata maruz kalacağı ve dolayısile bazı müşkülâtla karşılaşılacağı ileri sü(Mabadi ikinci »ahifedp) IIIIIIIMMIII'lllllllllllMIIIMMIIIMIIllllllllllllMMinMIIIIIIIIIIIIMIIIIIMMI cak bir mütehassıslar heyeti vücude getirmek lüzumunun bedahati üzerinde hepimiz kolaylıkla ittifak edebiliriz samnz. Böyle bir beyet bütün dünya mem leketlermdeki malî ve iktısadî hareketleri tetkike fırsat bulacağı için ontm sayesinde nihayet Türkiyede dahi yavaş yavas yepyeni ye pek esaslı bir m»li,ye sistemmin viicut bulabileceğine şüphe yoktur. Esasları orada hazırlanacak kanunlatuı, nizamlann ve ta]imatlann* en ha'tasız çıkmalan böyleliklâtemni yet altma ahnmış olacaktır. Maliye Vekâleti azçok ehemmiyetli meselelerin bepsini oradan geçirtmekle azamî selâmet ve isabet teminahna malik olmuş ohır. Biz ötedenberi bu mütehassıslar heyeti içinde bir de ecnebi bir müşavir bulundurmağı faydalı sayıyorduk. Eğer onda derhal ittifak edeceksek simdilik en değerli mîliyecilerirrrizden dört beş kişi ile iktifa edebiliriz. Adına ne denb^e densin isi söylediklerimiz ola cak olan böyle bir komisyonun şimdiki hale njsbetle memlekete âdeta bir maliye hayatı bahşedecek kadar hizmeti dokunaca|m« en kat'î bir kanaatle kam bulunuyoruz. Tevkuane bincuında Banker Intule tahsis edilmif olan oda (Banker işte X işaretile göstenlen pencereden denizi seyretmektedİT.) çiler mutattan fazla idi. Bunun se bebi ufak bir tahkikle anlaşılmıştır. Günün kahramanı olan Mr. Insulü görmek merakile birçok kimseler, Tevkifanede bulunan akrabalarını ziyarete gelenlerin peşlerine takıl • mışlar bu surtle bh ziyaretçi sıfa tile içeri girerek müflis bankeri gör(Mabadi üçüncü suhifede) bulunduğu kısma bir kordon konulmuş, bu tarafa kimsenin geçmesine müsaade edflrhemiştir. Tevkifane müdürü Aziz Bey cu ma olmasına rağmen dün Tevkifaneye gelmiştir. •. Kurnaz ziyaretç'ler Dün Tevkifaneye gelen ziyaret YUNÜSNADl