3 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

3 Nisan İ934 (Birinci sahifeden mabat) n, kendisini çok neseli bulımışlar dır. Müflis Banker Insul dün tevkif edildi, tevkifaneye de kahve bile içtniştir. Yemekten sonra bir yaprak sigara yakarak on dakika kadar masa başında dalgın bir halde kalmış ve hazin hazin düşünmüştür. Cumhariyet götürüîdü gönderilen bir telgrafnamede bu a • damm serbest bırakılması için Türk hükumetinin âlicenaplığma müra caat için Türk matbuatının tavas sutunu rica etmekte, aksi takdird*Türk hükumetinin Amerikamn jandarmahğı vazifesîni kabul etmiş olacağın* bildirmektcdir. Müflis bankerin dünkü filmi lade edilecegine inanmıyor Heyeti Vekilenm kendisini Ame rikaya iadeye karar verdiğini söyle • dıkJeri zaman inanmak istememiştir. Müflis bankerin buna rağmen ümitle . rini kaybetmemesine, avukatlann te minatı âmil olmuştur. Avukatlan dün sabah saat oııda Gaiatada Billur hanında Esat Beyın 7 num&ralı yazıhanesinde toplanrmşlaH ve kendisini de içtimaa çağirmışlar • dır. Bıınun üzerine tnsul, kendisini ııezaret altında bulunduran polis memurlannın başmdaki polis ikinci şube mü • dürii Demir Beye, bu içtimaa gitmekte serbest olup olmadığını sormuş ve her türlü konfor mevcırt olmakla be raber oteli beğenmediğini ve Beyoğlunda daha iyi bir otele nakledilirse çok memnun ve müteşekkir olacağını söylemiştir. Kitap aldırmak için para bozduruyor Sonra kalkmış ve otel kapıcısma giderek kitap almak üzere para bozdurmak istemiştir. Kapıcı, tn sulün drahmi ve dolarlarla dolu cüzdanından çıkardığı ecnebi pa ralannı Türk parasına çevirmeğe salâhiyeti olmadığını ve ancak sarraf vasıtasile bu muamelenîn yapılabileceğini söylemiştir. Bunun üzerine ingilizce Deyli Meyl ve Deyli Telgraf gazetelerini aldıran tnsul kapıcıya iki roman sipariş ederek odasına çekilmiştir. Saat on dört buçuğa kadar odasında gazete okumuş ve türkçe gazetelrîn kendisi hakkındaki yazi • larınm tercümelerini büyiik bir alâka ile gözden geçirmiş ve sonra tekrar salona inmiştir. Salonda, otelin diğer müşterileri arasında bir kanapeye oturmuş ve kendisine getirilen ingilizce romanları okumağa başlamıştır. Bu romanlar cBarbaryan Lover Margaret» (vahşilere âşık Margaret) ve «Big Money» (büyük para» ismindeki kitaplardı. Fakat Amerikalı müflis bunlar la çok meşgul olmamiş ve Beyoğ lunda dolaşmak arzusu izhar et miştir. Saat on beşte gene sivil memurlann taezareti altında otelden çıkmış ve ağır ağır birkaç adım atmıştır. Fakat bu sırada gazete fotografçılarile karşılaştığı için son derece canı sıkılarak bir kitapçı dükkânma dalmıs orada da dura madığından gezintiden vaz geçe rek otele dönmüştür. tnsul bu kadar resmi çekildiği halde gene fotografçılarla karsılaştığı raman elile şapkasını tutarak yÜTÜnü kapameğa çalısy«'du. Ga zetecilerle temasa gelmekten çekiniyor ve esasen zabıta memurlan da bu temasa meydan vermiyorlardı. cip olacak bir hastalık göriilmemiştir. Maamafih bu sabah tekrar muayene edilecektir. Geç vakit söylendiğine göre, tnsül dün geceyi Tevkifhsnenin hastanesin • de geçirmiştir. Avukatı tevkif kararıra itiraz ediyor İnsülün tevkif edihnesi üzerine Türk avukatı Ahmet Esat Bey, Ağırceza mahkemesine bir istida ile müracaat ederek tevkif karanna itiraz etmiş v | ayni zamanda üçüncü ceza mahkeme • sinin müflis banker hakkındaki karan nı da temyiz etmiştir. Temyiz lâyihası dün ckşam Eskişehirdeki Temyiz mahkemesine gönde rilmiştir. Aldığımız malumata göre, insülün tevkifi kanunî ahkâm ve usul dahilinde yapümış olduğundan avukatlannın hukukî kıymeti olmıyan bu itirazları neticesiz kalacak ve kendisi Amerika hükumetinin gönderdiği adliye ve zabıta memurlanndan mürekkep heyete tes • lim olunacaktır. Bu cihet Amerika sefaretine bildtrildiğrindan Iryetin bu günlerde şehrimize gelmesi ve tnsülü teslim alması beklenmektedir. O zamana kadar Amerikalı banker Tevkifhanede bekletilecektir. Artık iş tstanbul Adliyesinden çıkmış, sırf hükumeti a • lâkadar eden idarî bir muamele halini almıştır. tnsül, Tevkifhne Müdürlüğü nün hüsnü kabuKme ve gösterdiği teshilâta teşekkür etmis ve bilhassa yemek ve kitap ihtiyaçlarmın teminini istemiştir. Kendisine arzu ettiği yemeklerle kitaplar getirtümiştir. tnsülü limanımaza getiren Miotis şi Iebi dün de İstanbulda kalmıştır. An • laşıldığına göre, istediği yere gitmeğe tamamen serbest olan bu Yunan va • puru kaptanma tnsül, şimdilrk, buradan aynlmeması için emir vermiştir. Maamafrih Insul karaya çıktıktan sonra Miotisin gidip gitmemesi hükumeti meşgul eden bir mevzu olmaktan çıkmntır. Insulün siyasî bir firari olduğu iddiası tamamen gay. rivarit görülmektedir. Miotis acentası da günde 500 lira istiyor Müflis Amerikalı bankeri lima • nımıza getiren Miotis vapurunun aecntası tarafından vilâyete veri . len bir protestoda vapurun seferine müsaade edilmediği için yevmiye zarar ve ziyan olarak 500 lira ta Iep etmekte olduğunu bildirmiştir. Vilâyet verdiği cevapta vapurun kontrol talep ettiğini binaenaleyh içindeki maznunu bıraktıktan sonra harekette serbest olduğunu bildir miştir. tnsul öfflttr handa avukaflarmın içtimaından çıkarken fnsuliin filmi alındı In*ul dün Tevkifhaneye girme den evvel muhtelif yerlerde dolaştığı sırada müteaddit defalar filmi almmıştır. Billur hana gidiyor Kendisine, zabttanın muhafazası altında istediği yere gidebileceği ve Be yoğlunda bir otele tasmmasına da hiç bir mâni olmadığı bildirilmiştir. Otele gelen kaptanla temastan so»ra İnsul saat on buçukta otomobille refakatmde Demir ve birinci şube mü • dür muavini Sadullah Beyler olduğu ve sivil zabıta memurlariU dolu iki o*omobil ve aynca pesindeki gazete cilerin otomobilleri tarafmdan takip edildiği halde alâyivalâ fle Billur ha • nına gitmiştir. Amerikah bankerin gece gündüs peşini bırakmıyan yerli ve ecnebi gazetecilerin ve otomobillerinin han önünde toplanması geçenlerin tecessüsünü uyandırmış ve kalabalık çafcucak izdiham halmi almıştır. Insul, Billur hanında, Esat Beyin yazıhanesinde iki saat kadar kalmış, toplantrya Miotis kaptan ve acentası da iftirak etmi'Ierdır. tçtimaa maruf bazı avukatar da çaguı.'arak tnsulün, hukukî vaziyeti tetkik edilmiş ve Amerikaya iade olun mamuını temin için yapılacak teşebbüder tesbit edilmiştir. Bu teşebbüs lerle vakit kazanmak istihdaf olunmakta : di. Müzakerat esnasında gazetecilerin yanhaneyı* girmeleri menedilmiş ve Insulü soranlara: «Burada değil!..» cevabı verilmiştir. Hatta bir aralık tnsulün hanm arka tarafındaki kapıdan gizlice çdcanldığı şayi olmuştur. Bazı meraklılar, hanm her tarafını gezerek İnsulü aramtşlar • dır. Saat on ikiye doğru Esat Beyin yazıhanesindeki gizli müzakereler bit • m«, son kararlar ittihaz edilmiş, avukatlar b'rer b'rer çıkmışlardır. Romanya da insulü Amerikaya tesiim edecekti Bükreş 2 (A.A.) M. Titulssko, Insul Romanyaya geldiği tak dirde iki memleket arasında mev cut mukaveleye tevfikan tevkif ve iadesi için icap eden merasime derhal tevessül edileceğini Amerika sef'rine bildirmiştir. Londra oteline girmek azere otomobilden inerken Avrupa gazetelerinin Insul hakkındaki neşriyatı Son posta ile gelen Londra gazete lerinin tnsül meselesile pek ziyade meşgul olduğunu gördük. Deyli Herald gazetesi İstanbuldaki muhabiri mahsusundan aldığı âtideki telgrafnameyi gazetemin birinci sahifesinin baş sütununa dercetmiştir: « Firari Amerika pera kralı Mister Samuel tnsulün bulunduğu Miotis gemisinde tayfa arasmda isyan çıktığı söyleniyor. Tayfa uzun ve sergüzetçu • yane seyahatten memnun olmamış ve ücretleri üç misline çtkanlmadığı takdirde grev yapacaklanm ilân etmişlerdir. Kaptan âsfleri prangaya vurmakla tehdit etmiştir. Miotis hâlâ boğaz içindedir. Oğren* diğime göre Mister tnsül Batuma çık mak ve oradan trana gitraek istiyor. tran ile Amerika arasmda iadei mücri • min mukavelesi yolrtur. Miotis Çanak» kale Boğazmdan geçerken Türk polisleri gemiye girmişler ve burada Mis ter tnsulün bulunduğunu tesbit edin • ce memnun olmuşlardu*. Miotism Ro manyah bir müessese tarafmdan isticar edildiği söyleniyor. Kaptan dahi Ro manyaya gideceğini söylenrisse de haıv gi limana gideceğini gizlemistir. » Viyanada çıkan Neue Feie Fresse g»zetesi de Londradan aldığı şu telgrafnameyi neşretmiştir. « Türkiye hükumeti, kumsmyasu» ikmal için 29 mart gümi sabahı saat dörtte tstanbul limanma uğnyan Mioth vapurunu emri ahire kadar tevkif et • miştir.» Türkzabıtasınateşekkür ediyor tnsül, kendisini muhafaza eden memurlaruı çok nazdkâne olan muamelelerinden mütehassis olduğunu ve hayabnm sonuna kadar Türk zabıtastmn yüksek nezaketini ve kolaylıklannı u nutamıyacağuu tercüman vasıtasile Demir Beye bildirmiş, tekrar salona çekilerek romanlannı okumağa devam et miştir. Avukatı Vilâyete de müracaat ediyor Insulün vekili Ahmet Esat Bey dHin Istanbul vilâyetine verdiği bir istidada müekkili Mr. Insulün tev • kifine dair verilen karara itîraz ettikleri cihetle idarî muamelenin durdurulmasını istemiştir. Vilâyet istidayı Emniyet müdüriüğüne göndermekle beraber işin mahkeme ve hükumetin karan dairesinde yürümekte olduğunu binaenaleyh vilâ yetçe idarî hiçbir şey yapılmadığı cevabını vermiştir tnsul, Beyoğlunda Tepehaftnda bir kitapçıdan çıkarken^ Müstantikliğin tevkif kararı Diğer taraftan Adliye de sabahtanberi tnsül meselesile ehemmiyetli su rette meşgul oluyordu. Ü%i>ncü ceza mahkemesinin kararı ve Heyeti Veki lenin bunu tasvip etmesi üzerine artık Amerikaya iade edihnesi lâzun gelen tnsül hakkmda kanunî muamelenin yapılması için evrakı Müddeiumumâlik tarafmdan birinci müstantik Ramazan Beye havale edümişti. Ramazan Bey, bu evrakı tetkik ederek, tâbiiyeti ecnebi olduğu ve altı aydan fazla hapsi müstelzim adî bir suçla müttebim bulunduğu görülen bankerin ceza kanununun dokuzuncu maddesinin son fıkrası mucibince tevkifine karar vermiştlr. Üçüncü ceza mahkemesi de bu kararı tasdik ederek tatbüri için Müddeiu mumiliğe tevdi etmiştir. Müddeiu mumilik buna istinaden tnsül için tevkif müzekkeresi çıkarmış ve Emniyet Müdüriüğüne göndermiştir. Hudutta mı teslim edilecek ? Dün akşam Insulün Amerika. memurlarına hudutta teslim edllece ğine dah bir şayia çıkmışsa da tes limin şekli hakkinda henüz bir karar verilmiş değildir. Londra otelinde Bunlan müteakıp ta Amerikalı banker görünmüş, yorgun ve telâşh bir ha! de kalabalığa baktıktan sonra, mü; külâtla açılan bir yoldan getirilen o tomobile polis memurlarile birlikte binmtş ve bu defa Beyoğluna götürülmüstür. Insuliin otomobili Tepebaşmda Londra oteli önünde durdurulmuş ve şimdil'k bu otelde istirahat etmesi lâzun geldiği bildirilmiştir. Otelde, derhal polis ikinci sube müdürü Demir Beyin n°zaretinde e?aslı muhafaza tertibatı a'ınmış, İnsu' asansörle otelin dördüncü ka'ına ç karılmıştır. Insulün yekilinden gelen bir telgraf Insulün vekili Jorj imzasile Atinadan Istanbul Matbuat cemiyetine Gördükleri müşkülâta rağmen vazifeleri icabt lnnılün pefinden ayrılmıyan gazeteciler bi bu defa da k~lp hastalığım ileri sürmüş, fakat Tevklfhane hastanesine yattnlabüeceği işaret edilince büsbütün şaşırmıştır. Amerikalı banker son itiraz vesilesi olarak avukatlarile görüsmeğe müsaade edilmesini rica etm'şse de ancak Tevkifhanede bu görüşmeırin mümkün olacağı bildirilmiş ve tevkif mü • zekkeresinin infazı mecburî olduğu tekrar ihtar edilmiştir. Artık hiçbir müdafaa çaresi bulamıyan ihtiyar banker sakinleşmeğe uğraşarak çok hürmet ettiği Türk Adliyesinin karanna ita?te hazır olduğunu» söylemiştir. Müteakıben salondan çıkarak kapı cıya romanlannı teslim etmiş ve koluna giren Demir ve Sadullah Beylerin yardımlarile yoluna devam ederek otel kapısına getirilen otomobile binmış ve Tevkifhaneye hareket etmiştir. « Bunu polis ve gazetecilerin otomo billeri takip etmiştir. tnsulün otomobili mümkün olduğu kadar süratle sevke dildiği için bu takip çok heyecanlı olmuş ve gelen geçenlerin epeyce nazan dikkatlerini celbetmişir. Bu sırada Tevkifhane koridorlann • da toplanan gazetecilere M. tnsulün ihtilâttan menedildiği ve kendisinin ancak Müddeiumumiliğin müsaadesile bugünden tbbaren ziyaret edilebileceği tebliğ edildiğinden gazetecilerin son mülâkat teşebbüsü de suya düşmüştür. M. tnsül, Tevkifhane Müdürünün odasında kendisine verilen sandalyeye âdeta cansız bir halde yıkıhp kalmış ve müteaddit defalar: «Avukatlanmı iste • rim!..» demiştir. Bunun üzerine tnsulün avukatlan Tevkifhaneye davet edibniş ve kendi sile görüşmelerine müsaade olunmuş • tur. Ekmekten alınacak vergi (Birinci sahifeden mabat) de vergi alınacakbr. Tartı hueusunda BelediytRe kabul edilen frtklar bu karşdık hallerinde aynen kabul olunacaktır. Encümen, kabul ettiği esas hükümden sonra kanunun ikinci ve üçüncü maddelerile teşkili yazüan istişarî komisyonun teşkihni, esasen mevcut kanunlarla hükumetin salâhiyeti dahilin de olduğunu görerek bunu sibniştir. Buğdayı koruma karşılığı pullan nın, ihhsasına binaen Maliye Vekâleti tarafmdan hazırlanarak ziraat Bankasına tevdii muvafık görülmüştür. Bankaya teslim edilen pullar ve sahlanlarm bedelleri mevduat hükmün dedir. Banka, pullan şube ve sandık lannda, gişelermde veya bayiler vasıtasile satacaktır. Banka teşkilâtı olmtyan yerlerde bu vazifeyi malmüdürleri banka nam ve hesabına yapacaklardv. Sahş ücreti yüzde üçü geçmemek üzere Ziraat Vekâletile Banka tarafm • dan tesbit olunacakbr. Bufdayı koruma pullan devlet kıymetli evrakının haklannı ve teminatmı haiz olacak, her nered* olırsa oJsun muhafaza, sıt:ş. ve banka tarafmda gönderilmiş olsa bile nakil işleri ve ücretleri damga pullarmdaki usul ve hükümlere tâbi olacak tır. Buğdayı koruma pullarını fırıncılar banka giselerile malmlUürlüklerinden veya bayilerden bedeli mukabi'ip ' alacak ve sahşa çıkaracaklan ekme • ğe yapıştıraeaklardır. Bu paranın ciddiyetle tahsilinin temini için ceza usulleri de konmuştur. Pul yapıştırılrmyan veya noksan yapıştmlan beher ekmek» ten dolayı fınncıdan bir lira para cea» sı almacaktır. Tekerrürü halinde bu ceza bir mislî artınlacakhr. Pulsuz ekmek satmayı i tiyat edenler Belediye kararile muvafc katen san'at ve ticaretten menedile ceklerdir. Oda pp.zarlık ediyor Otsl müiürii, burada müflis ban kere lüks bhr da're tahsis etmek iste mişse de tnsul, bu dairenin kirast günde 10 lira olduğunu öğrenince kaş larmı çatmış, pahalı bularak tutamı yacağını söylemiş ve : «Bana daha küçük ve sakin bir oda veriniz! Hiç gürültü istemiyorum. Ben çağırmadıkça yanuna kimseyi göndermeyinız!» dem:ştir. Bunu müteakıp, kendisine ayni katta 80 numarah oda gösterilmiştir. Fakat însul bunun da kirasını fazla görerek otel rmidürile pazarlığa giriştniştir. Otel koridorunda on beş dakika kadar süren pazarhk neticesinde nihayet bütfin masraflan dahil olduğu halde altı buçuk liraya bu odayı kiralamağa razı olmuş ve kısa bir müddet istira hatten sonra yemek istemi«tir. Kanun namına sizi tevkif ediyoruz Bu sırada otelde toplanan gazeteci ler tevkif karannm tatbik edilmesini meslekî heyecanla bekliyorlardı. Saat dörtte polis birinci şube müdür muavini Sadullah Bey, tevkif müzekkeresini Londra oteline getirmlş ve Demir Beyle birlikte bunu müflis bankere tebliğ e derek: « Sizi kanun namma tevkif edi yoruz!» demiştir. Amerikalı banker heran beklemesine rağmen tevkifini, gizlemeğe muvaffak olamadığı büyük bir heyecan ve şaşkınlıkla karşılamış ve soğukk^nlılı ğmı bulmağa uğraşarak buna itiraz et • miştir. tnsül, avukatlannın tevkif kîranna itiraz edeceklerini ileri sürerek itirazm neticesine kadar otelde bırakılmasım istemişse de kendisine tevkif müzekkere, sinin infazı zarurî olduğu anlatılmış ve Tevkifhaneye nsklinden sonra kanunî yollar dahilmde teşebbüsatta bulun • makta serbest olduğu bildirflerek oto • mobile davet edilmiştir. Amerikada ölen zengin bir Ermeni Ayrı bir odada tnsül, mevkufiyet müddetini sakin geçirmesi için diğer mevkufların koğuşlanna konulmamış, Tevkifhanede, Ad liye yangınmdan sonra bir müddet Müddeiumumilik ikinci tetkik bürosuna verilen tek pencereli küçük oda kendisine tahsis edilmiştir. tnsulün beğenmediği oteller kadar konfurlu olmıyan Tevkifhane odasında mümkün mertebe rahat edebilmesi i çin tertibat almmıştır. Hususî bir yatak ve karyola da ge tirtmek istemiş, fakat Tevkifhanenin yatağını görünce bundan vazgeçmiştir. Oda, hazırlanmcıya kadar M. tnsül Tevkifhane Müdürünün dairesinde bekletilmiştir. tnsül, hastalığı dolayısile muayene • sini istemiş, bunun üzerine Tevkifhane doktoru tarafından muayene edilmiş tir. Kendisinde hastanede yatmasını mu Türkiye Ermenilerinden olup Amerikaya giden Nişan oğlu Vahram Mikaelyan isminde biri mühim bir servet bırakarak vefat etmiştir. Amerika hükumeti, hükumetimize müracat ederek Vahram Mikaelyan Efendinin Türkiyede bulunan varislerinin bu mirası almak üzere müracaat etmelerini bildirmiştir.* AJâkadarlar tstanbul vilâyetine mu • racaat edeceklerdir. TEŞEKKÜR Geçen hafta salı gümi anî olarak vefat eden ve bizleri ebediyen kendi • sinden nvahrum bırakan kereste tüccaı» nndan maruf Köseoğlu Anastas Ef.nin cenazesinde bulunan ve Heybeliada m« • zarlığma kadar cenazesinde bulunmak lutfunda bulunan pek kıymetli dost ve ahbaplanmıza sonsuz teşekkürleri mizin bildirilmesine muhterem gazete» nizm tavassutunu rica ederiz. Oğlu Aristidi, Zevcesi Kalyopi (15307) Iştihası açıldı fştihası yerinde olan Amerikah banker, otelin lokanta salonuna indirlimiş ve öğle yemeği yanm saatten fazla devam etmiştir. Bu esnada henüz otel müşterilerî salona gel mediklerinden içeride sadece De mir Bey bulunuyordu. tnsul, otelin taıblidotunda bulunan yemeklerin hepsinden bol bol yemiş, içki yerine maden ve memba tularc içmeği tercih etmiş ve evvelce kalp hastalığından bah&ettiği hal • Tevkifhanede tnsül saat tam on altı buçukta Tevkifhaneye getirilmiştir. Artık bütün ümitlerini kaybeden banker, denize hazin bir nazarla bak • hktan sonra Tevkifhaneye girmiş ve memurlardan evvel üstkata çıknuştır. Burada M. tnsül, Tevkifhane Müdürü Aziz Beyin odasma almarak tevkif müzekkeresile birlikte kendisine teslim e • dilmiftir. Yannki nüshamızda: Kalp hastalığından bahsediyor tnaiU, karaya ilk çıkışmda olduğu gi ) Dünya karikatürleri