9 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopeclisi inci cüzü çıktı 51 umhuriyet S6n6* NO. 3 5 3 5 Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: İstanbul, No. 246 ve matbaa tCTANRIJI f^A^** AI C%{*\ \J ClH118 9 M8rt 1834 Telefon: Başmuharrlr ve evi: 24290, Tahrir heyetl: 24298, Idare kısmıle Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi, 24299 Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize getiren e ı faydalı eserdir. Her evde bir tane Mnamak lâzımdır. Balkan misakının Tasdikından sonra Atina hâdiselerinin Sofyadaki akisleri T Ankara: 8 mart (Başmuhamrımizden) ürkiye Büyük Millet Meclisi Balkan anlaşma misakını alkiflarla tasdik e.ti. Bu misakm Umumî Harp sonu sulh tedbirlerinin en mühimmi olduğunda süphe yoktur. Eskiden Balkanlar dünyanın en kanşık ve sulh içîn en tehlikeli yeri sayüır dı. Umumî Harbi ateşliyen kurşunun bile Balkanlarda ahlmış olduğunu hayre'Ie ve ibretle hatırlanz. Şimdi Bal kanların bu yeni misakla dönyaya bir sulh nümunesi göstennif olmasında elbette takdirle karşdanacak çok par • lak bir mamara vardır. Millî hudutlan îçinde millî hukukunun muhafazasına kuvvetle âzim olan Türkiye Cumhuri yeti Balkanlarda sulhun istikrarı hiz • metme iştirak etmiş olmaktan satnimî surette memnun ve müftehirdir. Mi • sakı îmza eden diğer devletlerin ayni samimî memnuniyet ve iftihara hakları ise müsellemdir. tnsanlık mücerret boğusmak zevki için harp yapmak isiemiyecek kadar terakki etmiştir. Kürenin bir kısmın da harbi filen tnuhal hale sokan mi sakımız, sulhun devamını cidden arzu ettiklerinde füphe olmıyan büyük devletlerin, ezcümle tngilterenin, Fran sanın ve İtalyanm büyük bir hayır • hahlıkla telâkki ve takdirlerine maz har olmuştur. Hariciye Vekilimiz Doktor Tevfik Rüştü Bey pakt münasebeb'le verdiği izahatta bu ciheti hassa ten kaydetti. Hariciye Vekilimizin gerek encü mende, gerek heyeti umumiyede verdigi izahatla misakın anlaşılmaıms hiçbir ciheti kabnamıştır, Hiç kimseye taarruz kasti taşımıyan misakın şümuld Balkanlar hududile mahduttur. Mi sakın Balkanlar harici ile hiçbir alâka ve münasebeti yoktur. Ha'iciye Vekilimiz Bulgaristanın misaka dahîl olamamış ohnasana ait sünde dahi tekrar etti, ve komfunMK Bulgaristanla bundan dolayı dostane olan münasebetlerimizin en ufak bir eksikliğe ugramadığını ve bilâkis bundan sonra bu münasebetlerin daha dostane safbalarda devam edeceğmi karar ve kanaatle temin ve teyit etti. Hakikaten misaka Bulgaristan da da • hil olabilmiş olsaydı bu hiç noksanı kalmıyan her cihetle mükemmel bir vesika olurdu. Bununla beraber misakın kapılan Bulgaristana ve Arnavutluğa ardma kadar açık olduğu cihetle biz bu devletlerin dahi ergeç ona istirak edeceklerini muhakkak addediyoruz. Bulgaristan kendisini misaka girmekten alıkoyan sebepleri açık söylemiştir. Bu bfa haleti ruhiye meselesidir, ve niha • yet bh milletin hissiyatına hürmet et mek lâzım geldiğini de takdir ederiz. Ancak hissiyatla mantık taaruz et tiğmde derhal olmasa da zamanla manhğın hal ve vaziyete hâkim ola • cağı süphesiz bulunduğuna göre Bul garistanm şimdi kendisince meşru olan hissiyahnm zamanla ve muhakeme ile itidal peyda edeceğmi ümit etmemek için sebep yoktur. Harp sonu arazi nizamını tayin eden muahedelerde şoyle böyle denmiş olabilir. Ancak bu vaziyetin ıslahı içm harp haricinde an cak imkânla mukayyet çarelerle iktifa etmek mecburiyeti vardır. Muahedelerin tadili arzuya şayan bile olsa eğ<r bunun tahakkuku çaresi harp olacak sa bundan tevakki etmek ve belki sulhun dostane münasebetlerinden istifadeyi tercih eylemsk elbet bin kat müreccahtır. Harbin mağ'up için afet olduğu nisbette galip için de öyle tama edüir bir nimet teşkil etmediği artık iyiden ryiye sabit olmuş bir hakikat bulunuyor. Adalardenizi mahreci işinde Yuna nistan Bulgaristana, Selânikte Yugos • lavyaya bahşettiği serbest mıntaka kolaylığının aynini yapmağı teklif etmiştir. Maksat sadece bir mahrece malik olmaktan ibaretse işte bu bu suretle temin edilmis oluyordu. Fazla olarak Bulgaristan Garbî Trakyada mecburi bir abali mübadelesi tatbik etmiş olduğundan mahreç işinin yen:den Bolga • ristana Bulgar sız arazi ilhakı şekli hakikaten manasız bir mahiyet alıyordu. Balkanlı devletler yalnız siyaseten değil, ikhsaden stkı bir tesriki mesai tatbik etmek mecburyetindedirler. Hal böyle olduğuna göre mevcut hudutla nn 'ashih'le mesgul olmaktan ziyade milletler arasında bu hudutlan mana • sız kılacak kadar ilerliyecek iyi mü Bulgarlara göre Balkan misakı suya diişmüş! Misaka karşı nümayiş olmak üzere Kral Aleksandrın Sofya ziyaretinin tesriini istemişler Sofya 6 (Hususî muhabirimiz den) Bulgar Kralı Brükselden avdette Yugoslavya arazisinden geçerken Yugoslavya Kralı ile görüştü. Bu miilâkat ekspreste oldu ve tren Miladivovatz istasyonundan Köprü istasyonuna gidinciye kadar, yani 1,5 saat sürdü. Bu görüşmede Bulgaristanın Belgrat sefiri de hazır bulundu. tki Balkan hükümdanmn bu son mülâkatlarma hem Belgrat, hem de Sofya sîyasî mehafilinde fevkalâde büyük bir ehemmiyet verilmektedir. Her nekadar Belgrattan gelen haberlerde bu mülâkatın hususî bir miilâkat olduğu söyleniyorsa da mülâkatta Bulgar hükumetinin mümessili sıfatile Bulgaristanın Bel grat sefirmm de bulunması görüş meye siyasî bir renk verdirmekte dir. lki hükümdann ilk Belgrat mü lâkatında başlıyan ve etraf^nda hayli gürültü yapılan Bulgar Yugos lav yakınlaşmasi, Balkan misakı • nm akti île akim kalmv, hatta iki memleket arasma soğukluk bile girmisti. İlk Belgrat mülâkatında aktedilmesine karar verilen ticaret ve bitarafltk muahedeleri aktedilme miş, Bulgar Yugoslavya demiryollan brrleştrrilmemiş, Yugoslavyaya seyahat edecek Bulgar tebaasına kolaylık gösterilmemiş, hulâsa ya kınlaşma yalnız kâğıt üzerinde kalmıştı. Bulgar tnatbuatmrn yazdıklanna bakılırsa iki hUktimdar arasındaki bu son mülâkat büyük bir sami Fırka Divanı Dün ilkmektep hocalarının maaşlarr meselesile mesgul oldu Ankara 8 (Telefonla) Fırka divanı bugün saat beste Başvekil Ismet Paşanm riyasetinde fırka binasmda toplanmıstır. Divanda ilk tedrisat mese lesinin ve bu meyanda bazı vilâyetlerde ilkmektepler muallünlerinin maaşlartnı teahhurla almaları meselesinin tetkik edödiği ve bunun önüne geçmek için kararlar almacağı söylenmektedir. Silâhlar mesçlesinde beklenilmiyen hâdise Belçika müttefiki olan Fransayı terketti Başvekille Hariciye Nazırı Almanya lehinde nutııkettiler lar söyliyerek Ingiliz noktai nazarını Kral Aleksandr Kral 3ons miyet ve itimat havası içerisinde cereyan etmiş, Yugoslavya Kralı Bulgar Krahna Yugoslovyanın Balkan misakı meslesindeki noktai naza rraı bütün teferruatile izah etmiş, neticede misakın akti ile geri kalan iktısadî, ticarî islerin tesri edilme sine karar verilmiştir. Hatta Yu • goslavya Kralmın Sofya ziyaretini tesri etmesi bile kararlaştınlmı*. Balkan misakının aktinden sonra Atinada fırka liderleri arasında cereyan eden müzakereler ve bahusus M. Venizelosun bu misaka karşı aldığı rmıhalif cephe Bulgarlara büyük ümitler vermiştir. Bu müzakerelerin neticesi olarak ne.«re^i'en tebliğî resmî Bulgsilara artık Bal kan misakının suya düştüğü kana atini vermektedir. Bütün bunlara son zamanlarda Yugoslavya mat buatımn M. Venizelos aleyhindeki yaziları da inzimam edince iki hü küm<iann son mülâkatlarma her iki tarafm «iyasî mehafilJBde büyük ^rTeTnrmyetm "kendı meydana çıkacağı söylenmektedir. (Mabadi Ihincî sahifede) Hariciye Vekilimizle riciye Nazırları arasınd? telgraflar teati edildi Belçika Başvekili ile Hariciye Nazırı, Belçika âyan meclisind'e, bütün Avrupada, bilhassa Fransada mühim akisler uyandıracak iki nutuk söylemiştir. Bu nutuklar silâhlar meselesi hakkındadır. Belçika Fransanın müttefiki olduğundan Almanya ya ait mesele • lerde daima Fransaya müzaheret etmesi, onunla bir cephede hare ket eylemesi bekleniyordu. Fransa terki teslihat meselesinde Almanyanm müsavat hakkını tanımamağa ve Ingilterenin muhtırasını reddetmeğe hazırlandığı bir sırada müttefiki Belçika hükumetiAnkara 8 (A.A.) Balkan an nin Almanyayı silâhlanmaktan ceblaşma misakı ile Türkiye Yuna ren menetmek için iki çare bulun duğunu, harbe müracaat çaresinin nistan antant kordiyali, Türkiye gayet tehlikeli olacağmı, yegâne Romanya, Türkiye Yugoslavya açarenin Almanya dahil olduğu rasındaki mütekabil metalibatın halde bütün dev. tesviyesine ait itilâfnamenin Türkiletlerin nzasile ye Büyük Millet Meclisi tarafmdan silâhları tahdit itasdikleri münasebetile Hariciye çîn bh* muka Vekili Tevfik Rüştü Beyefendile vele akti olduğuYunanistan, Romanya, Yugoslavya nu söylemesi ziHariciye Nazırlan arasında aşağı • yadesile dikka te şayandır. daki telgarflar teati edilmistir: Belçika hükuYunan Hariciye Nazırt M. Maksimo» meti silâh meseHazretlerine le«inde Fransa Türkiye Büyük Millet Meclisinin nm değil, lngüte Türkiye ile Yunanistan arasındaki renin noktai na S Içika Ha'ic'yc Naantant kordiyalile Balkan anlaş • zannı kabul etzırx M. Hymans ma misakım ittifakla tasdik etmiş miş oluyor. Bu hususta gelen telgraflar şunolduğunu zatKİevletlerine iblâğ ile lardSr: kesbi şeref eylerhn. Bu fırsattan bilistifade zatıdevletlerme derfn ve samimî dostluk ve yüksek hürmet histanmin temÛMrtraı aızederlm.~~* Misakın tasdiki Başvekili Al. Brockvil ftelçika Easvekilinin nutku Ankara 8 (A.A.) Dün akşam geç vakit Alman istihbarat bürosun dan aldığunız bir telgrafta Belç^a Baş vekili M. de Brockvil tarafından söy • lenmiş bir nutkun Alman matbuatı tarafından hararetle tefsir edilmekte olduğu ve buna dair gazete mötaleaian •ı'ldirilmekte idi. A'man istihbarat bürosunun bu haberini nesretmekle beraber bu nutka dair daha evvel malumat almamıs bu • (Mabadi altıncı sahifede) Şeker, kaçakçıl " III Tevfik ROşta (Mabadi üçüncii sahifede) Bir başka şirket daha Serbest meslek erbabı için halktan fazla para almış kararlaştırılan esas Ticaret Müdürlüğü hükumete müracaat ediyor, bu para da 300,000 lira tutmaktadır Telefon şirketi, abone ücretlerini sterlin lirasına göre, tenzil edecekken etmemiş, tetkikatta bulunan bir komisyon şimdiye kadar aboneler den tahsil edilmis olan fazla para larm iadesine karar vermiş, keyfi yeti İktısat Vekâleti de tasdik et mişti. Mevsuk surette haber aldı ğımıza göre, tstanbulda bulunan gene ayni vaziyette diğer bir şir ketin hesaplan da tetkik olunmuş, müşterilerinden fazla para aldığı meydana çıkarılmıştır. Şimdiki tahmine nazaran bu şirketin halktan fazla olarak tahsil ettiği paralann yekunu 300 bin lirayı bulmaktadır. Keyfi yet bugünlerde İstanbul mmtakası Ticaret müdürlüğü tarafından tkttsat Vekâletine arzedilecektir Bu şirketin fazla para alıs va ziyeti de, Telefon sirketinin tamamen ayni olduğundan, paralann halka iadesine karar verileceği anlaşılmaktadır. Ancak, bu şirket, Telefon şirketi gibi bu fazla parayı aboneler den değil, isimlerinin ayrı ayrı tayinine imkân olmıyan müşterilerinden aldığından bu paralann sahiplerine iadesi mümkün olamıyacakttr. He IIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIII M tllt IIIM Mlll Kazanç vergisi İskân kanununun tadili lâyihası dün Dahiliye Encümeninde hararetli müzakerelere sebep oldu Ankara 8 (Telefonla) Dahi liye enciitneni bu asbah toplanarak halen meriyette bulunan iskân kanununun 10 uncu maddesi yerine kaim olmak üzere hükumetçe teklif edilen kanun lâyihasını müzakereye başlamıştır. tçtimada İktısat ve Gümrükler Vekilleri de hazır bulunmuşlardır. Müzakereler hararetli olmuş, bilhassa hükmü elyevm muteber olan kanunun 10 uncu maddesinden isti fade eden şeker tachIerinin Bulga (Mabadi dördancü aahifede) Ankara 8 (Telefonla) Mecliste kazanç vergisini tetkik eden Muhtelit encümen serbest meslek erbabmdan çalıştaklan yerlerm iradı ayrisafilerinin yüzde yüzünü vergi olarak almağa karar vermiştir. Miinhal meb'usluklar Ankara 8 (Telefonla) Cumhu • riyet Halk Fırkası bos olan Konya meb'usluğuna eski Darülfünun müderrislerinden Muzaffer, Kastamonuyh Hakirrüyeti Milliye refikimizin tahrir müdürü NaşH Hakkı, Orduya Maarif umumî müfettişlerinden Ali Canip, Yozgada eski Mardin sefiri Yahya Kemal Beyleri namzet olarak ilân etmişb*. Münhal meb'usluklar için intihabat bugü nyapılacaktır. Encümen içtimaıvrda hazır bulunj vekiller Celâl Bey Rana , Bey ^,~.w. *.*>, UlllllinillllllllllUlllllllllllinilHMIIIIinilMllllllllllMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMITIIMIllllllllMIMIIIIIIItllllHIIMIIIIIHIIIIIIlilllllPllllllimilllllllllllll İnkılâp tarihi dersleri Sabık AdHye Vekili «Gazi Türk mületinin önünde ilerliyen bir zafer bayrağıdır» sözile derse başladı İstanbul Ticaret Müdmrâ Muhsin Bey men bütün şehirlilere ait olan bu fazla paranın da, doğrudan doğruya bir hayır işine terkolunması en münasip tarzı hal olarak akla gel • mektedir. llllllllllllllll IMTtlMllin II Illl IIII1III1 llllllllllIIIIIMIIIIIIIIIHMIIinilllllllllMIIIIM nasebetlere germi vermek lâzımdır. Kaldı ki ufaktefek tashihleri zamanla daha ziyade iyileşecek ve gittikçe daha samimî olacak münasebetlerin lutfun dan beklemek elbet bin kere daha makuldür. Herhalde biz Bulgaristanın birgün pakta istirak edecegmi süphesiz ad dederek hatta kendisini bugünden misaka dahil bile farzediyoruz. Balkanlılar BaHcanlarda sulhu müstakar kıl • mağa karar vermiş olduktan sonra hiçbir Balkanlı devlet bundan hariç sayılamamak zaruridir. Nitekim misakta ona şimdilik imza koymamış olanlann hak ve vaziyetleri gayet hayırhahane bir surette nazan dikkate aluunıs bu lunuyor. ,.../• . Misakın şekli ve mahiyeti noktasından Yunanistanda zuhur etmis olan münakaşaların yatısmış bulunmasmı memnuniyetle karşılıyoruz. Başvekil M. Çaldaris paktm müzakeresi esna sında meclislerde yapacağı beyanatm misakın şekil ve mahiyetmde hiçbir değişiklik husule getirmiyeceğini söv lemiştir. Filhakika M. Venizelosun telâşı beyhude idi. Pakhn hedefı harp değü, bilâkis kat'î sulh olduguna göre askeri taahhütler üzerinde adeta ev hama kapılmışçasma fazla ısrar etme ğe mahal yoktu. lyi bir iş biraz zor çıkıyor. Asnn belki en güzel vesikası olan Balkan paktı azçok çetin safhalardan geçti. Geçti arna nihayet en saf ve berrak şeklile de ortada yükselerek vaziyete hâkim oldu. Onun mütdilerine bizden ebedî minnetler ve sükranlar. Erica Morini Avrupanın en meshur keman üstatlarından Matmazel Erica MorinPnin «ehrimize geleceğini dünkü nüshamızda yazmıstık. fstanbul halkının henüz ta • mmadığı bu kıymetli musikişinas hak • kında Mes'ut Cemil Bey arkadasımızın da bir yazısı bugün üçüncü sahifeınjz , dedır. Jf>' 4g> İnkılâp Enstitüsünde inkılâp tarihinin hukukî çephesi hakkında verilen dersi dinliyenler Dün Universitenin konferans sa lonunda inkılâp derslerinin üçücüsü sabık Adliye Vekili M?hmut E • sat Bey tarafmdan verilmiştir. ,^.jN;.,~Mahmut Esat Bey dersine şöyle başlamıştır: « Her şeyden önce dünyanın Türk soyundan olan en büyük şefin, Gazi Mustafa Kemal Hazretlerini ve onun yüksek şahsiyetinde, Türk ihtilâlini hürmetle selâmlarım. (Alkışlar) Büyük Şef, ihtilâlin hukuk tarihini, Türk gençliğine anlatmamı tasvip buyurmuşlar. Bu çok ciddi işi Maarif Vekâleti bana teb(Mabadi dördancü sahifede) YVNUS NADl