25 Aralık 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

Camhurîyet HB • 1 Cengiz TEFRn 7ü Yazan: M. TURHAN Çiftçiyi hîmaye Hükumetin tasavvuru memnuniyetle karşılandı Hükumetin, çiftçiyi himaye için, ekmeğin kilosundan bir Ituruş ahnmak suretile muvakkat bir vergi ihdası tasavvurunda bulunması, aIâkadarlar arasınd'a memnuniyetle kaırsılanmıştır. Buğday fiatlerinin seneden seneye düşmesile meydana çıkan müş külü karşılayacak böyle bir tedbirin. isabeti umumiyetle tasdik edil • mektedir. Bu senenin buğday fiatleri vasatisi, kilosu 3,80 kuruştur. Diğer senelerin vasatilerinin tetkiki müte madi bir inişi gcsterir. 1924 te buğdayın okkası: 18,86, 1925 t e : 19,12, 1926 da: 16,75, 1927 de: 16,37, 1928 de: 17,77, 1929 da: 16,45. 1930 da: 9,95, 1931 de: 6,12, 1932 de 6,34 kuruştur. Bu sene, dünya piyasası düşkün olduğundan harice satış yapmak fevkalâde güçleşmiştir. Buğday mah sulümüz ise memleket istihlâkâtından fazladır. Esasen 929 danbsri senevi istihsalâtımiz 3 milyon tonu bulmaktadır. Yalnız 1932 de istihsal bu miktardan noksan ol muştur. 1932 de 2 milyon ton kadar buğday istihsal edilmiştir. Bu sen?ki mahsul de 2 milyon 900 bin ton kadacdır. Cihan buğday istihsalâtının fazIalığı sebebile fiatlerin düşjcün ol • duğunu kaydetmiştik. Bu düfkün lük, diğer memleketlerin buğday larile Akdeniz limanlannda bile re~ kabet edebilmekl'ğimizi imkânsız laştirmaktadır. Sovyetler bugün • lerde Pireye kilosu 110 paradan buğday teklif etmîşlerdir. Ameri kanm bir numaralı manitoba buğdayının kilosu 2 kuruş 59 santimdir. Bu vaziyet karşısında, Ziraat Bankasının yardımlarına rağmen, buğday fiatlerini canlandırmak kabil olamamıstır. İstihsalâtımızın 3 milyon tona ya kın olmasına rağmen, bütün sene zarfındaki ihracatımiz ancak 16 bin tondur. Bu 16 bin ton da Hayfa, Köstence, Pire, Midilli, Kavala, Marsilya, Sakız, Kalas ve tskenderiyeye ihraç edilmiş, memlekete 580 bin lira kadar para eirnmtir. Cengizî görenler, yerde yiirüyen bir güneş görmüş gibi sevinirlerdi! Harzimli Sultan Mehmetten ve o nım bilmiye bihnlye sebebiyet verdi • ği hâdiselerden bahseünek istiyoruz. Bu edam, Harzime, Horasana, trana, Iraka, Herat ve Gazneye sahipti. Kendine «İkinci Iskender» admı veriyordu. Demek ki Makedonyalı Iskenderle mîi •»avi bir kudret sahibi olduğunu tevehfaüm ediyordu. O, tskenderden de büyük olabilir di ve yahut böyle bir kanaat besliye bilirdi. Fakat alık bir insan olmaktan kurtulamazdL. Çünkii yaptığı isler hep budalaca idi. Durup dururken Hindistan iizerine yürümeğe kalkışmıştı. Halbuki yol üstünde birçok Türk beyiik leri vardı. Onlar, zayıf hükumetlerini manevî bir kudrete istinat ettirmek i çin Bağdat halifelerinin himayesine sığmmışlardı, istiklâilerini o ist'klâlsiz balifelere tasdik ettirmişlerdi, Sultan Mehmedin bu beylikleri ortadan kaldırması, Bağdat sarayuu gücendirecek ti ve o beylerin Cengize bel bağlama > larmı inatç edecekti. Sultan Mehmedin an&sı! Anası mı?.. Demek kocamış bir kadm. Hayır Ulu Han, kocamış de ğil. Henüz kırk beş, kırk altı yaşında. Fakat görenler otuzuna basmamış derler. O kadar taze! Padişahlık yapan oğlu, blrkaç ta dorunu var. Böylesi hatun gen • citn derse gülünç olur. Büyük torunu an yedi yaşın da ya var, ya yok. Sultan Mehmet er evlendi, er baba oldu. Her ne ise orsu gec. Elin anası kaç yastnda olursa olsun bana gerek mez. Sen su hatunun benden ne istediğini söyle. Türkân Hatun diyor ki oğhım, satlam ayakka^ı değil. Islerin altını üstüne getirdi, ha*kesi gücendirdi, benî de încitti. Eğer Ulu Han bana kardesl'k gösterip bir ordu gönderirse, oğlumu tahttan indirip yerine halkm çok sevdiği, eiini ayağını öotü&ü Sevh Mecd<*ttini geçirirse ölünciye kadar kerdine dııa ederîm. Seyh Mecdettin de elbet borcunu öder, Ulu Hanı memnun etmeğe çalışır. Bu Şeyh Mecdettin kim? Bir mubarek kişi. Halk onu hem sever, hera sayar. Türkân Hatun da kerdine candan ba&lıdır. Cengiz Han, kendi anasile «Minigilîk icîge» yî ve Ulu GHkçeyi düsündü. Demek ki Türkân Hatun da, aşa<?ı vukan, hir Ulun Hatundu. Su kadar ki kendi anası, kocasınm sa$lığin'ia başknMna crönül vermemisti ve £Ö*>ül verdiçi adarrt han yaotnak için h'c olmazss pcıktan çalısmarnntı. Türkân Hafun, bu sebeple daha yaman fön"nüvordu. Cengiz, gözbebeklerinde kımıl danan hayalleri çaKucak piderdi: Olmaz is a m i haydi olur divelim, bize M'hnan bir kadının sön'inü kırtnayıp Harzime ordu gönderelim. Savasm sonu b!z«» uygun cıksa bile eü''ük bitnv»»z ki. Sultan M°hmedin o?u'1an var. Vif»ha'inMn ver>ne onl«rdan biri srececek. Seyh Mecdettini nasıl pa Demiryollarımız son on senede ne iş gördüler? Devlet Demiryolları eşya nakliyatında görülen înkişaflar hakkında mühim bir tetkiîs Devlet De • miryollan ve Li manlan Isletmo umum müdür • luğu tarafındar her ay fennî bi mecmua neşre dilmektedir. Bı mecmuanın Mer met Ferit Be • yin değerli idaresi altındaki De miryollar Ista • tistik şubesi ta rafından son karılan nüshası gerek tabı ve gerek münderi • \ Petrol, berum, \pjHam madon kronı ınakine yaglnrı ( B u akşamkî program 1 ANKARA: 12,30 gramofon 18 alaturka saz> 18,45 dans musikisi • 19,20 alaturka saz 20 Ajans haberleri. 17,30 gramı»fon 18 fransızca ders (ilerlemiş olanlara) 18,45 Mahmure Handan Hanım 18,30 Servet Bey tarafından konferans 19,30 Bedayii musıki lıc/cti (Belma Hanımm iştirakile) 21 gramofon 2 1.30 Kemal Niyazi Bey ve arkadaşian. VÎYANA: 18,35 oda musikisi 19,35 konfe * rans 20,05 şarkı saati 20,55 hava disler 21,05 (Der Lustige Krieg) Johann Strauss'un üç perdelik opereti23,25 plâklarla akşam konseri. BUDAPEŞTE: 18,45 Noel münasebetile bîr kili * seden nakil 19,45* plâklarla konfe rans 20,15 tsigan orkestrası 21,35 (Çardas!) Kalman'm üç kısımlık opereti 23,50 havadisler müteakıben: cazbant ve tsigan musikisi. BÜKREŞ: 18,05 orkestra konseri 20,05 konferanslar ve plâk neşriyatı 21,05 (Seara Mare) Brediceano'nun ope * rası. VARŞOVA: 18,05 halk konseri 19,45 havad'V ler 20,05 Noel plâkları 22,05 tef rika 22,20 piyano ile Polonya mu < 8İki«i 23. I 5 rlan<< Sultan Mehmet, bütün bunlan yap • b, halife ile bozustu, Cengiz Hanı da hem kuşkulandırdı, hem kuvvetlendir di. Lâkin biri sarkta, biri garpte Türkleri idare eden bn iki kudretli hükiimdan karşı karşıya şetiren yalnız bu siyasî ve askerî hâdiseier değüdir. Araya kadır parmağı, o ezelî ihanet çomağı da girdi. Bu parmağı hâdiselerin içine kanştıran veya böyle bir kanşmağa vesile veren gene Sultan Mehmettir. Bunu Piyang King zaferinden bir CÜn sonra Cengizin otağmda cereyan eden şu muhavereden anlıyoruz. O gün muzaffer han, son savaşta yarar lık gösterenlere mükâfatlar dağıtırken Harzimelinden bir Türkiin kendisini görmek istediği baberini aldı ve hemen ismi bıraktı, yanmdakileri dısan çı karttı, o adamı yanma getîrtti. Cen giz, bütün vabancılan yalnız olarak kabul ederdi. Çünkü ber yabancmuı mutlaka bir sır taşıdısnna inamrdı. Harzimli Türk, jrüzel moğoica da biliyordu. Cengizin ö«iînde yerlere ka dar iSfld'Vten, büvük ve ereniş otağın dort tarafına sröz «rezdirdikten son ra su sözleri soyledi: Bu cario adam, *u ruale karşı Ulu Han, Türkân Hatunım sana pek ti'haf bîr cevan verdî: selâmı var! Sana Çiçek Hatunun da selâmı Cengiz Han, birrienbire şasaladı. Bu adanun herhan»i bir Rtizel ve icti maî mevki saK>bi kadmdan siyasî bir mnhabbet teMig: ett!?''ne zahîn o'du. O devirde bazı bev ve han k»nlan, ko Badema yeni kanuna riayeten akeaianndan daha lttK?ret1i hüküm*Wara sam temsillerimiz saat 11 de bit fcovle haberler röndererek gnrphî bir mek için saat tam 20.45 te ba'Iıya aşk havafı yasartar ve sonra âsıklanm caktır. Bugünkü matine saat 17 de ordularile kendi yurt'unna eetîrir Ierdî. Ekserîva müsnet bîr neb*ce ve dir. Muhterem müşterilerimizi ha berdar ederiz. ren bn inan^tli muhaM'etler, havîî rnüdFranstz tiyatrosu müdirîveti det moda balinde şarki ve garbi is?al etmîstî. Tashih Dünkü nüshamızm 7 nci sahifesİT"'e müntesir Cengiz de ilkin öyle sandı ve Türkân Hatunu tanımadığı için saşala(BULANA 10 LİRA) dı, sordu: serlevhalı ilânrla gaİD c»'»dan sah<bi • Bu hatun da kim? Adını yeni nin Tohumcü Hüseyin Efendi oldugu duyuyorum. yazılacakken sehve» (Hasan) Efen Harzim padişahi Kutbeddin di vazılmı«tır. Ta«hihi kevfîvet o'ımur. YlLrız Sineması Bugün yeni programda iki filim birdon (t ski E k BÜYÜK ŞEHİRLER UYURKEN İLÂN GRAND OTEL. BUNA DERLEF Greta Garbo, Joan Crawford ve sair artistlerin benserleri tarafından temsil edilmiş komedi. Büyük operet MARTHA EGGERTH HANS ALBERT cat itibarile çok şayani dikkattir. Bu mecmua • da memleketi • mizin iktısadî biinyesinde en faal ve esaslı rolü olan Devlet De miryollan hak i kında verilen malumati fırsat düştükçe müc mel bir şekilde okuyuculanmıza bildireceğiz. Bugünkü tet kikimizi Devlet ^evlet DemiryoUart eşya nakliyatına aıt bir prafik: 1824 ten DemiryoIIarının 1932 1933 senesine kadar yapuan maden kömüru, kereste, son sene lerde eş gaz, benzin ve ham maden krom nakllyatı (ton hesabile) ya nakliyatında görduğü hizmet Krom 2,777 22,889 37,483 Iere hasrediyoruz. Sebze 23,103 10.496 11,241 Meyvalar 10,044 22.500 23 549 Eşya nakliyatında 1924 senesinden 1932 • 1933 mali senesi sonu1928 1929 senesinde bağaj dahil na kadar mühim inkişaflar görülüolmak üzere seyri seri ve seyri adi» yor. Devlet Demiryollannm, limanile nakledilen eşyanın mecmu siklar hariç, 932 933 malî senesinin leti 902,779 ton iken 1931 1932 varidatı umumiyesi olan 12 küsur senesinde bu miktar 1,263,305 tona milyon liranın yansından fazlası çıkmıs, 1932 1933 te ise biraz anı ejya nakliyatı gelirinin teskil et zalarak 978,091 tona tenezzül ey tiği ve bu nakliyatın mütemadiyen lemiştir. 1932 1933 senesinde nakmkişafa doğru gittiği düşünülürse ledilen 978,691 ton eşyanın 41946 bütün dünyada hayret ve takdirle tonu seyri seri bağaj, mütebakisi okarsılanan demiryolu siyasetimizin lan 936145 tonu seyri adi eşya nak • manası daha iyi anlasılmıs olur. liyatıdır. Müthiş bir tren kazası Birinci sahifeden mahat Yarahl*n fcifrtarmağa gelenler enkaz altından, kollannı çapraz kaoamış ve bileğinde bir saat görünen bir kadmı kurtarmağa çalısıyorlar. Saat 20,10 da durmuştur. Bu saat facianm vuku buldr^ı saattir. ölenler arasında kimler var? Paris 24 (A.A.) Lanyi şimen difer kazası kurbanlan arasında Vc dön meb'usu ve belediye reisi M. Schleiter de vardır. Ayni zamanda sabık müsteşarlardan M. Pol Morel de ölüler meyantrtdadır Paris 24 (A.A.) Reisicumhur, Lanyi civarında vukua gelen faciayı haber alır almaz maiyeti zabitlerinden birini nafıa nanrma göndererek f^cia kurbanlarraın ailelerine taziyetlerini v > alâk'saıı beyan ettirmistir. Reisicumhurun alâkası Devlet DemiryoIIarının taşıdığı ousı ıca 1924 eşya Ton olarak 1932'33 1931/32 BOYER Her zaman şen Her zaman neşeli ç»rS™b8 M E L E K sinemasında Mösyö B E B E filminde herkesi kahkahadan bayıltacak zevkli şaıkı'arı gene herkesin ağzında do'aşacaktır. (11409) MAURiCE CHEVALİER Tütün 3.838 8.506 Yumurta 2,103 8,940 Tuz 7,034 20,053 Şekeı 7,588 14,149 Buğday 17,467 320,337 Arpa 22,721 122,064 Sair zahlreler 6,844 41,089 Un 13,973 57,802 Pirinç 1,395 8,091 Yağlı tohumlar 1,461 14.287 Çimento 9,165 29,849 8,271 Madenkömürü 24,713 Kereste 28,836 42,955 Petrol, benzin ve maklne yağlan 7,341 27,791 11,162 11,347 18,228 13,873 181,085 39,540 30,015 55 235 5,695 2,262 26,451 33,686 55,116 25,335 Fransız Tiyatrosunun bugünkü programı: Matine saat 17 d e : '" Paris 24 (A.A.) Dün akşam gelmeîeri beklenirken, Lanvi faciasmm sebebiyet verdiği kansdcbk dolavnile fazla geciken trenler bu sabah gelmeJe baslanuş'ardır. Saat 7 vi on gece Seyri adi eşya hasılâtı 928 929 istasvonun alt katma indirilen Paris ba^pi^koDosu Monsenyör Verdiye, osenesinde 6,340,570 liradan ibaret rada bulunan 150 ölüyü takdis etmişiken 1931 • 1932 de 8,380,854 liraya tir. yükselmiş, 1932 1933 senesinde ise Lanyi 24 (A.A.) MeatK istin • 6,722,592 lira tutmuştur. tak takımı, kazazede trene çarnan Görülüyor ki, eşya nakliyatında trenm makmisti ile atescismi tevkif etnr'st'r. Bunlar, ibtiyatstzlıkla ölüme seson beş sene zarfında miktarca hubebiyet vermiş olm^k töhmetile M»auı sule gelen tezayüt % 1 0 dan fazla hapisanesinde roevkuf kalacaklardn*. olduğu halde bu varidat membaı Saat 9,30 dn elân enkaz altmdan ce nın kıymetçe hasılâtındaki tezayüt setler çıkan'makta idi, d'per taraftan miktarca husule gelen tezayüt nis • bircok yarahlar hastanelerde can ver betinden daha azdır. Bu da teyit emekte ve saatten saate matem lîste sini kabartmaktadnIar. Henüz facia der ki Demiryollarımız yavaş yavaş kurbanlsiinm tam bir bilânçosunu yapdaha iktısadî ve normal bir surette rtak kabil olamamıs ke de ÖIÜITT adeçalışmaya doğru gitmektedir. dinin (180) i mutecaviz bulırJuğu Devlet DemiryoIIarının faaliyetişjrpdiden sö^l^nebilir. ne müteallik bahislerin tetkikine 9.25 te tahlive ameliyesi devam etbaşka yazılanmızda devam edecenvktedn, Lanyi fac;<»sı memîekette ğiz. azim tesir i'apmiîtH. Mscliste badema aİHvaçak tedbirler bazu.|aıımaktadu. Trenler islemeğe başladı Belcikamn teessüru 24 CA.A.) Lanyi fac'ml münasebetile Hajâcbvm Nazm M. Hi mans, Paristeki B e 1 ^ » se£irmifaüku• roetin taziyetini Fransa hükumetme be» yasa memut ebnütir. Barsö'on 24 (A.A.) Dün aksam Banligoda Barsölondan hareket eden bir yolcu tremi bir marşandiz trenine çarpmıstrr. Makinist ile bir tren me muru ağır surette yaralanmıslardır. 20 kadar hafif yaralı vi\rdv. Kontes Mariça !! Son derece kuvvetfi ve pen mühim olan bu muhtesem filim önümüzdeki çarşamba akşa mmdan itibaren Kalman'm lâyemut opereti Akşam saat tam 20,45 te umumî arzu üzerine ve son defa olarak trupun en muvaffak eseri: MELEK'de AŞK FIRTINALARI GARV COOPER ve HELENE targfından HAYES iPEKVe 6 ZLi MUHAREBE JEAN MURAT taraîından Beyaz Beygir Misafirhanesi! BenatzkTnin bütün Avrupayı hayran eden eseri.. Cars5!onda bir kaıa oldu ARTİSTİK Yarınki pazartesi akşamı Mflhim: Eu alşamdan itibaren suvareîer tam saat 21 de başlıyacaktır. •*• Bugüu matınelerden ıtıbaren Istanbul halkınm sabırsızljkla bekled ğ Bu akşamdan itibaren suvareler tam 21 de başlıyacaktır. Çarşamba aksamına kadar LtLİAN HARVEY tarafından CILDIRTAN DUDAKLAR sinemasmda başlıyor. Yarasa!!! Strauss'un en güzel opereti Pu akşam saat 19,30 da akşam Istanbul Bclediycsi ehirTi'yaîrosu r | DENiZ KIZI M İLLE T Tiyatrosunda Ramazanda her gece yeni kadrosile Uİ..ÜS HAYAT Büyük operet Yazan : H krem ve Cemai Reşit Rev'er CiCi BERB Oynivanlar: |. GALİP, MUAMMER, FERDİ, ŞEVKIYE YUNAN operet art.sderinden ZOZü DALM\S EFTALYA H. Tanburî Refik B. ve. arkadaş'arı heyeti Kemanî SADi Bey heyetile NAŞİT BEY Hafız Bürhan Bey Saz heyeti konser BEY RÜYADA) 4 perde Varvete, cambaz. rakv d»n<s bale UMUMA REŞAT NURi Şehzadebaşında Millî Ayasofyada Alemdar Matineler 2,30 5 gece 9 da başlar. Her iki sinemada bircen 27 Kânunuevvel Çarşamba gecesi saat 9,30 da XVII XVIII XIX Üç asırlık Fransız edebiyatı üç kitaptır. Beheri 50 üç cilt bir arada ciltli 150 kuruş 'ife: Bu büvük programa ilâve olarak ıneşhur san'ankar komik N A Ş i T Beyin İ P E K bir KONSER | Sinemasmda vereceklerdir. En son çev rdıŞî N A Ş i T üOLANDIRICI B^etler şimdiden satı'maktadır Milyon Avcıları Memleketimizde vptlan en güzel film frAKAAT Kiitüphanesi (11419)